1. Prof. Dr. Ali Osman Öncel
stanbul Üniversitesiİ
Jeofizik Mühendisli iğ
Sismoloji Anabilim Dalı - Ö retim Üyesiğ
The 2013 European Seismic Hazard Model
Dünya Çevre Günü Konferansı - 2 Haziran 2016
2.
3. Dünya Çevre Günü Konferansı - 2 Haziran 2016
1000 Yıllık Tarihsel Deprem Veri: 1000-1899
4. Dünya Çevre Günü Konferansı - 2 Haziran 2016
Marmara’da Normal Depremler
1000 Yıllık Tarihsel Deprem Veri: 1000-1899
5. Dünya Çevre Günü Konferansı - 2 Haziran 2016
1000 Yıllık Tarihsel Deprem Veri: 1000-1899
6. Dünya Çevre Günü Konferansı - 2 Haziran 2016
Marmara’da Çok Büyük Depremler
1000 Yıllık Tarihsel Deprem Veri: 1000-1899
7. Dünya Çevre Günü Konferansı - 2 Haziran 2016
1000 Yıllık Tarihsel Deprem Veri: 1000-1899
Marmara’da Tektonik Depremler
8. The long-term seismicity of the Marmara region
(Seismicity between 32 AD –1983 taken from Ambraseys and Finkel, 1991)
Dünya Çevre Günü Konferansı - 2 Haziran 2016
9. Dünya Çevre Günü Konferansı - 2 Haziran 2016
1000 Yıllık Tarihsel Deprem Veri: 1000-1899
16. TehlikeTehlike Hasar GörebilirlikHasar Görebilirlik
AfetAfet RiskRiski !i !
KapasiteKapasite
=
*
İlkışık, M., 2013Dünya Çevre Günü Konferansı - 2 Haziran 2016
19. Büyüklük
Daha Çok Açığa Çıkan Enerji
Mesafe
Sarsıntı Mesafeyle Azalır
Yerel Zemin
Sarsıntıyı Büyütür
Dünya Çevre Günü Konferansı - 2 Haziran 2016
28. Sismik Bölgelendirme
Oncel ve Wilson, 2006
Oncel ve Wilson, 2004
Deprem Tehlikesi
Modified after Gulkan ve Kalkan, 2010
29. Dünya Çevre Günü Konferansı - 2 Haziran 20164708 Sayılı Yapı Denetim Kanunu
30.
Depremlerin tekrarlanmaları depremi üretecekDepremlerin tekrarlanmaları depremi üretecek
sismojenik derinliğe göre değişmektedir. Farklısismojenik derinliğe göre değişmektedir. Farklı
sismojenik derinliklere göre deprem tehlikesininsismojenik derinliklere göre deprem tehlikesinin
değişimideğişimi (a) Hs = 12.5km(a) Hs = 12.5km veve (b) Hs =4km .(b) Hs =4km .
GeodetiGeodetikk MomentMoment DeğişimiDeğişimi
Kostrov 1974Kostrov 1974
GeodetiGeodetikk Deformasyon DeğişimiDeformasyon Değişimi
Ward, 1994Ward, 1994
OncelOncel veve Wilson, 2006Wilson, 2006
NBF
NBFCMFCMF
Marmara Denizi
Dünya Çevre Günü Konferansı - 2 Haziran 2016
31. Küçük Depremlerle Tanımlanan Büyük
Depremi Oluşturacak Alanlar
(Oncel and Wyss, Geophysical Journal International-2000)
TL(M) = dT/10 (a-bM)
Izmit kırığı “Alan I” olarak tanımlanan asperite kaynaklıdır fakat İzmit kırığının ilerlemesi
daha batıda “Alan II” olarak tanımlanan asperitenin bariyer olarak davranması nedeni ile
ilerleyememiştir.
Dünya Çevre Günü Konferansı - 2 Haziran 2016
45. Dünya Çevre Günü Konferansı - 2 Haziran 2016 Kaynak: Tanırcan, G; 2011
46. Model A Model B
Model C Model D
Model C
L=174km, M=7.7
Model A
L=119km,M=7.5
Dünya Çevre Günü Konferansı - 2 Haziran 2016
47. Dünya Çevre Günü Konferansı - 2 Haziran 2016 Kaynak: Tanırcan, G; 2011
48. Dünya Çevre Günü Konferansı - 2 Haziran 2016 Kaynak: Tanırcan, G; 2011
49. Dünya Çevre Günü Konferansı - 2 Haziran 2016 Kaynak: Tanırcan, G; 2011
50. Dünya Çevre Günü Konferansı - 2 Haziran 2016 Kaynak: Tanırcan, G; 2011
51.
