Erasmus Pus KA229 i Eco Schools Project - "Little steps make a big difference. Together we care for our home" - PL partner actions 2018/2019

1. ZESPÓŁ PLACÓWEK OŚWIATOWYCH
W JAWORZNI
JAWORZNIA 93, 26-065 Piekoszów
RAPORT KOŃCOWY O CERTYFIKAT ZIELONEJFLAGI
CZERWIEC 2019
IWONA ZALEWSKA - LECH

2. KROK 1.
UTWORZENIE
EKO KOMITETU
 Eko – Komitet został wyłoniony na podstawie wywiadu oraz kwestionariusza, w którym uczniowie
zgłosili swoje kandydatury i określili motywację do udziału w projekcie. Rodzice, nauczyciele oraz
inni pracownicy szkoły z chęcią przystąpili do działań pro-ekologicznych. Zdobycie Zielonej Flagi,
której nie posiada jeszcze żadna szkoła w Gminie Piekoszów, okazało się ciekawym wyzwaniem.
Pani dyrektor Małgorzata Czekaj potrafiła efektywnie zmotywować i zaangażować całą
społeczność szkolną do działania.
https://erasmusplus-jaworznia-ecoschool.blogspot.com/2018/09/pierwsze-kroki-ku-zielonej-
fladze.html#more
Członkowie Eko – Komitetu:
2 uczennice klasy 3 Gimnazjum
3 uczniów klasy ósmej
6 uczniów klasy siódmej
2 przedstawicieli rodziców
6 nauczycieli
2 innych pracowników szkoły

3. Spotkania Eko – Komitetu odbywały się raz w tygodniu, pod opieką koordynatora Iwony Zalewskiej –Lech,
z udziałem uczniów i innych osób zaangażowanych w poszczególne działania.
https://erasmusplus-jaworznia-ecoschool.blogspot.com/2018/11/klub-erasmus-plus-z-czonkami-
eko.html#more
Uczniowie, dzięki metodzie burzy mózgów oraz dyskusji z nauczycielami i rodzicami współtworzyli plan
działania. Na każdym spotkaniu, a także dwukrotnie w formie ankiety online opiniowali, oceniali i w razie
potrzeby modyfikowali zaplanowane działania.
https://www.slideshare.net/28041974/eco-questionnaire-from-poland
Eko - plan, który realizujemy w celu uzyskania certyfikatu Zielonej Flagi
https://www.slideshare.net/28041974/eko-plan-szkoy-w-jaworzni
Szkoła w Jaworzni starając się o Zieloną Flagę jest jednocześnie głównym koordynatorem realizowanego
we współpracy z 5 krajami projekt Erasmus Plus KA229 pt. „Little steps make a big difference, together
we care for our home”. Dzięki temu wszystkie działania zaplanowane dla uzyskania certyfikatu Zielonej
Flagi były upowszechniane, omawiane i służyły za przykład dobrych praktyk na skalę europejską.
Umiejętność pracy w grupie i umiejętność skutecznego dążenia do wyznaczonego celu zostało
w przypadku naszych uczniów wzmożone przez doping partnerskich szkół z Hiszpanii, Grecji, Turcji,
Słowacji i Rumunii. Pierwszym obszarem zaplanowanym w tym roku szkolnym w projekcie Erasmus+ była
„Woda”, a drugim „Teren szkoły”.

