Przegląd systematyczny i ochrona gatunkowa ssaków.
Projekt genesis cz.1 ab
1. GENESIS, czyli
jak wszystko powstało
ENCYKLOPEDIA
POJĘĆ
EWOLUCJA, CZYLI
TO JAK ŚWIAT SIĘ ZMIENIAŁ
MAŁY
PODRECZNIK
MULTIMEDIALNY
Bibliografia…
2. Twórcy filmu • Montaż
• Scenariusz i reżyseria Marie-Josèphe YOYOTTE
Claude NURIDSANY i Marie PÉRENNOU Pauline CASALIS
• Produkcja • Dźwięk
Alain SARDE Bruno CHARTER
Gérard LAMPS
• Kierownictwo produkcji
Christine GOZLAN
• Muzyka • W rolach głównych występuje:
Bruno COULAIS
Narrator
• Zdjęcia Sotigui KOUYATE
Claude NURIDSANY, Marie PÉRENNOU
Patrice AUBERTEL, William LUBTCHANKSY
Cyril TRICOT
4. WYSTĘPUJĄCE W FILMIE:
KRÓLESTWO: PROTISTY
KRÓLESTWO: ZWIERZĘTA
Porównanie budowy i funkcji życiowych
kręgowców i bezkręgowców
Koncepcje powstania życia na Ziemi
6. KREACJONIZM
To pogląd zakładający że życie, człowiek, Ziemia i Wszechświat
zostały stworzone przez Boga lub są wynikiem działania innych sił
ponadnaturalnych.
8. Kreacjonizm łączy w sobie elementy
religijne i filozoficzne, w związku z tym
nie jest uznawany za teorie naukową i
nie funkcjonuje w ramach nauk
przyrodniczych. Podział kreacjonizmu
jest obszerny, istnieje wiele różnych
stanowisk kreacjonistycznych wobec
dwóch najważniejszych pytań – jak
powstało życie i jaka jest przyczyna
różnorodności gatunków.
11. Arystoteles twierdził, że samorództwo
jest obserwowalnym faktem np. muchy
rodzące się z mięsa czy mszyce z rosy.
Teoria Arystotelesa została obalona przez
Francesco Rediego, który wykazał, że
robaki obserwowane w gnijącym mięsie
nie powstają samoistnie, żeby to
udowodnid Redi zamknął kawałki mięsa w
klatkach z gęstej drucianej siatki
uniemożliwiając muchom złożenie jaj. W
konsekwencji udowodniono, że
abiogeneza w swoim pierwotnym
znaczeniu nie istnieje, ponieważ żaden z
organizmów żywych nie powstaje
samoistnie z materii nieożywionej.
12. PANSPERMIA
To teoria zakładająca,
że życie pochodzi z
kosmosu i przedostało
się na Ziemie w postaci
bakterii
przetrwalnikowych za
pośrednictwem
meteoroidu.
13. BIOGENEZA
W biologii, teoria pochodzenia życia zakłada, że raz stworzone życie
wciąż ewoluowało i rozwijało swoją formę tym samym
rozprzestrzeniając się po świecie
i przyjmując najróżniejsze
postacie.
14. Uniwersalnośd kodu genetycznego sugeruje, że wszystkie żywe
organizmy na Ziemi pochodzą od wspólnego przodka.
Ten ostatni wspólny przodek, czyli organizm, którego dwaj
bezpośredni potomkowie dali początek dwóm liniom współcześnie
występujących organizmów - był już bardzo skomplikowaną
komórką.
15. Uważa się, że pierwsza
komórka była o wiele
prostsza niż współczesne
bakterie, nie wymagała
DNA (tylko prostsze
RNA), aparatu syntezy
białek, ani nie posiadała
zdolności syntezy
istotnych substancji
organicznych (ponieważ
były one dostępne w
otoczeniu).
16. ENDOSYMBIOTYCZNA TEORIA POWSTANIA
KOMÓRKI EUKARIOTYCZNEJ
1.System błon wewnętrznych komórki eukariotycznej i cytoszkielet pojawiły się
u odległych przodków beztlenowych cudzożywnych komórek, zapewniając im
zdolnośd pochłaniania stałych cząsteczek pokarmowych.
2.Komórki tej preeukariotycznej linii stały się
zdolne do konsumowania i trawienia
innych organizmów
(komórek prokariotycznych),
co dało im przewagę nad pozostałymi
organizmami.