52. Yerel Yönetimler Sorumlu
Afetlerle İlgili Yasal Görevleri
1. Afet Zarar ve Risklerini Azaltmak
2. Afet ve Acil Durum Planını Yapmak
3.Ekip ve Donanımları Hazırlamak
4. Halkı Eğitmek
Dünya Çevre Günü Konferansı - 2 Haziran 2016
https://timedotcom.files.wordpress.com/2015/04/istanbul_erdik_english_edited.pdf
http://www.msc-sahc.org/upload/docs/01_yasin_fahjan_%20presentation.pdf
KOERİ 2002 Model
http://dc.engconfintl.org/cgi/viewcontent.cgi?article=1006&context=geohazards
http://www.iitk.ac.in/nicee/wcee/article/14_09-01-0063.PDF
Kentsel Risk Yönetimi eğitimi beş aşamadan oluşmaktadır. Kısaca bunlara değinmek gerekirse aşağıda açıklamaları özet olarak verilecektir.
Bilinç: Risk ile ilgili olarak bilgilendirme ve daha büyük kayıpları önlemek için yapılacak küçük adımların ve katkıların yararlı olacağı hususunda bilgi verilmesi çalışmasıdır.
Değişim: Riskin değişimine etki eden faktörlerin anlatılması ve toplam riskin oluşmasında farklı faktörlerin nasıl etki ettiği hususunda bilgi verilmesini amaçlamaktadır.
İnsan: İnsanlarda bir talep oluşturulması ve riskin azaltılması hususunda katkı vermeye istekli olacak düzeye çıkarılması durumunda çok az maliyetle büyük kayıpların önlenmesine altlık oluşturulacak taban veri bankasının oluşturulmasıyla alakalı bir çalışmayı kapsar.
Yapı: Riskli Yapıların Belirlenmesi Kentsel Dönüşüm Yasalarında yapılması gerekli çalışmadır. Yapıların incelenmesinde öncelikli hedef yapılara zarar vermeyecek ve mevcut durumunu inceleme sürecinde olumsuz etkilemeyecek tekniklerin kullanılması gerekir. Yapıların risk amaçlı incelenmesinde Yapı Dostu Mühendislik çalışmalarının yapılmasıyla alakalı bilgilendirmeyi amaçlamaktadır.
Yapılaşma: Yapılaşmaya uygun alanların seçilmesi çalışmalarının yapılmasında Yer Dostu Mühendislik uygulamalarının yapılması hususunda bilgi verilmesi hedeflenmektedir. Meydana gelen risklerin veya afetin sebebi yapılaşmaya uygun olmayan yerlerin imara açılması olduğu bilinen bir gerçektir. Heyelan sahalarının, deprem üretecek aktif kırıklara çok yakın alanların, depremde açığa çıkan deprem dalgalarını büyütecek pasif kırıklar üzerinde yapılaşmanın olması ülkemizde bir deprem sonrasında kayıpların büyüten en önemli faktördür.
Tamamlılıklarının ve magnitüd hatalarının yıllara göre değişiminin dikkate alınması, daha gerçekçi çalışmaların yapılmasına imkan tanır.
Yukarıda ki çalışma, 20 yüzyılda hareket haline geçmiş KAFN’nun orta kısmında ki bolümler için depremlerin tekrarlanmasını gösteriyor. Fay-Spesifik modellemeye örnek olan bir çalışma.
Depremlerin tekrarlanması abartılı verilmiş olabilir, ve bunun nedeni de kataloglarda ki artçı şokların silinmemesi, ve ham kataloglarda ki ana şok depremlerin dışındaki verilerin eklenerek deprem tehlikesinin sure ve tekrarlanmasında abartılı sonuçların bulunmasıdır. Yukarı da ki çalışmada, KAFZ’nun büyük ana bölümlerinde yapılmış, ve bolümler için abartılı deprem tekrarlanmasının farklı olduğu belirlenmiştir.
Riski Azaltmak TEHLİKE odaklı ÖNLEYİCİ çalışmalarla AZALIR. Farklı düşünen var mı?Kaynak: Kadıoğlu, M., 2014http://www.slideshare.net/oncel/belediyelerde-afet-ynetimi
Kentsel Risk Yönetimi eğitimi beş aşamadan oluşmaktadır. Kısaca bunlara değinmek gerekirse aşağıda açıklamaları özet olarak verilecektir.
