SlideShare a Scribd company logo
1 of 18
Шүлэг бичих тухай
40'
Шүлгийг хэрхэн яаж
бичих түүнийгээ
бусдад хүргэж
өөрийгөө хэрхэн
илэрхийлж хүмүүст
ухаарал хайрлах
 Шүлэг

гэж юу вэ?
 Шүлэг бичих аргачлал ба дарааллыг таних
 Шүлгийн хэмжээ ба хэлбэрийг тодорхойлох
 Шүлгээр өөрийн санал бодлоо товч тодорхой
зөв илэрхийлэх аргад суралцах
 Шүлгийн бүтцийг тодорхойлох мөр, шад,
бадаг
 Судлагдахуун

 Ур

 Шүлэг

 Шүлгийг

гэж юу вэ?
 Шүлэг бичих
аргачлал
 Шүлгийн бүтэц мөр,
шад, бадаг

ухаан

эхээс
хэрхэн ялгаатай
болох талаар ярилцах
 Шүлэг бичих
аргачлалд суралцаж
түүнийгээ хэрэглэж
сурах
 Шүлгийнхээ бүтцийг
тодорхойлж шад,
бадагт хувааж сурах
 Харилцан

ярилцах
 Чөлөөт мэдлэг бүтээх
 Бүлэглэх арга
 Хамтран мэдлэг бүтээх
 Тайлбартай дасгалын арга
 Шооны болон нэрлэх арга
03 дугаар сарын 09

Хэний ямар нэртэй шүлэг вэ?
Сааль сүүндээ дэвэлзсэн ч
Санаа сэтгэл дэгэлзсэн ч
Сарних бодлын минь үзүүрт үр минь л торойно
Сайхан шүлэг бичиж гэнэ ээ миний хүү
Амьтан хүн уншиж байна
Сайхан дуу зохиож гэнэ ээ
Араажаваар дуулж байна лээ
Сайн явна гэнэ ээ миний хүү
Аяны хүн хэлж байна
Муу явна гэнэ ээ миний хүү
Амны зугаа ярьж байна
Өөрсдийн бодлоор
тайлбарлаарай.
 Айзам

хэмжээ үүсгэн, тогтсон ѐс журмаар
тогтолцоотой хэсэглэн эгнүүлж бичсэнийг
шүлэг гэнэ. Тодорхой зохиогчтой байна.
 Мөр, шад, бадаг нь шүлгийг бүтээнэ.
 Хэлэх

гэсэн уран санаагаа мөр мөрөөр нь бичих
 Мөрийн үг, үеийн тоог тэнцүү байхаар
тохилуулах
 Шүлгийн мөрүүдийг ижил буюу төстэй
дуудлагатай
 Авиагаар эхэлж төгсгөлийг нь ижилсүүлэн
холбох
“Хаана ч байхгүй Монгол”
Тив дэлхийд байхгүй улс болохоор
Тэнгэрт хур орох дуртай байдаг юм
Тэнгис далайд байхгүй орон болохоор
Газраас цэцэг ургах дуртай байдаг юм
Аль ч оронд байхгүй зочломтгой болохоор
Жуулчид хүртэл чуулдаг юм
Хаана ч үгүй баян болохоор
Харийнхан манайд зочилдог юм
Хүй дарсан чулуу минь
Монгол нутгийн хөрс
Харийнханд гайхуулах бахархал нь
Мянганы цуутай Чингис
Шүтдэг ариун шүтээнүүд нь
Мөнх цаст оргилууд
-I цогцолбор-Хүй...хөрс
-II цогцолбор-Харийн...Чингис
-III цогцолбор-Шүтдэг...оргилууд
Бичсэн шүлгээсээ үйлийг
нэрлэх үгсийг түүж бичээрэй
 Шүлгийн

онцлог нь юу вэ?
 Чамд ямар шүлгүүд таалагддаг вэ?
Уран яруу, өөрийн гэсэн өнгө аясыг
тодруулж зохиолчийн үзэл бодол нь
шингэсэн байдаг.
“Чингис” Д.П, “Эхийн сэтгэл” П.Б
“Боржигны бор тал” Б.Л
монгол хэл Iv