4. KROK 2. PRZEPROWADZENIE
EKO - AUDYTU.
 Uczniowie na wstępie przygotowali prezentację na temat programu Eco Schools
i Zielonej Flagi. Na spotkaniu międzynarodowym, które odbyło się w szkole
Jaworzni.
 Uczniowie opracowali i przedstawili w formie prezentacji również wszystkie
akcje i projekty pro-ekologiczne realizowane do tej pory w szkole.
 Audyt początkowy został opracowany na zasadzie szczegółowej analizy
poszczególnych punktów zawartych w zaleceniach do audytu. W badanie
„sytuacji ekologicznej” szkoły zaangażowali się uczniowie, nauczyciele,
dyrekcja, a także inni pracownicy. Najlepiej szkoła radzi sobie z tematyką
odpadów. Najsłabiej z obszarem „woda” i „oszczędzanie energii”. Audyt
końcowy wykazał, iż poczyniono postępy w zakresie wszystkich punktów ujętych
w Planie Działania.
 Prace określone w Planie Działań wykonywali uczniowie- nie tylko członkowie Eko
– Komitetu, ale wszyscy w szkole, nie wyłączając „zerówki” - w dwóch językach –
polskim i angielskim.
 Koordynator Iwona Zalewska – Lech przed nawiązaniem kontaktu z zespołem
Zielonej Flagi w Polsce, korespondowała i konsultowała się na temat realizacji
zaplanowanych działań z głównym biurem Eco Schools. Innowacyjny pomysł
połączenia projektów okazał się trafiony. W tym roku bowiem na portalu
edukacyjnym eTwinning ogłoszono, iż programy Eco Schools, Erasmus Plus
i eTwinning połączyły siły i zapraszają szkoły w całej Europie do realizacji
wspólnych przedsięwzięć. Szkoła w Jaworzni jest tu zapewne świetnym
przykładem dobrych praktyk, co widać na Twinspace projektu, stronie
internetowej projektu Erasmus Plus, blogu informacyjnym w j. polskim oraz
stronie na Facebook’u – wszędzie promujemy Eco Schools i nasze działania na
drodze do uzyskania certyfikatu Zielonej Flagi.
Analiza pierwszego audytu w programie Eco
Schools, w drodze do zdobycia Zielonej Flagi
https://www.slideshare.net/28041974/first-
audit-for-eco-school-programme-
summary/28041974/first-audit-for-eco-
school-programme-summary

5. Obszar: WODA
Mocne strony szkoły
 Brak wycieków z kranów
 Uczniowie mają swobodny dostęp
do wody pitnej
 Uczniowie potrafią zbadać PH i
stopień zanieczyszczenia wody w
szkole
Słabe strony szkoły
 1. Brak tabliczek przypominających o zamknięciu
kurków
 2. Brak pomiarów w zakresie
oszczędności/nadmiernego zużycia wody
 3. Brak aeratorów na kranach
 4. Brak pomiarów i świadomości co do utraconej wody
podczas wycieków w toalecie lub z kranu
 Woda deszczowa nie jest gromadzona ani używana
 Brak kampanii edukacyjnej na temat wody w aspekcie
skutków jej zanieczyszczania

6. Według audytu końcowego wzrosły wszystkie WSKAŹNIKI OSIĄGNIĘCIA CELU:
1. Wskaźnik finansowy – zmalały kwoty wydatków poniesionych za zużycie
wody w szkole, monitorowano opłaty za zużycie wody.
2. Wskaźnik oddziaływania – zainicjowano długoterminowy efekt polegający
na wdrożeniu w szkole i w domach uczniów podstawowych zasad i nawyków
oszczędzania wody, wg. danych z wywiadu dzięki wdrożeniu nawyku
gromadzenia wody deszczowej zmalała ilość zużytej wody nie tylko w szkole,
ale i w domach.
3. Wskaźnik produktu - wzrosła liczba przeprowadzonych zajęć z uczniami
o tematyce związanej ze znaczeniem wody, jej składem, stopniem czystości,
gospodarką wodną, skutkami zanieczyszczania wód, zasadami ponownego
wykorzystania surowców wtórnych przez człowieka; zwiększyła się liczba
przeprowadzonych akcji proekologicznych w środowisku szkolnym i lokalnym,
w związku z działaniami projektowymi.
4. Wskaźnik rezultatu projektu – do 100% wzrósł odsetek społeczności
szkolnej deklarującej rozpoczęcie lub kontynuację oszczędzania wody
w szkole i w domu na co dzień oraz znającej skutki zanieczyszczania wód.

