SlideShare a Scribd company logo
1 of 19
Download to read offline
UNIVERSITETI I TIRANËS - FAKULTETI I DREJTËSISË
Tirane2017
Për dëmin pasuror dhe jopasuror në lidhje me aksident automobilistike.
Punoi: Arsid HAMETAJ, Brixhilda KAPAJ, Irena MIFTARI
VENDIMI NR. 3292 DATË 25.4.2011 (Gjykata e Rrethit GjyqësorTiranë)
VENDIMI NR. 2727 DATË 15.12.2011 (Gjykata e ApelitTiranë)
Rrethanat e Çështjes
-2.6.2008-
Vendimnr.
1679
Akt
mjeko-
ligjor
A.Ç.
Rr.Durresit
Sh.H.
Shoferi
SERVIS“FERLUT”
Gjykata e Rrethit GjyqësorTiranë, me vendimin e saj, ka vendosur:“Deklarimin fajtor të të pandehurit Sh.H. për
veprën penale të shkeljes së rregullave të qarkullimit rrugor dhe dënimin e tij”. Këto fakte u provuan
gjatë hetimit gjyqësor nga administrimi me cilësinë e provës shkresore të vendimit penal të formës së prerë. Në
bazë të dokumentacionit të dosjes hetimore, rezulton që shkaktar dëmi, është mjeti me targë me targë DR 9950
D, i drejtuar nga shtetasi SH.H. Eshte provuar nepermjet aktit te ekspertimit mjeko-ligjor Nr 253 se shkaku i
vdekjes së shtetasit Agron Çela, kanë qënë dëmtimet e marra si pasojë e aksidentit automobilistik.
DR 9950 D
Ford
I punesuar ne Njesine
Bashkiake nr.11
Rrethanat e Çështjes
GjykataeRrethit
GjyqësorTiranë
Palae
paditur
ShoqëriaeSigurimeve
“Intersig”sh.a
MjetimetargëDR9950D,iciliishkaktoivdekjenbabaittëpaditësave,kaqënëisiguruarpranëtepadituritINTERSIGsh.a,mepolicën
TPL,meafatnga26.10.2007derimë25.10.2008.Kyfaktuprovuagjatëhetimitgjyqësorngaadministrimimecilësinëeprovës
shkresoretëpolicëssësigurimit.
PaditësiA.Ç.dhendërhyrësikryesorA.Ç kanë paraqiturnëGjykatëneRrethitGjyqesorTiranë,njëpadidhekërkesëpërndërhyrjekrye-
sore,meobjekt: Detyrimiipalëssëpaditur,përtëshpërblyershpërblyerdëminpasurordhejopasurornëlidhjemenjëaksidentautomo-
bilistiktështetasitA.Ç.tendodhurneTiranenevitin2008.Sipas vendimit“Përlëshiminedëshmisësëtrashëgimisë”Nr7888,datë
19.09.2008,lëshuarngaGjykataeRrethitGjyqësorTiranë, paditësijanëtrashëgimtarëtevetëmligjorëtëtëndjeritA.Ç.
Fëmijëteviktimës
A.Ç.(28) A.Ç.(25)
Paditësi Ndërhyrës
kryesor
Rrethanat e Çështjes
Kërkesë
ShoqëriaeSigurimeve
“Intersig”sh.a
Paditësatijanëdrejtuartëpadituritmekërkesëpërshpërblimdëmipasurordhejopasurornëlidhjemevdekjene AÇdukeibashkëlid-
hurkërkesëstëgjithëdokumentacionineduhurnëformëneduhurligjore.
Porngaana eshoqerise“INTERSIG”nukeshtekthyerpergjigje.Neketemenyrepaletijanedrejtuargjykates.
Fëmijëteviktimës
A.Ç.(28) A.Ç.(25)
-4.2.2009-
Pretendimet e palëve
1. Pala e paditur për shkak se ka një kontratë të lidhur me shkaktuesin
e dëmit, mund të dëmshpërblejë paditësin dhe ndërhyrësin kryesor vetëm në
limitet e përgjegjësisë që ka marrë përsipër me kontratën e lidhur.
2. Masa e dëmshpërblimit të ofruar nga i padituri është bërë referuar
ligjit të kohës dhe akteve të tjera nënligjore në fuqi në momentin e ndodhjes
së ngjarjes.
3. Lidhur me dëmin biologjik, për shkak se ndodhemi përpara një rasti
vdekje, nuk mund të pretendohet një formë e tillë e dëmit nga paditësi dhe
ndërhyrësi kryesor.
4. Përsa i përket dëmit moral, nuk u provua asnjë vlerë e këtij dëmi dhe
përfundimet e nxjerra nga akti i ekspertimit nuk janë reale.
5. Dëmi ekzistencial i pretenduar, për sa kohë që nuk gjeti mbështetje
në asnjë provë të paraqitur nga paditësi dhe ndërhyrësi kryesor, nuk duhet të
pranohet nga ana e gjykatës.
Fëmijëteviktimës
A.Ç.(28) A.Ç.(25)
Paditësi Ndërhyrës
kryesor Palaepaditur
ShoqëriaeSigurimeve
“Intersig”sh.a
1. Paditësi dhe ndërhyrësi kryesor kanë kërkuar shpërblimin e plotë të
dëmit në të gjitha figurat e tij të analizuara në mënyrë të detajuar nëVendimin
Unifikues Nr. 12, dt. 14.09.2007 te Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së Lartë.
2. Paditesi dhe ndërhyrësi kryesor pretendojne se kane pesuar cenime
te renda te shendetit, te personalitetit te tyre, ne marredheniet dhe interesat
familjare, si ne aspektin pasuror dhe ate jopasuror. Prandaj kerkojne rikthimin
e gjendjes perpara aksidentit, sikur vdekja e te ndjerit te mos kishte ndodhur,
duke u detyruar i padituri t’u demshperbleje humbjet pasurore nga pakesimi i
te ardhurave ne familje, si dhe demet e tjera jopasurore shendetesore per
vuajtjen shpirterore, cenimin e vlerave e te cilesise se jetes familjare e perso-
nale (private) te tyre.
3. Paditesi dhe ndërhyrësi kryesor kerkojne demshperblimin e shpenzi-
meve te varrimit, ato per perkujdesje e kurim shendetesor te familjareve te
traumatizuar nga ngjarja, si dhe shpenzimet e mbrojtjes gjyqesore, duke i
llogaritur te gjitha demshperblimet, ne kohen e ekzekutimit te detyrimit.
Interpretimi i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë
Lidhur me mosmarreveshjen dhe kerkimet e padise, gjykata ka arsyetuar se gjejne zbatim rregullimet e pergjithshme te K.Civil,
si dhe rregullimet e posaçme te legjislacionit mbi demet jashtekontraktore te shkaktuara te treteve nga mjetet motorike.
1.Nerastineshkaktimittevdekjesngafaktiipaligjshem, kanelegjitimimaktivperkerkimin
edemshperblimittedemitpasurorejopasurortepesuar,pjesetaretefamiljesseviktimes.
Legjitimim Aktiv
2.Nerastinedemtimitteshendetit,legjitimimaktivkavetepersoniicenuarneshendetinetij
dhe,sipasrrethanave,edhepjesetareteaferttefamiljessetij.
Neni608,KodiCivil
“Personiqenemenyretepaligjshmedhemefaj,i
shkaktontjetritnjedemnepersonindhepasurine
etij,detyrohetteshperblejedemineshkaktuar.”
“Parashikohetsepaguhen“jeta,demtimiishendetit
dhedemepasurore…”.
Nese vertetohet fakti i paligjshem dhe lidhja shkakesore e tij
me demin, lind marredhenia e detyrimit, e drejta subjektive
e personit te demtuar per te kerkuar demshperblim dhe
detyrimi i personit pergjegjes per t’a shlyer ate. eshte kusht
thelbesor, perkatesisht, per pranimin e pergjegjesise penale
dhe te asaj civile te autorit te faktit te paligjshem, si dhe per
caktimin e denimit penal e te detyrimit civil perkates.
Kjo dispozite synon te percaktoje keto tre lloje faktesh te
paligjshme, si aksidente rrugore, ngjarje demi, me
vertetimin e te cilave te demtuarit mund t’i shkaktohen
cenime te nje a më shume te drejtave subjektive konkrete,
me natyre pasurore ose jopasurore, apo te dyja se bashku.
Nethelb,medispozitenenenit608teK.Civildheatetenenit18teDekretitnr.295ligjvenesiparashikonmbrojtjenngafaktii
paligjshemitetretittetedrejtave tenjeriut,posaçerishttetedrejtavesubjektivetepersonalitetitdhete pronesisesikurse
janeedrejtaejetes,shendetit,personalitetit,dinjitetit,familjes,jetesprivate,prones,etj.Nerasttecenimitteketyrete
drejtavengafaktiipaligjshem,idemtuarigezontedrejtensubjektiverelativetekerkimittedemshperblimitjashtekontraktor.
Neni18iDekretitnr.295,date15.09.1992
Interpretimi i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë
Ne zbatim te nenit 609 te K.Civil per pranimin e pergjegjesise civile jashtekontraktore, duhet te vertetohet lidhja shkakesore
materiale ndermjet sjelljes.
Neni609,KodiCivil
“Dëmi duhet të jetë rrjedhim i drejtpërdrejtë dhe i menjëhershëm i
veprimit ose mosveprimit të personit.”
DETYRIMETQËRRJEDHINNGASHKAKTIMIIDËMIT:
Lidhjashkakesoremateriale
“Faji”
“Pasoja”
“Sjelljae
paligjshme”
Vertetohetsecilieshtepersonipergjegjes.
GjykataeRrethit
GjyqësorTiranë
Ne rastin e çeshtjes objekt gjykimi, rezulton se vertetohet lidhja shkakesore materiale
ndermjet sjelljes se paligjshme e me faj te drejtuesit te mjetit motorik dhe pasojes se kesaj
ngjarjeje demi, vdekjes se babait te paditesit dhe ndërhyrësit kryesor.
Prezumohet se vdekja e te ndjerit nga fakti i paligjshem sjell si pasoje shuarjen e marredhenieve prinderore me
paditesin e te afermit familjare te tij, si rrjedhoje, edhe cenimin e interesave te ligjshme jopasurore qe lidhen me
personalitetin e pasjetuesve, si cilesia e jetes, paprekshmeria e familjes, solidariteti reciprok. Demi pasuror sjell si
pasoje cenimin e pasurise se te demtuarit ne kuptimin e ngushte ekonomik, pra humbjen e pasurise ne menyre
