LH 6. mailako Argia eta Soinua gaiari buruzko laburpena.

1. ARGIA

2. Argia ikusmenaren bidez inguruan doguzan objektuak
ikustea eta horreen ezaugarri batzuei (adibidez, formeari
edo koloreari) antzematea ahalbidetzen dauan energia
motea da.

3. ARGI ITURRIAK
Gorputz batzuk argia igorteko propietatea daukie,
horregaitik argi iturri esaten jake, eta naturalak edo
artifizialak izan daitekez.
NATURALA ARTIFIZIALA

4. ARGIAREN HEDAPENA
 Argia norabide guztietan hedatzen da, horregaitik,
ilunpetan dagoan gela baten lanpara bat iziotzen
dogunean, gela guztia argitzen da.
 Argia zuzen hedatzen da, besaulki bat argituta
ere, bere atzean dagoana ilunpean dago eta
horreek dira gerizpeak.
 Argiaren hedapenaren abiadurea argiak
zeharkatzen dauan ingurunearen araberakoa da.

5. GORPUTZ EZ - ARGIDUNAK
Argia argi iturrietatik gorputz ez – argidunetara
hedatzen da.
Gorputz argidunek ez dabe bardin jokatzen argia
jasoten dabenean.
 Gorputz gardenek, horreen atzean dagozan
objektuak oso garbi ikusten dira.

6.  Gorputz zeharrargiek horreen atzean dagozan
objektuak lausotuta ikusten doguz.
 Gorputz opakuek ez deutsee
izpiei pasatzen izten. Horregatik
ez da ikusten horreen atzean
dagoana. Objektu horreen
atzean geriza izeneko eremu
ilun bat sortzen da.

7. XURGATZEA, ISLAPENA ETA
ERREFRAKZINOA
 Iturri batek igorritako argiak gorputz baten talka
egiten dauanean, izpiak islatu, xurgatu eta
errefraktatu egin daitekez.

8. Argiaren islapena
Argiak gorputz bategaz talka egiten dauanean, argi
izpi batzuk errebotatu egiten dabe.
 Egitureari jagokionez, gainazal leunek, adibidez,
baldosek, izpiak norabide bakar baten islatzen
dabez.

9.  Gorputz argiek jasoten daben argiaren partetik
handiena islatzen dabe. Gorputz ilunek argi
gitxiago islatzen dabe.
Argiaren islapenari esker, objektuen formea eta
kolorea bereiztu daikeguz.

10. ARGIA XURGATZEN
Argiak gorputz bategaz talka egiten dauanean, izpi
batzuk gorputzak xurgatzen dauz. Xurgatutako izpien
argi energia bihurtzen da, eta gorputzaren
tenperatureak gora egiten dau.
Gorputz gardenek oso argi gutxi xurgatzen dabe.
Gorputz opakuek, jasoten dabezan argi izpi
gehienak xurgatzen dabez.

11. ARGIAREN ERREFRAKZINOA
Argia ingurune garden batetik bestera igaroten da.
Lenteak argi izpiak errefraktatzen dabezan gorputz
gardenak dira eta horreen bidez ikuisten doguzan
objektuen neurria aldatzen dabe.
Formearen arabera, mota biko lenteak bereizten
dira: konbergenteak eta
dibergenteak.

12. Lente konbergenteak: lente horreen bidez, objektuak
benetan diran baino handiagoak ikusi daikeguz.
Lente dibergenteak: objektuak benetan diran baino
txikiagoak ikusi daikeguz.

13. SOINUA
Soinua bibrazino mogimenduari lotutako energia
mota bat da. Gorputz batek bibratzen dauanean,
soinua sortzen da.

14. SOINUAREN HEDAPENA
Soinu uhinak, soinuaren igorpen iturritik hedatzen dira.
• Soinua norabide guztietan eta zuzen hedatzen da.
• Hedapen abiadurea uhinek zeharkatzen daben
ingurunearen araberakoa da. Ingurunea zenbat eta
dentsoagoa izan, orduan eta bizkorrago hedatzen da
soinua.

15. SOINUAREN EZAUGARRIAK
Soinua hiru ezaugarri esker gertatzen da.
• Intentsitatearen edo bolumenaren bidez, soinu
ozenak eta soinu ahulak bereizten dira.
• Tonuaren bidez, soinu altuak eta baxuak
bereiztu daitekez.
• Timbrea soinua igorten dauan
gorputzaren araberako ezaugarria da.

16. OIHARTZUNA
Oihartzuna soinu uhinek gorputz bategaz zut
talka egiten dabenean sortzen da. Soinu uhinak
islatu eta jatorrira itzultzen dira.

17. SOINUA ETA ZARATA
Auzokoa beretzat atsegina dan soinuaz, zuretzat,
ostera zarata gogaikarria da.
Sarritan, zaratak soinuaren intentsitateagaz dauka
zerikusia, baina badira gogaikarriak izan daitekezan
intentsitate apaleko soinuak ere.
Horregatik, zarata entzun gura ez dogun edozein
soinu dala esan daikegu.