7. KROK 3. OPRACOWANIE PLANU
DZIAŁAŃ.
 Wybrany obszar „Woda” nie był
dotąd przedmiotem szkolnych
działań pro-ekologicznych i w
zasadzie pozostawiał pełne pole do
działania. Audyt początkowy
wykazał szereg słabych stron
szkoły w tym zakresie. Poza tym,
temat był spójny z akcjami
zaplanowanymi w projekcie
Erasmus Plus.
 Cel działań został osiągnięty, na co
wskazują wyniki wywiadów,
pomiary wskaźników. Poszczególne
działania realizowali uczniowie
całej szkoły, pod opieką
nauczycieli, ze wsparciem
rodziców i innych pracowników
szkoły oraz pod czujnym okiem
liderów- członków Eko – Komitetu,
dyrekcji i koordynatora projektu.
Jaki obszar tematyczny został wybrany?
Uzasadnienie wyboru obszaru
Czy cel działań został osiągnięty?
Jakie działania podjęto (zdjęcie + jedno
zdanie opisu)
Kto był odpowiedzialny na poszczególne
działania (uczniowie/wychowankowie,
nauczyciele,
rodzice...)?

8. PODJĘTE DZIAŁANIA
Pomiary - sprawdzanie stanu zużycia wody na początku roku,
potem co miesiąc i po 6 miesiącach.
(członkowie Eko Komitetu, nauczyciel fizyki Grzegorz Dziwoń ).
Kampania podnoszenia świadomości uczniów i rodziców: możliwości oszczędzania
wody w szkole, problemy zanieczyszczeń i braku wody na świecie:
lekcje tematyczne , warsztaty, wycieczki edukacyjne.

9. PODJĘTE DZIAŁANIA
Gazetka na głównej tablicy ogłoszeń – cykl wodny,
zanieczyszczenie wody, ochrona wody. (marzec-
czerwiec Klasy 1 – 3 , Ewa Martin)
Wykonanie maskotki zachęcającej do
oszczędzania i dbania o wodę. ( klasy 4-6,
Katarzyna Dąbek)

10. PODJĘTE DZIAŁANIA
Plakaty, ulotki informujące o konieczności
oszczędzania wody. (kwiecień , maj, kl. 4-8
Grzegorz Dziwoń, Iwona Zalewska – Lech)
 Uczniowie pracują nad
plakatami i ulotkami o wodzie
 https://erasmusplus-jaworznia-
ecoschool.blogspot.com/2019/0
2/blog-post.html#more
Hasła pro-ekologiczne.
Szkolne Koło PCK i SU
(kwiecień, Małgorzata Czekaj, Iwona Walas )

11. PODJĘTE DZIAŁANIA
Przygotowanie tabliczek/naklejek, które
zostaną umieszczone na ścianie nad każdą
umywalką w klasach i łazienkach. (marzec,
Eko – Komitet)
 Pracujemy nad tematem wody. Uczniowie
poznają problem zanieczyszczeń wód,
projektują maskotkę.
https://photos.app.goo.gl/Mfbt83g3pbFoj2PAA
Ciekawe lekcje

12. PODJĘTE DZIAŁANIA
Zajęcia lekcyjne na temat wody –
scenariusz lekcji j. angielskiego w klasie 7
https://www.slideshare.net/28041974
/water-lesson-plan
Światowy Dzień Wody (22 marca 2019, Wychowawcy
klas I – VIII. Opiekunowie świetlicy, Iwona Zalewska
– Lech)
 Na przykład w klasie drugiej pod opieką Pani Ewy Martin
przeprowadzono otwarte zajęcia pt. "Woda źródłem życia",
podczas których dzieci badały właściwości wody, odkrywały
substancje rozpuszczalne i nierozpuszczalne w wodzie,
poznawały obieg wody w przyrodzie i wykonywały
eksperymenty z wodą w trzech stanach skupienia.
Dowiedziały się, jak oszczędzać wodę w domu i w szkole.
Wykonywały obliczenia matematyczne związane z
pojemnością wody w naczyniach.
Tematy "Woda" i "Zieleń na
terenie szkoły" - fotorelacja.
https://photos.app.goo.gl/EHoT
62yzn1yJf7B8A

14. PODJĘTE DZIAŁANIA
 8 czerwca - Światowy Dzień
Oceanów - lekcja z użyciem
programu Canva– I. Zalewska -
Lech
 https://photos.app.goo.gl/9hcds8r
jKKdUjZET7
Wykorzystanie wody deszczowej - gromadzenie
wody deszczowej w pojemnikach.
Podlewanie roślin deszczówką – uczniowie i inni
pracownicy szkoły, pani Mariola Dudek

15. PODJĘTE DZIAŁANIA
Dzień Ziemi (kwiecień, przedszkole , p. Renata Nowakowska, Joanna Kuzia – hasła, plakaty.
Apel i przedstawienia.