Niektórym skonsumowanym komórkom
udało się przetrwad, wchodziły one
w symbiozę z organizmami, które
je konsumowały. Wewnętrzny symbiont
umożliwiał efektywniejsze zdobywanie
energii, dzięki temu preeukariont
mógł się szybciej rozmnażad.
17. 3.Symbioza między bakterią tlenową a beztlenowym preeukariontem była
stabilizowana przez wzajemną wymianę. Premitochondria dostarczały ATP
( wielofunkcyjny koenzym bierze udział w transporcie energii), powstającego
przy wykorzystaniu tlenu, a gospodarz udzielał im substratów pokarmowych w
przystępnej formie oraz zapewniał fizyczną ochronę.
4.Geny, zapewniające symbiotycznym prokariontom niezależne istnienie,
zostały odrzucone. Prokarionty zostały zaangażowane w proces oddychania i
przeniesione do jądra komórkowego gospodarza. Następnie przekształciły się w
mitochondria o prostej budowie genetycznej. Chloroplasty powstały z
organizmów przypominających sinice w procesie podobnym do tego, który
doprowadził do powstania mitochondriów.
20. Orzęski to typ organizmów
z królestwa Protista,
zaliczany do protistów
zwierzęcych.
Nazwa tego typu
organizmów pochodzi od
obecności licznych
rzęsek, ułożonych
wzdłuż ciała w
charakterystyczne
Powyżej przedstawiciel orzęsków - WIRCZYK
szeregi.
21. ORZĘSKI posiadają
"komórkowy otwór
gębowy" i "komórkowy
odbyt". Są to obszary błony
komórkowej, gdzie nie
występują rzęski.
Orzęski rozmnażają się
wyłącznie bezpłciowo,
poprzez poprzeczny podział
komórkowy.
22. To typ organizmów z królestwa protistów.
Przedstawiciele to organizmy
jednokomórkowe żyjące w środowisku
wodnym lub jako pasożyty.
Niektóre ameby mogą byd groźne dla
człowieka, ponieważ wywołują różne
choroby. Jednym z nich jest pełzak
czerwonki żyjący w jelicie grubym
człowieka i wywołujący czerwonka
pełzakową.
23. Zielenice to grupa jednokomórkowych lub
wielokomórkowych, samożywnych roślin
występujących w wodach słodkich i słonych,
rzadziej w środowisku lądowym. Zielenice są
bardzo liczną grupą glonów i reprezentują
wszystkie stopnie organizacji ciała:
jednokomórkowe, kolonijne, komórczakowe oraz
wielokomórkowe o różnie uformowanych
plechach. Rozmnażają się płciowo i bezpłciowo z
przemianą pokoleo, a także wegetatywnie.
Zielenice prawdopodobnie dały początek
roślinom lądowym (mszaki, paprotniki).
24. PARZYDEŁKOWCE
To najprostsze tkankowe zwierzęta
wodne. Występują głównie w wodach
słonych. Charakteryzują się
promienistą budową ciała.
Nazwa tych zwierząt
pochodzi od parzydełek,
czyli komórek
parzydełkowych. W tych
właśnie komórkach
znajduje się spiralnie
zwinięta nid która jest
wystrzeliwana i wbijana
w ciało ofiary.
26. CZYNNOŚCI ŻYCIOWE PARZYDEŁKOWCÓW
• ODŻYWIANIE SIĘ: • PORUSZANIE SIĘ: pływanie
drapieżniki (krążkopławy), kroczenie
(stułbiopławy), osiadłe
• ROZMNAŻANIE SIĘ: (koralowce)
bezpłciowe ( np.
paczkowanie, fragmentacja
ciała, strobilizacja polipa ) i
płciowe ( gamety,
przemiana pokoleo)
• ODDYCHANIE: tlenowe,
całą powierzchnia ciała
27. CECHA SKORUPIAKI OWADY PAJĘCZAKI
LĄD, WODY LĄD, WODY LĄD (WIĘKSZOŚD),
ŚRODOWISKO SŁODKIE I SŁONE SŁODKIE WODY SŁODKIE
ŻYCIA
DRAPIEŻNIKI, DRAPIEŻNIKI, DRAPIEŻNIKI,
PASOŻYTY, PASOŻYTY, PASOŻYTY
ODŻYWIANIE SIĘ
PADLINOŻERNE, ROŚLINOŻERNE,
ROŚLINOŻERNE SAPROBIONTY
SKRZELA, CAŁA TCHAWKI PŁUCA,
ODDYCHANIE POWIERZCHNIA PŁUCOTCHAWKI
CIAŁA
ROZDZIELNOPŁCIOWE ( ROZWÓJ ZARODKA Z ZAPŁODNIONEGO
ROZMNAŻANIE SIĘ JAJA), PARTENOGENETYCZNE ( ROZWÓJ ZARODKA Z
NIEZAPŁODNIONEGO JAJA)
28. To najliczniejsza grupa
zwierząt, żyjąca we
wszystkich środowiskach:
w wodzie, na lądzie, w
powietrzu.
