Lan kontratua aldatzea, etetea eta azkentzea

1. Lan kontratua aldatzea,
etetea eta azkentzea

2. 1.1 Mugikortasun funtzionala
• Lanbide-taldea: langilearen gaitasunak eta titulazio akademikoa
elkartzen ditu; adibidez enpresa barruko langileak.
Lanbide-talde berean Beste lanbide-talde batera Ezohikoa
● Arrazoirik argudiatu gabe ● Arrazoi tkniko edo
antolaketakoak justifikatuta.
● Lanbide-taldean betirako
aldaketa.
● Denbora mugarik gabe
● Ordainsaria lan egingo den
lanpostuari dagokiona
● Behar beharrezko denbora. ● Lan baldintzen funtsezko
aldaketa.
● Beherako lanbide-taldera:
soldata berdina kobratzen
jarraitu.
● Gorakora: soldata gorakoari
dagokiona.
>6 hilab. urtean edo 8 2 urtetan,
maila-igoera eska dezake.

3. 1.2 Mugikortasun geografikoa
Beste lantoki batean lan egin beharra eta horretarako ohiko
egoitzaz aldatu beharra.
Arrazoi ekonomiko, tekniko antolakuntzakoak edo
produkziokoak izanez gero.
2 mota:
a) Behin betirako lekualdatzea
>12 hilabete 3 urtetan
b) Aldi baterako joanaraztea
<12 hilabete 3 urtetan

4. Joanaraztea (aldi baterako)
JAKINARAZPENA
● Langileari aurrez jakinarazi egin behar
zaio. 3 hilab.< joanarazi, 5 egun aurrez.
LANGILEAREN AUKERAK
● Ados: bidaia gastuak eta dietak kobratu. 3
hilabetero 4 eguneko baimena.
● Ez ados: Lan arloko epaitegiaren aurrean
helegin.

5. Lekualdatzea
JAKINARAZPENA
● 30 egun lehenago gutxienez
LANGILEAREN AUKERAK
● Onartu: enpresak gastuak ordainduko ditu.
● Onartu baina ez ados. Lekualdatu baina helegin (20 egun),
epaietegiak ebatziko du arrazoitua den ala ez.
● Uko egitea eta kontratua amaitzea. Kalte-ordaina: 20 eguneko
soldatua lan egindako urte bakoitzeko; 12 hileko, gehienez.

6. Lekualdatze kolektiboa
Langile-kopurua Langileak
<100 gutxienez 10
100 eta 300 bitarte
gutxienez %10
300 edo gehiago gutxienez 30
● Erabakiak eragiten badie gutxienez, 90 egun barruan:
● Ordezkariekin kontsultatu
● 15 egunez gehienez.Akordiorik ez badago lekualdatzea egingo da eta
ordezkariek gatazka kolektiboa eska dezakete

7. Adibidea
Juanek Murtzian egiten du lan, enpresa multinazional bateko merkataritza teknikari
gisa. Nagusiak Parisen duten enpresara joateko proposamena egin dio, sei hilabetez,
Frantziako teknikariei Espainiako merkatuaren ezaugarriak azaltzeko. Juanek
pentsatzen du, ezkongabe dagoenez, oso ondo datorkiola bere curriculumerako
proposamena onartzea, eta, gainera, uste du Espainian baino pixka bat gehiago
irabaziko duela.
Azal diezazukezu zein diren zure eskubideak kasu honetan?
Erantzuna:
● Enpresak Parisera joateko bidaiaren eta Espainiara itzultzekoaren gastu
guztiak ordaindu behar dizkio.
● Aplikatu beharreko hitzarmen kolektiboan ezarritako dietak ordaindu behar
dizkiote, Parisko egonaldiak irauten duen egun guztietan.
● Bidaiako 3 hilabeteko 4 laneguneko baimena eman behar diote Espainiara
bidaiatu ahal izateko, bidaiaren gastu guztiak ordainduta.