17. Wizyta w oczyszczalni ścieków. Styczeń 2019, Iwona Zalewska – Lech, Małgorzata Czekaj.
Uczniowie z Jaworzni podczas pobytu na Słowacji, pracując w międzynarodowej grupie
zapoznali się z pełnym cyklem oczyszczania wody, a także w warsztatach na temat wody
zorganizowanych w partnerskiej szkole. Wszystkie działania zostały zrelacjonowane
nauczycielom i uczniom w Jaworzni.

18. https://photos.app.goo.gl/aFfUwDYKDtrhqmme7
https://photos.app.goo.gl/smLd2bt8mZ69SjVz9

20. PODJĘTE DZIAŁANIA
Zajęcia p.t. „Dlaczego woda jest ważna” - Klasa 3, wykonanie
klasowego plakatu, p. Dorota Wsół
https://erasmusplus-jaworznia-
ecoschool.blogspot.com/2019/04/wiecej-prac-o-wodzie-klasa-
3-pod.html#more
Lekcja pt. „Jestem przyjacielem Ziemi” – Małgorzta Czekaj.
Pomiary PH i zanieczyszczeń wody dostępnej w szkole. Wynik wskazał
PH 7,5 oraz brak zanieczyszczeń, dzięki czemu zaczęliśmy zachęcać
uczniów do jej spożywania. Podkreślaliśmy fakt, iż plastikowe i szklane
opakowania zanieczyszczają środowisko.

21. PODJĘTE DZIAŁANIA
Spotkanie międzynarodowe nauczycieli Erasmus Plus / Eco Schools
Eko-Komitet zaprezentował swoje prace
Lekcja otwarta, Renata
Mazur, Halina Brożek
Spotkanie z ekspertem –
p. Agnieszką Pabis
Przedstawienia
Wizyta i warsztaty w Geoparku

22. PODJĘTE DZIAŁANIA
Spotkanie międzynarodowe uczniów i nauczycieli Erasmus Plus / Eco Schools,
styczeń 2019, Słowacja
E-diary. Relacja z pobytu na Słowacji, styczeń 2019
https://www.slideshare.net/28041974/ediary-erasmus-
plus-slovakia-012019

23. PODJĘTE DZIAŁANIA
Spotkanie międzynarodowe uczniów i nauczycieli Erasmus
Plus / Eco Schools, maj 2019, Grecja

24. KROK 4. KONTROLA
I OCENA DZIAŁAŃ
 Plan działań został poszerzony o zajęcia zaproponowane uczniom na
spotkaniach międzynarodowych w partnerskich krajach.
 Za granicą odbyły się lekcje , warsztaty i wycieczki związane z tematem
wody oraz terenu szkoły.
 Narzędzia pomiaru wzbogacono o wywiady i kwestionariusze
 Wszelkie działania na bieżąco monitorował koordynator projektu, dyrektor
szkoły oraz przedstawiciele Eko – Komitetu. Koordynator na bieżąco
opisywał zrealizowane działania i upowszechniał rezultaty.
 Link do bloga informacyjnego prowadzonego przez koordynatora w języku
polskim:
 https://erasmusplus-jaworznia-ecoschool.blogspot.com/

