Ordezkaritza enpresan eta negoziazio kolektiboa

1. Ordezkaritza enpresan
eta negoziazio kolektiboa

2. 1. Sindikatu askatasuna
Langileen eskubidea sindikatu batean afiliatzeko edo hartatik banantzeko.
Langileek ordezkarien bitartez partehartuko dute enpresan:
● Ordezkaritza bateratua. Langileen ordezkariak eta Enpresa Batzordea. Langile
guztiezkatzen dituzte.
● Sindikatu-ordezkaritza. Sindikatu-delegatuak eta Sindikatu-atala. Sindikatu horretan
afiliatutako langileen ordezkariak dira.
Enpresaburuek beren izenean jardun dezakete, ordezkatuak izan gabe. Dena den gehienak
elkarte batean daude. Estatu Espainiarreko elkarte ezagunena CEOE (Confederación Española
de Organizaciones Empresariales) da eta bere kidea CEPYME (Confederación Española de la
Pequeña y Mediana Empresa).

3. 2. Ordezkaritza bateratua
Enpresako langile guztiak ordezkatzen dituzte.
A) Hauteskundeak.
● 4 urtero
● Hautagaiak:
● +18 urte
● +6 hilabete antzinatasuna
● Hautesleak:
● +16 urte
● +1 hilabete antzinatasuna

4. B) Langileen ordezkariak
Langile-kopurua Ordezkari-kopurua
6-10
Gehiengoak horrela erabakitzen
badu: 1
10-30 1
31-49 3

5. C) Enpresa Batzordea
Langile-kopurua Enpresa-batzordeko kide kopurua
50-100 5
101-250 9
251-500 13
501-750 17
751-1.000 21
+1.000 +2 kide gehiago beste 1.000
langileko edo 1.000ko zatiko 75
gehienez

6. Hauteskundeak
Hauteskunde mahaia:
● Lehendakaria: antiguedade handiena duen langilea
● 2 bokal: langile zaharrena eta gazteena
● 1 mahai hautesleku bakoitzean, 250 langileko
● >50 langile: Empresa Batzordea aukeratu
● <50 langile: Langile ordezkariak aukeratu

7. D) Beste batzorde batzuk
● Baterako enpresa batzordea
● Lantokien arteko batzorde
● Enpresa batzorde europarra

8. E) Eskumenak eta bermeak
ESKUMENAK:
● Informazioa jaso
● Berari iritzia galdetuko zaio
● Araudia betetzen al den begiratu

9. BERMEAK:
● Ordezkaritza eginkizunak egin bitartean kaleratua ez izatea edo zehapenik ez
jasotzea Bestela kaleratze baliogabea.
● Kaleratze bidegabea bada, langileak erabaki ahalko du berriz lanera bueltatu ala
kalte-ordaina jaso.
● Zehapen astuna edo oso astuna ezarri nahi badiote:
○ Aurretik interesdunari entzutea (aldebiko espedientea abiatzea, gazteleraz expediente
contradictorio), bestela baliogabea
● Enpresan jarraitzeko lehentasuna kaleratze eta lekualdatze kolektiboko kasuetan.
● Iritzia askatasunez emateko eskubidea.
● Ordezkaritza funtzioak egiteko ordu batzuk izatea (ikus taula)
● Hitzarmen bidez adostu daiteke orduak metatzea eta lan jardueratik salbuetsita
geratzea (sindikatuko liberatuak)
Enpresako langile kopurua Ordu kredituak
100 arte 15
101etik 250era 20
251tik 500era 30
501etik 750era 35
751tik aurrera 40

10. 3. Sindikatuak
3.1. Sindikatuen antolaketa
Langileen elkarteak beren baldintza ekonomikoak eta sozialak hobetzeko
helburuarekin. Horretarako lan-baldintzak mantendu eta hobetzeko ahalegina eginez.
Afiliatu daitezke:
✓ Besteren konturako langileak Langabeak
✓ Funtzionarioak
✓ Ezgaituak
✓ Langilerik gabeko
✓ Autonomoak
✓ Jubilatuak
Ezin dute afiliatu:
✗ Indar Armatuak eta Guardia Zibila
✗ Epaileak, magistratuak eta fiskalak

11. Ordezkaritza handiena duten sindikatuak:
Ordezkaritza
handiena duten
sindikatuak
Estatuan
Estatuan enpresa-batzordeko
kide edo langileen ordezkari
diren langile ordezkarien %10
Autonomia Erkidegoan
Enpresa-batzordeko kide edo
langileen ordezkari diren
langile ordezkarien %15,
1.500 gutxienez
Lurralde eremu edo espezifiko
konkretu baten
Eremu horretako %10