Bilinç: Risk ile ilgili olarak bilgilendirme ve daha büyük kayıpları önlemek için yapılacak küçük adımların ve katkıların yararlı olacağı hususunda bilgi verilmesi çalışmasıdır.
Değişim: Riskin değişimine etki eden faktörlerin anlatılması ve toplam riskin oluşmasında farklı faktörlerin nasıl etki ettiği hususunda bilgi verilmesini amaçlamaktadır.
İnsan: İnsanlarda bir talep oluşturulması ve riskin azaltılması hususunda katkı vermeye istekli olacak düzeye çıkarılması durumunda çok az maliyetle büyük kayıpların önlenmesine altlık oluşturulacak taban veri bankasının oluşturulmasıyla alakalı bir çalışmayı kapsar.
Yapı: Riskli Yapıların Belirlenmesi Kentsel Dönüşüm Yasalarında yapılması gerekli çalışmadır. Yapıların incelenmesinde öncelikli hedef yapılara zarar vermeyecek ve mevcut durumunu inceleme sürecinde olumsuz etkilemeyecek tekniklerin kullanılması gerekir. Yapıların risk amaçlı incelenmesinde Yapı Dostu Mühendislik çalışmalarının yapılmasıyla alakalı bilgilendirmeyi amaçlamaktadır.
Yapılaşma: Yapılaşmaya uygun alanların seçilmesi çalışmalarının yapılmasında Yer Dostu Mühendislik uygulamalarının yapılması hususunda bilgi verilmesi hedeflenmektedir. Meydana gelen risklerin veya afetin sebebi yapılaşmaya uygun olmayan yerlerin imara açılması olduğu bilinen bir gerçektir. Heyelan sahalarının, deprem üretecek aktif kırıklara çok yakın alanların, depremde açığa çıkan deprem dalgalarını büyütecek pasif kırıklar üzerinde yapılaşmanın olması ülkemizde bir deprem sonrasında kayıpların büyüten en önemli faktördür.
Figure 7. GEAR1 forecast for years 2014 and after, represented as the magnitude that has forecast epicentroid rate of 0.01/years (i.e., probability of approximately 1% per year) within a local circle of radius 100 km about each test point.
Bölgelendirmeye değişik örnekler verilmiştir. Bir bölgeyi temsil edecek kadar sayıda deprem verisi olması göz önünde bulundurularak daha küçük sayılarda bölgelendirme yapılabilir. Mesela, Marmara bölgesi daha büyük bölgelendirmede iki ana bölge ile temsil edilirken, daha küçük bölgelendirmede aynı alan daha küçük ve çok sayıda bölgeciklere ayrılarak incelenmiştir. Bölgelendirmede veri tabanının detaylı olması, bölge ölçeğinden bölgecikler ölçeğine inilerek çalışmaların yapılabilmesini sağlar.
Ülkemizde deprem sorununun anlaşılmasına, deprem ve GPS verilerinin beraber kullanılmasıyla üretilen çalışmalarda önemli katkı sağlayabilir. Açılmış ve ulaşılır ortama taşınmış deformasyon verisi ile deprem verileri beraber kullanılarak yukarıda deprem tehlikesini gösteren çalışma elde edilmiştir. Maalesef, GPS verileri günlük, aylık ve yıllık olarak ülkemizin değişik yerlerinde ölçülmesine rağmen bu veriler deprem sismologlarına açık değildir. Japonya ve Amerika’da ki ölçülen deformasyon verilerine internet üzerinden ulaşmak mümkün iken ülkemizde bu tür ulaşılabilme imkanı daha oluşmamıştır. Ülkemizin kısıtlı imkanları ile farklı gruplarca yapılan çalışmalar sonunda toplanan veriler açıldığı sürece, dünya’da deprem sorunu üzerine çalışacak bilim adamları ve çalışma grupları çalışabilir. Fakat bugün için, tüm verilerin bir çatı altında toplandığı ve çalışacak herkes tarafından ulaşacağı bir şemsiye yapı organizasyonun olmaması büyük eksikliktir.
