οι ολυμπιακοι αγωνεσ στην αρχαιοτητα στρατη θεωνη α4
1. Στράτη Θεώνη Μαρία, Α4
Τα Ολύμπια, οι Ολυμπιακοί αγώνες στην αρχαιότητα, ήταν
η πιο σημαντική διοργάνωση της αρχαίας Ελλάδας και
διεξάγονταν στην Αρχαία Ολυμπία κάθε τέσσερα χρόνια
μετά το 776 π .Χ. Στα Ολύμπια έπαιρναν μέρος αθλητές από
όλη την Ελλάδα (και αργότερα από άλλα μέρη) και
σταδιακά απέκτησαν ιδιαίτερη αίγλη. Η διοργάνωσή τους
γινόταν μέχρι το 393 όταν ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος
απαγόρευσε την διεξαγωγή τους. Από το 1896, αναβίωσαν με
την ονομασία Ολυμπιακοί Αγώνες και διεξάγονται ως
διεθνείς αγώνες, γνωστοί και ως Θερινοί Ολυμπιακοί.
2. Αγώνες δρόμου
Ο απλός αγώνας δρόμου, το «στάδιον» ήταν το πρώτο αγώνισμα
που καθιερώθηκε. Μέχρι τους 15ους Ολυμπιακούς αγώνες οι
αθλητές που έπαιρναν μέρος φορούσαν μια μικρή ποδιά, ενώ
αργότερα αγωνίζονταν εντελώς γυμνοί, επιδεικνύοντας την
επίδοσή τους στο πολεμικό βάδισμα και τρέξιμο. Τέρμα ήταν το
σημείο που βρισκόταν το βραβείο, ενώ οι θεατές στέκονταν δεξιά
και αριστερά κατά μήκος της αμμώδους διαδρομής που είχε
μήκος εξακοσίων Ολυμπιακών ποδιών (περ. 192 μέτρα). Οι
αθλητές αγωνίζονταν σε ομάδες τεσσάρων. Οι επί μέρους
νικητές αγωνίζονταν μεταξύ τους, επίσης σε ομάδες τεσσάρων.
3. Πάλη
Η πάλη ήταν πολύ δημοφιλές άθλημα.
Σύμφωνα με τον μύθο ο Θησέας ήταν αυτός
που ανακάλυψε την τεχνική της πάλης, έτσι
ώστε ο νικητής να μην είναι εξαρτημένος μόνο
από την φυσική του σωματική δύναμη, αλλά
από την τεχνική, την ευελιξία και την
γρηγοράδα των κινήσεών του. Στην πάλη
διακρίνουμε δύο αγωνίσματα. Στο πρώτο ο
αθλητής είχε σκοπό να ρίξει τον αντίπαλο
τρεις φορές με τους ώμους στο χώμα, ενώ στο
δεύτερο ο αγώνας συνεχιζόταν ακόμα και στο
έδαφος, μέχρι που ο νικημένος αναγκαζόταν
να παραδεχτεί την ήττα του σηκώνοντας το
χέρι.
4. Πυγμαχία
Η πυγμαχία ήταν βίαιο και συχνά θανατηφόρο αγώνισμα. Τα
χέρια ήταν ενισχυμένα με χοντρά δερμάτινα λουριά από τον
αγκώνα μέχρι τις γροθιές, ενώ τα δάχτυλα έμεναν ακάλυπτα
για να κλείνουν σχηματίζοντας γροθιά. Τα λουριά μπορεί να
ήταν ενισχυμένα με μικρούς μολυβένιους βόλους ή καρφιά.
Σε περίπτωση που ο αγώνας κρατούσε πολύ ώρα χωρίς
νικητή, οι αγωνιστές έπρεπε να κάνουν την ονομαζόμενη
«κλίμακα». Δηλαδή οι πυγμάχοι στέκονταν ακίνητοι χωρίς
να αμύνονται ή να αποφεύγουν το χτύπημα, ενώ
εναλλακτικά αντάλλασσαν χτυπήματα μέχρι που ένας από
τους δυο κατέρρεε. Αν και πολλές μαρτυρίες έχουμε για τα
φοβερά και αιματηρά τραύματα του αγωνίσματος, η τέχνη
της πυγμαχίας ήταν άλλη. Νικητής ήταν αυτός που
κατόρθωνε να μην χτυπηθεί. Ακόμα καλύτερα ήταν αυτός
που κατόρθωνε να μην χτυπηθεί αλλά ούτε και να χτυπήσει
τον αντίπαλο, κάνοντάς τον απλά να καταρρεύσει
εξουθενωμένος από τις άκαρπες επιθετικές προσπάθειές
του.
