HEALTHY.

1. • ‫هستی‬‫معمار‬‫یگانه‬‫بنام‬
‫اهلل‬‫لطف‬‫شیخ‬‫مسجد‬
‫طراحی‬‫مقدمات‬
2
‫اساتید‬
:
‫خ‬
‫بی‬‫ا‬‫وه‬‫مهندس‬‫نم‬‫ا‬
-
‫پ‬‫احمد‬‫مهندس‬‫خانم‬
‫ور‬
‫نشجویان‬‫ا‬‫د‬
:
‫خواه‬‫صداقت‬‫مهرشاد‬
-
‫مؤید‬‫علی‬

2. ‫معرفی‬
:
‫هللا‬‫لطف‬ ‫شیخ‬ ‫مسجد‬
‫یکی‬
‫و‬ ‫تاریخی‬ ‫مسجدهای‬ ‫از‬
‫دوران‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫اصفهان‬ ‫شهر‬ ‫شده‬ ‫شناخته‬
‫است‬‫شده‬ ‫بنا‬ ‫صفویه‬
.
‫کاری‬‫کاشی‬ ‫و‬ ‫معماری‬ ‫از‬ ‫شاهکاری‬ ‫مسجد‬ ‫این‬
‫استاد‬ ‫توسط‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫هجری‬ ‫یازدهم‬ ‫قرن‬
‫دوره‬ ‫آن‬ ‫نامدار‬ ‫معماران‬ ‫از‬ ‫اصفهانی‬ ‫محمدرضا‬
‫است‬‫شده‬ ‫ساخته‬
.
‫فرمان‬ ‫به‬ ‫هللا‬‫لطف‬ ‫شیخ‬ ‫مسجد‬
‫است‬‫شده‬ ‫بنا‬ ‫سال‬ ‫هجده‬ ‫مدت‬ ‫در‬ ‫اول‬ ‫عباس‬ ‫شاه‬
.
‫و‬ ‫جهان‬ ‫نقش‬ ‫میدان‬ ‫شرقی‬ ‫ضلع‬ ‫در‬ ‫مسجد‬ ‫این‬
‫مسجد‬ ‫همسایگی‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫قاپو‬‫عالی‬ ‫عمارت‬ ‫مقابل‬
‫است‬‫شده‬ ‫واقع‬ ‫شاه‬
.
‫تجلیل‬ ‫برای‬ ‫مذهبی‬ ‫مکان‬ ‫این‬
‫ساالنه‬ ‫و‬ ‫گردیده‬ ‫بنا‬ ‫المیسی‬ ‫هللا‬‫لطف‬ ‫شیخ‬
‫کند‬‫می‬ ‫خود‬ ‫جذب‬ ‫را‬ ‫زیادی‬ ‫گردشگران‬
.

3. ‫هندسه‬
:
‫شرقی‬ ‫ضلع‬ ‫در‬ ‫مسجد‬ ‫ورودی‬ ‫جلوخان‬
‫براساس‬ ‫میدان‬
‫هندسة‬ ‫یک‬
‫مشخص‬
‫مکان‬
‫یابی‬
‫است‬ ‫شده‬
،
‫بطوری‬
‫محل‬ ‫که‬
‫بنا‬ ‫ورودی‬ ‫قرارگیری‬
‫طالیی‬ ‫تناسب‬ ‫با‬ ‫بخش‬ ‫دو‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫میدان‬ ‫ضلع‬
‫به‬ ‫نسبت‬
‫است‬ ‫کرده‬ ‫تقسیم‬ ‫یکدیگر‬
‫جایی‬ ‫به‬ ‫جا‬
‫جلوخان‬ ‫تقارن‬ ‫محور‬ ‫از‬ ‫نمازخانه‬ ‫مرکز‬
‫مسجد‬ ‫ورودی‬
.
‫تقارن‬ ‫محور‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫گنبد‬ ‫جایی‬ ‫جابه‬
‫جلوخان‬
‫مسجد‬ ‫ورودی‬
‫هللا‬ ‫لطف‬ ‫شیخ‬ ‫مسجد‬ ‫اصلی‬ ‫نمای‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫تغارن‬ ‫و‬ ‫دقیق‬ ‫تباسبات‬
‫باشد‬ ‫می‬ ‫مسجد‬ ‫بصری‬ ‫جذابیت‬ ‫دهنده‬ ‫تشکیل‬ ‫عوامل‬ ‫ازچندین‬ ‫یکی‬
‫کند‬ ‫می‬ ‫جلب‬ ‫خود‬ ‫به‬ ‫برا‬ ‫بیننده‬ ‫هر‬ ‫نگاه‬ ‫که‬