More Related Content

What's hot

Үйл үг
Үйл үгҮйл үг
Үйл үг
Ge Go
 
халимаг, буриад монголыг орос улс эзэрхсэн нь
халимаг, буриад монголыг  орос улс эзэрхсэн ньхалимаг, буриад монголыг  орос улс эзэрхсэн нь
халимаг, буриад монголыг орос улс эзэрхсэн нь
П. Эрдэнэсайхан
 
7 зан төлөвийн судалгаа)
7 зан төлөвийн судалгаа)7 зан төлөвийн судалгаа)
7 зан төлөвийн судалгаа)
Tsuntsaga Ch
 
тийн ялгал
тийн ялгалтийн ялгал
тийн ялгал
ulziimanlai
 
монгол хэлний тест 11 анги
монгол хэлний тест 11 ангимонгол хэлний тест 11 анги
монгол хэлний тест 11 анги
Oyuhai1127
 
Ялгах эгшиг
Ялгах эгшигЯлгах эгшиг
Ялгах эгшиг
Uyanga88
 
өргөмжлөл
өргөмжлөлөргөмжлөл
өргөмжлөл
Bama740517
 
өдрийн тэмдэглэл. мөнгөнцэцэг
өдрийн тэмдэглэл. мөнгөнцэцэгөдрийн тэмдэглэл. мөнгөнцэцэг
өдрийн тэмдэглэл. мөнгөнцэцэг
Mongontsetseg Mongoo
 
баймж бүтээврийн утга
баймж бүтээврийн утгабаймж бүтээврийн утга
баймж бүтээврийн утга
muuduu
 

What's hot (20)

хэлц
 хэлц хэлц
хэлц
 
Үйл үг
Үйл үгҮйл үг
Үйл үг
 
халимаг, буриад монголыг орос улс эзэрхсэн нь
халимаг, буриад монголыг  орос улс эзэрхсэн ньхалимаг, буриад монголыг  орос улс эзэрхсэн нь
халимаг, буриад монголыг орос улс эзэрхсэн нь
 
7 зан төлөвийн судалгаа)
7 зан төлөвийн судалгаа)7 зан төлөвийн судалгаа)
7 зан төлөвийн судалгаа)
 
мандухай цэцэн хатны домог
мандухай цэцэн хатны домогмандухай цэцэн хатны домог
мандухай цэцэн хатны домог
 
тийн ялгал
тийн ялгалтийн ялгал
тийн ялгал
 
монгол хэлний тест 11 анги
монгол хэлний тест 11 ангимонгол хэлний тест 11 анги
монгол хэлний тест 11 анги
 
Ялгах эгшиг
Ялгах эгшигЯлгах эгшиг
Ялгах эгшиг
 
өргөмжлөл
өргөмжлөлөргөмжлөл
өргөмжлөл
 
ж.л эвэр өгүүллэг
ж.л эвэр өгүүллэг ж.л эвэр өгүүллэг
ж.л эвэр өгүүллэг
 
рубрик ашиглан суралцагчдыг үнэлэх нь
рубрик ашиглан суралцагчдыг үнэлэх ньрубрик ашиглан суралцагчдыг үнэлэх нь
рубрик ашиглан суралцагчдыг үнэлэх нь
 
12. uiliin holboh nohtsol
12. uiliin holboh nohtsol12. uiliin holboh nohtsol
12. uiliin holboh nohtsol
 
Тууль
Тууль Тууль
Тууль
 
өдрийн тэмдэглэл. мөнгөнцэцэг
өдрийн тэмдэглэл. мөнгөнцэцэгөдрийн тэмдэглэл. мөнгөнцэцэг
өдрийн тэмдэглэл. мөнгөнцэцэг
 
