Hoe staat het met de spreiding en presentatie van theater en dans in Vlaanderen en Nederland? Cijfers van Kunstenpunt en DutchCulture tonen aan dat (cultuur)politieke ontwikkelingen de uitwisseling van laaglandse podiumkunsten bemoeilijken, terwijl de podiumkunsten globaliseren en de mobiliteit van makers toeneemt...

2. JORIS JANSSENS & SIMON LEENKNEGT (KUNSTENPUNT) — YVETTE GIELES (DUTCHCULTURE)
DAG VAN DE PROGRAMMATOR, 2 SEPTEMBER 2016
LAAGLANDSE MUTATIES
OVER DE VLAAMS-NEDERLANDSE UITWISSELING VAN
THEATER EN DANS

3. KUNSTENPUNT/DUTCHCULTURE3
“Ik heb geen grote theorieën
over Groot-Nederland, maar
zie veel mooie voorstellingen
in Vlaanderen en snap niet
dat deze amper in Nederland
te zien zijn.”
WOUTER HILLAERT, DAG VAN DE PROGRAMMERING 2015

4. KUNSTENPUNT/DUTCHCULTURE4
“Er is nog amper
Vlaams theater in
Nederland te zien.”
JEFFREY MEULMAN (TF), DE STANDAARD

5. KUNSTENPUNT/DUTCHCULTURE5

6. KUNSTENPUNT/DUTCHCULTURE
De feiten #1
http://data.kunsten.be
• Database over podiumkunsten in
Vlaanderen
• Voortzetting theaterjaarboeken
- Een fiche over elke theater- en
dansproductie
- Met informatie over gezelschappen,
coproducenten en makers
- Internationale speeldata sinds 2001
6

7. De feiten #2
• Overzicht van de internationale
activiteiten van culturele
organisaties en kunstenaars uit
Nederland.
• Bron voor uitspraken over de
internationale verspreiding van
kunst en cultuur uit Nederland.

8. KUNSTENPUNT/DUTCHCULTURE8
Laaglandse podiumkunsten in de wereld
Vlaamse en Nederlandse opvoeringen in het buitenland 2010-2014

9. KUNSTENPUNT/DUTCHCULTURE9
Nederlandse opvoeringen in het buitenland
Buitengaats, 2010-2014

10. KUNSTENPUNT/DUTCHCULTURE
8.660 Nederlandse voorstellingen
in 81 landen,
17% buiten Europa
Buitengaats, 2010-2014

11. KUNSTENPUNT/DUTCHCULTURE11
Vlaamse opvoeringen in het buitenland
2010-2014

12. KUNSTENPUNT/DUTCHCULTURE12
Vlaamse opvoeringen in het buitenland
2010-2014 11.938 Vlaamse voorstellingen in 75 landen,
9% buiten Europa
data.kunsten.be, 2010-2014

13. KUNSTENPUNT/DUTCHCULTURE
Vlaamse voorstellingen in het buitenland
Evolutie tussen 2001 en 2014 (data.kunsten.be)

14. KUNSTENPUNT/DUTCHCULTURE14
Nederlandse opvoeringen in Vlaanderen
Bron: Buitengaats, Dutch Culture 2010-2014

15. KUNSTENPUNT/DUTCHCULTURE
This can be an additional image description
15

16. KUNSTENPUNT/DUTCHCULTURE
This can be an additional image description
16

17. Nederlands werk in
Vlaanderen en Brussel
Buitengaats, 2010-2014
• Nederlandse opvoeringen
in 113 Vlaamse of
Brusselse gemeenten
• Antwerpen, Brussel en
Gent zijn de topdrie
• 70% van de opvoeringen
komt op conto van de
toptien

18. KUNSTENPUNT/DUTCHCULTURE
287 podia
presenteren
Nederlands werk
Bron: Buitengaats 2010-2014
18

19. KUNSTENPUNT/DUTCHCULTURE
287 podia
presenteren
Nederlands werk
Bron: Buitengaats 2010-2014
19
Kunstendecreet
Cultuur- &
gemeenschaps-
centra
Federale instellingen
& Franse Gem.
Andere

20. KUNSTENPUNT/DUTCHCULTURE
This can be an additional image description
20

21. KUNSTENPUNT/DUTCHCULTURE21
Vlaamse opvoeringen in Nederland
Bron: Kunstenpunt, 2010-2014

22. Vlaamse opvoeringen
in Nederland
Bron: Kunstenpunt, 2010-2014

23. Vlaamse opvoeringen
in Nederland
Bron: Kunstenpunt, 2010-2014
• 3257 opvoeringen (651 per jaar)
• Eveneens 113 gemeenten.
• Topdrie: Amsterdam, Rotterdam en
Utrecht.
• 73% van de opvoeringen op conto
van de toptien.