4. ‫هندسی‬ ‫تحلیل‬
‫را‬ ‫ارزشمند‬ ‫بنای‬ ‫این‬ ‫اجزای‬ ‫میان‬ ‫موجود‬ ‫هندسی‬ ‫روابط‬ ‫برخی‬ ،‫اصفهان‬ ‫هللا‬ ‫لطف‬ ‫شیخ‬ ‫مسجد‬ ‫معماری‬ ‫هندسی‬ ‫تحلیل‬
‫و‬ ‫کرد‬ ‫آشکار‬
‫نتایج‬
‫زیر‬
‫حاصل‬
‫شد‬
:
‫الف‬
.
‫به‬ ،‫بنا‬ ‫ورودی‬ ‫با‬ ‫ارتباط‬ ‫در‬ ‫نمازخانه‬ ‫موقعیت‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫معین‬ ‫ترسیمی‬ ‫هندسی‬ ‫های‬ ‫روش‬ ‫کمک‬
‫جلوخان‬ ‫ابعاد‬ ‫با‬ ‫متناسب‬ ،‫نمازخانه‬ ‫فضای‬ ‫ابعاد‬ ‫و‬
‫بناست‬ ‫ورودی‬
.

5. ‫ب‬
.
‫میان‬ ‫تناسب‬ ‫برقراری‬ ‫در‬ ‫آن‬ ‫ساخت‬ ‫هندسی‬ ‫های‬ ‫روش‬ ‫و‬ ‫طالیی‬ ‫نسبت‬ ‫از‬ ،‫هللا‬ ‫لطف‬ ‫شیخ‬ ‫مسجد‬ ‫بنای‬ ‫طراحی‬ ‫در‬
‫بنا‬ ‫اجزای‬
‫شده‬ ‫استفاده‬
‫است‬
.
‫خود‬ ‫کامل‬ ‫اشراف‬ ‫با‬ ،‫بنا‬ ‫این‬ ‫طراح‬ ‫معمار‬
‫کاربرد‬ ‫عملی‬ ‫های‬ ‫روش‬ ‫و‬ ‫هندسه‬ ‫علم‬ ‫بر‬
‫موقعیت‬ ‫و‬ ‫اندازه‬ ‫استادانه‬ ‫ای‬ ‫شیوه‬ ‫به‬ ،‫آن‬
‫یکدیگر‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫را‬ ‫ساختمان‬ ‫اجزای‬
‫را‬ ‫نوازی‬ ‫چشم‬ ‫هماهنگی‬ ‫و‬ ‫کرده‬ ‫تنظیم‬
‫است‬ ‫ساخته‬ ‫برقرار‬ ‫اجزا‬ ‫میان‬
.
‫جایگاهی‬ ‫ایرانی‬ ‫معماری‬ ‫در‬ ‫هندسه‬ ‫علم‬
‫ابعاد‬ ‫تعیین‬ ،‫دارد‬ ‫نکننده‬ ‫تعیی‬ ‫و‬ ‫اساسی‬
‫و‬
‫رابطة‬ ‫تنظیم‬ ‫و‬ ‫ساختمان‬ ‫اجزای‬ ‫تناسبات‬
‫این‬ ‫از‬ ‫جا‬ ‫به‬ ‫استفادة‬ ‫با‬ ،‫آنها‬ ‫میان‬
‫ابزار‬
‫میسر‬ ‫زیبایی‬ ‫به‬
‫شود‬ ‫می‬
.
‫هندسی‬ ‫تحلیل‬