Deprem verisi ne kadar detaylı ölçülürse, deprem tehlikesi o kadar daha detaylı incelenebilir. 1970’li yılların sonunda kurulu MARNET deprem istasyonları toplanan daha küçüklü depremler ile daha büyüklü depremleri oluşturacak alanlar araştırılabilmiştir. Deprem nerede olacak sorusuna cevap olarak, bu çalışma ile dört bölge gösterilmiş, ve bu bölgelerden biri İzmit depremini üreten, ve diğeri de bariyer türü davranışla İzmit kırığının Marmara denizi içersine ilerlemesine engel teşkil eden yapılar olduğu belirlenmiştir. Bu nedenle, deprem istasyonlarının çoğaltılması için yapılan yatırımlar deprem riskini tanıma ve azaltma için bir ülkenin gelecekte ki riskinin doğru tanımlanması için yapılmış yatırımlardır. Fakat, veriler açılmalı ve çalışmak isteyenlere ulaşacak kanalların açık tutulması gerekir. Ulusal deprem risk ile mücadele ulusal sınırlar içinde ve dışında herkesin ülkemizin deprem sorunu üzerine çalışması ile azalabilir. Verilerin ellerinde tutarak TEKEL olma zihniyetinde olan kurumsal yönetim anlayışına, ülkemizin deprem sorunu teslim edilmemesi gerekir.
Sert Zemin I=5
Sert Zemin I=5
Sert Zemin I=5
Sert Zemin I=5
Sismik kaynak karakterizasyonu
Depremsellik (tekrarlanma) tahmini
Yer hareketi azalma modellerinin seçimi
Sismik tehlikenin belirlenmesi
http://portal.share-eu.org:8080/opencms/opencms/share/
The primary results are the Euro-Mediterranen Seismic Hazard Maps, one example is displayed above. This map depicts the 10% exceedance probability that a peak ground acceleration of a certain fraction of the gravitational acceleration g is observed within the next 50 years. The color code ranges from 0-0.5g and is saturated.
In less technical words, the map shows that lower ground motions are expected to be observed in regions with colder colors (green to yellow) compared to regions with warmer colors (orange to dark red). The maps shows, for example, that the highest ground motions are expected along major plate boundaries such as the North Anatolian Fault zone.
Due to its statistical nature, the map shows mean values. This means that uncertainties exist and that higher ground motions are possible at each location on the map. The uncertainty varies with location and arises from the uncertainty in the data and modeling approach used.
Kentsel Risk Yönetimi eğitimi beş aşamadan oluşmaktadır. Kısaca bunlara değinmek gerekirse aşağıda açıklamaları özet olarak verilecektir.
Bilinç: Risk ile ilgili olarak bilgilendirme ve daha büyük kayıpları önlemek için yapılacak küçük adımların ve katkıların yararlı olacağı hususunda bilgi verilmesi çalışmasıdır.
Değişim: Riskin değişimine etki eden faktörlerin anlatılması ve toplam riskin oluşmasında farklı faktörlerin nasıl etki ettiği hususunda bilgi verilmesini amaçlamaktadır.
İnsan: İnsanlarda bir talep oluşturulması ve riskin azaltılması hususunda katkı vermeye istekli olacak düzeye çıkarılması durumunda çok az maliyetle büyük kayıpların önlenmesine altlık oluşturulacak taban veri bankasının oluşturulmasıyla alakalı bir çalışmayı kapsar.
Yapı: Riskli Yapıların Belirlenmesi Kentsel Dönüşüm Yasalarında yapılması gerekli çalışmadır. Yapıların incelenmesinde öncelikli hedef yapılara zarar vermeyecek ve mevcut durumunu inceleme sürecinde olumsuz etkilemeyecek tekniklerin kullanılması gerekir. Yapıların risk amaçlı incelenmesinde Yapı Dostu Mühendislik çalışmalarının yapılmasıyla alakalı bilgilendirmeyi amaçlamaktadır.
Yapılaşma: Yapılaşmaya uygun alanların seçilmesi çalışmalarının yapılmasında Yer Dostu Mühendislik uygulamalarının yapılması hususunda bilgi verilmesi hedeflenmektedir. Meydana gelen risklerin veya afetin sebebi yapılaşmaya uygun olmayan yerlerin imara açılması olduğu bilinen bir gerçektir. Heyelan sahalarının, deprem üretecek aktif kırıklara çok yakın alanların, depremde açığa çıkan deprem dalgalarını büyütecek pasif kırıklar üzerinde yapılaşmanın olması ülkemizde bir deprem sonrasında kayıpların büyüten en önemli faktördür.