БАГА БОЛОВСРОЛ - ХҮН БА НИЙГЭМ
БАГА БОЛОВСРОЛ - ХҮН БА НИЙГЭМБАГА БОЛОВСРОЛ - ХҮН БА НИЙГЭМ
БАГА БОЛОВСРОЛ - ХҮН БА НИЙГЭМ
 
ээлжит хичээлийн-төлөвлөлт-Tehnologi (1)
ээлжит хичээлийн-төлөвлөлт-Tehnologi (1)ээлжит хичээлийн-төлөвлөлт-Tehnologi (1)
ээлжит хичээлийн-төлөвлөлт-Tehnologi (1)
 
D nimsuren 4tsag
D nimsuren 4tsagD nimsuren 4tsag
D nimsuren 4tsag
 
Эхэд задлал хийх
Эхэд задлал хийхЭхэд задлал хийх
Эхэд задлал хийх
 
баймж бүтээврийн утга
баймж бүтээврийн утгабаймж бүтээврийн утга
баймж бүтээврийн утга
 
Mh201 01-03
Mh201 01-03Mh201 01-03
Mh201 01-03
 

Viewers also liked (11)

монгол хэл Iv
монгол хэл Ivмонгол хэл Iv
монгол хэл Iv
 
шүлэг заах арга зүй
шүлэг заах арга зүйшүлэг заах арга зүй
шүлэг заах арга зүй
 
зөвлөмж
зөвлөмжзөвлөмж
зөвлөмж
 
монгол ардын аман зохиолын учир
монгол ардын аман зохиолын учирмонгол ардын аман зохиолын учир
монгол ардын аман зохиолын учир
 
Tuuhiin bie daalt 1
Tuuhiin bie daalt 1Tuuhiin bie daalt 1
Tuuhiin bie daalt 1
 
эсээ бичвэр
эсээ бичвэрэсээ бичвэр
эсээ бичвэр
 
Эссэ бичих арга зүйн зөвлөмж
Эссэ бичих арга зүйн зөвлөмжЭссэ бичих арга зүйн зөвлөмж
Эссэ бичих арга зүйн зөвлөмж
 
хичээл №1
хичээл №1хичээл №1
хичээл №1
 
өгүүлбэрзүй
өгүүлбэрзүйөгүүлбэрзүй
өгүүлбэрзүй
 
Эссэ хэрхэн бичих вэ?
Эссэ хэрхэн бичих вэ?Эссэ хэрхэн бичих вэ?
Эссэ хэрхэн бичих вэ?
 
дуурайн зохиох
дуурайн зохиохдуурайн зохиох
дуурайн зохиох
 

Similar to монгол хэл Iv

Delgerjargal
DelgerjargalDelgerjargal
Delgerjargal
dj_d585
 
цахим хичээл 2
цахим хичээл  2цахим хичээл  2
цахим хичээл 2
jagaa7120
 
дуурайн зохиох м.х г.эрдэнэтуяа
дуурайн зохиох м.х г.эрдэнэтуяадуурайн зохиох м.х г.эрдэнэтуяа
дуурайн зохиох м.х г.эрдэнэтуяа
admin44
 
дуурайн зохиох. монгол хэл
дуурайн зохиох. монгол хэлдуурайн зохиох. монгол хэл
дуурайн зохиох. монгол хэл
Erdenetuya Galbadrah
 
дуурайн зохиох. монгол хэл
дуурайн зохиох. монгол хэлдуурайн зохиох. монгол хэл
дуурайн зохиох. монгол хэл
Erdenetuya Galbadrah
 
б.лхагвасүрэн солонго билээ,би
б.лхагвасүрэн солонго билээ,биб.лхагвасүрэн солонго билээ,би
б.лхагвасүрэн солонго билээ,би
shand1_Bondok
 