6. ‫مسجد‬ ‫پالن‬ ‫سازی‬ ‫ساده‬

7. ‫سیرکالسیو‬
‫ن‬
‫شی‬ ‫مسجد‬ ‫اصلی‬ ‫سیرکالسیون‬
‫خ‬
‫مقابل‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫هللا‬ ‫لطف‬
‫مخاطب‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫شده‬ ‫مشخص‬
‫داالن‬ ‫از‬ ‫عبور‬ ‫با‬ ‫را‬
28
‫متری‬
‫چرخش‬ ‫وبا‬
90
‫به‬ ‫ای‬ ‫جه‬ ‫در‬
‫روی‬ ‫روبه‬ ‫و‬ ‫مسجد‬ ‫خانه‬ ‫نماز‬
‫کند‬ ‫می‬ ‫هدایت‬ ‫قبله‬

8. 1
-
‫گنبد‬ ‫تزئینات‬
:
‫که‬ ‫هاست‬ ‫گنبد‬ ‫زیباترین‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫هللا‬ ‫لطف‬ ‫شیخ‬ ‫مسجد‬ ‫گنبد‬
‫از‬
‫ای‬ ‫هندسه‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫نخودی‬ ‫زنگ‬ ‫به‬ ‫زیبا‬ ‫و‬ ‫معرق‬ ‫کاشیکاری‬
‫باشد‬ ‫می‬ ‫تماشایی‬
‫مسجد‬ ‫معرق‬ ‫کاشی‬
‫نو‬ ‫ترین‬ ‫عالی‬ ‫کیفی‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫هللا‬ ‫لطف‬ ‫شیخ‬
‫ع‬
‫معرق‬ ‫کاشی‬ ‫شایسته‬ ‫خلف‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫هجري‬ ‫یازدهم‬ ‫سده‬ ‫در‬ ‫خود‬
‫است‬ ‫نهم‬ ‫و‬ ‫دهم‬ ‫هاي‬ ‫سده‬
‫شده‬ ‫طراحي‬ ‫گنبد‬ ‫داخلي‬ ‫مركز‬ ‫در‬ ‫طاووسي‬
‫شده‬ ‫وارد‬ ‫نور‬ ‫ي‬ ‫وسیله‬ ‫به‬ ‫آن‬ ‫پرهاي‬ ‫كه‬ ‫است‬
‫میشود‬ ‫تكمیل‬ ‫مسجد‬ ‫ورودي‬ ‫در‬ ‫باالي‬ ‫طاق‬ ‫از‬
‫استفاده‬
‫مورد‬
‫عناطر‬