te paligjshme. Prandaj edhe demshperblimi i demit pasuror ka per qellim te riktheje pasurine e te demtuarit ne
gjendjen e meparshme, duke“mbushur”diferencen e krijuar ndermjet gjendjes ekonomike.
Ne mbeshtetje te shkronjes“a”te nenit 643 te K.Civil kane kerkuar te demshperblehen per demin
pasuror ne formen e shpenzimeve per ushqim e jetese per shkak te vdekjes se babait te tyre nga
fakti i paligjshem, aksidenti automobilistik, shpenzimet e varrimit kryer për të ndjerin etj.
Interpretimi i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë
Demi pasuror
GjykataeRrethit
GjyqësorTiranë
Fëmijëteviktimës
A.Ç.(28) A.Ç.(25)
Paditësi Ndërhyrës
kryesor
Neni643/a,KodiCivil
“a) shpenzimet per ushqim dhe jetese te femijeve te tij te mitur, te bashkeshortes dhe prinderve te paafte per pune qe
kane qene ne ngarkim te te vdekurit, plotesisht a pjeserisht, si dhe te personave qe banonin ne familjen e te vdekurit
dhe qe gezonin prej tij te drejten e ushqimit”.
Interpretimi i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë
Demi pasuror
Fëmijët e viktimes kane humbur mundesine dhe te drejten, respektivisht edhe detyrimin e kryefamiljarit, ne te ardh-
men, per te gezuar e perfituar perkujdesjen e tij, raporte qe gjejne zbatim edhe ne lidhje me pjesetare te tjere te
familjes se viktimes.
Me humbjen e jetes, krahas perkujdesjes, viktima nuk mund te kontribuoje më, me te ardhurat qe do te siguronte ne
te ardhmen, ne mbajtjen e familjareve pasjetues me te cilet kishte lidhje gjinore (familjare) shume te afert dhe nje
bashkejetese te qendrueshme, ekonomike dhe afektive.
Kete mungese perkujdesjeje dhe kontributi detyrohen ta kompensojne ne te ardhmen, moralisht edhe ekono-
mikisht, anetaret e tjere te familjes. Prandaj keta legjitimohen te kerkojne demshperblimin e demit pasuror sipas
nenit 643/a te K.Civil si nje fitim i munguar, pra si pamundesi per realizimin e perfitimeve te ligjshme pasurore ne
dobi te tyre ne te ardhmen.
Arsyetimi i mesiperm, gjen mbeshtetje ne detyrimin kushtetues per respektimin e dinjitetit, te te drejtave dhe lirive
te njeriut te parashikuara nga Kushtetuta e cila i vendos ato ne bazat e shtetit shqiptar,“i cili ka per detyre t’i respek-
toje dhe t’i mbroje.
Te drejtat dhe lirite themelore te njeriut jane te pandashme, te patjetersueshme e te padhunueshme dhe qendrojne
ne themel te gjithe rendit juridik.”Më konkretisht, paprekshmeria e familjes.
Demshperblimi i kerkuar eshte dem pasuror ne formen e fitimit te munguar, pasi te kete vertetuar lidhjen shkake-
sore materiale mes sjelljes se paligjshme me faj te shkaktuesit te demit dhe pasojes se demshme, paditesit familjare
te viktimes kane barren e proves te vertetojne me prova pozitive mundesite konkrete, efektive, te kontributit ekono-
mik te viktimes ne te ardhmen qe s’mund te realizohen më si rrjedhoje e faktit te paligjshem .
Neni192K.F.
Neni163K.F.
Neni643/aK.C.
Neni643/aK.C.
Neni3i
Kushtetutes
Neni15i
Kushtetutes
Interpretimi i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë
Demi i shendetit
Neni625,KodiCivil Neni608,KodiCivil
“Personi që pëson një dëm jopasuror ka të drejtë të
shpërblehet kur:
a) ka pësuar një dëmtim të shëndetit, të integritetit fizik
ose psikiktë tij;
b) është cenuar nderi, personaliteti ose reputacioni i tij;
...
Personi që, në mënyrë të paligjshme dhe me faj, i shkak-
ton tjetrit një dëm në personin ose në pasurinë e tij,
detyrohet të shpërblejë dëmin e shkaktuar.
Përgjegjësiapërdëminjopasuror: Përgjegjësiapërshkaktiminedëmit:
Demijopasuror,iparashikuarnenenin625teKoditCivil,
sinjekategoriegjeredhegjitheperfshireseedemeve
jashtekontraktore,perfshinçdollojdemitepesuarnga
cenimiitedrejtavedheinteresavejopasuroreqebejne
pjesenevleratenjeriutdheqenukjanesubjektvleresi-
mitedrejtperdrejteekonomiknetreg.
Demtimiishendetitvjensipasojeecenimitteintegritetitfizikdhe/osepsikiktenjeriut.Tedrejtatenjeriutperjetendhe
shendetinjanetedrejtaobjektiveqelindindhejanetepadhunueshmeetepandashmemeveteekzistencenetij.
Neketekuptim,edheneni608evijuesiK.Civilsynon
riparimineploteteçdodemitepesuarnemenyrete
paligjshme,prajovetemnepasurinenekuptimine
ngushteekonomik,poredhenetemiratjopasuroreqe
meshirojnevleratevetenjeriut.
Interpretimi i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë
Demi i shendetit
1. Ne dallim nga demet pasurore, demi biologjik nuk ka vlere ekonomike ne tregun e lire, cenimi i tij nuk kompensohet ne
natyre dhe as nuk ka çmim ne te holla. Por, per efekt te mbrojtjes se shendetit, lehtesimit dhe rehabilitimit fizik e social te te
demtuarit ne te ardhmen, personi pergjegjes per shkaktimin e demit biologjik detyrohet t’i paguaje atij nje demshperblim ne te
holla.
2. Meqenese jeta dhe shendeti i njeriut nuk ka çmim, ne respektim te parimit themeltar kushtetues te barazise perpara
ligjit dhe ndalimit te diskriminimit sipas nenit 18 te Kushtetutes, gjykata duhet te garantoje nje gjykim uniform dhe vleresim te
njejte te perqindjes e te mases se demshperblimit te demit biologjik.
3. Ne funksion te garantimit te sigurise, qendrueshmerise dhe uniformitetit te gjykimit, per caktimin e shkalles se demtimit
te shendetit. Gjykatat dhe ekspertet i referohen kritereve teknike tabelare te parashikuara per kete qellim, apo per situata te
ngjashme ne akte normave. Ne mungese tyre gjykata vendos me drejtesi sipas bindjes se saj te brendshme.
Në rastin konkret, sipas aktit të ekspertimit, në përllogaritjen e dëmit të shkaktuar si rezultat i shpenzimeve të varrimit të të
ndjerit, eksperti ka deklaruar se këto shpenzime llogariten në masën që ato i përgjigjen rrethanave personale të familjarëve të
viktimës. Pretendimi i ngritur nga pala e paditur se kjo shumë lidhur me shpenzimet e varrimit duhet të jetë fikse, është i pam-
bështetur në ligj e në prova.
Ne rastin e aksidenteve motorike, per
caktimin e mases se demshperblimit,
referimi behet ne kriteret teknike tabelare.
GjykataeRrethit
GjyqësorTiranë
Demi i shendetit
Figureeposacmeedemitjopasuror
= Demi Biologjik
Shkalla e demtimit
Mosha e te demtuarit
Koeficentet konkurrues
jetesor
Njesite baze
te demit
Interpretimi i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë
Ne zbatim te nenit 625 te Kodit Civil, parashikohet e drejta e personit per te kerkuar demshperblim nese cenohet ne
“nderin e personalitetin e tij”. Keto cenime formesohen ne dy lloje demesh jopasurore, te sferes jashtekontraktore.
Dhimbja e brendshme e vuajtja shpirterore, si dhe cenimi i normalitetit te jetes se njeriut ne ekzistencen e tij si
individ dhe anetar i shoqerise, te shkaktuara nga vepra e paligjshme e te tretit, perbejne cenime te vlerave te
lartpermendura te te drejtave te personalitetit te mbrojtura nga Kushtetuta.
“Parashikohet e drejta e personit per te kerkuar demshperblim nese cenohet ne“nderin e personalitetin e tij”
Deminmoral Deminekzistencial
Nderi Fyerjaekujtimittetevdekurit
Neni625,KodiCivil
Interpretimi i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë
GjykataeRrethit
GjyqësorTiranë
Demi moral
Demi moral eshte shfaqje e brendshme, e perkohshme, e turbullimit te padrejte te gjendjes shpirterore te njeriut, dhimbje
e vuajtje shpirterore apo gjendje ankthi e mundimi shpirteror qe rrjedh si pasoje e faktit te paligjshem. Cilido qe peson cenime ne
sferen e shendetit dhe te personalitetit te tij nga veprimet a mosveprimet e paligjshme dhe me faj te nje te treti ka te drejten te
kerkoje edhe demshperblimin e demit moral te pesuar. Demi moral i pesuar nga vete te afermit konsiderohet si pasoje, rrjedhim i
menjehershem dhe i drejtperdrejte i te njejtit fakt te paligjshem.Barra e proves per vertetimin e demit moral eshte e paditesit
Ne keto raste, i demtuari mund te provoje shkaktimin e demit moral me ane te prezumimit te thjeshte se, sa me e afert eshte