25. EFEKT EKOLOGICZNY
Status: Osiągnięty
Zmniejszenie zużycia wody w szkole, większa świadomość ekologiczna uczniów i pracowników
szkoły na temat znaczenia wody w życiu organizmów żywych i konieczności jej oszczędzania,
znajomość i zastosowanie sposobów oszczędzania wody w domach, znajomość powodów
zanieczyszczenia wód, stosowanie w codziennym życiu szeroko pojętej polityki
recyklingowej polegającej na właściwej segregacji odpadów, ponownym ich wykorzystywaniu
(np. stosowaniu butelek szklanych na napoje lub ponownym napełnianiu butelek plastikowych
typu PET).
NARZĘDZIEM POMIARU EFEKTU EKOLOGICZNEGO były:
Pomiary zużycia wody wodomierzem, doświadczalne pomiary odczynu pH i stopnia
zanieczyszczenia wody w szkole. Wywiady, kwestionariusze i testy sprawdzające wzrost
świadomości społeczności szkolnej na temat problemów związanych z wodą.

26. Efekt rzeczowy
Oszczędność pieniędzy – mniejsze zużycie wody w szkole w pierwszym półroczu bieżącego
roku, a co za tym idzie – mniejsze rachunki za zużycie wody w szkole.
Status: osiągnięty
Procent zaoszczędzonej wody: 5,6 %
Pomiary miesięczne w metrach
sześciennych
2018 2019
luty 50 48
marzec 54 51
kwiecień 48 45
maj 42 39

27. KROK 5. INTEGRCJA
Z PROGRAMEM
NAUCZANIA
 Działania były realizowane w każdej klasie przez integracyjne
nauczanie, w którym jeden przedmiot wspomagał i uzupełniał
wiadomości i umiejętności innego.
 Temat wody został wprowadzony na zajęcia klas IV – VIII i gimnazjum na
języku angielskim, informatyce, języku polskim, przedmiotach
przyrodniczych, sztuce, zajęciach świetlicowych, bibliotecznych,
podczas kształcenia zintegrowanego w przedszkolu i klasach 0-3 ,
przyczyniając się nie tylko do wzrostu wiedzy na temat ekologii, ale też
wzrostu kompetencji społecznych , komunikacyjnych, matematycznych,
cyfrowych, znajomości języków obcych, umiejętności poszukiwania i
przetwarzania informacji.
 Podjęto formy pracy odpowiadające podstawie programowej
kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej i gimnazjum:
 1. Wycieczki.
 2. Lekcje z zastosowaniem aktywnych metod pracy.
 3. Gry i zabawy o tematyce ekologicznej.
 4. Pogadanki, rozmowy.
 5. Prace metodą projektu (Erasmus Plus, eTwinning)
 6. Wykonywanie plakatów i ulotek.
 7. Zajęcia prowadzone przez zaproszonych gości, warsztaty
zorganizowane we współpracy z instytucjami współpracującymi w
projekcie.

28. KROK 6.
INFORMOWANIE
I ANGAŻOWANIE
INNYCH.
 Tablice Eko – Szkoły i projektu Erasmus Plus. Wspołpraca wielu
nauczycieli. Maskotka projektu.

29. Jakie podjęto kroki w celu informowania o działaniach środowisko szkolne i lokalne:
Strona na Facebook’u
https://www.facebook.com/europeangreenflagproject/
Publikacje prezentacji na Slideshare
https://www.slideshare.net/28041974/ekologia-w-sp-jaworznia
Projekt eTwinning
https://twinspace.etwinning.net/71954/home
Na pikniku szkolnym z udziałem uczniów, rodziców, przedstawicieli władz lokalnych i innych gości
rozstrzygnęliśmy konkurs na hasło przewodnie projektu. Wszystkie klasy przygotowały wspaniałe
plakaty i zawołania.
Koordynator prowadził blog informacyjny
https://erasmusplus-jaworznia-ecoschool.blogspot.com
https://erasmusplus-jaworznia-ecoschool.blogspot.com/2018/10/12-pazdziernika-2018r.html#more
Warsztaty i spotkania informacyjne z ekspertami upowszechniane na skalę europejską. P. Agnieszka
Pabis na spotkaniu międzynarodowym w szkole w Jaworzni
https://photos.app.goo.gl/7REwhj5a4keJUPYg8