12. Ordezkaritza handiena duten sindikatuen
funtzioak:
a) Administrazio Publikoaren aurrean langileak ordezkatu
b) Administrazio Publikoarekin hitz egin lan baldintzei
buruz.
c) Negoziazio kolektiboan parte hartu
d) Judizioz kanpoko gatazken konponketan parte hartu.
e) Langileen ordezkariak eta Enpresa-Batzordeko kideak
hautatzeko hauteskundeak abiatu.
f) Cesión de inmuebles públicos
g) Beste batzuk
Ordezkaritza gutxiagoko sindikatuek ezin dute egin a) eta f)

13. 3.2 Langileen parte-hartzea enpresan
A) SINDIKATU ATALAK
Sindikatu bateko afiliatuak enpresan. +250 langile
● lragarki taula izatea
● Biltzeko gela
● Negoziazio kolektiboa
AFILIATUEN ESKUBIDEAK SINDIKATU ATALEN ESKUBIDEAK
Informazioa jaso eta banatu Hauteskundeak deitu
Bilerak (ordutegitik kanpo) Grebak proposatu
Kuota bildu
Gatazka kolektiboa planteatu
epaitegietan

14. B) SINDIKATU DELEGATUAK
Sindikatuko ordezkariak enpresan, afiliatuek aukeratuta
BETEBEHARRAK:
● > 250
● Enpresa-Batzordeko ordezkariren bat
● Gutxienez %10 botu
EGINBEHARRAK:
● Enpresa-Batzordeko bileretara joan. Iritzia eman dezakete, boturik ez.
● Langile afiliatuen hutsegite larri eta oso larrien berri jaso.

15. 4. Hitzarmen kolektiboa
A) APLIKAZIO ESPARRUA:
❏ Pertsonala
❏ Lurraldea
❏ Funtzioa
❏ Denbora
B) HITZARMENAK ETA 2012KO LAN ERREFORMA:
2012ko erreforma aurretik 2012
Akordio berri bat egon arte aurreko hitzarmena
automatikoki prorrogatu.
Akordio berririk ezean urtebetean desagertu egingo da indarraldia
eta goragoko hitzarmena edo Estatukoa jarriko da.
Lurralde hitzarmen goragokoek beheragokoen
aurrean lehentasuna. Beheragokoek
goragokoa soilik hobetu egin zezaketen.
Enpresako hitzarmenak lehentasuna dauka eta sektoreko
hitzarmenen baldintza asko alda ditzakete: ordainsaria, txandak,
ordutegiak, oporrak, etab.
Enpresak, langile ordezkariekin adostuta,
hitzarmena aldatu zezakeen.
Enpresek kausa objetiboengatik hitzarmenean jasotako hainbat
baldintza alda ditzakete. Ordezkariekin adostasunik ez badago
bi aldeen ordezkaritza batzorde paritariora joango da edo
arbitrajea.

16. Enpresa bati baino gehiagori ezartzen zaizkien hitzarmenak:
● Estatuan ordezkaritza handiena duten sindikatuak eta Autonomia Erkidegoetan ordezkaritza
handiena duten sindikatuak (bere lurralde eremuan)
● Enpresa Batzordeko eta Langileen ordezkaritzaren %10a baino gehiago duten
sindikatuak, bere eremuan.
Enpresako edo eremu baxuagoko hitzarmenak:
● Enpresa Batzordea, Langileen ordezkariak edo Sindikatu-atalak (baldin badaude
eta bateratuta enpresa Batzordeko gehiengoa osatuz gero)
Lan profil espezifikoa duten langileei zuzendutako hitzarmenak:
● Bozka bidez beren ordezkariek izendatutako sindikatu atalek
Nork negoziatu dezake hitzarmena langileak
ordezkatuz?

17. Nork negoziatu dezake hitzarmena enpresak
ordezkatuz?
Enpresa bati baino gehiagori ezartzen zaizkien hitzarmenak:
● Enpresa horien ordezkariek
Enpresako edo eremu baxuagoko hitzarmenak:
● Enpresaburuak berak
Funtzio esparruko Hitzarmen Kolektiboak (sectoriales):
● Enpresaburuen elkarteak: eremuan %10eko enpresaburuak ordezkatzen baditu eta langileen
%10ei lan ematen badiete.
● Enpresaburuen elkarteak: eremuan %15eko langileei lana ematen badiete.