lidhja gjinore familjare apo e bashkejeteses, aq me i rende eshte edhe turbullimi e dhimbja shpirterore e te afermit te te
lenduarit apo viktimes, pra aq me e larte eshte shuma e demshperblimit moral qe duhet t’i caktohet nga gjykata.
Per kete qellim, gjykata shqyrton edhe rrethana konkrete te çeshtjes per te çmuar se pari shkallen efektive te dhimbjes e vuajtjes
shpirterore te shkaktuar dhe, ne lidhje me te, natyren e faktit te paligjshem si dhe rrethanat qe lidhen me kushtet sociale dhe
ekonomike te te demtuarit, por pa cenuar ne kete rast parimin kushtetues te barazise para ligjit dhe te ndalimit te diskriminimit
te njeriut per shkak te gjendjes sociale, ekonomike, etj., ne zbatim te nenit 18/2 te Kushtetutes.
Interpretimi i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë
Shuma e demshperblimit per demin moral
1. Shuma e demshperblimit per demin moral, per shkak te natyres subjektive dhe te brendshme te tij, nuk mund te lloga-
ritet mbi tabela dhe skema te parallogaritura vetem per kete qellim.
2. Gjykata e cakton ate mbeshtetur ne parimin e dhenies se drejtesise sipas bindjes se saj te brendshme, te formuar nga
shqyrtimi i te gjitha rrethanave te çeshtjes ne teresine e tyre, duke u mbeshtetur edhe ne kritere sipas natyres se te drejtes se
cenuar ose, ne mungese te tyre, ne kritere dhe elemente vleresimi te konsoliduar nga praktika gjyqesore ne zgjidhjen e çeshtjeve
analoge ose ne pervoja perkatese jashtegjyqesore, duke patur gjithnje parasysh zhvillimin aktual ekonomik e social te vendit.
3. Në rastin konkret, dëmi biologjik i llogaritur sipas kritereve të përcaktuara nëVendimin nr. 12 të Kolegjeve të Bashkuara
të Gjykatës së Lartë, përfshin dëmin moral dhe dëmin e personalitetit. Ne menyre qe te mos jete simbolik dhe as mjet pasurimi i
pajustifikuar, demshperblimi per demin moral caktohet nga gjykata ne kufijte ndermjet 1/4 deri ne 1/2 e shumes se caktuar me
pare prej saj si demshperblim per demin biologjik te perhershem ose ne vlere te njejte me ate te demshperblimit per demin
biologjik te perkohshem.
GjykataeRrethit
GjyqësorTiranë
Në rastin konkret, dëmi moral për shkak të lidhjes së ngushtë gjinore që kanë paditësi dhe
ndërhyrësi kryesor me të ndjerin, dhimbjes së rëndë shpirtërore të shkaktuar nga vdekja e
parakohshme e tij dhe moshës së Agron Çelës, do të jetë në masën 1/4 e dëmit biologjik
Megjithë aktin e ekspertimit psikologjik të paraqitur nga paditësi dhe ndërhyrësi kryesor, këto
palë nuk arritën ta conin gjykatën në përfundimin se dëmi moral i shkaktuar atyre, është në
nivelin maksimal të tij.
1. Përsa i përket llogaritjes së dëmit ekzistencial për paditësin dhe ndërhyrësin kryesor, gjykata ka çmuar se në referim të
kritereve të përcaktuara në vendimin Unifikues Nr. 12 të Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së Lartë, dëmi jopasuror ekzistencial për
humbjen e jetës së A Ç, do të kryhet në bazë të dëmit biologjik terminal (percaktuar ne menyre hipotetike) në kufijtë 1/2 -1/4 e tij.
2. Gjykata cmon se dëmi ekzistencial për secilin nga trashëgimtarët ligjorë është në kufijtë minimalë të llogaritjes së kryer
nga eksperti i caktuar nga gjykata.
3. Në këto kushte, gjykata ka çmuar se kërkesë- padia dhe ndërhyrja kryesore e paraqitur, është pjesërisht e bazuar ne ligj e
në prova e si e tille duhet pranuar në vlerën minimale të dëmshpërblimit të llogaritur nga eksperti duke u detyruar pala e
paditur“Intersig”sh.a të shpërblejë paditësin A Ç për dëmin pasuror dhe jopasuror të shkaktuar si pasojë e aksidentit
automobilistik të datës 02.06.2008. E njëjta vlerë dëmshpërblimi duhet t’i jepet prej të paditurit edhe ndërhyrësit kryesor A.Ç.
Interpretimi i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë
Shuma e demshperblimit per demin ekzistencial
GjykataeRrethit
GjyqësorTiranë
Interpretimi i Gjykatës së Apelit Tiranë
KolegjiiGjykatesseApelit
1. Gjykata e ApelitTirane konkludon se nga ana e Gjykates Rrethit GjyqsorTirane, jane analizuar ne menyre te hollesishme
rrethanat e faktit dhe jane percaktuar drejt dispozitat ligjore.
2. Per qendrimet e mbajtura nga gjykata
ne pjesen qe ka rrezuar padine e paditesave, si dhe prapesimet e bera nga“ Intersig”, vine ndesh edhe me frymen e vendimit te
Kolegjeve te Bashkuara nr.12 date 14.09.2007.
“..Demi jopasuror, i parashikuar ne nenin 625 te Kodit Civil, si nje kategori e gjere dhe gjitheperfshirese e
demevet jashtekontraktore, perfshin çdo lloj demi te pesuar nga cenimi i te drejtave dhe interesave jopasurore qe
bejne pjese ne vlerat e njeriut dhe qe nuk jane subjekt vleresimi te drejtperdrejte ekonomik ne treg. Ne thelbin e saj,
kjo dispozite njeh te drejten e demshperblimit per çdo lloj demi jopasuror jashtekontraktor, i cili eshte“i ndryshem
nga ai pasuror”. Renditja e“rasteve”te demit jopasuror ne paragrafet“a”dhe“b’te saj, nuk ka per qellim te kufizoje,
por te rregulloje ne menyre te shprehur, per efekte te dallueshmerise se cenimeve, te drejten e demshperblimit
perkates dhe rrethin e subjekteve qe gezojne legjitimim aktiv”
KolegjeteBashkuara
1. Gjykata ne vendimin e saj ka argumentuar se babai i paditesit ka qene i papune kur ne fakt rezultoi i punesuar ne Njesine
Bashkiake nr.11 ne kete kuptim, per kete rast gjykimi duhen llogoritur te ardhurat e te ndjerit nga paga e punes.
2. Ne vendimin e saj, gjykata nuk ka mbajtur parasysh faktin se paditesit dhe nderhyresit kryesor, nderprerja ne menyre
tragjike te jetes se babait te tyre ne moshe relativisht te re nga fakti i paligjshem, u ka shuar mardhenjen prinderore mes femijeve
te te ndjerit. Atyre u eshte demtuar cilesia e jetes personale familjare.
3. Gjykata nuk ka mbajtur aspak parasysh faktin se cilesia e jetes se paditesave eshte demtuar maksimalisht per sa kohe qe
te dy femijet e te ndjerit, paditesi dhe nderhyresi kryesor jetonin ne te njejten banese me babain e tyre.
4. Rezulton e provuar si nga vendimi“ Per leshimin e deshmise se trashegimise lidhja e posaçme familjare mes paditesave
dhe te ndjerit , perkatesisht lidhja femije-prind.
Interpretimi i Gjykatës së Apelit Tiranë
Lidhur me perllogaritjen e demit pasuror dhe jo pasuror se bashku me interesat e tyre, eshte thirrur nga gjykata eksperti
KolegjiiGjykatesseApelit
MINIMAL
MAKSIMAL
GjykataeRrethit
GjyqësorTiranë
Se duhet te vleresohet varianti qe ka percaktuar vleren maksimale te demit pasuror
e jo pasuror sepse:
Interpretimi i Gjykatës së Apelit Tiranë
Lidhur me perllogaritjen e demit pasuror dhe jo pasuror se bashku me interesat e tyre, eshte thirrur nga gjykata eksperti
KolegjiiGjykatesseApelit
Demibiologjik Demiekzistencial
Ne percaktimin e mases se demit biologjik, si reference e
demit moral, perllogaritje e bere nga gjykata e faktit nuk i
vendos palet aspak ne gjendjen para aksidentit. Edhe
Gjykata e Larte ne intrepretimi te vendimit Unifikues uni-
fikon qe: ekspertet duhet te mbajne parasysh nenin 18 te
Kushtetutes, ku eshte saksionuar parimi i barazise para
ligjit, çka nenkupton qe pavaresisht se çfare pozicioni
ekonomik familjar e social gezonte i ndjeri e pavaresisht
nese ishte i papune ( qe ne fakt ishte i punesuar), minister
e deputet etj, vdekja i le familjes te njejten pasoje dhe
dhimbje shpirterore, pasi njerzit jane te barabarte.
Ne lidhje me demin ekzistencial, gjykata nuk ka vleresuar
drejt aktin e ekspertimit psikologjik ku eshte konstatuar
nga psikologia se: “ Femijet e te ndjerit u eshte demtuar
komplet mbarvajtja e jetes dhe mardhenjet me personat
jashte familjes e po ashtu dhe planet e qellimet qe ata
kishin per te ardhemen.
Edhe sipas aktit te kryer nga eksperti vlersues demi ekzis-
tencial eshte llogoritur ne kufijte minimal per secilin nga
palet. Nese do te kishte marre parasysh gjykata te dhenat e
aktit do te perfshinte ne kete shume demin pasuror dhe
jopasuror maksimal).
Faleminderit!