PODZIAŁ STAWONOGÓW:
- SKORUPIAKI ( np. rak rzeczny)
- WIJE ( np. krocionóg)
- OWADY ( np. mucha domowa, biedronka siedmiokropka )
- PAJĘCZAKI ( np. pająk krzyżak, kleszcz pastwiskowy)
29. STAWONOGI mają dwuboczne symetryczne ciało
podzielone na części (segmenty – np. głowa, tułów,
odwłok), pokryte szkieletem zewnętrznym (chitynowy
pancerz).
Odnóża składają się z elementów połączonych
ruchomo – stawowo. Stąd nazwa – STAWONOGI.
30. SZKARŁUPNIE
To typ bezkręgowych zwierząt
pięciopromiennej symetrii ciała.
Charakteryzują się wapiennym
szkieletem wewnętrznym oraz
obecnością unikalnego wśród
zwierząt układu ambulakralnego
(wolny, pięciopromienny układ
cienkościennych kanałów i
zbiorników wysłanych nabłonkiem
rzęskowym) pełniącego funkcję
lokomocyjną, dotykową, a
częściowo wydalniczą i oddechową.
31. Większośd SZKARŁUPNII prowadzi osiadły tryb życia, chod
niektóre są biernie przenoszone przez wodę.
Szkarłupnie występują w ciepłych wodach o pełnym
zasoleniu, głównie w strefie dennej.
Szkarłupnie rozmnażają się płciowo lub wegetatywnie. Są
zwierzętami rozdzielnopłciowymi.
Najstarsze skamieniałości
szkarłupni znane są z osadów
dolnego kambru.
32. STRUNOWCE
To zwierzęta dwubocznie symetryczne, u których na dowolnym z
etapów rozwoju osobniczego pojawia się sześd charakterystycznych
cech budowy:
- struna grzbietowa (wewnętrzny,
tkankowy szkielet osiowy)
- cewka nerwowa umiejscowiona
po stronie grzbietowej, nad
struną grzbietową
- gardziel przebita szczelinami
skrzelowymi
- układ pokarmowy pomiędzy
układem nerwowym, a sercem
- serce leżące po brzusznej stronie
ciała
- umięśniony ogon znajdujący się
za odbytem i służący do poruszania
się (u niektórych gatunków ogon zanikł)
33. Hipotetyczny przodek STRUNOWCÓW
był zwierzęciem wodnym o dwóch
częściach ciała: wisceralnej,
odpowiadającej za pobieranie pokarmu i
byd może oddychanie oraz somatycznej,
odpowiedzialnej za przemieszczanie całego
ciała.
na obrazku – przodek człowieka
35. RYBY
Są liczną i zróżnicowaną gromadą
zmiennocieplnych kręgowców wodnych o
rozmiarach od kilku milimetrów (babka
filipioska) do 16 m (rekin wielorybi). Żyją w
wodzie morskiej i słodkiej na całej kuli
ziemskiej. Ryby jako gromada są
przystosowane do wodnego trybu życia.
RYBY rozmnażają się płciowo:
1) OKRES GODOWY
2) TARLISKO
3) TARŁO
4) OPIEKA NAD POTOMSTWEM (
nieliczne gatunki
np. konik morski)
36. PŁAZY
Są zwierzętami ziemno – wodnymi. Oznacza to że częśd
życia spędzają w wodzie, częśd na lądzie. Są
zmiennocieplne, drapieżne, czworonożne (wyjątek – płazy
beznogie). Występują na wszystkich
kontynentach poza Antarktydą.
Mają wielkośd od 9 mm
(żaba kubaoska) do 1,6 m
(salamandra olbrzymia).
