1. Raport o wypłacalności
zakładów ubezpieczeń według
stanu na dzień 31 grudnia 2008 r.
Urząd Komisj Nadzoru Finansowego

2. Raport o wypłacalności zakładów ubezpieczeń według stanu na dzień 31 grudnia 2008r.
Celem analizy było sprawdzenie spełniania przez zakłady ubezpieczeń wymogów
kapitałowych w zakresie pokrycia marginesu wypłacalności i kapitału gwarancyjnego środkami
własnymi oraz posiadania aktywów w wysokości nie niŜszej niŜ wartość rezerw techniczno-
ubezpieczeniowych brutto według stanu na dzień 31 grudnia 2008r.
Podstawę analizy stanowiły sprawozdania finansowe zakładów ubezpieczeń sporządzone
według stanu na dzień 31 grudnia 2008r. Do porównań wykorzystano dane finansowe zakładów
ubezpieczeń (ogółem oraz w podziale na działy ubezpieczeń) z poprzednich 4 okresów
sprawozdawczych.
Zgodnie z przepisami prawa zakłady ubezpieczeń tworzą rezerwy techniczno-
ubezpieczeniowe, które są przeznaczone na pokrycie bieŜących i przyszłych zobowiązań, jakie
mogą wyniknąć z zawartych umów ubezpieczenia. Zakłady ubezpieczeń są obowiązane posiadać
aktywa spełniające określone warunki stanowiące pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych.
PoniewaŜ obliczanie wartości zobowiązań, jakie mogą wyniknąć z zawartych umów
ubezpieczenia dokonywane jest w duŜej mierze metodami probabilistycznymi, faktyczne wartości
tych zobowiązań, które zrealizują się w przyszłości, mogą róŜnić się od prognozowanych wartości.
RóŜnica pomiędzy faktyczną a przewidywaną wartością zobowiązań wynikających z umów
ubezpieczenia danego typu nie powinna przekroczyć określonej wartości - marginesu
wypłacalności.
Margines wypłacalności oblicza się według wskazanych wzorów matematycznych,
w przypadku umów ubezpieczeń na Ŝycie do wyliczeń wykorzystuje się wartość rezerwy
matematycznej oraz wielkość ryzyka, a przypadku ubezpieczeń majątkowych i pozostałych
osobowych - wartość składki przypisanej oraz przeciętnej rocznej kwoty odszkodowań. Dodatkowo
na wartość marginesu wypłacalności wpływ ma rodzaj i zakres reasekuracji przyjmowanych przez
zakład ubezpieczeń ryzyk.
Normy ostroŜnościowe obowiązujące zakłady ubezpieczeń przewidują obowiązek
posiadania przez zakłady ubezpieczeń środków własnych (są to aktywa zakładu ubezpieczeń
z wyłączeniem aktywów przeznaczonych na pokrycie zobowiązań, wartości niematerialnych
i prawnych oraz aktywów finansujących inwestycje w ramach ubezpieczeniowej grupy kapitałowej
i konglomeratu) w wysokości nie niŜszej niŜ margines wypłacalności.
Środki własne pełnią więc funkcję „buforu” chroniącego zakład ubezpieczeń przed skutkami
niekorzystnych fluktuacji w przebiegu działalności zakładu, powodujących wzrost wysokości
zobowiązań (odszkodowań i świadczeń) w porównaniu do wartości przewidywanych.
NaleŜy wskazać, Ŝe przepis prawa nakłada równieŜ warunek, aby środki własne zakładu
ubezpieczeń nigdy nie były niŜsze od minimalnej wysokości kapitału gwarancyjnego. PowyŜszy
przepis ma na ogół zastosowanie w przypadku zakładów ubezpieczeń, które nie rozpoczęły jeszcze
działalności ubezpieczeniowej bądź prowadzą ją bardzo krótko, co powoduje, Ŝe ich margines
wypłacalności obliczony zgodnie ze standardowymi formułami ma niską wartość i nie byłby
właściwym wyznacznikiem normy ostroŜnościowej.