9. 2
-
‫جلوخان‬ ‫تزئینات‬
‫کاشی‬ ‫با‬ ‫مسجد‬ ‫غربی‬ ‫میدان‬ ‫به‬ ‫رو‬ ‫دیوار‬ ‫همچنین‬ ‫و‬ ‫فضا‬ ‫این‬ ‫جنوبی‬ ‫و‬ ‫شمالی‬ ‫قسمت‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫پوشیده‬ ‫رنگ‬ ‫هفت‬
.
‫که‬ ‫زمانی‬ ‫البته‬
‫گدار‬
‫مسجد‬ ‫جلوخان‬ ‫نوشته‬ ‫می‬ ‫را‬ ‫ایران‬ ‫آثار‬ ،
‫رنگ‬ ‫به‬
‫بوده‬ ‫سفید‬
‫و‬
‫حدود‬
10
‫زیرزمین‬ ‫به‬ ‫خرابی‬ ‫بدلیل‬ ‫ها‬ ‫کاشی‬ ‫این‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫قبل‬ ‫سال‬
‫منتقل‬
‫است‬ ‫شده‬
‫ن‬ ‫و‬
‫مایی‬
‫مرمت‬ ‫دسترنج‬ ‫از‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫مشاهده‬ ‫امروزه‬ ‫که‬
‫کاران‬
‫است‬
.
‫کتاب‬ ‫در‬
(
‫اصفهان‬ ‫تعریف‬ ‫فی‬ ‫جهان‬ ‫نصف‬
)
‫که‬ ‫است‬ ‫شده‬ ‫گفته‬ ‫هم‬
‫مسجد‬
‫فعلی‬
‫مانده‬ ‫خلل‬ ‫و‬ ‫نقص‬ ‫بی‬ ‫تاکنون‬
‫سردر‬ ‫کتیبه‬ ‫همان‬ ‫اال‬
‫نبود‬ ‫هم‬ ‫مرمت‬ ‫قابل‬ ‫که‬ ‫بود‬ ‫شده‬ ‫خراب‬ ‫حدی‬ ‫به‬ ‫که‬
‫شد‬ ‫تعویض‬ ‫ناچار‬ ‫به‬ ‫و‬

10. 3
-
‫سردر‬ ‫تزئینات‬
:
‫است‬ ‫فراگرفته‬ ‫نواري‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫دیوار‬ ‫سه‬ ‫هر‬ ‫کمربندي‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫سردر‬ ‫باالي‬ ‫که‬ ‫اي‬ ‫کتیبه‬
‫است‬ ‫معرق‬ ‫کاشی‬
.
‫است‬ ‫شده‬ ‫پوشیده‬ ‫نظیري‬ ‫کم‬ ‫هاي‬ ‫کاري‬ ‫مقرنس‬ ‫با‬ ‫بنا‬ ‫سردر‬ ‫باالي‬
.
‫پیچیدگی‬ ‫و‬ ‫تفصیل‬ ‫اینجا‬ ‫در‬
‫با‬
‫است‬ ‫خورده‬ ‫پیوند‬ ‫سادگی‬
.
‫وگلدان‬ ‫گل‬ ‫از‬ ‫نقوشی‬ ‫با‬ ،‫رنگ‬ ‫هفت‬ ‫هاي‬ ‫کاشی‬ ‫با‬ ‫تر‬ ‫پایین‬ ‫هاي‬ ‫قسمت‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫پوشیده‬
.
‫قرارگ‬ ‫آبی‬ ‫زمینه‬ ‫با‬ ‫زیبایی‬ ‫بسیار‬ ‫شمسه‬ ‫کاري‬ ‫مقرنس‬ ‫انبوه‬ ‫با‬ ‫طاق‬ ‫قوس‬ ‫در‬ ‫کتیبه‬ ‫این‬ ‫باالي‬ ‫در‬
‫رفته‬
‫است‬
.
‫است‬ ‫شده‬ ‫مهار‬ ‫مارپیچی‬ ‫اي‬ ‫فیروزه‬ ‫هاي‬ ‫کاشی‬ ‫با‬ ‫سردر‬ ‫اصلی‬ ‫قوس‬ ‫حاشیه‬
.