5. Παγκράτιο
Το δυσκολότερο άθλημα στους
Ολυμπιακούς αγώνες ήταν αναμφισβήτητα
το παγκράτιο. Ήταν συνδυασμός της
πάλης και της πυγμαχίας. Ο νικητής
έπρεπε να νικήσει συνδυάζοντας την
ευελιξία αλλά και την δύναμη της γροθιάς,
συμβολίζοντας έτσι τον ηρωικό αγώνα του
άοπλου πολεμιστή στην μάχη.
6. Πένταθλο
Το πένταθλο αποτελείται από πέντε επί
μέρους αγωνίσματα, τροχάδην, άλμα,
πάλη, δισκοβολία και ακόντιο. Οι αθλητές
του πένταθλου ήταν φημισμένοι για την
καλαισθησία του αρμονικά γυμνασμένου
σώματός τους. Η διεξαγωγή του
πένταθλου άρχιζε με την ρίψη δίσκου ή με
το άλμα, και συνέχιζε με την ρίψη
ακοντίου, τον αγώνα δρόμου και την
πάλη. Η προκαταρκτική εξάσκηση που
γινότανε στα αθλητικά γυμναστήρια
συμπεριλάμβανε τέσσερις κατηγορίες
άλματος, το άλμα ύψους (επί τόπου),
άλμα ύψους (με φόρα), άλμα μήκους και
άλμα βάθους, ενώ στους Ολυμπιακούς
αγώνες μνημονεύεται μόνο το άλμα
μήκους. Το άλμα συνοδευόταν από τους
ήχους της φλογέρας που έπαιζε το «Πύθιο
άσμα».
7. Αρματοδρομία
Η αρματοδρομία διεξάγονταν σε ιδιαίτερο
στάδιο, το «ιπποδρόμιο», αγνώστων
σήμερα διαστάσεων. Το μοναδικό
ιπποδρόμιο που διασώζεται σήμερα στην
Ελλάδα βρίσκεται στο Λύκαιο όρος και
έχει μήκος 300 μέτρα, ή ενάμιση σταδίου,
και πλάτους εκατό μέτρων. Οι
αρματοδρομίες ξεκινούσαν με τις πρώτες
ηλιαχτίδες τα χαράματα και διαρκούσαν
μέχρι το απόγευμα.
8. Ακοντισμός
Ο ακοντισμός είναι ένα από τα
αγωνίσματα ρίψεων του στίβου, με
μεγάλη ιστορία καθώς είναι γνωστό ήδη
από τους αρχαίους χρόνους. Σκοπός του
αθλήματος είναι η ρίψη ενός ακοντίου σε
μεγάλη απόσταση (70-100 μέτρα, ανάλογα
με το βάρος του ακοντίου). Νικητής είναι ο
αθλητής που θα ρίξει το ακόντιό του πιο
μακριά.
9. Οπλιτοδρομία
Ο οπλίτης δρόμος ή οπλιτοδρομία ήταν από τα
αρχαιότερα αθλητικά αγωνίσματα στον αρχαίο
ελληνικό κόσμο, εισήχθει όμως στο πρόγραμμα
των Ολυμπιακών Αγώνων μόλις το 520 π.Χ., στην
65η Ολυμπιάδα. Αρχικά οι δρομείς έτρεχαν με όλη
τους την πανοπλία όπως και στον πόλεμο,
αργότερα όμως οι αθλητές έφεραν μόνο κράνος
και ασπίδα ή και μόνο ασπίδα. Το αγώνισμα ήταν
πολύ αγαπητό γιατί θύμιζε σε όλους πως κάποτε
οι αθλητές και οι πολεμιστές ήταν το ίδιο
ακριβώς. Επίσης η οπλιτοδρομία ήταν πάντα το
τελευταίο αγώνισμα των αγώνων, ίσως για να
υπενθυμίζει ότι η Ολυμπιακή Εκεχειρία είχε
τελειώσει. Στην Ολυμπία το μήκος που διένυαν οι
αθλητές του Οπλίτη δρόμου ήταν περίπου 400
μέτρα (δύο φορές το μήκος του σταδίου) αλλά
αυτό δεν ήταν πάντα σταθερό, για παράδειγμα
στα Ελευθέρια, αγώνες που τελούνταν στις
Πλαταιές εις μνήμην της νίκης των Ελλήνων επί
των Περσών, ήταν περισσότερο. Αυτός ο οποίος
κατόρθωνε να νικήσει και στα τρία από τα
τέσσερα αγωνίσματα δρόμου, δηλαδή (Στάδιο,
Δόλιχο κα Οπλίτης δρόμο, λεγόταν τριαστής.