I. Przedmiot i zakres analizy
Zakres analizy obejmował:
• spełnianie wymogów posiadania aktywów spełniających warunki określone w ustawie
o działalności ubezpieczeniowej w wysokości nie niŜszej niŜ wartość rezerw techniczno-
ubezpieczeniowych w ujęciu brutto (art. 154 ust. 1 ustawy o działalności ubezpieczeniowej),
2

3. Raport o wypłacalności zakładów ubezpieczeń według stanu na dzień 31 grudnia 2008r.
• spełnianie wymogów kapitałowych w zakresie posiadania środków własnych w wysokości
nie niŜszej niŜ margines wypłacalności i nie niŜszej niŜ kapitał gwarancyjny
(art. 146 ust. 1 ustawy o działalności ubezpieczeniowej).
Zgodnie z art. 154 ust. 1 ustawy o działalności ubezpieczeniowej, zakład ubezpieczeń jest
obowiązany posiadać aktywa spełniające warunki określone w ustawie w wysokości nie niŜszej niŜ
wartość rezerw techniczno-ubezpieczeniowych w ujęciu brutto. Oznacza to, Ŝe zakład ubezpieczeń
powinien posiadać odpowiedniej jakości aktywa (tzn. aktywa naleŜące do określonych kategorii
i odpowiednio zdywersyfikowane), co najmniej w wysokości rezerw techniczno-
ubezpieczeniowych, które są przeznaczone na pokrycie bieŜących i przyszłych zobowiązań
wynikających z zawartych umów ubezpieczenia.
Zgodnie z art. 146 ust. 1 ustawy o działalności ubezpieczeniowej, zakład ubezpieczeń jest
obowiązany posiadać środki własne w wysokości nie niŜszej niŜ margines wypłacalności i nie
niŜszej niŜ kapitał gwarancyjny. Oznacza to, Ŝe zakład ubezpieczeń w kaŜdym momencie powinien
posiadać środki własne większe od określonego przepisami prawa wymogu wypłacalności.
W przypadku stwierdzenia naruszeń ww. przepisów prawa podejmowano czynności
nadzorcze w stosunku do zakładów ubezpieczeń w celu zapewnienia prawidłowych stosunków
finansowych.
Czynności nadzorcze, które organ nadzoru moŜe podjąć wobec zakładu ubezpieczeń,
w przypadku naruszenia ww. przepisów prawa określa:
• art. 187 ust. 1 ustawy o działalności ubezpieczeniowej, zgodnie z którym w przypadku, gdy
rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe zakładu ubezpieczeń nie są pokryte aktywami zgodnie
z prawem, organ nadzoru moŜe zobowiązać zakład ubezpieczeń do przedłoŜenia planu
przywrócenia prawidłowych stosunków finansowych w zakresie rezerw techniczno-
ubezpieczeniowych,
• art. 187 ust. 2 ustawy o działalności ubezpieczeniowej, zgodnie z którym w przypadku, gdy
środki własne zakładu ubezpieczeń są niŜsze niŜ wymagany margines wypłacalności, organ
nadzoru moŜe zobowiązać zakład ubezpieczeń do przedłoŜenia planu przywrócenia
prawidłowych stosunków finansowych, do zatwierdzenia przez organ nadzoru.
Natomiast obowiązek zakładu ubezpieczeń, w sytuacji braku pokrycia wymaganego kapitału
gwarancyjnego środkami własnymi, określony został w art. 187 ust. 3 ustawy, w myśl którego
jeŜeli środki własne zakładu ubezpieczeń są niŜsze niŜ wymagany kapitał gwarancyjny, zakład
ubezpieczeń jest obowiązany niezwłocznie:
1) zawiadomić organ nadzoru o zaistniałej sytuacji,
2) przedłoŜyć do zatwierdzenia przez organ nadzoru krótkoterminowy plan wypłacalności.