11. 4
-
‫محراب‬ ‫تزئینات‬
:
‫مسجد‬ ‫محراب‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫معماری‬ ‫نظیر‬ ‫بی‬ ‫شاهکارهای‬ ‫از‬ ‫یکی‬
‫کرد‬ ‫مشاهده‬ ‫توان‬‫می‬
.
‫و‬ ‫ّق‬‫ر‬‫مع‬ ‫های‬‫کاری‬ ‫کاشی‬ ‫محراب‬ ‫این‬ ‫در‬
‫خورد‬‫می‬ ‫چشم‬ ‫به‬ ‫ظریفی‬ ‫بسیار‬ ‫های‬‫مقرنس‬
‫و‬
‫عبارت‬ ‫که‬ ‫دارد‬ ‫وجود‬ ‫محراب‬ ‫داخل‬ ‫لوح‬ ‫دو‬ ‫همچنین‬
«
‫فقیر‬ ‫عمل‬
‫بنای‬ ‫حسین‬ ‫استاد‬ ‫ابن‬ ‫محمدرضا‬ ‫خدا‬ ‫رحمت‬ ‫بر‬ ‫محتاج‬ ‫حقیر‬
‫اصفهان‬
»
‫است‬‫شده‬ ‫حک‬ ‫آن‬ ‫روی‬
.
‫محراب‬ ‫اطراف‬ ‫در‬ ‫عباسی‬ ‫علیرضا‬ ‫خط‬ ‫به‬ ‫نیز‬ ‫دیگری‬ ‫های‬‫کتیبه‬
‫ششم‬ ‫امام‬ ‫و‬ ‫اکرم‬ ‫پیامبر‬ ‫از‬ ‫روایتی‬ ‫ها‬‫آن‬ ‫روی‬ ‫که‬ ‫شود‬‫می‬ ‫دیده‬
‫است‬‫شده‬ ‫نقل‬
.

12. ‫مصالح‬
‫است‬ ‫آمده‬ ‫زیر‬ ‫در‬ ‫بنا‬ ‫دیگر‬ ‫مصالح‬ ‫شد‬ ‫ذکر‬ ‫تزئینات‬ ‫بخش‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫هایی‬ ‫کاشیکاري‬ ‫بر‬ ‫عالوه‬
:
‫هم‬ ‫کناري‬ ‫سکوهاي‬ ،‫است‬ ‫شده‬ ‫پوشیده‬ ‫یزد‬ ‫رنگ‬ ‫زرد‬ ‫مرمر‬ ‫سنگ‬ ‫با‬ ‫جلوخان‬ ‫دیوارهاي‬ ‫تحتانی‬ ‫قسمت‬
‫هستند‬ ‫سنگ‬ ‫نوع‬ ‫همین‬ ‫از‬
.
‫سال‬ ‫چهارصد‬ ‫گذشت‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫و‬ ‫اند‬ ‫شده‬ ‫ساخته‬ ‫چنار‬ ‫چوب‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫دولنگه‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫مسجد‬ ‫ورودي‬ ‫در‬
‫برجایند‬ ‫پا‬ ‫هنوز‬
.
‫است‬ ‫خشت‬ ‫از‬ ‫آن‬ ‫هاي‬ ‫قسمت‬ ‫بعضی‬ ‫احتماال‬ ‫و‬ ‫آجر‬ ‫آز‬ ‫کال‬ ‫که‬ ‫دیوارها‬
.