24. • Versnippering
- Meer producties spelen in NL
- Aantal opvoeringen loopt terug
- Maar tournees worden korter
• Sterkere concentratie
- Aantal podia blijft stabiel
- Aantal steden en gemeenten loopt terug
Enkele trends
Bron: Kunstenpunt, 2010-2014

25. 307 Nederlandse podia
tonen Vlaams werk
Kunstenpunt, 2010-2014

26. KUNSTENPUNT/DUTCHCULTURE26
Genres
De uitwisseling op het vlak van theater, dans en kinderkunsten

27. KUNSTENPUNT/DUTCHCULTURE
Kinderkunsten uit Vlaanderen internationaal
Opvoeringen in het buitenland, periode 2010-2014 (bron: data.kunsten.be)
27

28. KUNSTENPUNT/DUTCHCULTURE
Dans uit Vlaanderen internationaal
28
Opvoeringen in het buitenland, periode 2010-2014 (bron: data.kunsten.be)

29. KUNSTENPUNT/DUTCHCULTURE
Dans uit Nederland internationaal
29
Bron: Buitengaats 2010-2014

30. KUNSTENPUNT/DUTCHCULTURE30
Samenwerking voorbij import en export
Mobiliteit van makers en samenwerking tussen organisaties

31. KUNSTENPUNT/DUTCHCULTURE
Laaglandse mutaties…
Hoe scherp of relevant is het onderscheid nog tussen ‘Vlaams’ en ‘Nederlands’?
31

32. KUNSTENPUNT/DUTCHCULTURE
This can be an additional image description
32
Nederlandse organisaties betrokken bij
Vlaamse producties
Kunstenpunt, 2001-2014

33. FLANDERS ARTS INSTITUTE33
99 producties komen voor in zowel de Vlaamse als de
Nederlandse gegevens (2010-2014).
8,2% van de ‘Vlaamse’ producties die internationaal
toeren, zijn tegelijk ook ‘Nederlandse’ producties.

34. KUNSTENPUNT/DUTCHCULTURE
This can be an additional image description
34

35. KUNSTENPUNT/DUTCHCULTURE
This can be an additional image description
35

36. KUNSTENPUNT/DUTCHCULTURE
This can be an additional image description
36

37. KUNSTENPUNT/DUTCHCULTURE37
In een notendop:
… of raken we steeds meer vergroeid?
Groeien we uit elkaar?

38. KUNSTENPUNT/DUTCHCULTURE38
Groeien we uit elkaar?
• Is de tijd van de “Vlaamse Golf” en “Nederland-gidsland” achter de rug?
- Zijn Frankrijk en Duitsland nu de ‘beste buren’ geworden?
- Globalisering van theater en dans uit de lage landen
• Taal is veel minder vertrekpunt, noch barrière
- Lange tournees uitzonderlijk
• Kortere speelreeksen, geconcentreerd in de steden
- Wat met het ‘symbolisch kapitaal’ van Vlaanderen en Nederland?
• Wat is de betekenis van uitwisseling met Nederland?
• Onderscheid tussen niches binnen de podiumkunsten
- Uitwisseling op het vlak van theater en kinderkunsten evidenter dan in dans

39. KUNSTENPUNT/DUTCHCULTURE39
… of raken we steeds meer vergroeid?
• Of floreert de Vlaams-Nederlandse uitwisseling juist?
- Veel (jonge) makers zien de lage landen als een evidente biotoop
- Coproducties waren er al eerder, maar dit neemt toe
• Vooral de spreiding en presentatie van theater en dans staat onder druk
- In beide landen is “kunst presenteren” moeilijker geworden
- Wat is er specifiek aan de Vlaams-Nederlandse spreidingskwestie?
• ‘Andere cultuur’ = onproductief cliché?
• Verschillende subsidiemechanismen?
• Verschuivende rol programmator?
• ‘Ketenverantwoordelijkheid’: terugplooien naar eigen land door druk op de budgetten?
• …