37. To zwierzęta w większości lądowe, te z nich które
występują w wodzie, są formami wtórnie
przystosowanymi. Są zmiennocieplnymi
owodniowcami, wytwarzają
błony płodowe
umożliwiające rozmnażanie
się i rozwój zarodka na ladzie.
Niektóre mają zdolnośd do
zmiany barwy skóry w
zależności od otoczenia. Gady
możemy odróżnid od płazów
miedzy innymi tym że mają
suchą powierzchnie
38. PTAKI
To najliczniejsza grupa kręgowców lądowych. Przystosowały się do
różnych środowisk dzięki stałocieplności. Są jajorodne. Mają
świetnie rozwinięty zmysł wzroku i słuchu. Większośd z nich ma
zdolnośd do aktywnego lotu dzięki specjalnej budowie ciała ( lekki i
zwarty szkielet, silnie rozwinięte mięśnie piersiowe, przednie
kooczyny przekształcone w skrzydła, ciało pokryte piórami).
Rozmnażanie się ptaków można podzielid na 2 okresy: godowy oraz lęgowy:
1) okres godowy
- łączenie się w pary
- budowanie gniazda
2) okres lęgowy
- kopulacja
- składanie i wysiadywanie jaj
- wykluwanie się piskląt i opieka nad potomstwem
39. SSAKI
To zwierzęta, które przystosowały się do życia w różnorodnych
środowiskach: na ziemi, pod ziemią, w wodzie słodkiej oraz
słonej. Są zwierzętami stałocieplnymi o wysokim stopniu
rozwoju układu nerwowego i narządów zmysłów. Młode po
urodzeniu są karmione mlekiem matki.
40. CHARAKTERYSTYCZNE CECHY
SSAKÓW
- ciało pokryte włosami
- występowanie rogów,
kopyt, pazurów jako
wytworów naskórka
- liczne gruczoły w skórze
(potowe, łojowe, mleczne,
zapachowe)
- małżowiny uszne
- 7 kręgów szyjnych
- 3 kostki słuchowe
- żyworodnośd (z wyjątkiem
jajorodnych stekowców)
41. PORÓWNANIE FUNKCJI ŻYCIOWYCH I
BUDOWY BEZKRĘGOWCÓW I KRĘGOWCÓW
CECHA KRĘGOWCE BEZKRĘGOWCE
TLENOWE – CAŁĄ
TLENOWE ( UKŁAD ODDECHOWY – POWIERZCHNIĄ CIAŁA,
ODDYCHANIE
PŁUCA, SKRZELA) PŁUCA, SKRZELA,
TCHAWKI, BEZTLENOWE
PŁYWANIE, KROCZENIE,
PORUSZANIE PŁYWANIE, LATANIE, KROCZENIE,
OSIADŁE, PEŁZANIE,
SIĘ PEŁZANIE, CHÓD, BIEG,
LATANIE
ciąg dalszy…
42. CECHA KRĘGOWCE BEZKRĘGOWCE
BRAK SZKIELETU
SZKIELET WEWNĘTRZNY (OSIOWY) –
WEWNĘTRZNEGO,
KRĘGOSŁUP I CZASZKA, ORGANIZMY
ZEWNĘTRZNY CHITYNOWY
WIELOKOMÓRKOWE, OBECNOŚĆ
BUDOWA PANCERZ – SZKIELET
TKANKI KOSTNEJ, DWUBOCZNA
ZEWNĘTRZNY, ORGANIZMY
SYMETRIA CIAŁA, DWIE PARY
WIELOKOMÓRKOWE, BRAK
KOŃCZYN,
TKANKI KOSTNEJ
DRAPIEŻNIKI, PASOŻYTY,
PADLINOŻERNE,
DRAPIEŻNIKI, PADLINOŻERNE,
ODŻYWIANIE SIĘ ROŚLINOŻERNE,
ROŚLINOŻERNE,
SAPROBIONTY, FILTRATORY
BEZPŁCIOWE
(FRAGMENTACJA,
PĄCZKOWANIE,
PŁCIOWE, PARTENOGENEZA, STROBILIZACJA,
ROZMNAŻANIE SIĘ HERMAFRODYTYZM (OBOJNACTWO) PARTENOGENEZA) , PŁCIOWE
(OBOJNACTWO, GAMETY,
PRZEMIANA POKOLEŃ ,
ROZDZIELNOPŁCIOWOŚĆ)
44. rozpoczęły się 4,6 miliarda
lat temu, na skutek grawitacyjnego
zapadnięcia się jednej z części niestabilnego
obłoku molekularnego.