W ww. przypadkach, zgodnie z art. 187 ust. 4 ustawy, organ nadzoru moŜe:
1) zakazać zakładowi ubezpieczeń swobodnego rozporządzania aktywami lub ograniczyć
zakres działalności;
2) wyznaczyć zakładowi ubezpieczeń termin przedłoŜenia planów, o których mowa
w ust. 1 i 2, lub termin, do którego zakład ubezpieczeń powinien przywrócić prawidłowe
stosunki finansowe albo wypłacalność,
3) zakazać zakładowi ubezpieczeń dokonywania wypłat z zysku.
Ponadto, zgodnie z art. 187 ust. 8 ustawy o działalności ubezpieczeniowej, jeŜeli interesy
ubezpieczających, ubezpieczonych, uposaŜonych lub uprawnionych z umów ubezpieczenia mogły
zostać lub zostały zagroŜone, organ nadzoru moŜe zaŜądać od zakładu ubezpieczeń przedłoŜenia
programu naprawczego. Program naprawczy podlega zatwierdzeniu przez organ nadzoru w drodze
decyzji. Dodatkowo, organ nadzoru (zgodnie z dyspozycją zawartą w art. 188 ust. 1 ustawy
o działalności ubezpieczeniowej) moŜe podjąć decyzję o ustanowieniu kuratora nadzorującego
3

4. Raport o wypłacalności zakładów ubezpieczeń według stanu na dzień 31 grudnia 2008r.
wykonanie przez zakład ubezpieczeń programu naprawczego. W takiej sytuacji, obowiązkiem
kuratora jest składanie organowi nadzoru okresowych sprawozdań ze swojej działalności
zawierających ocenę realizacji przez zarząd zakładu ubezpieczeń programu naprawczego.
W przypadku stwierdzenia przez organ nadzoru wykonywania działalności z naruszeniem
przepisów prawa, organ nadzoru jest uprawniony do skorzystania z przyznanych mu kompetencji
na podstawie art. 212 ustawy o działalności ubezpieczeniowej.
II. Podmioty objęte analizą
Informacja o wypłacalności zakładów ubezpieczeń opracowana została na podstawie danych
finansowych przedstawionych w kwartalnych sprawozdaniach finansowych sporządzonych według
stanu na dzień 31 grudnia 2008r. przez 66 zakładów ubezpieczeń, tj. 65 krajowych zakładów
ubezpieczeń (w tym jeden zakład reasekuracji) oraz 1 główny oddział zagranicznego zakładu
ubezpieczeń.
Według stanu na 31 grudnia 2008r. cztery zakłady ubezpieczeń nie były zobowiązane do
przekazania sprawozdań finansowych w związku z faktem wykreślenia ich z Krajowego Rejestru
Sądowego.
III. Wybrane pozycje finansowe zakładów ubezpieczeń
Według stanu na dzień 31 grudnia 2008r. stratę finansową poniosły 23 zakłady ubezpieczeń
(9 zakładów ubezpieczeń prowadzących działalność w dziale I oraz 14 w dziale II), zaś stratę
techniczną 31 (10 w dziale I oraz 21 w dziale II). Zysk finansowy wykazały 43 zakłady
ubezpieczeń (21 w dziale I oraz 22 w dziale II), a zysk techniczny 35 zakładów ubezpieczeń
(20 w dziale I oraz 15 w dziale II). Łączna wartość wyniku finansowego wszystkich zakładów
ubezpieczeń wyniosła 5 953,56 mln zł, tj. o 647,36 mln zł więcej niŜ na dzień 31 grudnia 2007r.
(więcej o 12,20%), zaś wyniku technicznego 4 199,09 mln zł, tj. o 500,69 mln zł mniej niŜ na dzień
31 grudnia 2007r. (mniej o 10,65%).
