1. Хичээл №3-4 (Хувилбар 2)
Сэдэв Компьютерт мэдээллийг дүрслэх
Заах анги 8г
Зорилго Компьютерт бичвэр, зураг, дууг дүрслэх, тэдгээрийн кодчилол
Компьютерт
• Бичвэр дүрслэх
Зорилтя
• Зураг дүрслэх
• 2-ын кодчилол
Зорилгоо хэрэгжүүлэх Зохион байгуулалтын
хэлбэр: хэлбэр:
Хичээлийн
• Шинэ мэдлэг олгох • Онолын лекц хэлбэр
хэлбэр
• Бататгах • Анги нийтээр ажиллах
• Шалган дүгнэх • Асуулт хариулт
Заах арга зүй Харилцан ярилцах, үзүүлэн таниулах, чөлөөт ярилцлага
Хичээлийн LCD, presentation, компьютер, сурах бичиг
хэрэглэгдэхүүн
Хичээл Үйл ажиллагааны арга зүй
№ зохион
байгуулалт Багшийн үйл ажиллагаа Сурагчийн үйл ажиллагаа
40 минут
• Хичээлийн бэлтгэл  Багштай мэндлэх
хангах  Хичээлийн бэлтгэл хангах
Ангийн • Сурагчидтай мэндлэх  Компьютертэй зааврын
1 зохион дагуу зөв аюулгүй байдлыг
байгуулалт • Компьютерыг ажлын
хангаж ажиллана.
бэлэн байдалд Багш нар үгийн
оруулах сүлжээ бөглүүлэх
Сурагчдаар үгийн сүлжээ Багшийн асуултад хариулт өгөх дуртай юм.
бөглүүлж хичээлийн нэрийг замаар үгийн сүлжээг бөглөж Сэдэлжүүлэлтийг
гаргах / Сурагчдад presentation мэдээлэл гэдэг нэрийг гаргаж өөр сонирхолтой
үзүүлэн ярилцах/ ирнэ. байдлаар хийхэд
0 ба 1-ээр дүрсэлсэн Өөрөөр хэлбэл 1 гэсэн нүдийг анхаарах.
мэдээллийг тайлж будах замаар үсэг үүсгэж
Сэдэл Сурагчдаас асуулт асуух түүгээрээ дүрслэх гэдэг үгийг
2
бүрдүүлэлт  Компьютерт бидний гаргаж ирнэ.
оруулсан мэдээлэл хэрхэн
дэлгэцэнд дүрслэгддэг. Бидний оруулсан мэдээлэл
 Бичвэр, зургийг хэрхэн процессор дотор 2-тын код болон
дүрсэлдэг вэ? дэлгэц дээрх өнгийн цэгүүд
 Дууг яаж дүрсэлдэг вэ? гэрэлтэж.
6010 хоёртын тоолол руу 60:=30 (0) 30:2=15(0)
хөрвүүлэх 15:2=7(1) 7:2=3(1)
Бичвэр дүрслэх 3:2=1(1) 1:2=0(1)
ASCII кодын тухай ярилцаж 6010=1111002
ТӨМ 1-ийг ажиллана. 0-127 ТӨМ 1 дасгалуудыг багууд
стандарт тэмдэгт, 128-256 нь ажиллаж самбарт гаргаж
тухайн улс орны тэмдэгтүүдийн байрлуулна.
код байдаг. ТӨМ 2 , ТӨМ 3-т байгаа
Шинэ мэдлэг Зураг дүрслэх зургийн өчүүхэн хэсэг орсон
3 олгох ТӨМ 2-ыг ,ТӨМ 3-ийг нүдийг будаж үлдсэнг хэвээр
сурагчдаар хийлгэж анхны үлдээнэ. Будсан нүдээ 1-ээр
муруйтай харьцуулж аль нь будаагүй үлдсэн нүдээ 0-ээр
анхны зурагтай ойролцоо тэмдэглэж зургийг 2-тоор
байгааг дүгнүүлнэ. кодлоно. Эндээс зургийг
Дуу дүрслэх дүрслэх цэг олон ө/х нягтрал
өндөр бол зураг илүү
нарийвчлалтай гэдэг
дүгнэлтийг сурагчдаар
гаргуулна..