13. ‫مقیاس‬
‫مناس‬ ‫پوششى‬ ‫كم‬ ‫ارتفاع‬ ‫با‬ ‫كه‬ ‫است‬ ‫صفویه‬ ‫زمان‬ ‫پوششى‬ ‫یك‬ ‫گنبد‬ ‫چند‬ ‫از‬ ‫یكى‬ ‫اهلل‬ ‫لطف‬ ‫شیخ‬ ‫مسجد‬ ‫گنبد‬
‫براى‬ ‫بى‬
‫مى‬ ‫شمار‬ ‫به‬ ‫آن‬ ‫كوچك‬ ‫صحن‬
‫رود‬
.
‫نمایى‬ ‫خود‬ ‫بزرگ‬ ‫میدان‬ ‫كنار‬ ‫در‬ ‫بتواند‬ ‫كه‬ ‫است‬ ‫اندازه‬ ‫آن‬ ‫تا‬ ‫آن‬ ‫بلندى‬ ‫طرفى‬ ‫از‬
‫باشد‬ ‫مسلط‬ ‫فضا‬ ‫آن‬ ‫بر‬ ‫و‬ ‫كرده‬
.
‫پنجره‬ ‫از‬ ‫كه‬ ‫دیوارها‬ ‫قطر‬
‫اندازه‬ ‫دیوار‬ ‫هاى‬
‫حدود‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫گیرى‬
70
‫و‬
1
‫سانتیمتر‬
‫است‬
‫جهان‬ ‫نقش‬ ‫طول‬ ‫به‬ ‫مسجد‬ ‫طول‬ ‫نسبت‬
32
‫به‬
560
‫متر‬
‫جهان‬ ‫نقش‬ ‫میدان‬ ‫عرض‬ ‫به‬ ‫هللا‬ ‫لطف‬ ‫شیخ‬ ‫مسجد‬ ‫عرض‬ ‫نسبت‬
26
‫به‬
16
‫شاه‬ ‫مسجد‬ ‫خارجی‬ ‫سردر‬ ‫گنبد‬ ‫نیم‬ ‫قوس‬ ‫به‬ ‫به‬ ‫هللا‬ ‫لطف‬ ‫شیخ‬ ‫مسجد‬ ‫ارتفاع‬ ‫نسبت‬
28
‫به‬
28
‫شاه‬ ‫مسجد‬ ‫سردر‬ ‫های‬ ‫مناره‬ ‫بلندای‬ ‫به‬ ‫هللا‬ ‫لطف‬ ‫شیخ‬ ‫مسجد‬ ‫ارتفاع‬ ‫نسبت‬
28
‫به‬
42
‫قاپو‬ ‫عالی‬ ‫کاخ‬ ‫به‬ ‫مسجد‬ ‫ارتفاع‬ ‫نسبت‬
28
‫به‬
48
‫اصفهان‬ ‫هنر‬ ‫دانشگاه‬ ‫به‬ ‫هللا‬ ‫لطف‬ ‫شیخ‬ ‫مسجد‬ ‫ارتفاع‬ ‫نسبت‬
28
‫به‬
230
‫شاه‬ ‫مسجد‬ ‫عظیم‬ ‫گنبد‬ ‫ارتفاع‬ ‫به‬ ‫مسجد‬ ‫ارتفاع‬ ‫نسبت‬
28
‫به‬
52
‫شاه‬ ‫مسجد‬ ‫داخل‬ ‫های‬ ‫مناره‬ ‫ارتفاع‬ ‫به‬ ‫هللا‬ ‫لطف‬ ‫شیخ‬ ‫مسجد‬ ‫ارتفاع‬ ‫نسبت‬
28
‫به‬
42
‫جهان‬ ‫نقش‬ ‫میدان‬ ‫مصاحت‬ ‫به‬ ‫هللا‬ ‫لطف‬ ‫شیخ‬ ‫مسجد‬ ‫مساحت‬ ‫نسبت‬
832
‫به‬
89600
‫متر‬
‫راهرو‬ ‫کل‬ ‫طول‬ ‫نسبت‬
(
‫داالن‬
)
‫مسجد‬ ‫طول‬ ‫به‬
28
‫به‬
32
‫مسجد‬ ‫عرض‬ ‫به‬ ‫راهرو‬ ‫کل‬ ‫طول‬ ‫نسبت‬
28
‫به‬
26
‫هللا‬ ‫لطف‬ ‫شیخ‬ ‫مسجد‬ ‫ارتفاع‬ ‫به‬ ‫مسجد‬ ‫در‬ ‫ارتفاع‬ ‫نسبت‬
3
‫به‬
28
‫دیوار‬ ‫ترین‬ ‫قطور‬ ‫به‬ ‫دیوار‬ ‫قطر‬ ‫نسبت‬
170
‫به‬
200
‫سانتیمتر‬

14. ‫هللا‬ ‫لطف‬ ‫شیخ‬ ‫مسجد‬
32
*
26 ‫نقش‬ ‫میدان‬
‫جهان‬
560
*
160

15. ‫گنبد‬ ‫تقارن‬ ‫محور‬
‫ورودی‬ ‫تقارن‬ ‫محور‬
‫ذهنی‬ ‫تقارن‬ ‫محور‬ ‫ایجاد‬
‫ذهنی‬ ‫تقارن‬ ‫تداعی‬
‫دیداری‬ ‫تاثیر‬
‫محور‬