8. 1.3 Lan-baldintzen funtzesko aldaketa
Arrazoi objetiboak: konpetentzia, ekonomikoa, teknikoa, antolakutzakoak
edo produkziokoak.
● Lanaldia
● Ordutegia eta lan-denboraren banaketa
● Txandakako lanaren erregimena
● Soldaten zenbatekoak eta ordaintze-sistema.
● Lan- eta errendimendu-sistema.
● Mugigarritasun funtzional ezohikoa.
15 egun lehenago jakinarazi

9. Banakakoa
Aldaketa onartu dezake edo ez onartu, honela:
● Lan kontratua deuseztatzea. Kalte-ordaina 20 egun/1 urte,
tope 9 hilabete.
● Onartu baina aurka egitea (20 egun). Epaileak erabaki dezake
aldaketak ez direla bidezkoak.
http://pixabay.com/es/la-depresi%C3%B3n-soledad-hombre-84404/

10. Kolektiboa
90 eguneko aldian gutxienez eragiten die:
Langile-kopurua Langileak
<100 gutxienez 10
100 eta 300 bitarte gutxienez %10
300 edo gehiago gutxienez 30
Ordezkariekin kontsultatu
● 15 egunez gehienez.
● Akordiorik ez badago 7 egunetan exekutatu
eta ordezkariek helegingo dute.

11. 2. Lan kontratua etetea
Lana eta soldata eten:
● Amatasuna, aitatasuna eta adopzioa
● Haurdunaldiko arriskua eta edoskitze naturaleko arriskua
● Eszedentzia
● Kausa objetiboak
● Greba edo enpresaren legezko itxiera
● Aldi baterako ezintasuna
● Enplegu-soldaten etenaldia
● Ordezkaritza kargu publikoa betetzeko
● Langileari askatasun kentzea (Sententzia zigortzailerik ez dagoen bitartean)
● Genero-indarkeriaren biktima izan den langile emakumearen erabakiz
● Bi aldeek adostuta

12. 2.1 Haurdinaldiko arriskua eta edoskitze
naturaleko arriskua (9 hilabete arte)
● Arriskua emakume haurdunean, umetokian edo edoskitze aldian.
● Lehenbizi arriskua ekiditen saiatu. Ez bada posible, lanpostuz
aldatu. Ez bada posible lan-kontratua eten.
● Prestazio ekonomikoa jasotzeko gutxieneko kotizazioa: 180 egun

13. 2.2 Aldi baterako ezinbesteko kasuak eta arrazoi
ekonomikoak, teknikoak, antolakuntzakoak eta
ekoizpenekoak
● Aldi baterako etenda enpresaburuaren erabakiz.
● Aldi baterako enplegu-erregulazioko espedientea (EEE). Espediente hau martxan hasten da
enpresaburuaren erabakia Lan agintaritzari komunikatzean eta Langileen ordezkariekin
kontsultak egiteko aldia zabaltzen da (15 egun gehienez).
● Lan agintaritzak prestazioak kudeatzen dituenari enpresaburuaren erabakiaren berri
eman eta Lan eta Gizarte Gaietarako Ikuskariaren nahitaezko txostena eskatuko du.
● Kontsulta epea bukatuta, enpresaburuak langileei eta Lan agintaritzari jakinaraziko die.
● Etenaldi honetan langileek langabezia prestazioa eskatu dezakete. Baldintza: aurreko 6
urtetan 360 egun gutxienez kotizatu izana. Bukatzean langileak beren lanetara bueltatuko
dira.
● Ondoren arrazoi ekonomikoengatik kaleratzea baldin badago, langabeziatik kobratutako
egunak mantendu egingo dira (180 egun baino gutxiago izan badira).

14. 2.3 Amatasuna
● 16 aste jarraian atsedenean, erditze bikoitza bada 2 aste luzatu ume bakoitzeko.
● 6 derrigorrez amak hartu behar, erditzearen jarraian.
● Gainontzeko 10ak urtearen barruan edozein momentutan hartu ditzake edo zati
bat beste gurasoari eman:
● 2019an: 4 aste
● 2020ean: 2 aste
● 2021ean: baimena transferiezina bihurtzen da aitatasuna eta amatasunaren
iraupenak berdintzen baitira. Biak dituzte 16 aste, 6 derrigorrez erditzearen
ondoren eta 10 aste lehenengo urtearen barruan, nahi dutenean, txandaka
edo batera.
● Amak enpresarekin negoziatu dezake gutxienez % 50eko lanaldi partziala egitea
6 asteko derrigorrezko atsedenaldia eta gero.
● Prestazio ekonomikoa jasotzeko beharrezko baldintza: 180 eguneko kotizazioa
azken 7 urtetan edo 360 egun lan ibilbide osoan.