Przedstawiona w kwartalnych sprawozdaniach finansowych zakładów ubezpieczeń
sporządzonych według stanu na dzień 31 grudnia 2008r., wartość aktywów stanowiących pokrycie
rezerw techniczno-ubezpieczeniowych wyniosła łącznie 118 652,15 mln zł, tj. o 10 069,61 mln zł
więcej niŜ na dzień 31 grudnia 2007r. (więcej o 9,27%), natomiast wartość rezerw techniczno-
ubezpieczeniowych wyniosła łącznie 97 713,48 mln zł, tj. o 7 917,12 mln zł więcej niŜ na dzień
31 grudnia 2007r. (więcej o 8,82%).
W wyniku powyŜszych zmian w okresie ostatnich 12 miesięcy zwiększył się poziom
nadwyŜki aktywów stanowiących pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych (wzrost
o 2 152,49 mln zł) oraz wskaźnik pokrycia rezerw (wzrost o 0,51 p.p.). Wzrost przedmiotowej
nadwyŜki oraz wskaźnika pokrycia rezerw w okresie ostatniego roku jest efektem wyŜszego tempa
wzrostu aktywów stanowiących pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych niŜ rezerw
techniczno-ubezpieczeniowych w dziale II.
W okresie ostatniego kwartału wystąpił spadek poziomu nadwyŜki aktywów stanowiących
pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych oraz wskaźnika pokrycia rezerw. Zmniejszenie to
wynosiło odpowiednio 647,03 mln zł i 0,28 p.p., co spowodowane jest wyŜszym tempem
zmniejszenia aktywów stanowiących pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych niŜ rezerw
techniczno-ubezpieczeniowych w dziale I.
Wartości oraz wskaźniki pokrycia rezerw techniczno-ubezpieczeniowych ogółem oraz
w podziale na dział I i dział II w analizowanym okresie przedstawia Tabela 1, natomiast
kształtowanie się tych wartości w ww. okresie prezentuje Wykres 1.
Tabela 1. Wskaźnik pokrycia rezerw techniczno – ubezpieczeniowych aktywami (w mln zł)
4

5. Raport o wypłacalności zakładów ubezpieczeń według stanu na dzień 31 grudnia 2008r.
Wyszczególnienie 31.12.07 31.03.08 30.06.08 30.09.08 31.12.08
Aktywa na pokrycie rezerw
Ogółem 108 582,55 110 364,34 115 417,55 121 035,64 118 652,15
Dział I 71 535,70 72 450,25 74 921,47 79 438,05 77 137,07
Dział II 37 046,85 37 914,09 40 496,08 41 597,59 41 515,08
Dynamika (kwartał poprzedni = 100) - 101,64 104,58 104,87 98,03
Rezerwy techniczno - ubezpieczeniowe
Ogółem 89 796,37 90 805,70 95 494,99 99 449,94 97 713,48
Dział I 65 724,83 65 659,68 69 750,95 73 223,44 70 981,26
Dział II 24 071,54 25 146,01 25 744,04 26 226,50 26 732,22
Dynamika (kwartał poprzedni = 100) - 101,12 105,16 104,14 98,25
Wskaźnik pokrycia rezerw
Ogółem 120,92% 121,54% 120,86% 121,71% 121,43%
Dział I 108,84% 110,34% 107,41% 108,49% 108,67%
Dział II 153,90% 150,78% 157,30% 158,61% 155,30%
Zmiana w ujęciu kwartalnym (p.p.) - 0,62 p.p. -0,68 p.p. 0,85 p.p. -0,28 p.p.