More Related Content

What's hot

Punim seminarik - Hipoteka
Punim seminarik - Hipoteka Punim seminarik - Hipoteka
Punim seminarik - Hipoteka ArberSusuri
 
Kriminalistika
KriminalistikaKriminalistika
Kriminalistikakosmaqi
 
E Drejta e Procedures Administrative
E Drejta e Procedures AdministrativeE Drejta e Procedures Administrative
E Drejta e Procedures AdministrativeRefik Mustafa
 
Leksione e dr.administrative esi hasko
Leksione e dr.administrative esi haskoLeksione e dr.administrative esi hasko
Leksione e dr.administrative esi haskoEsi Hasko
 
punim seminarik ne proceduren kontestimore
punim seminarik ne proceduren kontestimorepunim seminarik ne proceduren kontestimore
punim seminarik ne proceduren kontestimoreDonikë Mjaki
 
Procesi i të provuarit në Procedurë Penale
Procesi i të provuarit në Procedurë PenaleProcesi i të provuarit në Procedurë Penale
Procesi i të provuarit në Procedurë PenaleK. Gj.
 
E DREJTA PENALE - 300 PYETJE DHE PERGJIGJE
E DREJTA PENALE - 300 PYETJE DHE PERGJIGJEE DREJTA PENALE - 300 PYETJE DHE PERGJIGJE
E DREJTA PENALE - 300 PYETJE DHE PERGJIGJERefik Mustafa
 
Shkaktimi i demit
Shkaktimi i demitShkaktimi i demit
Shkaktimi i demitMenaxherat
 
Financat dhe e drejta financiare
Financat dhe e drejta financiareFinancat dhe e drejta financiare
Financat dhe e drejta financiareFidan Sylejmani
 
Shkenca mbi financat dhe e drejta financiare
Shkenca mbi financat dhe e drejta financiareShkenca mbi financat dhe e drejta financiare
Shkenca mbi financat dhe e drejta financiareEllmedina Balidemaj
 
E drejta e unionit evropian
E drejta e unionit evropian E drejta e unionit evropian
E drejta e unionit evropian Melos Jashari
 
MANUAL PËR PUNIMIN E DIPLOMËS MASTER
MANUAL PËR PUNIMIN E DIPLOMËS MASTERMANUAL PËR PUNIMIN E DIPLOMËS MASTER
MANUAL PËR PUNIMIN E DIPLOMËS MASTER#MesueseAurela Elezaj
 
E Drejta Administrative 70 pytje 70 pergjegjje
E Drejta Administrative 70 pytje 70 pergjegjjeE Drejta Administrative 70 pytje 70 pergjegjje
E Drejta Administrative 70 pytje 70 pergjegjjeVisar Kluna
 

