1. XIX.Mendeko filosofia (1)
• DIALEKTIKA, benetako
pentsamenduaren legea dena,
errealitatearen prozesuaren
legea bera da: pentsatzea eta
izatea identifikatzen dira.
Historia ezin da ulertu kausa
efektuen segida bezala, baizik
eta kontraesanen gainditze
prozesu bezala.
• HEGEL (1770-1831). “Egiazko
oro arrazionala da eta arrazional
oro egiazkoa”
• FEUERBACH (1804-1872).
Jainkoa gizakiaren esentzia bere
gaitasun mugagabean baino ez
da.
• KARLMARX (1818-1883).
Filosofiak mundua interpretatu du,
mundu ikuskerak eta bizitzari eta
unibertsoari buruzko ikusmoldeak
sortu ditu, baina filosofiaren
zereginak mundua eraldatzea izan
behar du.

2. XIX.Mendeko filosofia (2)
• POSITIBISMOA
Jarrera zientifiko metafisikaren
aurkakoa, gertaera berari
eusteko agintzen du
erregulartasuna deskribatzeko,
zientziaren erara.
• AUGUSTE COMTE (1798-
1857)
Giza-adimenaren
aurrerapenaren legearen
arabera momentu gorena lortu
da zientzia positiboari esker.
• UTILITARISMOA
Moralaren oinarri absolutuei
uko egiten dio, beti ere
eszeptizismoan geratu nahi
gabe. Moralaren irizpide
guztiak bakar batetara
mugatzen du: gizartearen
erabilgarritasuna.
•JOHN STUART MILL (1806-
1873)
Erabilgarritasuna, edozein gai
etikoaren instantzia gorena.

3. XIX.Mendeko filosofia (3)
• BITALISMOA ETA
HISTORIZISMOA.
Filosofia kulturaren kritika
bihurtzen da eta arrazionalismo
positibistaren kontra, bizitzaz,
balio ezinbestekotzat hartuta,
hausnarketa egiten du.
• SCHOPENHAUER (1788-1860).
Benetako errealitatea ulertzea
mundua izateko borondate bezala
pentsatzea da.
• KIERKEGAARD (1813-1855).
Bere erlijiotasun sakonetik
gizakiaren bakardade dramatikoa
baieztatzen du.
• DILTHEY (1883-1900).
Espirituaren zientziek giza-bizitza
ulertu nahi dute.
• NIETZSCHE (1844-1900).
Mendebaldeko gizartearen balioak
kritikatzen ditu bizitzaren
aurkakoak izateagatik eta gain-
izakiaren, balio berria
sortzailearen, etorria adierazten
du.