10. Δίσκος
Ο δίσκος συγκαταλέγεται στα αγωνίσματα που η
αφετηρία τους δε σχετίζεται με στρατιωτικά γυμνάσια
ή αγροτικές εργασίες. Οι πρώτες περιγραφές αυτού
του αγωνίσματος βρίσκονται στην Ιλιάδα του Oμήρου
και στους επιτάφιους αγώνες που διοργάνωσε ο
Αχιλλέας προς τιμήν του νεκρού του φίλου Πατρόκλου.
Εκεί, στο αγώνισμα του δίσκου νικητής αναδείχθηκε ο
Πολυποίτης, που έλαβε ως έπαθλο το σόλο, την
ακατέργαστη δηλαδή μάζα από σίδηρο, που ο ίδιος
έριξε. Στην Οδύσσεια, στους αγώνες των Φαιάκων
προς τιμήν του Οδυσσέα, στο δίσκο κέρδισε ο ίδιος ο
Ιθακήσιος ήρωας. Στην ελληνική μυθολογία, ο δίσκος
έχει συνδεθεί με διαφόρους θανάτους από ατύχημα,
όπως, για παράδειγμα, εκείνον του Υακίνθου τον οποίο
ο φίλος του Απόλλωνας σκότωσε κατά λάθος με το
δίσκο, όταν το φύσημα του Ζεφύρου τον έβγαλε από
την πορεία του.
11. Σημασία των αγώνων
Από το 776 π. Χ. και μετά οι Αγώνες, σιγά-
σιγά, έγιναν πιο σημαντικοί σε ολόκληρη την
αρχαία Ελλάδα φτάνοντας στο απόγειο τους
κατά τον 6ο και 5ο αι. π. Χ. Οι Ολυμπιακοί
είχαν επίσης θρησκευτική σημασία αφού
γίνονταν προς τιμή του θεού Δία, του οποίου το
τεράστιο άγαλμα στεκόταν στην Ολυμπία. Ο
αριθμός των αγωνισμάτων έγινε είκοσι και ο
εορτασμός γινόταν στην διάρκεια μερικών
ημερών. Οι νικητές των αγώνων θαυμάζονταν Το έπαθλο των
και γίνονταν αθάνατοι μέσα από ποιήματα και Ολυμπιονικών.
αγάλματα. Το έπαθλο για τους νικητές ήταν
ένα στεφάνι από κλαδί ελιάς.
12. Ο βαρόνος Πιερ ντε Κουμπερτέν
και η αναβίωση των Ολυμπιακών
Αγώνων
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες θα ήταν μόνο μια μακρινή ανάμνηση της
Κλασικής Αρχαιότητας χωρίς το όραμα του βαρόνου Πιερ ντε
Κουμπερτέν χαι μερικών άλλων ανθρώπων της εποχής του. Το
όραμα του φωτισμένου αυτού Γάλλου και των άλλων
οραματιστών που προηγήθηκαν (π.χ.: Ε. Ζάππα, Δ. Βικέλα κ.ά.)
ήταν να ζωντανέψουν και πάλι τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Ο
Κουμπερτέν ήταν βέβαιος ότι ο ελληνικός πολιτισμός και
ιδιαίτερα οι Ολυμπιακοί Αγώνες μπορούσαν να προσφέρουν
πάρα πολλά στην ανθρωπότητα.
