2. Ένας από τους εκπροσώπους του Υπερρεαλισμού στην
Ελλάδα. Γεννήθηκε στην Αθήνα στις 21 Οκτωβρίου
1907 και πέρασε τα μαθητικά του χρόνια (1919-1927) σε
σχολείο του Παρισιού.
Στην Αθήνα επέστρεψε το 1927 για να υπηρετήσει τη
θητεία του. Απολύθηκε το 1928 κι εργάστηκε ως
γραφέας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών ενώ παράλληλα
φοιτούσε σε Νυχτερινό Γυμνάσιο.
Το 1932 γράφτηκε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών
με δάσκαλο τον Κωνσταντίνο Παρθένη, ενώ φοίτησε στο
εργαστήριο του Φώτη Κόντογλου και γνωρίστηκε με τον
Γιάννη Τσαρούχη και τον Δημήτρη Πικιώνη.
Το 1939 πραγματοποιεί την πρώτη του ατομική έκθεση.
Ένα χρόνο νωρίτερα είχε εκδώσει την πρώτη του
ποιητική συλλογή.
Ο ποιητής και η μούσα
3. Το 1941 πολέμησε στο Αλβανικό μέτωπο και
αιχμαλωτίσθηκε από τους Γερμανούς.
Μεταφέρθηκε σε στρατόπεδο εργασίας, απ' όπου
δραπέτευσε και επέστρεψε στην Αθήνα με τα
πόδια.
Το 1945 ξεκίνησε πανεπιστημιακή καριέρα στο
ΕΜΠ στην έδρα Διακοσμητικής και Ελεύθερου
Σχεδίου και στην έδρα Γενικής Ιστορίας της
Τέχνης. Η ακαδημαϊκή του σταδιοδρομία έληξε το
1973 με τη συνταξιοδότησή του.
Την περίοδο 1958-1979 του απονεμήθηκε δύο
φορές το πρώτο Κρατικό Βραβείο Ποίησης για το
ποιητικό του έργο, ενώ το 1966 τιμήθηκε για το
ζωγραφικό του έργο με το Χρυσό Σταυρό του
Γεωργίου Α'.
Πέθανε στις 31 Οκτωβρίου1985 από ανακοπή
καρδίας.Ο ήρωας
4. Η καλλιτεχνική δημιουργία του Νίκου
Εγγονόπουλου τοποθετείται στην πρωτοπορία
του ελληνικού υπερρεαλισμού. Βασικά
χαρακτηριστικά του έργου του αποτέλεσαν η
ιδιότυπη χρήση της δημοτικής γλώσσας και οι
συμβολικές μορφές του, μέσω των οποίων
πρόβαλε το αίτημα για μια ελληνοκεντρική
σουρεαλιστική ποίηση και μια νέα έκφραση
ελληνικότητας.
Ποιήματα του Νίκου Εγγονόπουλου έχουν
μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες του κόσμου.
Επιπλέον, έχουν μελοποιηθεί από τον Μάνο
Χατζιδάκι, τον Αργύρη Κουνάδη και τον Νίκο
Μαμαγκάκη.
5. Υπερρεαλισμός-Σουρεαλισμός
Υπερρεαλισμός: φιλολογική, ποιητική και
καλλιτεχνική κίνηση που είχε ως σκοπό την υπέρβαση
του πραγματικού κόσμου με την καταγραφή (στην
ποίηση) ή την παράσταση (στην τέχνη) των
υποσυνείδητων ενεργειών της ψυχής και των
ονειρικών της εντυπώσεων, χωρίς την επέμβαση της
λογικής.
Ο Υπερρεαλισμός - σουρρεαλισμός έχει άμεση σχέση
με το φροϋδισμό, γιατί παροτρύνει τους καλλιτέχνες ν’
αντλήσουν τις εμπνεύσεις τους από τη μυστική πηγή
της ζωής, το υποσυνείδητο/ασυνείδητο, και
προβάλλει μια άλλη, ονειρική πραγματικότητα, ή
μάλλον υπερπραγματικότητα. Ενδιαφέρεται για την
απελευθέρωση της φαντασίας. Η τέχνη γίνεται το
μέσον για ριζική επανάσταση της συνείδησης.