16. -
‫محور‬
‫داالن‬ ‫دو‬ ‫بین‬ ‫در‬ ‫تعادل‬ ‫و‬ ‫تقارن‬
-
‫مسجد‬ ‫گنبد‬ ‫پالن‬ ‫در‬ ‫تقارت‬ ‫محور‬
-
‫محور‬
‫تقارن‬
‫مسجد‬ ‫ورودی‬ ‫جلوخان‬
-
‫محور‬
‫تقارن‬
‫مسجد‬ ‫گنبد‬
-
‫مسجد‬ ‫زیرگنبد‬ ‫ظلعی‬ ‫هشت‬ ‫تقارت‬ ‫محور‬
-
‫محور‬
‫تقارن‬
‫مسجد‬ ‫ورودی‬ ‫جلوخان‬

17. ‫محوطه‬ ‫و‬ ‫سایت‬ ‫تحلیل‬
‫ها‬ ‫دسترسی‬
:
‫ا‬
-
‫حافظ‬ ‫خیابان‬
2
-
‫سعدی‬ ‫خیابان‬
3
-
‫سپاه‬ ‫خیابان‬

18. ‫ها‬ ‫مجاورت‬
:
‫ا‬
-
‫قاپو‬ ‫عالی‬
2
-
‫هنر‬ ‫دانشگاه‬
3
-
‫شاه‬ ‫مسجد‬
4
-
‫سردرقیطریه‬

19. ‫قبله‬
‫شمال‬
‫جنوب‬
‫مشرق‬
‫مغرب‬
‫چهارگانه‬ ‫جهات‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫سایت‬ ‫قرارگیری‬

20. ‫اندازی‬ ‫سایه‬
-
‫فرعی‬ ‫اندازی‬ ‫سایه‬
-
‫عمده‬ ‫اندازی‬ ‫سایه‬
‫سوی‬ ‫از‬ ‫اصی‬ ‫و‬
‫شمال‬

21. ‫فرم‬
‫است‬ ‫باقاعده‬ ‫های‬ ‫فرم‬ ‫جز‬ ‫و‬ ‫مربع‬ ‫پالن‬ ‫فرم‬
‫است‬ ‫منطق‬ ‫و‬ ‫خلوص‬ ‫معرف‬
.
‫و‬ ‫ایستا‬ ‫شکلي‬
‫دارد‬ ‫خنثي‬
‫است‬ ‫قاعده‬ ‫با‬ ‫های‬ ‫فرم‬ ‫جزء‬ ‫و‬ ‫شکل‬ ‫دایره‬ ‫سقف‬ ‫پالن‬ ‫فرم‬
‫ب‬ ‫مي‬ ‫متعادل‬ ً‫ا‬‫ماهیت‬ ‫که‬ ‫درونگراست‬ ‫و‬ ‫مرکزي‬ ‫شکلي‬ ‫دارای‬ ‫و‬
‫و‬ ‫اشد‬
‫آورد‬ ‫مي‬ ‫وجود‬ ‫به‬ ‫خود‬ ‫اطراف‬ ‫براي‬ ‫مرکزیتي‬
..