45. Większość zapadającej się
masy obłoku molekularnego
zebrała się pośrodku, tworząc
Słońce, podczas gdy reszta
spłaszczyła się, uformował dysk
protoplanetarny, z którego
następnie powstały planety,
księżyce, asteroidy i pozostałe
małe ciała Układu Słonecznego.
46. - ok. 3,7 mld lat temu, pierwsze ślady życia (archeony,
stromatolity)
- ok. 2,5 mld lat temu, pierwsze
organizmy wielokomórkowe,
fauna ediakariaoska – ok. 600 mln
lat temu
47. – 540 mln lat temu, występowanie bakterii, sinic,
glonów; liczne trylobity i inne zwierzęta morskie (gąbki, szkarłupnie,
orzęski, parzydełkowce)
– 490 mln lat temu, rozwój glonów w morzach, szczyt
rozwoju głowonogów, pojawienie się pierwszych kręgowców ( ryby
bezszczękowe)
– 445 mln lat temu, szczyt rozwoju ryb bezszczękowych,
pojawienie się ryb pancernych, pajęczaków ( stawonogi - pierwsze
zwierzęta lądowe), pojawienie się ryniofitów (pierwszych roślin
lądowych), rozwój ryb, liczne występowanie wieloraków
– 415 mln lat temu, wyjście kręgowców na ląd
(czworonogi), płazy, pojawienie się ryb kostnoszkieletowych (
dwudyszno, trzono i promieniopłetwe), liczne amonity i koralowce ;
pojawienie się pierwszych roślin nagonasiennych, pierwsze rośliny
na lądzie (skrzypy, widłaki), panowanie a następnie wymarcie
ryniofitów
48. – 360 mln lat temu, pojawienie się gadów
(kotylozaury) , panowanie płazów, rozwój gadów i pajęczaków,
panowanie paprotników, pojawienie się roślin szpilkowatych,
bagniste lasy utworzone przez ogromne paprotniki (np.
lepidodendrony, sygilarie, kalamity), w lasach pierwsze rośliny
nagonasienne, klimat ciepły wilgotny (pokłady węgla), pojawiają
się ważki, dalszy rozwój płazów
– 300 mln lat temu, panowanie i rozwój gadów, rozwój
gadów ssakokształtnych, rozwój roślin nagonasiennych, duże
zmiany klimatyczne, wiele gatunków wymiera (np. trylobity,
wielkoraki, ryby pancerne i pierwotne rekiny), rozwijają się formy,
które potrafią dostosowad się do zmian klimatycznych- chrząszcze-
owady o przeobrażeniu
zupełnym.
49. – 250 mln lat temu, pojawienie się ssaków (owadożernych wielkości
myszy) i dinozaurów, dominacja roślin nagonasiennych, rozwijają się gatunki, które
przetrwały wielkie wymieranie z okresu permu, pojawiają się pierwsze żółwie,
krokodyle, jaszczurki
– 200 mln lat temu, pojawienie się ptaków, gady występują we
wszystkich środowiskach (kres ich największego rozwoju), w morzach liczne amonity
i belemnity, na lądzie Archeopteryks
Gady mezozoiczne:
a) morskie: mozazaury, plezjozaury, ichtiozaury
b) latające: ramforynchy, pterodaktyle
c) lądowe (dinozaury): gadziomiedniczne i ptasiomiedniczne
– 145 mln lat temu, wymieranie dinozaurów, powstanie i
rozprzestrzenienie się roślin okrytonasiennych, wyodrębnienie się głównych grup
ssaków, paprocie i szpilkowe ustępują kwiatowym okrytonasiennym, wymierają
belemnity i amonity oraz wielkie gady, do dziś przetrwały: żółwie, krokodyle,
swenodonty, łuskonośne, prawdopodobną przyczyną wymierania było uderzenie w
Ziemię meteorytu i spowodowana tym zmiana warunków życia
50. – 2,5 mln do dziś, wyginięcie wielkich ssaków
(mamuty, nosorożce włochate, megaterium)
– 23 mln lat temu, pojawienie się HOMO SAPIENS,
rozwój fauny współczesnej, występowanie mamuta i nosorożca
włochatego
– początek 65 mln lat temu,
rozwój mięczaków, małży, ślimaków (stawonogi) ,
rozwój małp człekokształtnych, rozwój roślin
okrytonasiennych, pojawienie się na lądzie koni,
nosorożców i wielbłądów oraz pierwszych
ssaków latających i morskich, ssaki różnicują
się na torbacze i łożyskowce
51. TYPY ORGANIZMÓW WYSTĘPUJĄCYCH W FILMIE
JAKO PRZEDSTAWICIELE EPOK GEOLOGICZNYCH
ARCHAIK PROTEROZOIK PALEOZOIK KENOZOIK
MEZOZOIK
STAWONOGI,
SZKARŁUPNIE,
ORZĘSKI, STRUNOWCE
ZIELENICE – POJAWIENIE
PARZYDEŁKOWCE, STRUNOWCE
AMEBA SIĘ HOMO
STRUNOWCE ( KRĘGOWCE
( KRĘGOWCE TAKIE JAK SSAKI SAPIENS
TAKIE JAK GADY, I PTAKI)
PŁAZY I RYBY)