Wykres 1. Aktywa stanowiące pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych (ogółem)
140 000 125%
121 036 118 652
115 418
120 000
110 364
108 583 120%
99 450 97 713
95 495
100 000
90 806
89 796
115%
80 000
60 000
110%
40 000
105%
20 000
0 100%
31.12.07 31.03.08 30.06.08 30.09.08 31.12.08
Aktywa na pokrycie rezerw Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe Wskaźnik pokrycia rezerw aktywami
Według ww. kwartalnych sprawozdań finansowych zakładów ubezpieczeń, wartość
środków własnych na dzień 31 grudnia 2008r. wyniosła łącznie 31 127,05 mln zł,
tj. o 1 939,61 mln zł więcej niŜ na dzień 31 grudnia 2007r. (więcej o 6,65%). Wzrost środków
własnych związany jest w głównej mierze z wypracowania przez zakłady ubezpieczeń zysku netto.
Wartość marginesu wypłacalności na dzień 31 grudnia 2008r. wyniosła łącznie
6 853,12 mln zł, tj. o 1 014,42 mln zł więcej niŜ na dzień 31 grudnia 2007r. (więcej o 17,37%),
natomiast wartość kapitału gwarancyjnego na dzień 31 grudnia 2008r. wyniosła łącznie
2 523,07 mln zł, tj. o 268,46 mln zł więcej niŜ na dzień 31 grudnia 2007r. (więcej o 11,91%).
Na przedmiotową zmianę marginesu wypłacalności największy wpływ miał:
• w przypadku ubezpieczeń działu I wzrost wielkości ryzyka dla krótkoterminowych (do
3 lat) umów ubezpieczenia przyporządkowanych do grupy 1,
• w przypadku ubezpieczeń działu II wzrost składki przypisanej brutto.
5

6. Raport o wypłacalności zakładów ubezpieczeń według stanu na dzień 31 grudnia 2008r.
Wzrost kapitału gwarancyjnego jest wynikiem zwiększenia marginesu wypłacalności
w szczególności w dziale I (kapitał gwarancyjny w kilku przypadkach został wyliczony jako jedna
trzecia marginesu wypłacalności – zgodnie z przepisem art. 146 ust. 2 ustawy o działalności
ubezpieczeniowej kapitał gwarancyjny jest równy większej z wartości: jednej trzeciej marginesu
wypłacalności, minimalnej wysokości kapitału gwarancyjnego).
Wskaźnik pokrycia marginesu wypłacalności dla całego sektora w okresie ostatnich
12 miesięcy zmniejszył się z 499,90% do 454,20% (zmniejszenie o 45,70 p.p.), co wynika głównie
ze zmniejszenia tego wskaźnika w dziale I (spadek tego wskaźnika w dziale I był wyŜszy niŜ
w dziale II o 36,81 p.p.). Zmniejszył się równieŜ wskaźnik pokrycia kapitału gwarancyjnego
(zmniejszenie o 60,87 p.p.). PowyŜsze związane jest przede wszystkim ze zmniejszeniem tego
wskaźnika w dziale I (spadek wskaźnika w dziale I był wyŜszy niŜ w dziale II o 89,75 p.p.).
W okresie ostatniego kwartału wystąpiło zwiększenie środków własnych, które wzrosły
o 1 063,24 tys. zł (wzrost o 3,54%). Wzrost ten był wyŜszy od wzrostu marginesu wypłacalności
(wzrost o 153,50 mln zł, tj. wzrost o 2,29%) i wzrostu kapitału gwarancyjnego (wzrost
o 31,80 mln zł, tj. wzrost o 1,28%). W wyniku powyŜszego w ostatnim kwartale miało miejsce
zwiększenie wskaźnika pokrycia marginesu wypłacalności z 448,74% do 454,20% (wzrost
o 5,46 p.p.) i kapitału gwarancyjnego z 1 206,77% do 1 233,70% (wzrost o 26,93 p.p.).
Wartości marginesu wypłacalności, kapitału gwarancyjnego i środków własnych ogółem
oraz w podziale na dział I i dział II w analizowanym okresie przedstawia Tabela 2, natomiast
kształtowanie się tych wartości w ww. okresie przedstawia Wykres 2.