4 Шинэ Бичвэрийн өгөгдсөн кодыг 1 1 1 1 0 02=1⋅25 +1⋅24 +1⋅23
мэдлэгээ бидний мэдэх 10-тын тооллын +1⋅22 Дижитал аппарат,
бататгах тэмдэгтийн дугаарт шилжүүлэх +0⋅21 +0⋅20=32+16+8+4=6010 камерийг
Кодлогдсон зургийг сэргээх ажиллуулж, туршиж
ТӨМ 4-ийг ажиллаж багууд Дижитал аппарат үзэх. Жирийн
хийсэн ажлаа солилцож нөгөө Дижитал камер аппаратнаас
багуудаа үнэлэх Сөрөг тоог юугаараа ялгаатай
яаж кодлох вэ? Дарааллыг Цэгийн нягтралаараа болох.
багш тайлбарлах Цэгийн нягтрал өндөр байвал

2. Дижитал ямар хэрэгслийг сайн апарат
мэдэх вэ? Зураг, дуу, дүрсийг бүгдийг
Дижитал аппаратууд юугаараа тоон кодлол болгон хадгалдаг
ялгардаг вэ? Дуу бас 2-тын кодоор
Дижитал гэдэг нь тоон кодлогддог
технологи
Дижитал камер нь бичлэг
хийхдээ дууг бас хамтад нь
бичдэг.
Багууд ямар мэдлэг бүтээснээ бусдадаа тайлагнан хичээлийг
5 Үнэлгээ
дүгнэж ярина
Мэдээллийг хүлээн авах эх Гэрийн даалгавар тэмдэглэж
Гэрийн Даалгавар
6 сурвалж өмнөх ангид үзсэнээ авах
даалгавар тодорхой бус,
сэргээн санах
Өнөөдрийн хичээл дээр бид бичвэр, зургийг компьютер хэрхэн бүтээлч болгох
7 Дүгнэлт шаардлагатай.
кодолдог тухай мэдлэг бүтээсэн.
5 6
7
4 9
2 8
1 3 10
1. Хулганы англи нэрийн дуудлага
2. монголчуудын эртнээс амьдарч ирсэн сууц
3. компьютерийн хадгалах төхөөрөмж
4. монголчуудын үндэсний хувцас
5. компьютерийн зурагт шиг төхөөрөмж
6. канон хэмээх төхөөрөмжийн монголчилсон нэр
7. принтер хэмээх төхөөрөмжийн монголчилсон нэр
8. Дэлгэцийн англи нэрийн дуудлага
9. Компьютерт хадгалагдсан мэдээллийн хамгийн бага хэсэг
10. компьютерт мэдээлэл оруулах төхөөрөмж
ТӨМ 1
Дараах тэмдэгтүүдийг 2-тын кодчлолд хөрвүүл
Тэмдэг M O U S E
10-т 77 79 55 53 45
2-т
ТӨМ 2 ТӨМ 3
Зургийн өчүүхэн жижиг хэсэг ч болсон орж Зургийн өчүүхэн жижиг хэсэг ч болсон орж
байвал тэр нүдийг будаж будагдсан нүдийг 1- байвал тэр нүдийг будаж будагдсан нүдийг 1-
ээр хоосон нүдийг 0-ээр сольж бичин ээр хоосон нүдийг 0-ээр сольж бичин
кодчилоорой. кодчилоорой.

3. ТӨМ 4
1. 110112 тоог 10-тын тооллын системд шилжүүл.
2. 1100 1100 010 11112 кодыг зургаар дүрсэл
3. 100112+11012 үйлдлийг гүйцэтгэ
4. 10011012-110112 үйлдлийг гүйцэтгэ
ТӨМ 5
Хичээл №4 (Хувилбар 1)
Хамрах хүрээ: 8 дугаар анги
Сэдэв: Мэдээллийг компьютерт дүрслэх
Хичээлийн зорилго: Мэдээллийг компьютерт яаж дүрслэх вэ?