52. CZYM JEST EWOLUCJA ?
Jest to ciągłe zjawisko polegające na stopniowych zmianach cech
gatunkowych w kolejnych i kolejnych pokoleniach - aż do
powstania nowego gatunku.
53. POJĘCIA SPECJACJI, MIKROEWOLUCJI, MAKROEWOLUCJI I
MEGAEWOLUCJI
POSTĘPOWOŚD EWOLUCJI
NIEODWRACALNOŚD EWOLUCJI
RÓŻNOKIERUNKOWOŚD EWOLUCJI I POJĘCIE DYWERGENCJI
TEMPO EWOLUCJI
54. Podstawą ewolucji jest specjacja, czyli powstawanie nowych
gatunków. Proces ten nazywany jest mikroewolucją.
Powstawanie i różnicowanie się wyższych od gatunku jednostek
systematycznych, na przykład rodzin, nazywane jest
makroewolucją. Na makroewolucję składają się liczne specjacje.
W drodze dalszego różnicowania powstały najwyższe jednostki
systematyczne (gromady, typy) świata organizmów żywych. Proces
ten nazywany jest megaewolucją.
55. Ewolucja jest procesem postępowym, a postęp
biologiczny związany jest z przeżywaniem grup najlepiej
przystosowanych, w pełniejszy sposób wykorzystujących zasoby
środowiska. Można zatem mówid o coraz doskonalszych
sposobach przystosowania się organizmów i ich grup do
określonych warunków, a także uważad, że każda obecnie żyjąca
forma jest w swoim typie największym osiągnięciem
dotychczasowej ewolucji.
56. Nieodłączną częścią procesu ewolucyjnego jest wymieranie
gatunków i większych grup systematycznych. Jest ono spowodowane
tymi samymi czynnikami co rozwój ewolucyjny, a więc walką o
życie i doborem naturalnym.
57. Nieodwracalnośd ewolucji jest wynikiem zmienności
mutacyjnej i doboru. Zmiana warunków życia prowadzi do
uwstecznienia narządów zbędnych w nowych warunkach. Jeżeli gatunek
potomny powróci do środowiska pierwotnego, to odtworzenie dawnego
narządu jest już niemożliwe.
58. Ewolucja jest procesem różnokierunkowym. Wynika to z
powszechnego mechanizmu ewolucji, którym jest powstawanie
nowych gatunków wskutek dywergencji (rozbieżnośd cech).
Większośd odgałęziających się
form organizmów
wymierała, a tylko
częśd podlegała dalszej
ewolucji. Taki przebieg
ewolucji przedstawiany
jest często w postaci
drzewa rodowego.
59. Ewolucja ma również
swoje określone tempo.
Miarą tempa ewolucji jest czas
przekształcania się jednego
gatunku (rodzaju) w inny, czyli
szybkośd, z jaką zachodzą
zmiany w danej grupie
organizmów. Czas ten jest
bardzo różny u rozmaitych
grup- indywidualnie zależy od
typów organizmów.
62. To zachowane w skałach szczątki organizmów.
Najczęściej proces skamieniania zachodzi w
wyniku zastępowania pierwotnej
substancji budującej najtwardsze
części obumarłego organizmu
innymi związkami
chemicznymi.
64. To wypełnione masą mineralną puste jamy otoczone
twardymi częściami ( np. wnętrza pancerzy i muszli ).
65. ŻYWE
SKAMIENIAŁOŚCI
To przedstawiciele niewielu
współcześnie żyjących gatunków,
których ewolucja przebiegała tak
powoli, że nie różnią się one od
swoich przodków żyjących w bardzo
odległych czasowo epokach
geologicznych -
np. miłorząb dwuklapowy.