Tabela 2. Środki własne, margines wypłacalności i kapitał gwarancyjny (w mln zł)
Wyszczególnienie 31.12.07 31.03.08 30.06.08 30.09.08 31.12.08
Środki własne
Ogółem 29 187,44 30 001,06 27 481,14 30 063,81 31 127,05
Dział I 10 602,36 10 844,73 8 452,42 9 851,46 10 766,46
Dział II 18 585,08 19 156,32 19 028,72 20 212,35 20 360,59
Dynamika (kwartał poprzedni = 100) - 102,79 91,60 109,40 103,54
Margines wypłacalności
Ogółem 5 838,70 6 046,11 6 430,98 6 699,62 6 853,12
Dział I 3 052,53 3 172,61 3 482,96 3 652,67 3 706,29
Dział II 2 786,17 2 873,50 2 948,02 3 046,95 3 146,83
Dynamika (kwartał poprzedni = 100) - 103,55 106,37 104,18 102,29
Kapitał gwarancyjny
Ogółem 2 254,61 2 295,91 2 402,34 2 491,27 2 523,07
Dział I 1 180,77 1 199,78 1 284,79 1 334,95 1 342,44
Dział II 1 073,84 1 096,12 1 117,55 1 156,32 1 180,63
Dynamika (kwartał poprzedni = 100) - 101,83 104,64 103,70 101,28
Wskaźnik pokrycia marginesu wypłacalności środkami własnymi
Ogółem 499,90% 496,20% 427,32% 448,74% 454,20%
Dział I 347,33% 341,82% 242,68% 269,71% 290,49%
Dział II 667,05% 666,65% 645,47% 663,36% 647,02%
Zmiana w ujęciu kwartalnym (p.p.) - -3,70 p.p. -68,88 p.p. 21,42 p.p. 5,46 p.p.
Wskaźnik pokrycia kapitału gwarancyjnego środkami własnymi
Ogółem 1 294,57% 1 306,72% 1 143,93% 1 206,77% 1 233,70%
Dział I 897,92% 903,89% 657,88% 737,96% 802,01%
Dział II 1 730,71% 1 747,65% 1 702,71% 1 747,99% 1724,55%
Zmiana w ujęciu kwartalnym (p.p.) - 12,15 p.p. -162,79 p.p. 62,84 p.p. 26,93 p.p.
6

7. Raport o wypłacalności zakładów ubezpieczeń według stanu na dzień 31 grudnia 2008r.
Wykres 2. Środki własne, margines wypłacalności i kapitał gwarancyjny (ogółem, w mln zł)
35 000 1400%
31 127
30 064
30 001
29 187
30 000 1200%
27 481
25 000 1000%
20 000 800%
15 000 600%
10 000 400%
6 853
6 700
6 431
6 046
5 839
5 000 200%
2 523
2 491
2 402
2 255 2 296
0 0%
31.12.07 31.03.08 30.06.08 30.09.08 31.12.08
Środki w łasne Margines w ypłacalności
Kapitał gw arancyjny Wskaźnik pokrycia marginesu w ypłacalności środkami w łasnymi
Wskaźnik pokrycia kapitału gw arancyjnego środkami w łasnymi
Uwzględniając powyŜsze naleŜy zauwaŜyć, Ŝe w 2008 roku w skali całego rynku nie
wystąpiły istotne zmiany wskaźników wypłacalności, a sektor ubezpieczeń znajduje się w stabilnej
sytuacji finansowej. Ponadto wynik finansowy ogółem sektora ubezpieczeń za 2008 rok
(5 953,56 mln zł) jest drugim wynikiem od 1991 roku. Jedynie w 2006 r. był wyŜszy
o 699,20 mln zł i wynosił 6 652,77 mln zł.
IV. Wyniki analizy
Na podstawie przeprowadzonej analizy według stanu na dzień 31 grudnia 2008r. nie
stwierdzono naruszeń art. 146 ust. 1 ustawy o działalności ubezpieczeniowej. Tym samym trzy
zakłady ubezpieczeń naruszające ten przepis według stanu na dzień 30 września 2008r.
dostosowały działalność do stanu zgodnego z tym przepisem.