15. 2.4 Aitatasuna: Aitarentzat edo ama biologikoa ez den gurasoarentzat.
● Aitatasun-baimena progresiboki luzatuko da.
2019
8 ASTE
● Lehenengo 2 asteak
jaio eta berehala.
● Gainerako 6 asteak
edozein unetan lehen
urtean.
● EAEan 16 asterarteko
baimena eskatu ahal
izango dute
2020
12 ASTE
● Lehenengo 4 asteak
jaio eta berehala.
● Gainerako 8 asteak
edozein unetan lehen
urtean.
● EAEan 16 asterarteko
baimena eskatu ahal
izango dute
2021
16 ASTE
● Lehenengo 6 asteak
jaio eta berehala.
● Gainerako 10 asteak
edozein unetan lehen
urtean.
● Enpresarekin negoziatu dezake gutxienez % 50eko lanaldi partziala egitea, derrigorrezko atsedenaldia eta
gero.
● Prestazio ekonomikoa jasotzeko beharrezko baldintza: 180 eguneko kotizazioa azken 7 urtetan edo 360 egun
lan ibilbide osoan.

16. 2.5 Eszedentzia
A) NAHITAEZKOA
Kargu publiko, politiko edo sindikal batean aritu behar du. Kargua bukatzean 30 egun lanera itzultzeko
eskaera egiteko.
Lanpostua gordetzeko eskubidea eta aintzinatasunerako kontuan hartzen da.
B) SEME-ALABAK ZAINTZEKO
3 urte gehienez.
3 urte egin arte. Amatasuna eta aitatasuna ez dira kontatzen.
Lanpostua gordetzen da 1 urte. Gero lanbide-talde berdinean hutsik dagoen edozein lanpostu.
Aintzinatasunerako kontatzen du eta enpresako formakuntza ikastaroak jasotzeko eskubidea du.
Ezin da uko egin, salbu 2 langile ume bera.

17. C) SENIDEREN BAT ZAINTZEKO
● 2. ahaidetasun maila arteko senideak
zaintzeko, bere kabuz moldatzeko gai ez
delako.
● Gehienez 2 urte.
● Lanpostua gordetzen da 1 urte. Gero lanbide-talde berdinean
hutsik dagoen edozein lanpostu.
● Aintzinatasunerako kontatzen du eta enpresako formakuntza
ikastaroak jasotzeko eskubidea du.
● Ezin da uko egin, salbu 2 langile senide bera.
D) BORONDATEZKOA
● 1 urteko aintzinatasuna.
● Gutxienez 4 hilabete eta gehienez 5 urte. Berriz
eskatzeko aurreko eszedentziatik 4 urte pasa.
● Hilbete lehenago eskatu bueltatzea

18. Senidetasuna
1.MAILA
2.MAILA
3.MAILA
4.MAILA

19. 3. Lan kontratua azkentzea
Langileak eskatuta Enpresaburuaren erabakiz Beste arrazoi batzuk
● Dimisioa ● Disziplinazko kaleratzea
● Aldi baterako kontratua
bukatu delako
● Lana abandonatzea ● Kaleratze objetiboa
● Heriotza, erretiroa edo
enpresaburuaren edo
langilearen ezintasun egoera
● Enpresaburuak bere
betebeharrak larriki ez
betetzea (mobbinga)
● Kaleratze kolektiboa (EEE) ● Enpresaren nortasun
juridikoa bukatzea
● Genero indarkeria paraitzen
dutenak
● Despido por fuerza mayor ● Aldeen arteko adostasuna