Distribution of Damage after August 17, 1999 Earthquake in Istanbul (Map by Istanbul Governorate Disaster Management Center). (From Mustafa Erdik et al. Earthquake Risk to Buildings in Istanbul and a Proposal for its Mitigation, Department of Earthquake Engineering, Boĝaziçi University, Istanbul, 2001)
http://www.modagoo.com/images/upload/deprem(1).gif
Istanbul’s Development 1934-1993 (Adapted from Doğan Kuban, “Şehrin gelişimi.” [Development of the city]. In İstanbul Ansiklopedisi 4: 545. Tarih Vakfı, Istanbul, 1994).
Şekil 7. Üç senaryo için elde edilen zemin bağımlı
PGA değerlerinin dağılımı. Yıldız, senaryo depremin
merkezüssünü, kalın kırmızı çizgi her senaryoda
kullanılan asperite yerini göstermektedir. (Distribution of
site dependent PGA obtained from three scenarios. Red star and
dark red line show the epicenter of the scenario earthquake and
asperity location for each scenario, respectively.)
Şekil 7. Üç senaryo için elde edilen zemin bağımlı
PGA değerlerinin dağılımı. Yıldız, senaryo depremin
merkezüssünü, kalın kırmızı çizgi her senaryoda
kullanılan asperite yerini göstermektedir. (Distribution of
site dependent PGA obtained from three scenarios. Red star and
dark red line show the epicenter of the scenario earthquake and
asperity location for each scenario, respectively.)
Şekil 7. Üç senaryo için elde edilen zemin bağımlı
PGA değerlerinin dağılımı. Yıldız, senaryo depremin
merkezüssünü, kalın kırmızı çizgi her senaryoda
kullanılan asperite yerini göstermektedir. (Distribution of
site dependent PGA obtained from three scenarios. Red star and
dark red line show the epicenter of the scenario earthquake and
asperity location for each scenario, respectively.)
Şekil 7. Üç senaryo için elde edilen zemin bağımlı
PGA değerlerinin dağılımı. Yıldız, senaryo depremin
merkezüssünü, kalın kırmızı çizgi her senaryoda
kullanılan asperite yerini göstermektedir. (Distribution of
site dependent PGA obtained from three scenarios. Red star and
dark red line show the epicenter of the scenario earthquake and
asperity location for each scenario, respectively.)
Kentsel Risk Yönetimi eğitimi beş aşamadan oluşmaktadır. Kısaca bunlara değinmek gerekirse aşağıda açıklamaları özet olarak verilecektir.
Bilinç: Risk ile ilgili olarak bilgilendirme ve daha büyük kayıpları önlemek için yapılacak küçük adımların ve katkıların yararlı olacağı hususunda bilgi verilmesi çalışmasıdır.
Değişim: Riskin değişimine etki eden faktörlerin anlatılması ve toplam riskin oluşmasında farklı faktörlerin nasıl etki ettiği hususunda bilgi verilmesini amaçlamaktadır.
İnsan: İnsanlarda bir talep oluşturulması ve riskin azaltılması hususunda katkı vermeye istekli olacak düzeye çıkarılması durumunda çok az maliyetle büyük kayıpların önlenmesine altlık oluşturulacak taban veri bankasının oluşturulmasıyla alakalı bir çalışmayı kapsar.
Yapı: Riskli Yapıların Belirlenmesi Kentsel Dönüşüm Yasalarında yapılması gerekli çalışmadır. Yapıların incelenmesinde öncelikli hedef yapılara zarar vermeyecek ve mevcut durumunu inceleme sürecinde olumsuz etkilemeyecek tekniklerin kullanılması gerekir. Yapıların risk amaçlı incelenmesinde Yapı Dostu Mühendislik çalışmalarının yapılmasıyla alakalı bilgilendirmeyi amaçlamaktadır.
Yapılaşma: Yapılaşmaya uygun alanların seçilmesi çalışmalarının yapılmasında Yer Dostu Mühendislik uygulamalarının yapılması hususunda bilgi verilmesi hedeflenmektedir. Meydana gelen risklerin veya afetin sebebi yapılaşmaya uygun olmayan yerlerin imara açılması olduğu bilinen bir gerçektir. Heyelan sahalarının, deprem üretecek aktif kırıklara çok yakın alanların, depremde açığa çıkan deprem dalgalarını büyütecek pasif kırıklar üzerinde yapılaşmanın olması ülkemizde bir deprem sonrasında kayıpların büyüten en önemli faktördür.
Afete Hazırlık Konusunda Belediyeleri Kanunlar Zorluyor Fakat Belediyelerden Pek Fazla Hazırlık Amaçlı Proje Çıkmıyor. Ne Düşünüyorsunuz?