What's hot (20)

Punim seminarik - Hipoteka
Punim seminarik - Hipoteka Punim seminarik - Hipoteka
Punim seminarik - Hipoteka
 
Kriminalistika
KriminalistikaKriminalistika
Kriminalistika
 
Procedura Civile
Procedura CivileProcedura Civile
Procedura Civile
 
E Drejta e Procedures Administrative
E Drejta e Procedures AdministrativeE Drejta e Procedures Administrative
E Drejta e Procedures Administrative
 
Leksione e dr.administrative esi hasko
Leksione e dr.administrative esi haskoLeksione e dr.administrative esi hasko
Leksione e dr.administrative esi hasko
 
punim seminarik ne proceduren kontestimore
punim seminarik ne proceduren kontestimorepunim seminarik ne proceduren kontestimore
punim seminarik ne proceduren kontestimore
 
E Drejta e Punës
E Drejta e PunësE Drejta e Punës
E Drejta e Punës
 
Normat juridike
Normat juridikeNormat juridike
Normat juridike
 
Procesi i të provuarit në Procedurë Penale
Procesi i të provuarit në Procedurë PenaleProcesi i të provuarit në Procedurë Penale
Procesi i të provuarit në Procedurë Penale
 
E DREJTA PENALE - 300 PYETJE DHE PERGJIGJE
E DREJTA PENALE - 300 PYETJE DHE PERGJIGJEE DREJTA PENALE - 300 PYETJE DHE PERGJIGJE
E DREJTA PENALE - 300 PYETJE DHE PERGJIGJE
 
Shkaktimi i demit
Shkaktimi i demitShkaktimi i demit
Shkaktimi i demit
 
E drejta e punes komplet
E drejta e punes   kompletE drejta e punes   komplet
E drejta e punes komplet
 
Financat dhe e drejta financiare
Financat dhe e drejta financiareFinancat dhe e drejta financiare
Financat dhe e drejta financiare
 
Shkenca mbi financat dhe e drejta financiare
Shkenca mbi financat dhe e drejta financiareShkenca mbi financat dhe e drejta financiare
Shkenca mbi financat dhe e drejta financiare
 
E drejta e unionit evropian
E drejta e unionit evropian E drejta e unionit evropian
E drejta e unionit evropian
 
Burimet e Se Drejtes
Burimet e Se DrejtesBurimet e Se Drejtes
Burimet e Se Drejtes
 
MANUAL PËR PUNIMIN E DIPLOMËS MASTER
MANUAL PËR PUNIMIN E DIPLOMËS MASTERMANUAL PËR PUNIMIN E DIPLOMËS MASTER
MANUAL PËR PUNIMIN E DIPLOMËS MASTER
 
E drejta civile
E drejta civileE drejta civile
E drejta civile
 
Kontratat
Kontratat Kontratat
Kontratat
 
E Drejta Administrative 70 pytje 70 pergjegjje
E Drejta Administrative 70 pytje 70 pergjegjjeE Drejta Administrative 70 pytje 70 pergjegjje
E Drejta Administrative 70 pytje 70 pergjegjje
 

Për dëmin pasuror dhe jopasuror në lidhje me aksident automobilistike.

