Dil ve Anlatim | Anlatima Hazirlik

1. ANLATIMA HAZIRLIK
o ANLATIM NEDİR ?
o KONU SEÇMEK
o AMAÇ BULMAK
o BİLGİ TOPLAMAK
o SENTEZ YAPMAK
o ANLATIM YOLU BULMAK
o BÜTÜNLÜK OLUŞTURMAK
o DİPNOT KOYMAK
o KAYNAKÇA HAZIRLAMAK
1/10

2. ANLATIM NEDİR ?
 Bir duyguyu , düşünceyi , konuyu söz veya yazı ile ifade etmeye anlatım
denir . Anlatım söz ile yapılırsa sözlü anlatım , yazı ile yapılırsa yazılı anlatım
adını alır .
 Sözlü anlatım eğer kaydedilmemişse veya yazıya aktarılmamışsa kalıcı
değildir , söylendiği anda işlevini yerine getirir ve orada kalır . Yazılı
anlatımsa kalıcıdır , belge özelliği taşır .
 Sözlü anlatımda bir konuşan yani anlatan bir de dinleyen vardır . Bu tür
anlatımda amaca ulaşmak için hem anlatıcının başarılı bir anlatım
sergilemesi hem de muhatabın iyi bir dinleyici olması gerekir . Yazılı
anlatımda ise bir metin ve onu okuyan okur vardır .
 Anlatımda dil yanlışlarından ve anlatım bozukluklarından kaçınmak gerekir .
Gereksiz ve anlaşılması güç ifadeler anlaşılırlığı zorlaştıracağından anlatımda
bunlardan kaçınmak gerekir .
2/10

3.  Anlatımın yalın , sade , gösterişsiz , kısa ve kesin olmasının , anlaşılırlığı
sağladığı unutulmamalıdır .
 Anlatıma hazırlık aşamasında bilgi toplamak , deneyimlerimizi topladığımız
bilgilerle desteklemek , düşüncelerimizi ve elde ettiğimiz bilgileri
gruplandırmak , anlatım türünün okuyucu ve dinleyici üzerindeki etkisini
belirlemek gerekir .
 Bilgi toplamak için okumak , araştırmak , not almak , özet çıkarmak , alıntı
yapmak gerekir
3/10

4. KONU SEÇMEK
 Bir anlatımın hazırlık aşamasında yapılması gereken ilk şey bir konu
belirlemektir . Anlatılacak konunun ne olduğu , sınırlarının nereden başlayıp
nereden biteceği en baştan belirlenir . Anlatıcı ne yazacağına ne
anlatacağına karar verdikten sonra diğer hazırlıkları yapar .
AMAÇ BELİRLEMEK
 Anlatıcı konuyu seçtikten sonra anlatımın amacını belirlemelidir . O yazıyı
niçin yazacağına ya da konuşmayı niçin yapacağına , kısaca söylemek
gerekirse neyi , nasıl , ne için yapmaya karar vermelidir .
 Amaç belirlenmeden bir yazıda ya da konuşmada düşünceler derli toplu
ifade edilemez . Dağınık bir anlatım ortaya çıkar . Bu da yazıda istenen
hedefe ulaşılmasını engeller .
4/10

5. BİLGİ TOPLAMAK
 Anlatıma hazırlık aşamasında yapılması gereken işlerden en önemli birisi bilgi
toplamaktır . Anlatıcı , çeşitli yöntemlerle , farklı kaynaklardan bilgi
toplamalı , bilgi ve deneyimini arttırmalıdır .
 Gözlem yapmak , kaynakları araştırmak , okumak , not almak , özet
çıkarmak ve alıntı yapmak bilgi toplarken yapılması gerekenlerdendir .
GÖZLEM YAPMAK
 Anlatıcı seçtiği konu ile ilgili gözlemler yapar . Elde ettiği izlenimleri not alır .
Varlıkların ayırıcı ve belirleyici özelliklerini anlatmada gözlem çok önemlidir .
Betimlemelerde gözlem , yazarın en önemli kaynağıdır .
KAYNAKLARI ARAŞTIRMAK
 Bilgi toplamak için yapılması gerekenlerin başında kaynak araştırması
yapmak gerekir . Belirlenen konuyla ilgili geniş bir kaynak taraması yapılarak
konunun , o kaynaklarda nasıl ele alındığını incelenmelidir .
5/10

6.  Anlatıcı seçtiği konuyla ilgili olarak bilgilerini geliştirmek için gazete , dergi ,
kitap , ansiklopedi ve internet gibi bilgi kaynaklarını okuyarak bilgisini arttırır.
Belirlediği konuyla ilgili bilgiler toplar .
OKUMAK
NOT ALMA
 Aslında bir bilgi koruma yöntemidir . Not tutma , bir çeşit özet çıkarmadır .
Özet çıkarmada ve not almada fazla sözcük kullanmaktan sakınılmalı ;
gereksiz ayrıntılar yerine metnin ana düşüncesine önem verilmelidir .
Okunan ya da dinlenenler harfi harfine değil , temel noktalar , anahtar
düşünceler not edilmelidir
 Yapılan gözlemlerden ve okunan eserlerden elde edilen bilgiler ,
deneyimler ve bu araştırmalar sonucunda elde edilen bilgiler not edilir . Bu
notlardan birbirleriyle ilgili olanlar gruplandırılır . Bu notlarda yazıya
başlamadan önce yazıda neler üzerinde durulacağı kısa cümleler halinde
belirtilebilir .
6/10