Хичээлийн зорилт:
• Аналог дижиталын ялгааг мэдэх
• Тоон, текст, дуу, зурган мэдээлэл компьютерт дүрслэгдэх байдал
Зорилгоо хэрэгжүүлэх хэлбэр: Зохион байгуулалтын хэлбэр:
Хичээлийн
- Шинэ мэдлэг олгох - Анги нийтээр ажиллах
хэлбэр
- Хүүхэд бүртэй тулж ажиллах
Хэрэглэгдэхүүн: LCD, презентац (Үзүүлэн 4.1-4.5), компьютер, тараах материал (ТӨМ 4.1-4.2)
Сургалтын арга: Харилцан ярилцах, чөлөөт ярилцлага, бүтээлч үйлийн арга
Хичээлийн явц:
Хичээлийн Суралцах үйл ажиллагаа ¶ Үнэлгээ,
элемент Багшийн асуулт (Б), Сурагчийн хариулт l Багшийн санал
/ t -40 минут/ (С) ♣ Анхаарах зүйл
Сэдэл Б: Аналог хэмжээ, дижитал хэмжээний l Аналог дижиталын
төрүүлэх ба ялгааг мэдэх үү? гэж асуух. энгийн жишээг
сэргээн Үүнтэйгээ холбогдолтой жишээг сурагчдаар гаргуулах
санах шат гаргуулах (Үзүүлэн 4.1)
С: Тухайн зүйлийг илэрхийлж байгаа обьект
биш үзүүлж байгаа мэдээлэл нь аналог,
дижитал юм гэдгийг мэдэх

4. Б: Тоон, текст, дуу, зурган мэдээлэл l А гэсэн англи үсэг
компьютерт хэрхэн яаж дүрслэгддэг бол? 01000001 а гэсэн
(Үзүүлэн 4.2-4.5) англи үсэг 01100001-
С: Компьютер ашиглаж буй тоог 0, 1 ээр дүрслэгддэг Дэлгэрүүлж унших
агуулдаг 2-тын тоогоор илэрхийлдэг. гэдгийг хэлэх материалыг зааж өгөх.
Асуудал С: Компьютер текстийг 2-тын тоололд Жишээ нь сурах бичиг.
дэвшүүлэх дүрслээд, 8 бит /1 байт/ англи үсэг, ♣ 2 зургийг бэлтгэсэн Мөн багш өөрийн
тэмдэгтээр илэрхийлнэ. байх /файлаар/ боловсруулсан
С: Тоо ба текстийн адил дууг ч бас 0,1 – l Хоёр зураг үзүүлж материалаас ч өгч
ээр дүрсэлдэг. ялгааг хэлүүлэх болно.
С: зургийг ч бас 0,1-ээр илэрхийлдэг. Цэг нь
/гараар зурсан зураг,
нягтрал сайтай байх тусам гоё зураг байна. компьютерийн зураг/
С: Компьютер нь тоо, текст, дуу зурган ¶ Энэ дүгнэлтийг
мэдээллийг 2-тын тоогоор дүрслэн гаргасан сурагчдыг
илэрхийлдэг. стандарт үнэлгээгээр Сурагчид шууд энэ
үнэлэх дүгнэлтэд хүрэх үү
♣ Харахад эдгээр нь гэдэг нь эргэлзээтэй.
Асуудал Иймд багш ойлголтыг
хэвээрээ байгаа
шийдвэрлэх улам бататгах үүднээс
боловч цаана нь 2-тын
тооллын системд жишээг олон
хөрвүүлэгдэж байдаг хувилбартай авч үзэх.
гэдгийг сурагчдад
ойлгуулах
С: ТӨМ 4.1 ажиллах, дараа нь ♣ ТӨМ-ыг хүүхдийн
ТӨМ нь сурагчид
бусадтайгаа ярилцах тоогоор хувилж
Бататгах бүтээлчээр ажиллах
бэлтгэсэн байх
Дүгнэх нөхцлийг хангасан
¶ ТӨМ-тай ажилласан
байх ёстой. Ямар
байдлаар
зорилгоор уг
Гэрийн “Компьютерийн тоглоомын эерэг болон сөрөг тал“ сэдэвт зохион
хүснэгтийг бөглүүлж
даалгавар бичлэг бичиж ирэх
байна вэ? гэдгийг
анхаарах.
Үзүүлэн 4.1 Үзүүлэн 4.2
Үзүүлэн 4.3 Үзүүлэн 4.4
Үзүүлэн 4.5 ТӨМ 4.1