  • 1. UNIVERSITETI I TIRANËS - FAKULTETI I DREJTËSISË Tirane2017 Për dëmin pasuror dhe jopasuror në lidhje me aksident automobilistike. Punoi: Arsid HAMETAJ, Brixhilda KAPAJ, Irena MIFTARI VENDIMI NR. 3292 DATË 25.4.2011 (Gjykata e Rrethit GjyqësorTiranë) VENDIMI NR. 2727 DATË 15.12.2011 (Gjykata e ApelitTiranë)
  • 2. Rrethanat e Çështjes -2.6.2008- Vendimnr. 1679 Akt mjeko- ligjor A.Ç. Rr.Durresit Sh.H. Shoferi SERVIS“FERLUT” Gjykata e Rrethit GjyqësorTiranë, me vendimin e saj, ka vendosur:“Deklarimin fajtor të të pandehurit Sh.H. për veprën penale të shkeljes së rregullave të qarkullimit rrugor dhe dënimin e tij”. Këto fakte u provuan gjatë hetimit gjyqësor nga administrimi me cilësinë e provës shkresore të vendimit penal të formës së prerë. Në bazë të dokumentacionit të dosjes hetimore, rezulton që shkaktar dëmi, është mjeti me targë me targë DR 9950 D, i drejtuar nga shtetasi SH.H. Eshte provuar nepermjet aktit te ekspertimit mjeko-ligjor Nr 253 se shkaku i vdekjes së shtetasit Agron Çela, kanë qënë dëmtimet e marra si pasojë e aksidentit automobilistik. DR 9950 D Ford I punesuar ne Njesine Bashkiake nr.11
  • 3. Rrethanat e Çështjes GjykataeRrethit GjyqësorTiranë Palae paditur ShoqëriaeSigurimeve “Intersig”sh.a MjetimetargëDR9950D,iciliishkaktoivdekjenbabaittëpaditësave,kaqënëisiguruarpranëtepadituritINTERSIGsh.a,mepolicën TPL,meafatnga26.10.2007derimë25.10.2008.Kyfaktuprovuagjatëhetimitgjyqësorngaadministrimimecilësinëeprovës shkresoretëpolicëssësigurimit. PaditësiA.Ç.dhendërhyrësikryesorA.Ç kanë paraqiturnëGjykatëneRrethitGjyqesorTiranë,njëpadidhekërkesëpërndërhyrjekrye- sore,meobjekt: Detyrimiipalëssëpaditur,përtëshpërblyershpërblyerdëminpasurordhejopasurornëlidhjemenjëaksidentautomo- bilistiktështetasitA.Ç.tendodhurneTiranenevitin2008.Sipas vendimit“Përlëshiminedëshmisësëtrashëgimisë”Nr7888,datë 19.09.2008,lëshuarngaGjykataeRrethitGjyqësorTiranë, paditësijanëtrashëgimtarëtevetëmligjorëtëtëndjeritA.Ç. Fëmijëteviktimës A.Ç.(28) A.Ç.(25) Paditësi Ndërhyrës kryesor
  • 4. Rrethanat e Çështjes Kërkesë ShoqëriaeSigurimeve “Intersig”sh.a Paditësatijanëdrejtuartëpadituritmekërkesëpërshpërblimdëmipasurordhejopasurornëlidhjemevdekjene AÇdukeibashkëlid- hurkërkesëstëgjithëdokumentacionineduhurnëformëneduhurligjore. Porngaana eshoqerise“INTERSIG”nukeshtekthyerpergjigje.Neketemenyrepaletijanedrejtuargjykates. Fëmijëteviktimës A.Ç.(28) A.Ç.(25) -4.2.2009-
  • 5. Pretendimet e palëve 1. Pala e paditur për shkak se ka një kontratë të lidhur me shkaktuesin e dëmit, mund të dëmshpërblejë paditësin dhe ndërhyrësin kryesor vetëm në limitet e përgjegjësisë që ka marrë përsipër me kontratën e lidhur. 2. Masa e dëmshpërblimit të ofruar nga i padituri është bërë referuar ligjit të kohës dhe akteve të tjera nënligjore në fuqi në momentin e ndodhjes së ngjarjes. 3. Lidhur me dëmin biologjik, për shkak se ndodhemi përpara një rasti vdekje, nuk mund të pretendohet një formë e tillë e dëmit nga paditësi dhe ndërhyrësi kryesor. 4. Përsa i përket dëmit moral, nuk u provua asnjë vlerë e këtij dëmi dhe përfundimet e nxjerra nga akti i ekspertimit nuk janë reale. 5. Dëmi ekzistencial i pretenduar, për sa kohë që nuk gjeti mbështetje në asnjë provë të paraqitur nga paditësi dhe ndërhyrësi kryesor, nuk duhet të pranohet nga ana e gjykatës. Fëmijëteviktimës A.Ç.(28) A.Ç.(25) Paditësi Ndërhyrës kryesor Palaepaditur ShoqëriaeSigurimeve “Intersig”sh.a 1. Paditësi dhe ndërhyrësi kryesor kanë kërkuar shpërblimin e plotë të dëmit në të gjitha figurat e tij të analizuara në mënyrë të detajuar nëVendimin Unifikues Nr. 12, dt. 14.09.2007 te Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së Lartë. 2. Paditesi dhe ndërhyrësi kryesor pretendojne se kane pesuar cenime te renda te shendetit, te personalitetit te tyre, ne marredheniet dhe interesat familjare, si ne aspektin pasuror dhe ate jopasuror. Prandaj kerkojne rikthimin e gjendjes perpara aksidentit, sikur vdekja e te ndjerit te mos kishte ndodhur, duke u detyruar i padituri t’u demshperbleje humbjet pasurore nga pakesimi i te ardhurave ne familje, si dhe demet e tjera jopasurore shendetesore per vuajtjen shpirterore, cenimin e vlerave e te cilesise se jetes familjare e perso- nale (private) te tyre. 3. Paditesi dhe ndërhyrësi kryesor kerkojne demshperblimin e shpenzi- meve te varrimit, ato per perkujdesje e kurim shendetesor te familjareve te traumatizuar nga ngjarja, si dhe shpenzimet e mbrojtjes gjyqesore, duke i llogaritur te gjitha demshperblimet, ne kohen e ekzekutimit te detyrimit.
  • 6. Interpretimi i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë Lidhur me mosmarreveshjen dhe kerkimet e padise, gjykata ka arsyetuar se gjejne zbatim rregullimet e pergjithshme te K.Civil, si dhe rregullimet e posaçme te legjislacionit mbi demet jashtekontraktore te shkaktuara te treteve nga mjetet motorike. 1.Nerastineshkaktimittevdekjesngafaktiipaligjshem, kanelegjitimimaktivperkerkimin edemshperblimittedemitpasurorejopasurortepesuar,pjesetaretefamiljesseviktimes. Legjitimim Aktiv 2.Nerastinedemtimitteshendetit,legjitimimaktivkavetepersoniicenuarneshendetinetij dhe,sipasrrethanave,edhepjesetareteaferttefamiljessetij. Neni608,KodiCivil “Personiqenemenyretepaligjshmedhemefaj,i shkaktontjetritnjedemnepersonindhepasurine etij,detyrohetteshperblejedemineshkaktuar.” “Parashikohetsepaguhen“jeta,demtimiishendetit dhedemepasurore…”. Nese vertetohet fakti i paligjshem dhe lidhja shkakesore e tij me demin, lind marredhenia e detyrimit, e drejta subjektive e personit te demtuar per te kerkuar demshperblim dhe detyrimi i personit pergjegjes per t’a shlyer ate. eshte kusht thelbesor, perkatesisht, per pranimin e pergjegjesise penale dhe te asaj civile te autorit te faktit te paligjshem, si dhe per caktimin e denimit penal e te detyrimit civil perkates. Kjo dispozite synon te percaktoje keto tre lloje faktesh te paligjshme, si aksidente rrugore, ngjarje demi, me vertetimin e te cilave te demtuarit mund t’i shkaktohen cenime te nje a më shume te drejtave subjektive konkrete, me natyre pasurore ose jopasurore, apo te dyja se bashku. Nethelb,medispozitenenenit608teK.Civildheatetenenit18teDekretitnr.295ligjvenesiparashikonmbrojtjenngafaktii paligjshemitetretittetedrejtave tenjeriut,posaçerishttetedrejtavesubjektivetepersonalitetitdhete pronesisesikurse janeedrejtaejetes,shendetit,personalitetit,dinjitetit,familjes,jetesprivate,prones,etj.Nerasttecenimitteketyrete drejtavengafaktiipaligjshem,idemtuarigezontedrejtensubjektiverelativetekerkimittedemshperblimitjashtekontraktor. Neni18iDekretitnr.295,date15.09.1992
  • 7. Interpretimi i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë Ne zbatim te nenit 609 te K.Civil per pranimin e pergjegjesise civile jashtekontraktore, duhet te vertetohet lidhja shkakesore materiale ndermjet sjelljes. Neni609,KodiCivil “Dëmi duhet të jetë rrjedhim i drejtpërdrejtë dhe i menjëhershëm i veprimit ose mosveprimit të personit.” DETYRIMETQËRRJEDHINNGASHKAKTIMIIDËMIT: Lidhjashkakesoremateriale “Faji” “Pasoja” “Sjelljae paligjshme” Vertetohetsecilieshtepersonipergjegjes. GjykataeRrethit GjyqësorTiranë Ne rastin e çeshtjes objekt gjykimi, rezulton se vertetohet lidhja shkakesore materiale ndermjet sjelljes se paligjshme e me faj te drejtuesit te mjetit motorik dhe pasojes se kesaj ngjarjeje demi, vdekjes se babait te paditesit dhe ndërhyrësit kryesor.