Tsahim hicheel 2
Tsahim hicheel 2Tsahim hicheel 2
Tsahim hicheel 2
school14
 
Tsahim hicheel 2
Tsahim hicheel 2Tsahim hicheel 2
Tsahim hicheel 2
school14
 
Tsahim hicheel 2
Tsahim hicheel 2Tsahim hicheel 2
Tsahim hicheel 2
school14
 
нээлттэй хичээл
нээлттэй хичээлнээлттэй хичээл
нээлттэй хичээл
eegii0102
 
эхийн сэтгэл.уран зохиол
эхийн сэтгэл.уран зохиолэхийн сэтгэл.уран зохиол
эхийн сэтгэл.уран зохиол
Erdenetuya Galbadrah
 
эхийн сэтгэл.уран зохиол
эхийн сэтгэл.уран зохиолэхийн сэтгэл.уран зохиол
эхийн сэтгэл.уран зохиол
Erdenetuya Galbadrah
 
эссэ бичих
эссэ бичихэссэ бичих
эссэ бичих
Subd85
 
эссэ бичих
эссэ бичихэссэ бичих
эссэ бичих
Subd85
 
монгол хэл ц 2
монгол хэл ц 2монгол хэл ц 2
монгол хэл ц 2
Munkhnar
 
Bi haana toroo we2
Bi haana toroo we2Bi haana toroo we2
Bi haana toroo we2
school14
 
11р анги уран зохиол
11р анги уран зохиол11р анги уран зохиол
11р анги уран зохиол
shand1_ch.tungaa
 

Similar to монгол хэл Iv (20)

Delgerjargal
DelgerjargalDelgerjargal
Delgerjargal
 
цахим хичээл 2
цахим хичээл  2цахим хичээл  2
цахим хичээл 2
 
дуурайн зохиох м.х г.эрдэнэтуяа
дуурайн зохиох м.х г.эрдэнэтуяадуурайн зохиох м.х г.эрдэнэтуяа
дуурайн зохиох м.х г.эрдэнэтуяа
 
дуурайн зохиох. монгол хэл
дуурайн зохиох. монгол хэлдуурайн зохиох. монгол хэл
дуурайн зохиох. монгол хэл
 
дуурайн зохиох. монгол хэл
дуурайн зохиох. монгол хэлдуурайн зохиох. монгол хэл
дуурайн зохиох. монгол хэл
 
б.лхагвасүрэн солонго билээ,би
б.лхагвасүрэн солонго билээ,биб.лхагвасүрэн солонго билээ,би
б.лхагвасүрэн солонго билээ,би
 
би монголоороо гоёдог
би монголоороо гоёдогби монголоороо гоёдог
би монголоороо гоёдог
 
4 цаг шүлгийг заах арга зүй
4  цаг шүлгийг заах арга зүй4  цаг шүлгийг заах арга зүй
4 цаг шүлгийг заах арга зүй
 
Tsahim hicheel 2
Tsahim hicheel 2Tsahim hicheel 2
Tsahim hicheel 2
 
Tsahim hicheel 2
Tsahim hicheel 2Tsahim hicheel 2
Tsahim hicheel 2
 
Tsahim hicheel 2
Tsahim hicheel 2Tsahim hicheel 2
Tsahim hicheel 2
 
нээлттэй хичээл
нээлттэй хичээлнээлттэй хичээл
нээлттэй хичээл
 
эхийн сэтгэл.уран зохиол
эхийн сэтгэл.уран зохиолэхийн сэтгэл.уран зохиол
эхийн сэтгэл.уран зохиол
 
эхийн сэтгэл.уран зохиол
эхийн сэтгэл.уран зохиолэхийн сэтгэл.уран зохиол
эхийн сэтгэл.уран зохиол
 
7 дугаар ангийн Уран зохиолын хичээл Д.Нацагдорж "Дөрвөн цаг" шүлэг
7 дугаар ангийн Уран зохиолын хичээл Д.Нацагдорж "Дөрвөн цаг" шүлэг7 дугаар ангийн Уран зохиолын хичээл Д.Нацагдорж "Дөрвөн цаг" шүлэг
7 дугаар ангийн Уран зохиолын хичээл Д.Нацагдорж "Дөрвөн цаг" шүлэг
 