Dostosowanie działalności tych zakładów ubezpieczeń do wyŜej wymienionego przepisu
było wynikiem dokapitalizowania przez akcjonariuszy/udziałowców.
Ponadto na podstawie przeprowadzonej analizy nie stwierdzono naruszenia art. 154 ust. 1
ustawy o działalności ubezpieczeniowej. Według stanu na dzień 30 września 2008r. wszystkie
zakłady ubezpieczeń równieŜ prowadziły działalność zgodnie z art. 154 ust. 1 ustawy o
działalności ubezpieczeniowej.
W kontekście spełniania wymogów przepisów prawa dotyczących wypłacalności
przeprowadzana jest analiza obszarów ryzyka występujących w działalności zakładów ubezpieczeń,
które mogą wpływać na wskaźniki wypłacalności.
Do najistotniejszych obszarów ryzyka zidentyfikowanych przez organ nadzoru dotyczących
działalności zakładów ubezpieczeń w 2009 roku naleŜy zaliczyć:
• ryzyko kredytowe, na które składa się:
– ryzyko kontrahenta - odzwierciedla straty związane z niewykonaniem zobowiązań
przez kontrahentów lub pogorszeniem się ich zdolności kredytowej,
7

8. Raport o wypłacalności zakładów ubezpieczeń według stanu na dzień 31 grudnia 2008r.
– ryzyko koncentracji – ryzyko wynikające z niskiej dywersyfikacji portfela aktywów
ze względu na koncentrację emitentów/kontrahentów, jak i koncentrację produktów.
• ryzyko stopy procentowej – ryzyko, na jakie naraŜony jest wynik finansowy,
wynikające z wraŜliwości aktywów i zobowiązań na zmiany w strukturze terminowej
stóp procentowych, wahania zmienności stóp procentowych lub zmiany kształtu
krzywej stopy procentowej.
• ryzyko zmienności cen rynkowych papierów wartościowych – ryzyko, na jakie
naraŜony jest wynik finansowy, wynikające z wraŜliwości aktywów i zobowiązań na
zmiany w poziomie lub wahania zmienności cen rynkowych papierów wartościowych
w szczególności w przypadku inwestycji w akcje, czy jednostki uczestnictwa, których
strategie inwestycyjne bazują na inwestycjach w akcje.
• ryzyko kursowe/walutowe - ryzyko, na jakie naraŜony jest wynik finansowy,
wynikające z wraŜliwości aktywów i zobowiązań na zmiany w poziomie lub wahania
zmienności kursów wymiany walut, a takŜe na jakie naraŜony jest wymóg kapitałowy
wynikające z wpływu zmiany kursu euro na minimalny kapitał gwarancyjny, którego
wielkość wyjściowa została ustalona w euro. NaleŜy zauwaŜyć, Ŝe wzrost kursu euro
powodujący wzrost minimalnego kapitału gwarancyjnego nie ma wpływu na
wykonywanie przez zakłady ubezpieczeń zobowiązań wynikających z umów
ubezpieczenia.
• ryzyko otoczenia makroekonomicznego – ryzyko zmiany warunków ekonomiczno-
społecznych, mających niekorzystny wpływ na zakład ubezpieczeń, między innymi
powodujących zmniejszenie przychodów z tytułu składek.
• ryzyko konkurencji – ryzyko wynikające z pojawienia się nowych ubezpieczycieli,
przejęć i fuzji, rozwój usług i nowych kanałów dystrybucji, jak równieŜ ze zmiany
strategii konkurencji, stosowaniu przez konkurencję złych praktyk, etc.