7.  Bir metni , anlamını yitirmeden belli bir oranda daraltıp küçültme işlemine
özet çıkarma denir . Özette metnin en önemli yanları metinde verilmek
istenen mesaj belirtilir . Özet , önemliyi önemsizden ayırma işlemidir . Okunan
eserlerden özet çıkarmak , hazırlık aşamasında anlatıcının yapması gereken
en önemli işler arasında yer alır .
ÖZET ÇIKARMAK
ALINTI YAPMAK
 Belli bir metinden sözcük , sözcük öbeği , cümle ya da bölüm alma işine
aktarma , aktarılana da alıntı denir . Araştırılan kaynaklarda ulaşılan önemli
bilgiler ve görüşler , düşünceleri daha inandırıcı kılmak için alıntı yapılır .
Alıntılarda amaç , bir başkasının düşüncelerinden yararlanmak , o
düşünceyi kendi savımızı desteklemek için kullanmaktır.
 Kendi düşüncemizin doğruluğunu kanıtlamak için alıntı yaparız . Doğrudan
aktarmada bir başkasının sözleri aynen verilirken dolaylı aktarmada alıntı
yapılan kişinin düşünceleri değiştirilmeden ama farklı sözcüklerle verilir .
7/10

8. SENTEZ YAPMAK
 Elde edilen bilgiler olduğu gibi değil , bir elemeden geçirildikten sonra
yazıya ve konuşmaya aktarılır . Yapılan gözlem ve araştırmalar sonucu
ulaşılan bilgiler bir süzgeçten geçirilir , ayıklanır ve anlatıcının gözüyle
sunulur. Bir yazı ya da konuşmada sentez yapmak çok önemlidir . Çünkü
sentez eldeki bilgilerden yeni bir sonuca ulaşma demektir . Böylece hem
yazarın ya da konuşmacının bakış açısı ortaya çıkar hem de dinleyiciler
veya okurlar yeni bir şey öğrenirler .
ANLATIM YÖNTEMİNİ BELİRLEMEK
 Yazıda anlatım biçimi çok önemlidir . Seçilen konuya ve belirlenen amaca
uygun bir anlatım biçimi kullanmak , mesajın muhataba daha iyi ulaşmasını
sağlar .
 Örneğin , bir şeyi açıklama , bir düşünceyi aydınlatma , bir durum ya da
karakteri inceleme , bir terimi tanımlama durumunda amaç bilgi vermektir .
Bu durumda açıklama tekniği kullanılabilir . Aynı şekilde amaç
karşımızdakinin yerleşik kanılarını değiştirmekse , tartışma ; okuru olay içinde
yaşatmaksa , öyküleme ; dış dünyayı okurun gözü önünde canlandırmaksa
betimleme tekniği kullanılabilir .
8/10

9. BÜTÜNLÜK OLUŞTURMAK
 Bu tekniklerin yanında konuyu ve amaca uygun olarak örneklendirme ,
karşılaştırma , benzetme , ilişki kurma , sayısal verilerden yararlanma ,
tanımlama gibi düşünceyi geliştirme yolları kullanılır .
 Yazı oluşturulurken ya da bir konuşma yaparken yazının veya konuşmanın
kendi içinde bir bütünlük taşımasına özen gösterilmelidir . Yazıyı yazarken
veya konuşurken düşünce ve deneyimlerin nasıl sıralanacağı , ana düşünce
ile yardımcı düşünceleri nasıl birleştirileceği iyi planlanmalıdır . Bu , yazdığımız
yazının ya da yaptığımız konuşmanın derli toplu , daha kolay anlaşılır
olmasını ve zihinde daha fazla kalmasını sağlar
DİPNOT KOYMAK
 Yazıda geçen herhangi bir söz veya sözcükle ilgili olarak sayfa altına konan
aydınlatıcı , ek bilgiler içeren ya da kaynak belirten yazılara dipnot denir .
9/10

10.  Yazıyı oluştururken başka kaynaklardan da yararlanırız . Bu kaynaklar ,
hazırladığımız metinde dipnot olarak verilmelidir . Bu dipnotlar , yazının
rastgele değil , ciddi kaynaklardan yararlanılarak bir emek sonucu
hazırlandığını gösterir .
DİPNOT KOYMANIN YARARLARI
 Yazıda savunulan görüşlerin doğruluğunu desteklemek
 Bilgilerin kaynağını belirterek yazanın katkısını ortaya çıkarmak
 Bilgilerin doğruluk ve güvenilirliği konusunda okuyucuya denetim imkânı
vermek
 O konuda yazmak isteyen başka kimselere başvuru imkânı sağlamak
KAYNAKÇA HAZIRLAMAK
 Bir yapıtın hazırlanma sürecinde yararlanılan kaynakların verildiği listeye
kaynakça denir . Kaynakçada yararlanılan kaynakların yazarı , adı , hangi
yayınevi tarafından yayımlandığı , basım yeri ve tarihi gibi bilgiler yer alır .
Kaynakçaya Bibliyografi’de denir
10/10

11. KIRIMLI FAZİLET OLCAY ANADOLU LİSESİ
 FACEBOOK.COM/ultrAPendik
 TWİTTER.COM/ultrAPendik
 GPLUS.TO/ultrAPendik
10-A SINIFI DİL-ANLATIM DERSİ PERFORMANS ÖDEVİ
İZLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER…
SLAYTI SONA ERMİŞTİR
 Abdurrahman YILMAZ
 10-A 4 10.Sınıf Dil-Anlatım Ders Kitabı
 Turkceciler.com
 Edebiyatogretmeni.org
 Dersnotlari.com
 Zambak 10.Sınıf Dil-Anlatım
 Iconfinder.com
KAYNAKÇA
HAZIRLAYAN
SON