20. 3.1 Langileak eskatua
Motak Kausa Eragina Forma
Dimisioa Langileak lana utziko duela esan Ez dago kalteordainik
Hitzarmenak esaten duena
edo 15 egun lehenago
abisua eman beharra
Abandonatzea Langilea ez doa lanera
● Enpresaburuak kalteordaina eska
diezaioke enpresari sortutako kalte-
galerengatik
● Ez langabeziarik
Enpresaburuak bere
betebeharrak larriki
ez betetzea
Adibidez:
● Ez ordaindu edo behin eta berriz
atzerapena (3 hilabete)
● Langilearen lan baldintzetan egindako
aldaketak, duintasunaren aurkakoak.
● betebeharrak larriki ez betetzea
● lan egindako urte bakoitzeko 33
eguneko kalte-ordaina (tope 24
hilabete).
● Langabezia jasotzeko
eskubidea
Lanbileak lan-arloko
epaitegian kontratua
amaitzeko eskatu behar du
eta ezin du lana utzi aldeko
epaia izan arte.
Genero
indarkeriako
biktima
Genero indarkeriaren biktima
● Kalte-ordainik ez du jasoko.
● Langabezia eskubidea
Enpresaburuari idatzik
komunikatu

21. 3.2 Diziplinazko kaleratzea
● Ez betetze larria eta langilea errudun
● Ez dago kalte-ordainik
● kaleratzeko gutuna emango zaio langileari (idatziz), kaleratzearen arrazoiekin
● langileen ordezkaria edo ordezkari sindikala bada = aldebiko espedientea
Kausak:
● Sarri lanera ez joatea edo puntultasun hutsak
● Disziplinarik eza edo desobedientzia
● Enpresaburuari, enpresan lan egiten duten pertsonei edo familiakoei ahozko irainak esan edo irain
fisikoak egitea
● Kontratuko fede ona urratzea, eta konfiantza-abusua
● Ohiko edo itundutako lan errendimendua nahita eta jarraian gutxitza
● Mozkorkeria edo toxikomania, lanean ondorio txarrak baditu
● Epresaburua edo lankideak jazartzea, arraza edo etnia, sexua, erlijioa edo sinismenak, ezintasunen bat,
adina edo sexu-joera dela eta
● HItzarmen kolektiboak ezarritako beste hutsegite larriak

22. 3.3 Kaleratze objetiboa
• Langilearen ezgaitasuna, probaldia eta gero agertua
• Langilea lanpostuan gertatutako berrikuntza teknikoetara ez egokitzea.
Aurretik enpresaburuak ikastaro bat eman behar dio (lanaldiaren barruan). Lan-
kontratua ezin da azkendu gutxienez 2 hilabete pasa arte (ikastarotik edo
aldaketa teknikoetatik)
• Kausa ekonomiko, tekniko, antolakuntzakoak (enpresaren egoera ekonomikoa
hobetu bada edo kontetitiboagoa delako) kaleratze kolektiboan baino langile
gutxiagori eragiten dio.
• Lanerako hutsegiteak, justifikatuta izanda ere, muga jakin batzuk gainditzen
baditu:
• Ez jarraian +%20 2 hilabetetan jarraian
• Ez jarraian +%25 4 hilabete soltetan (12 hilabeteko aldian)
• Betiere hutsegiteak%5 badira
• Ez dira kontatzen: greba, ordezkaritza, istripuak, amatasuna, baimenak, oporrak, gaixotasuna baja 20
egunetik gorakoa bada eta beste egoera batzuk.
• Programa pubikoetan aurrekontu-zuzkidurarik ez izatea.

23. FORMA:
● Idatziz. Kaleratze-gutuna
● Kausa adieraziz
● 15 egun aurreabisua
● Baimena 6 ordu astean
KALTE-ORDAINA:
● 20 egun x lan egindako urteko
● Gehienez: 12 hilabete

24. 3.4 Kaleratze kolektiboa
Kausa ekonomikoak, teknikoak, antolakuntzako edo produkziozko.
Enpresako langile guztiei eragin +5 enpresetan edo:
Langileak
kaleratutako
langileak
<100 10 gutxienez
100 eta 300 artean %10 gutxienez
300 edo gehiago 30 gutxienez