эссэ бичих
эссэ бичихэссэ бичих
эссэ бичих
 
эссэ бичих
эссэ бичихэссэ бичих
эссэ бичих
 
монгол хэл ц 2
монгол хэл ц 2монгол хэл ц 2
монгол хэл ц 2
 
Bi haana toroo we2
Bi haana toroo we2Bi haana toroo we2
Bi haana toroo we2
 
11р анги уран зохиол
11р анги уран зохиол11р анги уран зохиол
11р анги уран зохиол
 

More from od_ulzii22

зөвлөмж
зөвлөмжзөвлөмж
зөвлөмж
od_ulzii22
 
зөвлөмж
зөвлөмжзөвлөмж
зөвлөмж
od_ulzii22
 
зөвлөмж
зөвлөмжзөвлөмж
зөвлөмж
od_ulzii22
 
зөвлөмж
зөвлөмжзөвлөмж
зөвлөмж
od_ulzii22
 
цаасаар цасан ширхэг урлах
цаасаар цасан ширхэг урлахцаасаар цасан ширхэг урлах
цаасаар цасан ширхэг урлах
od_ulzii22
 
хоол хүнс 3
хоол хүнс 3хоол хүнс 3
хоол хүнс 3
od_ulzii22
 
тэжээмэл амьтад
тэжээмэл амьтадтэжээмэл амьтад
тэжээмэл амьтад
od_ulzii22
 
тагтаа хөөрхөн тагтаа номхон дандаа олуулаа дандаа тайван
тагтаа хөөрхөн тагтаа номхон дандаа олуулаа дандаа тайвантагтаа хөөрхөн тагтаа номхон дандаа олуулаа дандаа тайван
тагтаа хөөрхөн тагтаа номхон дандаа олуулаа дандаа тайван
od_ulzii22
 
дециметр
дециметрдециметр
дециметр
od_ulzii22
 
хөдөлгөөний бодлого
хөдөлгөөний бодлогохөдөлгөөний бодлого
хөдөлгөөний бодлого
od_ulzii22
 
монгол хэл Iv
монгол хэл Ivмонгол хэл Iv
монгол хэл Iv
od_ulzii22
 
зөв хооллолт
зөв хооллолтзөв хооллолт
зөв хооллолт
od_ulzii22
 

More from od_ulzii22 (18)

зөвлөмж
зөвлөмжзөвлөмж
зөвлөмж
 
зөвлөмж
зөвлөмжзөвлөмж
зөвлөмж
 
зөвлөмж
зөвлөмжзөвлөмж
зөвлөмж
 
зөвлөмж
зөвлөмжзөвлөмж
зөвлөмж
 
цаасаар цасан ширхэг урлах
цаасаар цасан ширхэг урлахцаасаар цасан ширхэг урлах
цаасаар цасан ширхэг урлах
 
хамар
хамархамар
хамар
 
хоол хүнс 3
хоол хүнс 3хоол хүнс 3
хоол хүнс 3
 
тэжээмэл амьтад
тэжээмэл амьтадтэжээмэл амьтад
тэжээмэл амьтад
 
тагтаа хөөрхөн тагтаа номхон дандаа олуулаа дандаа тайван
тагтаа хөөрхөн тагтаа номхон дандаа олуулаа дандаа тайвантагтаа хөөрхөн тагтаа номхон дандаа олуулаа дандаа тайван
тагтаа хөөрхөн тагтаа номхон дандаа олуулаа дандаа тайван
 