22. ‫به‬ ‫ندرت‬ ‫به‬ ‫خیلي‬ ‫كامل‬ ‫كره‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫كره‬ ‫فرم‬ ‫اگرچه‬
‫شود‬ ‫مي‬ ‫گرفته‬ ‫كار‬ ‫به‬ ‫معماري‬ ‫پردازي‬ ‫فرم‬ ‫عنصر‬ ‫عنوان‬
ً‫ال‬‫كام‬ ‫معماري‬ ‫در‬ ‫كره‬ ‫از‬ ‫قسمتي‬ ‫فرم‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫اما‬
‫است‬ ‫معمول‬
.
‫مي‬ ‫استفاده‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫همه‬ ‫از‬ ‫بیش‬ ‫كه‬ ‫فرمي‬
‫است‬ ‫گنبد‬ ‫رود‬ ‫مي‬ ‫شمار‬ ‫به‬ ‫كره‬ ‫از‬ ‫قسمتي‬ ‫معادل‬ ‫و‬ ‫شود‬
.
‫براي‬ ‫ساختاري‬ ‫امكان‬ ‫تنها‬ ‫زیادي‬ ‫مدت‬ ‫براي‬ ‫گنبد‬
‫بوده‬ ‫ستون‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫بدون‬ ‫وسیع‬ ‫هاي‬ ‫سقف‬ ‫پوشاندن‬
‫است‬
.
‫فراگیر‬ ‫فضاي‬ ‫یك‬ ‫مفهوم‬ ‫كاملش‬ ‫فرم‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ‫گنبد‬
‫كند‬ ‫مي‬ ‫تداعي‬ ‫را‬ ‫بسته‬ ‫و‬
.

23. ‫است‬ ‫باقاعده‬ ‫های‬ ‫فرم‬ ‫جز‬ ‫که‬ ‫اصلی‬ ‫نمای‬ ‫در‬ ‫مربع‬ ‫تشکیل‬
‫طالیی‬ ‫تناسبات‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫نما‬ ‫طراحی‬ ‫و‬
‫طالیی‬ ‫نسبت‬ ‫به‬ ‫خط‬ ‫پاره‬ ‫یک‬ ‫تقسیم‬ ‫روش‬
‫ساخت‬ ‫روش‬
‫مربع‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫طالیی‬ ‫نسبت‬
.

24. ‫برای‬ ‫ایرانی‬ ‫معماران‬
‫به‬ ‫مربع‬ ‫تبدیل‬
‫در‬ ‫و‬ ‫دایره‬
‫گنبد‬ ‫یک‬ ‫احداث‬ ‫برای‬ ‫راهی‬ ‫کردن‬ ‫پیدا‬ ‫واقع‬
‫ازتکنیک‬ ‫مسجد‬ ‫ساختمان‬ ‫روی‬ ‫شکل‬ ‫ای‬ ‫دایره‬
«
‫گوشوار‬
»
‫یا‬
«
‫فیلگوش‬
»
‫کردند‬ ‫می‬ ‫استفاده‬
‫در‬
‫به‬ ‫گنبدخانه‬ ‫دیوارهای‬ ‫وقتی‬ ،‫تکنیک‬ ‫این‬
‫شروع‬ ‫گنبد‬ ‫بود‬ ‫الزم‬ ‫و‬ ‫آمد‬ ‫می‬ ‫باال‬ ‫کافی‬ ‫ی‬ ‫اندازه‬
‫در‬،‫شود‬
‫فضای‬ ‫یا‬ ‫ساختمان‬ ‫ی‬ ‫چهارگوشه‬
‫درست‬ ،‫کوچکی‬ ‫های‬ ‫تاقچه‬ ‫یا‬ ‫ها‬ ‫تاق‬ ،‫معماری‬
‫ترتیب‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫شد‬ ‫می‬ ‫ساخته‬ ‫دیوارها‬ ‫کنج‬ ‫در‬
‫آرام‬ ‫آرام‬ ‫و‬ ‫شد‬ ‫می‬ ‫تبدیل‬ ‫ضلعی‬ ‫هشت‬ ‫به‬ ‫مربع‬
‫می‬ ‫نزدیک‬ ‫دایره‬ ‫به‬
‫گردید‬
‫مورد‬ ‫هم‬ ‫هللا‬ ‫لطف‬ ‫شیخ‬ ‫مسجد‬ ‫در‬ ‫تکنیک‬ ‫این‬
‫است‬ ‫گرفته‬ ‫قرار‬ ‫استفاده‬
.