Ξεκίνησε λοιπόν μια εκστρατεία, για να εξασφαλίσει διεθνή
υποστήριξη για την οργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων. Το
1894 διοργάνωσε Διεθνές Αθλητικό Συνέδριο στο Παρίσι γι' αυτό
το θέμα με συμμετοχή 13 χωρών. Στο Συνέδριο αυτό πάρθηκε η
απόφαση να ξεκινήσουν και πάλι οι Ολυμπιακοί Αγώνες και
μάλιστα στη χώρα που γεννήθηκαν, στην Ελλάδα. Αποφασιστική
ήταν η συμβολή του Έλληνα λόγιου Δημήτρη Βικέλα.
13. Το αποτέλεσμα του κινήματος του Κουμπερτέν και το
τέλος της ζωής του
Ο Κουμπερτέν επιθυμούσε ακόμη να υπάρχει μια μόνιμη
Επιτροπή για την οργάνωση και την επίβλεψη των Αγώνων.
Έτσι, στις 23 Ιουνίου 1894 ίδρυσε τη Διεθνή Ολυμπιακή
Επιτροπή και διαμόρφωσε τη δομή του Ολυμπιακού
Κινήματος. Η φιλοσοφία του βαρόνου Πιερ ντε Κουμπερτέν: Ο
Κουμπερτέν πίστευε ότι ο αθλητισμός μπορεί να βοηθήσει τον
άνθρωπο να διαμορφώσει καλό χαρακτήρα. Τι' αυτόν
σημασία είχε όχι η νίκη αλλά η συμμετοχή.
Πίστευε ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες μπορούν να βοηθήσουν
τους λαούς να επικοινωνήσουν μεταξύ τους, να βοηθήσουν
στην ειρήνη, στην κατανόηση και στη συνεργασία.
14. ΣΠΥΡΟΣ ΛΟΥΗΣ, Ο ΠΡΩΤΟΣ ΕΛΛΗΝΑΣ ΟΛΥΜΠΙΟΝΙΚΗΣ
Ο Γάλλος γερουσιαστής Μπριάλ πρότεινε, στην πρώτη σύγχρονη Ολυμπιάδα, να
γίνει ο μαραθώνιος δρόμος προς τιμή του δρομέα Φειδιππίδη, ο οποίος το 490
π.Χ. έτρεξε από το Μαραθώνα στην Αθήνα, για να αναγγείλει τη νίκη των
Αθηναίων κατά των Περσών.
Ο μαραθώνιος άρχισε και στην αφετηρία στάθηκαν 17 αθλητές, δώδεκα
Έλληνες και πέντε αλλοδαποί. Ο πυροβολισμός στον αέρα ήταν το σύνθημα του
αγώνα δρόμου των σαράντα χιλιομέτρων, από το Μαραθώνα ως την Αθήνα.
Σ’ όλο το δρόμο ο κόσμος ζητωκραύγαζε και εμψύχωνε τους δρομείς αλλά η
αγωνία ήταν μεγάλη, γιατί δυο ξένοι δρομείς προπορεύονταν.
Ξαφνικά, ένα γεροδεμένο παλικάρι, που είχε στην πλάτη του γραμμένο το
νούμερο 17, άρχισε με σταθερό βηματισμό να προηγείται απ’ όλους τους
αθλητές. Το θέαμα ήταν λιγάκι περίεργο, γιατί μόνο αθλητή δε θύμιζε αυτός ο
γρήγορος δρομέας, με τη φουστανέλα και τα τσαρούχια! Ήταν ο Σπύρος Λούης,
ένας χωρικός από το Μαρούσι, νερουλάς στο επάγγελμα, αλλά πολύ περήφανος
για την ελληνική καταγωγή του.
Συγκίνηση και ενθουσιασμός συνεπήρε όλους τους θεατές, όταν ο ταπεινός
αθλητής μπήκε στο Παναθηναϊκό Στάδιο, έφτασε πρώτος στο τέρμα του αγώνα
κι έδωσε τη θριαμβευτική ιστορική νίκη. Τη νίκη που ένωσε τη σύγχρονη
Ελλάδα με τη δόξα και το μεγαλείο της αρχαίας Ελλάδας!