67. ORGANY SZCZĄTKOWE
To narządy o uproszczonej
budowie w porównaniu do
ich odpowiedników u innych
organizmów, a szczególnie u
przodków. Przyczyną
uwsteczniania budowy tych
narządów jest ich
nieużywanie. W ciągu ewolucji
najczęściej zanikają ( np.
wyrostek robaczkowy u
człowieka).
68. W początkowej fazie rozwoju wszystkich
kręgowców zarodki są do siebie bardzo podobne
69. To narządy o wspólnym
pochodzeniu, ale
niekoniecznie pełniące
tą samą funkcje ( np.
kolce i liście).
75. Biom
Jest to rozległy obszar odznaczający się określonym
klimatem, charakterystyczną szatą roślinną i
charakterystycznym światem zwierzęcym.
76. Najprostsza klasyfikacja biomów to podział na
wodne i lądowe.
Natomiast ze względu na strefowośd biomy
dzieli się na:
- strefowe
- niestrefowe
- pozastrefowe
- międzystrefowe
- nizinne
- wyżynne
78. MIMIKRA
To upodabnianie się bezbronnych
gatunków zwierząt do gatunków
mających przystosowanie
obronne ( np. motyl przeziernik
osowiec przypomina szerszenia).
Mimikra odgrywa bardzo ważną role w
przystosowaniu do życia organizmów – stanowi
jedyną linie obrony przed zagrożeniami ze
strony silniejszych organizmów.
79. MIMETYZM
Mimetyzm (mimezja ) to
upodabnianie się niektórych
gatunków zwierząt do
środowiska barwą, wzorem
ubarwienia, kształtem lub
zachowaniem ( np. liściec
dwuoki upodabnia się do liścia).
Mimetyzm to cecha która
pozwala bezbronnym
organizmom przeżyd, gdyż dzięki
niej stają się one niewidzialne
dla swoich wrogów.
81. KOMENSALIZM
Zachodzi wtedy, gdy związek organizmów między populacjami lub
gatunkami przynosi korzyści tylko jednej ze stron, a dla drugiej jest
obojętny. Na przykład żuk gnojowy wykorzystuje odchody ssaków
kopytnych. Komensalizm jest jednym z najbardziej potrzebnych
związków międzygatunkowych ponieważ organizmy pozostające w
takim związku mogą współegzystowad, ale jednocześnie
komensalizm nie jest warunkiem ich przeżycia.
82. PROTOKOOPERACJA
Zachodzi wtedy, gdy związek pomiędzy populacjami
przynosi obopólną korzyśd, ale nie jest niezbędny do
prawidłowego funkcjonowania tych populacji – np.
współżycie raka pustelnika z ukwiałami. Protokooperacja
to najbardziej korzystny związek międzygatunkowy, obie
strony czerpią korzyści ze współpracy która jednocześnie
nie uzależnia tych organizmów od siebie, co daje im
większe szanse na przeżycie w przyszłości.
83. MUTUALIZM
To bardzo ścisły związek
populacjami przynoszący obopólną
korzyśd – bez niego populacje by
nie przetrwały. Przykładem może
byd współżycie glonu i grzyba –
glon dostarcza substancji
pokarmowy, a grzyb gromadzi
wodę wraz z solami mineralnymi.
Mutualizm to współpraca
zmniejszająca szanse danej
populacji na przeżycie, ponieważ
uzależnia przeżycie jednej populacji
od drugiej.
84. DRAPIEŻNICTWO
To oddziaływanie pomiędzy
organizmami różnych gatunków
polegające na tym, że osobniki
jednego gatunku – drapieżcy ( np.
lew, wilk, pies, kot) zabijają i
zjadają osobniki należące do
innego gatunku – ofiary.
Przystosowanie do drapieżnictwa
to między innymi kły, pazury,
szpony. Drapieżnictwo to
naturalny sposób na usunięciu
nadmiaru osobników danej
populacji, co jest niezbędne do jej
prawidłowego funkcjonowania.
85. PASOŻYTNICTWO
Pasożytnictwo jest formą współżycia
organizmów, która polega na tym, że jedne
organizmy (pasożyty) uzyskują pożywienie od
innych osobników (żywicieli).
Pasożyty działają na szkodę żywiciela,
najczęściej jednak nie prowadzą do
jego śmierci.