• ryzyko prawne – ryzyko zmian warunków prowadzenia działalności i jej
konkurencyjności wywołane zmianami w regulacjach prawnych i ich interpretacji,
w tym ze strony organów podatkowych, organu nadzoru i w orzecznictwie sądowym
oraz ryzyko wynikające z nieprzestrzegania przez zakład obowiązujących przepisów
prawa.
• ryzyko rezygnacji z umów – ryzyko wynikające ze zmian w poziomie, trendu lub
zmienności wskaźników rezygnacji z umów, zamykania polis oraz wykupów.
Wykazane powyŜej obszary ryzyka, na jakie naraŜona jest działalność zakładów
ubezpieczeń, w znacznym stopniu mitygowane są poprzez obowiązujące przepisy ustawy
o działalności ubezpieczeniowej. Zgodnie z przepisem art. 30 ustawy o działalności
ubezpieczeniowej zarząd zakładu ubezpieczeń odpowiada za opracowanie, wprowadzenie
i funkcjonowanie regulacji wewnętrznych określających sposób wykonywania działalności
ubezpieczeniowej, w szczególności w zakresie czynności zleconych innym podmiotom, w tym
regulaminu kontroli wewnętrznej, dostosowanych do skali prowadzonej działalności oraz wielkości
i profilu ryzyka związanego z działalnością zakładu ubezpieczeń. Ponadto w kontekście ryzyk
związanych z polityką lokacyjną zakładów ubezpieczeń naleŜy równieŜ wskazać na przepisy
ustawy o działalności ubezpieczeniowej dotyczące prowadzenia działalności lokacyjnej przez
zakłady ubezpieczeń, w tym między innymi na przepis art. 153 ustawy o działalności
ubezpieczeniowej, zgodnie z którym zakład ubezpieczeń jest obowiązany do lokowania środków
finansowych w taki sposób, aby uwzględniając rodzaj i strukturę prowadzonych ubezpieczeń
osiągnąć jak największy stopień bezpieczeństwa i rentowności, przy jednoczesnym zachowaniu
płynności środków.
Istotne znaczenie przy monitorowaniu obszarów ryzyka występujących w działalności
zakładów ubezpieczeń mają ponadto bieŜące działania organu nadzoru polegające na analizie
8

9. Raport o wypłacalności zakładów ubezpieczeń według stanu na dzień 31 grudnia 2008r.
przekazywanych przez zakłady ubezpieczeń sprawozdań finansowych, czy teŜ innych danych
i informacji przekazywanych przez zakłady ubezpieczeń na Ŝądanie organu nadzoru oraz działania
nadzorcze podejmowane na podstawie przepisów ustawy o działalności ubezpieczeniowej.
W celu monitorowania zidentyfikowanych obszarów ryzyka oraz obserwowanych tendencji
w kształtowaniu się lokat, została zarządzona w stosunku do zakładów ubezpieczeń, w okresie do
końca 2008 roku, dodatkowa sprawozdawczość miesięczna w zakresie wskaźników wypłacalności,
wyników technicznych i finansowych oraz struktury zapadalności lokat, a takŜe sprawozdawczość
kwartalna w zakresie struktury i rodzajów ubezpieczeniowych produktów strukturyzowanych,
struktury lokat z podziałem na podmioty, w których dokonywane są lokaty oraz transakcji
przeprowadzanych w ubezpieczeniowej grupie kapitałowej. Kontynuując monitorowanie obszarów
ryzyka związanych z działalnością zakładów ubezpieczeń, w roku 2009 został utrzymany
obowiązek sprawozdawczości miesięcznej w zakresie wskaźników wypłacalności, wyników
technicznych i finansowych. W zakresie sprawozdawczości kwartalnej planowane jest rozszerzenie
zakresu sprawozdań finansowych zakładów ubezpieczeń sporządzonych na potrzeby organu
nadzoru w ramach obowiązkowej sprawozdawczości. Na podstawie zgromadzonych danych
prowadzone będą dalsze analizy działalności zakładów ubezpieczeń.
9