30. Liczne publikacje o połączonych projektach. Prezentacje i scenariusze warsztatów i lekcji, przygotowane
przez uczniów i nauczycieli ZPO Jaworznia :
https://www.slideshare.net/28041974/prezentacja-uczniw-eco-school-and-erasmus-plus
https://www.slideshare.net/28041974/the-polish-education-system-03112018
https://www.slideshare.net/28041974/ecological-activities-at-school-in-jaworznia
https://twinspace.etwinning.net/71954/materials/files
(prezentacja o szkole i in. materiały)
Workshops plan:
https://www.slideshare.net/28041974/workshops-plan-at-rcnt-podzamcze-polska-erasmus-plus-meeting
Lesson plan:
https://www.slideshare.net/28041974/science-lesson-layout-erasmus-plus
Artykuły na stronie Urzędu Gminy Piekoszów i w lokalnej prasie
http://www.piekoszow.pl/asp/pl_start.asp?typ=13&sub=0&subsub=0&menu=72&artykul=2443&akcja=artyku
l&prywatnosc=tak
https://ckinfo.pl/miedzynarodowa-wspolpraca-szkoly-z-jaworzni-przynosi-ekologiczne-efekty/ (s.11)
https://www.bckpiekoszow.pl/redakcja/glos-piekoszowa/item/2264-glos-piekoszowa-czerwiec-2019
Publikacje na stronie projektu Erasmus Plus
http://ecoschools.zshu.sk/

31. Środowisko lokalne wspierało szkołę w działaniach. Współpracowaliśmy z Urzędem Gminy, Biblioteką Centrum
Kultury w Piekoszowie, lokalną gazetą Echo Dnia, telewizja CKinfo, radnymi, rodzicami. https://erasmusplus-
jaworznia-ecoschool.blogspot.com/2019/01/artykuy-prasowe-httpsckinfo.html Na wszystkich imprezach
promujących działania proekologiczne i nasz projekt byli obecni i zabierali głos przedstawiciele lokalnych
władz – Wójt Gminy p. Zbigniew Piątek, Sekretarz Gminy Pani Grażyna Tatar, Inspektor ds. Pracowników
Oświaty Pani Justyna Robak – podkreślali wagę problemów ekologicznych, promowali i nadawali większej rangi
naszemu przedsięwzięciu. Rodzice czynnie uczestniczyli w przygotowaniach pikniku promującego projekt,
przygotowywali wraz z dziećmi przedstawienia. Radni byli członkami jury w konkursie na hasła proekologiczne.

32. KROK 7.
OPRACOWANIE EKO-KODEKSU.
 W naszej szkole po raz pierwszy skomponowano Eko–Kodeks – była to
piosenka. (maj 2019, tekst napisali uczniowie klasy siódmej – opieka i
nagranie: Anna Bartusiak , Urszula Pawelec, Jacek Sajdak)
 Eko - kodeks w wersji śpiewanej
 https://www.youtube.com/watch?v=bDOSox0QoZE&feature=youtu.be&fbcli
d=IwAR2Fbpdc66dH8VI0oq6pbdAVJssvReM9bInVHnmINioVBxcSFyn9x_TgW8g

33. Dodatkowe działania związane z zielenią
i dbałością o teren szkoły:
Wszystkie klasy szkoły podstawowej oraz oddziały przedszkolne przygotowywały klasowy gródek.
Uczniowie poznali potrzeby roślin uprawianych w skrzynkach. Wysiali szczypiorek, pietruszkę, koperek,
rzeżuchę, oregano i majeranek. Później opiekowali się kiełkującymi roślinkami. Kiedy urosły, wykorzystali
je do przygotowania zdrowych kanapek. Wyhodowane rośliny ozdobne wiosną wysadzono na szkolny
skalniak. Uczniowie sprzątali teren szkoły, segregowali śmieci. Odbyły się liczne lekcje nawiązujące do
tematyki ekologicznej w ramach różnych przedmiotów szkolnych, przedstawienia i prezentacje na
obchodach Dnia Ziemi i innych imprezach, na których gościli rodzice, lokalne władze, media, nauczyciele
z sąsiednich szkół.