86. KONKURENCJA
To oddziaływanie pomiędzy osobnikami tego samego
gatunku lub różnych gatunków polegające na
współzawodnictwie o te same zasoby środowiska ( np.
pokarm, miejsce do zakładania gniazd). Jest to
działanie obustronne, które sprawia, że jeden osobnik
musi ustąpid miejsca innemu i przenieśd się w inne
miejsce (np. sikora i szpak walczą o dostęp do dziupli).
Konkurencja to mało korzystny związek między
organizmami, jej działanie redukuje szybkośd wzrostu
populacji, która staje się uzależniona od częstości
spotkao konkurujących ze sobą osobników.
87. ROLA ORGANIZMÓW W BIOCENOZACH
PRZEPŁYW ENERGI I KRĄŻENIE
MATERII W EKOSYSTEMIE
88. ROLA ORGANIZMÓW W BIOCENOZACH
W ekosystemie pomiędzy organizmami istnieją
zależności pokarmowe. Jedne organizmy są
samożywne, inne muszą zdobyd pokarm. Dlatego
wyróżnia się trzy następujące grupy organizmów:
producentów, konsumentów i reducentów. Dzięki
działalności tych organizmów możliwy jest obieg
materii w ekosystemie.
PRODUCENCI
REDUCENCI
KONSUMENCI
89. PRODUCENCI
To organizmy, które w procesie
fotosyntezy przekształcają
energię świetlną w energię
wiązao chemicznych w
związkach organicznych
(przekształcanie materii
nieorganicznej w organiczną –
obieg materii). Przystosowaniem
do życia producentów jest ich
samożywnośd, walcząc o
przetrwanie jednocześnie
umożliwiają obieg materii w
przyrodzie co jednocześnie jest
niezbędne do przeżycia dla
innych organizmów.
90. Reducenci
To szczególna grupa konsumentów – odżywiają się
związkami organicznymi zawartymi w ciałach obumarłych
organizmów. Rozkładają te związki pokarmowe na proste
związki nieorganiczne (przekształcanie materii
organicznej w nieorganiczną -
obieg materii ). Reducenci
odgrywają najważniejszą
role w procesie krążenia
pierwiastków w przyrodzie,
zapewniają innym organizmom
związki niezbędne dla ich
przetrwania. Reducenci to
między innymi bakterie i grzyby.
91. KONSUMENCI
To organizmy odżywiające się innymi organizmami.
Są nimi wszystkie organizmy cudzożywne.
Konsumenci I rzędu odżywiają się roślinami – są to
tak zwani roślinożercy. Konsumenci II rzędu i
konsumenci III rzędu odżywiają się innymi
konsumentami.
93. OBIEG MATERII
To ruch cząsteczek związków chemicznych i atomów
pierwiastków w środowisku wodnym i lądowym
(powietrze, gleba). Cząsteczki i atomy dzięki reducentom
przechodzą z ciał obumarłych producentów i
konsumentów do środowiska, są pobierane przez
producentów i ponownie wchodzą w cykl obiegu materii
w przyrodzie. Dzięki obiegowi materii w przyrodzie
możliwe jest życie organizmów, każdy z nich pełni daną
funkcję w ekosystemie, gdyby któraś z grup organizmów
(producenci, reducenci, konsumenci) z jakiegoś powodu
przestałaby pełnid swoją funkcję, to przeżycie innych
organizmów nie byłoby możliwe.
94.
95. PRZEPŁYW ENERGII
W każdym ekosystemie odbywa się jednokierunkowy
przepływ energii. Pierwszym i najważniejszym źródłem
energii jest Słooce. Energia słoneczna jest gromadzona
przez producentów w związkach organicznych, które
powstają w procesie fotosyntezy. Pewna częśd tej energii
jest stopniowo wykorzystywana przez poszczególne
ogniwa łaocucha pokarmowego, a pewna po prostu
ulega rozproszeniu. Energia jest niezbędna dla
funcjonowania producentów natomiast działalnośd
producentów jest niezbędna do przeżycia innych
organizmów.
96. Pomoce wykorzystane przy realizacji projektu:
- http://wikipedia.pl
- podreczniki biologii wydawnictwa OPERON
- wyszukiwarka grafiki http://www.google.pl
- program Microsoft PowerPoint
Przy tworzeniu filmu:
- Zoom H1 - rejestrator dźwięku
- program Windows Movie Maker