  • 8. Prezumohet se vdekja e te ndjerit nga fakti i paligjshem sjell si pasoje shuarjen e marredhenieve prinderore me paditesin e te afermit familjare te tij, si rrjedhoje, edhe cenimin e interesave te ligjshme jopasurore qe lidhen me personalitetin e pasjetuesve, si cilesia e jetes, paprekshmeria e familjes, solidariteti reciprok. Demi pasuror sjell si pasoje cenimin e pasurise se te demtuarit ne kuptimin e ngushte ekonomik, pra humbjen e pasurise ne menyre te paligjshme. Prandaj edhe demshperblimi i demit pasuror ka per qellim te riktheje pasurine e te demtuarit ne gjendjen e meparshme, duke“mbushur”diferencen e krijuar ndermjet gjendjes ekonomike. Ne mbeshtetje te shkronjes“a”te nenit 643 te K.Civil kane kerkuar te demshperblehen per demin pasuror ne formen e shpenzimeve per ushqim e jetese per shkak te vdekjes se babait te tyre nga fakti i paligjshem, aksidenti automobilistik, shpenzimet e varrimit kryer për të ndjerin etj. Interpretimi i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë Demi pasuror GjykataeRrethit GjyqësorTiranë Fëmijëteviktimës A.Ç.(28) A.Ç.(25) Paditësi Ndërhyrës kryesor Neni643/a,KodiCivil “a) shpenzimet per ushqim dhe jetese te femijeve te tij te mitur, te bashkeshortes dhe prinderve te paafte per pune qe kane qene ne ngarkim te te vdekurit, plotesisht a pjeserisht, si dhe te personave qe banonin ne familjen e te vdekurit dhe qe gezonin prej tij te drejten e ushqimit”.
  • 9. Interpretimi i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë Demi pasuror Fëmijët e viktimes kane humbur mundesine dhe te drejten, respektivisht edhe detyrimin e kryefamiljarit, ne te ardh- men, per te gezuar e perfituar perkujdesjen e tij, raporte qe gjejne zbatim edhe ne lidhje me pjesetare te tjere te familjes se viktimes. Me humbjen e jetes, krahas perkujdesjes, viktima nuk mund te kontribuoje më, me te ardhurat qe do te siguronte ne te ardhmen, ne mbajtjen e familjareve pasjetues me te cilet kishte lidhje gjinore (familjare) shume te afert dhe nje bashkejetese te qendrueshme, ekonomike dhe afektive. Kete mungese perkujdesjeje dhe kontributi detyrohen ta kompensojne ne te ardhmen, moralisht edhe ekono- mikisht, anetaret e tjere te familjes. Prandaj keta legjitimohen te kerkojne demshperblimin e demit pasuror sipas nenit 643/a te K.Civil si nje fitim i munguar, pra si pamundesi per realizimin e perfitimeve te ligjshme pasurore ne dobi te tyre ne te ardhmen. Arsyetimi i mesiperm, gjen mbeshtetje ne detyrimin kushtetues per respektimin e dinjitetit, te te drejtave dhe lirive te njeriut te parashikuara nga Kushtetuta e cila i vendos ato ne bazat e shtetit shqiptar,“i cili ka per detyre t’i respek- toje dhe t’i mbroje. Te drejtat dhe lirite themelore te njeriut jane te pandashme, te patjetersueshme e te padhunueshme dhe qendrojne ne themel te gjithe rendit juridik.”Më konkretisht, paprekshmeria e familjes. Demshperblimi i kerkuar eshte dem pasuror ne formen e fitimit te munguar, pasi te kete vertetuar lidhjen shkake- sore materiale mes sjelljes se paligjshme me faj te shkaktuesit te demit dhe pasojes se demshme, paditesit familjare te viktimes kane barren e proves te vertetojne me prova pozitive mundesite konkrete, efektive, te kontributit ekono- mik te viktimes ne te ardhmen qe s’mund te realizohen më si rrjedhoje e faktit te paligjshem . Neni192K.F. Neni163K.F. Neni643/aK.C. Neni643/aK.C. Neni3i Kushtetutes Neni15i Kushtetutes
  • 10. Interpretimi i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë Demi i shendetit Neni625,KodiCivil Neni608,KodiCivil “Personi që pëson një dëm jopasuror ka të drejtë të shpërblehet kur: a) ka pësuar një dëmtim të shëndetit, të integritetit fizik ose psikiktë tij; b) është cenuar nderi, personaliteti ose reputacioni i tij; ... Personi që, në mënyrë të paligjshme dhe me faj, i shkak- ton tjetrit një dëm në personin ose në pasurinë e tij, detyrohet të shpërblejë dëmin e shkaktuar. Përgjegjësiapërdëminjopasuror: Përgjegjësiapërshkaktiminedëmit: Demijopasuror,iparashikuarnenenin625teKoditCivil, sinjekategoriegjeredhegjitheperfshireseedemeve jashtekontraktore,perfshinçdollojdemitepesuarnga cenimiitedrejtavedheinteresavejopasuroreqebejne pjesenevleratenjeriutdheqenukjanesubjektvleresi- mitedrejtperdrejteekonomiknetreg. Demtimiishendetitvjensipasojeecenimitteintegritetitfizikdhe/osepsikiktenjeriut.Tedrejtatenjeriutperjetendhe shendetinjanetedrejtaobjektiveqelindindhejanetepadhunueshmeetepandashmemeveteekzistencenetij. Neketekuptim,edheneni608evijuesiK.Civilsynon riparimineploteteçdodemitepesuarnemenyrete paligjshme,prajovetemnepasurinenekuptimine ngushteekonomik,poredhenetemiratjopasuroreqe meshirojnevleratevetenjeriut.
  • 11. Interpretimi i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë Demi i shendetit 1. Ne dallim nga demet pasurore, demi biologjik nuk ka vlere ekonomike ne tregun e lire, cenimi i tij nuk kompensohet ne natyre dhe as nuk ka çmim ne te holla. Por, per efekt te mbrojtjes se shendetit, lehtesimit dhe rehabilitimit fizik e social te te demtuarit ne te ardhmen, personi pergjegjes per shkaktimin e demit biologjik detyrohet t’i paguaje atij nje demshperblim ne te holla. 2. Meqenese jeta dhe shendeti i njeriut nuk ka çmim, ne respektim te parimit themeltar kushtetues te barazise perpara ligjit dhe ndalimit te diskriminimit sipas nenit 18 te Kushtetutes, gjykata duhet te garantoje nje gjykim uniform dhe vleresim te njejte te perqindjes e te mases se demshperblimit te demit biologjik. 3. Ne funksion te garantimit te sigurise, qendrueshmerise dhe uniformitetit te gjykimit, per caktimin e shkalles se demtimit te shendetit. Gjykatat dhe ekspertet i referohen kritereve teknike tabelare te parashikuara per kete qellim, apo per situata te ngjashme ne akte normave. Ne mungese tyre gjykata vendos me drejtesi sipas bindjes se saj te brendshme. Në rastin konkret, sipas aktit të ekspertimit, në përllogaritjen e dëmit të shkaktuar si rezultat i shpenzimeve të varrimit të të ndjerit, eksperti ka deklaruar se këto shpenzime llogariten në masën që ato i përgjigjen rrethanave personale të familjarëve të viktimës. Pretendimi i ngritur nga pala e paditur se kjo shumë lidhur me shpenzimet e varrimit duhet të jetë fikse, është i pam- bështetur në ligj e në prova. Ne rastin e aksidenteve motorike, per caktimin e mases se demshperblimit, referimi behet ne kriteret teknike tabelare. GjykataeRrethit GjyqësorTiranë Demi i shendetit Figureeposacmeedemitjopasuror = Demi Biologjik Shkalla e demtimit Mosha e te demtuarit Koeficentet konkurrues jetesor Njesite baze te demit
  • 12. Interpretimi i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë Ne zbatim te nenit 625 te Kodit Civil, parashikohet e drejta e personit per te kerkuar demshperblim nese cenohet ne “nderin e personalitetin e tij”. Keto cenime formesohen ne dy lloje demesh jopasurore, te sferes jashtekontraktore. Dhimbja e brendshme e vuajtja shpirterore, si dhe cenimi i normalitetit te jetes se njeriut ne ekzistencen e tij si individ dhe anetar i shoqerise, te shkaktuara nga vepra e paligjshme e te tretit, perbejne cenime te vlerave te lartpermendura te te drejtave te personalitetit te mbrojtura nga Kushtetuta. “Parashikohet e drejta e personit per te kerkuar demshperblim nese cenohet ne“nderin e personalitetin e tij” Deminmoral Deminekzistencial Nderi Fyerjaekujtimittetevdekurit Neni625,KodiCivil
  • 13. Interpretimi i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë GjykataeRrethit GjyqësorTiranë Demi moral Demi moral eshte shfaqje e brendshme, e perkohshme, e turbullimit te padrejte te gjendjes shpirterore te njeriut, dhimbje e vuajtje shpirterore apo gjendje ankthi e mundimi shpirteror qe rrjedh si pasoje e faktit te paligjshem. Cilido qe peson cenime ne sferen e shendetit dhe te personalitetit te tij nga veprimet a mosveprimet e paligjshme dhe me faj te nje te treti ka te drejten te kerkoje edhe demshperblimin e demit moral te pesuar. Demi moral i pesuar nga vete te afermit konsiderohet si pasoje, rrjedhim i menjehershem dhe i drejtperdrejte i te njejtit fakt te paligjshem.Barra e proves per vertetimin e demit moral eshte e paditesit Ne keto raste, i demtuari mund te provoje shkaktimin e demit moral me ane te prezumimit te thjeshte se, sa me e afert eshte lidhja gjinore familjare apo e bashkejeteses, aq me i rende eshte edhe turbullimi e dhimbja shpirterore e te afermit te te lenduarit apo viktimes, pra aq me e larte eshte shuma e demshperblimit moral qe duhet t’i caktohet nga gjykata. Per kete qellim, gjykata shqyrton edhe rrethana konkrete te çeshtjes per te çmuar se pari shkallen efektive te dhimbjes e vuajtjes shpirterore te shkaktuar dhe, ne lidhje me te, natyren e faktit te paligjshem si dhe rrethanat qe lidhen me kushtet sociale dhe ekonomike te te demtuarit, por pa cenuar ne kete rast parimin kushtetues te barazise para ligjit dhe te ndalimit te diskriminimit te njeriut per shkak te gjendjes sociale, ekonomike, etj., ne zbatim te nenit 18/2 te Kushtetutes.