18. Atxikitzea eta hedatzea
❏ Hedatzea: Hitzarmen kolektiboa ezinezkoa denean sinatzea, legitimatutako alderik ez dagoelako:
● Enplegu eta Gizarte Segurantzako Ministerioak edo Autonomia Erkidegoan organu eskudunek
erabaki dezakete
● indarrean dagoen hitzarmen kolektibo bateko xedapenak hedatzea
● Nori? enpresa edo langile multzo bati / jarduera sektore edo azpisektore batera.
● Zergatik? kalterik sor ez dadin
❏ Atxikitzea: Hitzarmena negoziatzeko legitimatutako aldeek aukera dute, adostuta, indarrean
dagoen hitzarmen kolektibo bati osoki atxikitzea.
● ez badaude beste baten eraginpean
● lan-agintaritza eskudunari jakinaraziz
● erregistratu egingo da
● adib. Libros SA enpresa Unión de libros SA enpresara atxikitzea

19. ● Langile talde baten eta enpresaren arteko gatazka.
● GATAZKA JURIDIKOA: Arau bat modu desberdinetan interpretatzen edo
aplikatzen denean: Epaitegiak
● EKONOMIKOA EDO INTERES GATAZKA: Aldeetako batek lan-baldintzak
arautzen dituzten arauak sortu, aldatu edo desagerrarazi nahi dituenean
sortzen da: Greba, manifestazioak, konzentrazioak, itxita egon… Gatazka
hauek konpontzeko, negoziazioa baliatzen da batez ere.
5. Lan gatazkak

20. A. Greba
● Langileen presio bide eta bere interesen
defentsarako bide.
● Langileek bakarka ezin diote uko egin (?)
Debekatuta:
✗ Politikoak
✗ Solidarioak
✗ Hitzarmen kolektiboak aldatzekoak
✗ Rotatorioak
✗ Estrategikoak
✗ Zelo grebak
✗ Japoniar erara

21. Deialdia
Deitu dezakete:
● Enpresa Batzordeak eta langileen ordezkariek.
● Eremu horretako sindikatuak. Langileen
gehiengoak bozka bidez.
Prozedura:
● 5 egun lehenako enpresari eta Lan-agintaritzari.
● Acuerdo Solución Extrajudicial de Conflictos (ASEC)
Greba komitea
● Deialdia egiten dutenek greba komitea osatzen dute: gehienez 12.
● Gatazka ebazten saiatu eta segurtasuna eta zaintzaz arduratu

22. Grebaren bilakaera
● Ezin dira langileak kontratatu grebagileak ordezkatzeko
(eskirolak).
● Informazio pikete ez biolentoak eratu daitezke.
● Biltzeko eta informatzeko eskubidea egikaritzeko gelak
okupatzea uzten zaie.
● Errespetatu greba eskubidea eta greba ez egiteko
eskubidea.
Ondorioak
● Lan kontratua etetea.
● Ez da soldata kobratuko ez asteko atsedenaren, jaiegunen eta aparteko pagaren
zati proportzionala.
● Oporrak ez dira deskontatzen.
● Enpresak ez du Gizarte Segurantzara kotizatzen.

23. B. Ugazaben itxiera
Arrazoiak:
● Indarkeria edo pertsonengan eta ondasunetan kalte larria eragiteko
arriskua.
● Lantokiaren legez kontrako okupazioa.
● Ohiko ekoizpen-prozesua modu larrian oztopatzea dakarrena

24. C. Lan gatazkak judizioz kanpo eta bide baketsuak
erabiliz konpontzea
Euskal Erkidego Autonomoan PRECO. Epaitegiak eta grebak ekiditea du
helburu.
Aukerak:
● Adiskidetzea. Pertsona bat saiatuko da bi aldeak elkarrengana urbiltzea, ez
ditu irtenbideak proposatuko.
● Bitartekotza. Bitartekariak irtenbideak proposatzen ditu, baina ez dira
lotesleak. Aldeek nahi badute onartu ditzakete.
● Arbitrajea. Arbitroak laudoa emango du, laudoa nahitaez bete behar dute
aldeek.

25. ● Enpresa barruan baina lan orduetatik kanpo
● Deitu dezakete:
● Langileen ordezkariek edo Enpresa Batzordeak
● >%33 langilek.
● Ordezkaritzaren zuzendaritzapean. 48 ordu aurretik jakinarazi enpresari.
● Lan plantila osoari eragiten dioten erabakiak adosteko gehiengo absolutuaren babesa behar da
(>1/2)
● Enpresaburuak uko egin dezake:
● <2 hilabete aurretik, negoziazio kolektiboa informatuz salbu aurreko bileretako kalteak ez
badira konpondu.
● Ugazaben itxiera
6. Biltzeko eskubidea

26. ESKERRIK ASKO!
DIAPOSITIBAK EGITEKO ANTONIO GUIRAO LPO KO IRAKASLEAREN
MATERIALA ERABILI DUT, BERAK IRAKASLEEKIN ELKARBANATZEKO
BAIMENA EMAN DUELAKO.

27. Reconocimiento - NoComercial - CompartirIgual (by-nc-sa):
No se permite un uso comercial de la obra original ni de las
posibles obras derivadas, la distribución de las cuales se
debe hacer con una licencia igual a la que regula la obra
original.