6. Μπολιβάρ
Την περίοδο 1942 - 1943, με τις μνήμες του
πολέμου νωπές, ο Εγγονόπουλος συγγράφει το
εκτενές ποίημά του Μπολιβάρ, με το οποίο
κατακτά απολύτως δικαιωματικά μια εξέχουσα
θέση στη νεότερη λογοτεχνική πραγματικότητα
της Ελλάδας. Εμμένοντας στους
υπερρεαλιστικούς τρόπους, ο ποιητής
μεταχειρίζεται το όνομα και την προσωπικότητα
του αγωνιστή της Λατινικής Αμερικής Σίμωνος
Μπολιβάρ για να συγγράψει ένα πραγματικό ύμνο
στην ανθρώπινη υπόσταση που ξέρει να
αγωνίζεται, έναν ύμνο ελευθερίας, αλλά και μια
ειλικρινή κατάθεση μιας ψυχής που ξέρει να
συγκινείται και να παραδίδεται με πάθος στη
συγκίνησή της. Ο Μπολιβάρ θα κυκλοφορήσει
καταρχήν σε χειρόγραφη μορφή για να τυπωθεί
σε βιβλίο το 1944, το οποίο μάλιστα θα τύχει
ευτυχέστερης (και σίγουρα ευγενέστερης)
υποδοχής.
7. Μπολιβάρ
Μ π ο λ ι β ά ρ ! Κράζω τ’ όνομά σου
ξαπλωμένος στην κορφή του βουνού Έρε,
Την πιο ψηλή κορφή της νήσου Ύδρας.
Από δω η θέα εκτείνεται μαγευτική μέχρι των
νήσων του Σαρωνικού, τη Θήβα,
Μέχρι κει κάτω, πέρα απ’ τη Μονεβασιά, το
τρανό Μισίρι,
Αλλά και μέχρι του Παναμά, της Γκουατεμάλα,
της Νικαράγκουα, του Οντουράς, της Αϊτής,
του Σαν Ντομίγκο, της Βολιβίας, της
Κολομβίας, του Περού, της Βενεζουέλας, της
Χιλής, της Αργεντινής, της Βραζιλίας,
Ουρουγουάη, Παραγουάη, του Ισημερινού,
Ακόμη και του Μεξικού.
Μ’ ένα σκληρό λιθάρι χαράζω τ’ όνομά σου
πάνω στην πέτρα, νάρχουνται αργότερα οι
ανθρώποι να προσκυνούν.
Τινάζονται σπίθες καθώς χαράζω - έτσι είτανε,
λεν, ο Μπολιβάρ - και παρακολουθώ
Το χέρι μου καθώς γράφει, λαμπρό μέσα στον
ήλιο.
Ο επαναστατικός
8. Είδες για πρώτη φορά το φως στο
Καρακάς.
Το φως το δικό σου,
Μ π ο λ ι β ά ρ, γιατί ως νάρθης η Νότια
Αμερική ολόκληρη είτανε βυθισμένη
στα πικρά σκοτάδια.
Τ’ όνομά σου τώρα είναι δαυλός
αναμμένος,
που φωτίζει την Αμερική, και τη Βόρεια
και τη Νότια, και την οικουμένη !
Οι ποταμοί Αμαζόνιος και Ορινόκος
πηγάζουν από τα μάτια σου.
Τα ψηλά βουνά έχουν τις ρίζες στο
στέρνο σου,
Η οροσειρά των Άνδεων είναι η
ραχοκοκκαλιά σου.
Στην κορφή της κεφαλής σου,
παλληκαρά, τρέχουν τ’ ανήμερα άτια
και τ’ άγρια βόδια,
Ο πλούτος της Αργεντινής.
Πάνω στην κοιλιά σου εκτείνονται οι
απέραντες φυτείες του καφέ.
Του δίκιου και της λευτεριάς
9. Σαν μιλάς, φοβεροί σεισμοί ρημάζουνε το παν,
Από τις επιβλητικές ερημιές της Παταγονίας
μέχρι τα πολύχρωμα νησιά,
Ηφαίστεια ξεπετιούνται στο Περού και ξερνάνε
στα ουράνια την οργή τους,
Σειούνται τα χώματα παντού και τρίζουν τα
εικονίσματα στην Καστοριά,
Τη σιωπηλή πόλη κοντά στη λίμνη.
Μ π ο λ ι β ά ρ, είσαι ωραίος σαν
Έλληνας.
10. Σε πρωτοσυνάντησα, σαν είμουνα παιδί, σ’
ένα ανηφορικό καλντιρίμι του Φαναριού,
Μια καντήλα στο Μουχλιό φώτιζε το
ευγενικό πρόσωπό σου.
Μήπως νάσαι, άραγες, μια από τις μύριες
μορφές που πήρε, κι’ άφησε, διαδοχικά, ο
Κωνσταντίνος Παλαιολόγος;
Ο βυζαντινός
Ο ναύαρχος Μιαούλης