  • 14. Interpretimi i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë Shuma e demshperblimit per demin moral 1. Shuma e demshperblimit per demin moral, per shkak te natyres subjektive dhe te brendshme te tij, nuk mund te lloga- ritet mbi tabela dhe skema te parallogaritura vetem per kete qellim. 2. Gjykata e cakton ate mbeshtetur ne parimin e dhenies se drejtesise sipas bindjes se saj te brendshme, te formuar nga shqyrtimi i te gjitha rrethanave te çeshtjes ne teresine e tyre, duke u mbeshtetur edhe ne kritere sipas natyres se te drejtes se cenuar ose, ne mungese te tyre, ne kritere dhe elemente vleresimi te konsoliduar nga praktika gjyqesore ne zgjidhjen e çeshtjeve analoge ose ne pervoja perkatese jashtegjyqesore, duke patur gjithnje parasysh zhvillimin aktual ekonomik e social te vendit. 3. Në rastin konkret, dëmi biologjik i llogaritur sipas kritereve të përcaktuara nëVendimin nr. 12 të Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së Lartë, përfshin dëmin moral dhe dëmin e personalitetit. Ne menyre qe te mos jete simbolik dhe as mjet pasurimi i pajustifikuar, demshperblimi per demin moral caktohet nga gjykata ne kufijte ndermjet 1/4 deri ne 1/2 e shumes se caktuar me pare prej saj si demshperblim per demin biologjik te perhershem ose ne vlere te njejte me ate te demshperblimit per demin biologjik te perkohshem. GjykataeRrethit GjyqësorTiranë Në rastin konkret, dëmi moral për shkak të lidhjes së ngushtë gjinore që kanë paditësi dhe ndërhyrësi kryesor me të ndjerin, dhimbjes së rëndë shpirtërore të shkaktuar nga vdekja e parakohshme e tij dhe moshës së Agron Çelës, do të jetë në masën 1/4 e dëmit biologjik Megjithë aktin e ekspertimit psikologjik të paraqitur nga paditësi dhe ndërhyrësi kryesor, këto palë nuk arritën ta conin gjykatën në përfundimin se dëmi moral i shkaktuar atyre, është në nivelin maksimal të tij.
  • 15. 1. Përsa i përket llogaritjes së dëmit ekzistencial për paditësin dhe ndërhyrësin kryesor, gjykata ka çmuar se në referim të kritereve të përcaktuara në vendimin Unifikues Nr. 12 të Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së Lartë, dëmi jopasuror ekzistencial për humbjen e jetës së A Ç, do të kryhet në bazë të dëmit biologjik terminal (percaktuar ne menyre hipotetike) në kufijtë 1/2 -1/4 e tij. 2. Gjykata cmon se dëmi ekzistencial për secilin nga trashëgimtarët ligjorë është në kufijtë minimalë të llogaritjes së kryer nga eksperti i caktuar nga gjykata. 3. Në këto kushte, gjykata ka çmuar se kërkesë- padia dhe ndërhyrja kryesore e paraqitur, është pjesërisht e bazuar ne ligj e në prova e si e tille duhet pranuar në vlerën minimale të dëmshpërblimit të llogaritur nga eksperti duke u detyruar pala e paditur“Intersig”sh.a të shpërblejë paditësin A Ç për dëmin pasuror dhe jopasuror të shkaktuar si pasojë e aksidentit automobilistik të datës 02.06.2008. E njëjta vlerë dëmshpërblimi duhet t’i jepet prej të paditurit edhe ndërhyrësit kryesor A.Ç. Interpretimi i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë Shuma e demshperblimit per demin ekzistencial GjykataeRrethit GjyqësorTiranë
  • 16. Interpretimi i Gjykatës së Apelit Tiranë KolegjiiGjykatesseApelit 1. Gjykata e ApelitTirane konkludon se nga ana e Gjykates Rrethit GjyqsorTirane, jane analizuar ne menyre te hollesishme rrethanat e faktit dhe jane percaktuar drejt dispozitat ligjore. 2. Per qendrimet e mbajtura nga gjykata ne pjesen qe ka rrezuar padine e paditesave, si dhe prapesimet e bera nga“ Intersig”, vine ndesh edhe me frymen e vendimit te Kolegjeve te Bashkuara nr.12 date 14.09.2007. “..Demi jopasuror, i parashikuar ne nenin 625 te Kodit Civil, si nje kategori e gjere dhe gjitheperfshirese e demevet jashtekontraktore, perfshin çdo lloj demi te pesuar nga cenimi i te drejtave dhe interesave jopasurore qe bejne pjese ne vlerat e njeriut dhe qe nuk jane subjekt vleresimi te drejtperdrejte ekonomik ne treg. Ne thelbin e saj, kjo dispozite njeh te drejten e demshperblimit per çdo lloj demi jopasuror jashtekontraktor, i cili eshte“i ndryshem nga ai pasuror”. Renditja e“rasteve”te demit jopasuror ne paragrafet“a”dhe“b’te saj, nuk ka per qellim te kufizoje, por te rregulloje ne menyre te shprehur, per efekte te dallueshmerise se cenimeve, te drejten e demshperblimit perkates dhe rrethin e subjekteve qe gezojne legjitimim aktiv” KolegjeteBashkuara
  • 17. 1. Gjykata ne vendimin e saj ka argumentuar se babai i paditesit ka qene i papune kur ne fakt rezultoi i punesuar ne Njesine Bashkiake nr.11 ne kete kuptim, per kete rast gjykimi duhen llogoritur te ardhurat e te ndjerit nga paga e punes. 2. Ne vendimin e saj, gjykata nuk ka mbajtur parasysh faktin se paditesit dhe nderhyresit kryesor, nderprerja ne menyre tragjike te jetes se babait te tyre ne moshe relativisht te re nga fakti i paligjshem, u ka shuar mardhenjen prinderore mes femijeve te te ndjerit. Atyre u eshte demtuar cilesia e jetes personale familjare. 3. Gjykata nuk ka mbajtur aspak parasysh faktin se cilesia e jetes se paditesave eshte demtuar maksimalisht per sa kohe qe te dy femijet e te ndjerit, paditesi dhe nderhyresi kryesor jetonin ne te njejten banese me babain e tyre. 4. Rezulton e provuar si nga vendimi“ Per leshimin e deshmise se trashegimise lidhja e posaçme familjare mes paditesave dhe te ndjerit , perkatesisht lidhja femije-prind. Interpretimi i Gjykatës së Apelit Tiranë Lidhur me perllogaritjen e demit pasuror dhe jo pasuror se bashku me interesat e tyre, eshte thirrur nga gjykata eksperti KolegjiiGjykatesseApelit MINIMAL MAKSIMAL GjykataeRrethit GjyqësorTiranë Se duhet te vleresohet varianti qe ka percaktuar vleren maksimale te demit pasuror e jo pasuror sepse:
  • 18. Interpretimi i Gjykatës së Apelit Tiranë Lidhur me perllogaritjen e demit pasuror dhe jo pasuror se bashku me interesat e tyre, eshte thirrur nga gjykata eksperti KolegjiiGjykatesseApelit Demibiologjik Demiekzistencial Ne percaktimin e mases se demit biologjik, si reference e demit moral, perllogaritje e bere nga gjykata e faktit nuk i vendos palet aspak ne gjendjen para aksidentit. Edhe Gjykata e Larte ne intrepretimi te vendimit Unifikues uni- fikon qe: ekspertet duhet te mbajne parasysh nenin 18 te Kushtetutes, ku eshte saksionuar parimi i barazise para ligjit, çka nenkupton qe pavaresisht se çfare pozicioni ekonomik familjar e social gezonte i ndjeri e pavaresisht nese ishte i papune ( qe ne fakt ishte i punesuar), minister e deputet etj, vdekja i le familjes te njejten pasoje dhe dhimbje shpirterore, pasi njerzit jane te barabarte. Ne lidhje me demin ekzistencial, gjykata nuk ka vleresuar drejt aktin e ekspertimit psikologjik ku eshte konstatuar nga psikologia se: “ Femijet e te ndjerit u eshte demtuar komplet mbarvajtja e jetes dhe mardhenjet me personat jashte familjes e po ashtu dhe planet e qellimet qe ata kishin per te ardhemen. Edhe sipas aktit te kryer nga eksperti vlersues demi ekzis- tencial eshte llogoritur ne kufijte minimal per secilin nga palet. Nese do te kishte marre parasysh gjykata te dhenat e aktit do te perfshinte ne kete shume demin pasuror dhe jopasuror maksimal).