дециметр
дециметрдециметр
дециметр
 
хөдөлгөөний бодлого
хөдөлгөөний бодлогохөдөлгөөний бодлого
хөдөлгөөний бодлого
 
монгол хэл Iv
монгол хэл Ivмонгол хэл Iv
монгол хэл Iv
 
зөв хооллолт
зөв хооллолтзөв хооллолт
зөв хооллолт
 
өлзий
өлзийөлзий
өлзий
 
өлзий
өлзийөлзий
өлзий
 
өлзий
өлзийөлзий
өлзий
 
өлзий
өлзийөлзий
өлзий
 
222222222222
222222222222222222222222
222222222222
 

монгол хэл Iv

  • 2.
  • 3. Шүлгийг хэрхэн яаж бичих түүнийгээ бусдад хүргэж өөрийгөө хэрхэн илэрхийлж хүмүүст ухаарал хайрлах
  • 4.  Шүлэг гэж юу вэ?  Шүлэг бичих аргачлал ба дарааллыг таних  Шүлгийн хэмжээ ба хэлбэрийг тодорхойлох  Шүлгээр өөрийн санал бодлоо товч тодорхой зөв илэрхийлэх аргад суралцах  Шүлгийн бүтцийг тодорхойлох мөр, шад, бадаг
  • 5.  Судлагдахуун  Ур  Шүлэг  Шүлгийг гэж юу вэ?  Шүлэг бичих аргачлал  Шүлгийн бүтэц мөр, шад, бадаг ухаан эхээс хэрхэн ялгаатай болох талаар ярилцах  Шүлэг бичих аргачлалд суралцаж түүнийгээ хэрэглэж сурах  Шүлгийнхээ бүтцийг тодорхойлж шад, бадагт хувааж сурах
  • 6.  Харилцан ярилцах  Чөлөөт мэдлэг бүтээх  Бүлэглэх арга  Хамтран мэдлэг бүтээх  Тайлбартай дасгалын арга  Шооны болон нэрлэх арга
  • 7. 03 дугаар сарын 09 Хэний ямар нэртэй шүлэг вэ?
  • 8.
  • 9. Сааль сүүндээ дэвэлзсэн ч Санаа сэтгэл дэгэлзсэн ч Сарних бодлын минь үзүүрт үр минь л торойно Сайхан шүлэг бичиж гэнэ ээ миний хүү Амьтан хүн уншиж байна Сайхан дуу зохиож гэнэ ээ Араажаваар дуулж байна лээ Сайн явна гэнэ ээ миний хүү Аяны хүн хэлж байна Муу явна гэнэ ээ миний хүү Амны зугаа ярьж байна
  • 11.  Айзам хэмжээ үүсгэн, тогтсон ѐс журмаар тогтолцоотой хэсэглэн эгнүүлж бичсэнийг шүлэг гэнэ. Тодорхой зохиогчтой байна.  Мөр, шад, бадаг нь шүлгийг бүтээнэ.
  • 12.
  • 13.  Хэлэх гэсэн уран санаагаа мөр мөрөөр нь бичих  Мөрийн үг, үеийн тоог тэнцүү байхаар тохилуулах  Шүлгийн мөрүүдийг ижил буюу төстэй дуудлагатай  Авиагаар эхэлж төгсгөлийг нь ижилсүүлэн холбох
  • 14. “Хаана ч байхгүй Монгол” Тив дэлхийд байхгүй улс болохоор Тэнгэрт хур орох дуртай байдаг юм Тэнгис далайд байхгүй орон болохоор Газраас цэцэг ургах дуртай байдаг юм Аль ч оронд байхгүй зочломтгой болохоор Жуулчид хүртэл чуулдаг юм Хаана ч үгүй баян болохоор Харийнхан манайд зочилдог юм
  • 15. Хүй дарсан чулуу минь Монгол нутгийн хөрс Харийнханд гайхуулах бахархал нь Мянганы цуутай Чингис Шүтдэг ариун шүтээнүүд нь Мөнх цаст оргилууд -I цогцолбор-Хүй...хөрс -II цогцолбор-Харийн...Чингис -III цогцолбор-Шүтдэг...оргилууд
  • 16. Бичсэн шүлгээсээ үйлийг нэрлэх үгсийг түүж бичээрэй
  • 17.  Шүлгийн онцлог нь юу вэ?  Чамд ямар шүлгүүд таалагддаг вэ? Уран яруу, өөрийн гэсэн өнгө аясыг тодруулж зохиолчийн үзэл бодол нь шингэсэн байдаг. “Чингис” Д.П, “Эхийн сэтгэл” П.Б “Боржигны бор тал” Б.Л