25. FORMA (erabakia enpresaburuarena, lan-agintaritzak batzutan
bitartekaritza)
Enplegu Erregulazio Espedientea (EEE edo ERE gazteleraz):
1. Lan-agintaritzari langileen ordezkarien kontsulta hasi dela komunikatu
2. Kontsultak 30 egun gutxienez negoziatzen sindikatuekin (15 egun <50 langile.)
3. Aldeak ados: Enpresaburuak lan-agintaritzari komunikatu
Ados ez: Enpresaburuak langile ordezkariei eta lan-agintaritzari komunikatu
baldintzak. Kaleratzea banan-bana komunikatu langileei . Kontsultak hasi eta 30
egunerarte ez du kaleratzeak eraginik izango.
ERAGINA:
● 20 egun x urtea, gehienez 12 hilabete

26. 3.5 Ezinbesteko kasuagatik kaleratzea
● Borondatez kanpo eta aurreikusi gabe gertatu den gertaera, aurrera
jarraitzea eragozten duena (enpresa erre, urpean geratu…). Lan
kontratuak etengo lirateke
● Kalteordaina jasoko da 20 egun/urte gehienez 360 egun
● Lan agintaritzari dokumentazioa bidali behar
zaio, ez da EEE rik onartu behar.
● Enpresak ezin badu kalteordaina ordaindu,
FOGASA rekin hitzartu daiteke kalteordainaren
zati bat edo dena berak ordaintzea.

27. 3.6 FOGASA-k kalteordainen zati bat
ordaintzea
● Enpresak <25 langile baditu, eska dakioke FOGASA-ri 8
egunei dagokion kalteordaina bueltatzeko langileei 20
ordainduta izanez gero kaleratze objetibo eta kolektibo
kasuetan
● Kaleratzea bidegabea izan
bada, FOGASA-k ez du
ordainduko

28. 3.7 Azkentzeko beste kausa batzuk
Motak Kausa Eragina Forma
Enpresaburu edo
langilearen heriotza,
ezgaitasuna edo
erretiroa
Azkentzea, oinordekoek
negoziarekin jarraitu
ezean
● Hilabeteko soldata
● Langabezia
● 6 hilabeteko kalte-ordaina
Laneko Istripua edo Laneko
gaixotaunagatik hil bada
Idatziz komunikatu
Nortasun juridikoa
iraungi edo
ezinbesteko kausa
Enpresa desagertu
Nahigabeko egoera
bategatik ezin jarraitu
● 20 egun x urtea, gehienez 12
hilabete
● Langabezia
Enpresak behar du lan-
agintaritzaren baimena.
EEE bidez egingo da
azkentzea

29. 4. Lan Arloko Auzitegiak
■ Lan Arloko Epaitegiak (LAE):
■ Autonomia-erkidegoetako Justizia Auzitegi Nagusia (AEJAN):
■ Audiencia Nacional (AN):
■ Auzitegi Gorena (AG):

30. 5. Enpresa buruen kontrako helegiteak
ENPRESABURUAREN ERABAKIAREKIN EZADOSTASUNA DAGOEN
KASUETAN LANGILEAK EGIN DEZAKEEN PROZEDURA
1. Adiskidetze-ekitaldi eskaera edo auzibidera jo aurretiko
erreklamazioa.
2. Adiskidetze-ekitaldian parte hartu.
3. Lan arloko epaitegi eskudenean helegitea jarri.
4. Judizio barruko kontziliazioa.
5. Epaiketa egin.

31. 6. Sententzia. Epaileak erabaikiko du
kaleratzea dela
BIDEZKOA
● Enpresaburuak argudiatutako kausak frogatuta geratzen dira.
● Kontratua amaitzen da eta langileak ez du kalte-ordainik jasoko.
BIDEGABEA
● Enpresaburuak argudiatutakoa ez da frogatzen edo forma akatsak daude.
● Enpresaburuak 5 eguneko epean bi aukera: langilea berriz hartu (izapide aldiko soldatak ordaindu) edo 33 eguneko
kalte-ordaina ordaintzea x urtea (gehienez 24 hilabete eta izapide aldiko soldatak ez ordaindu) (langile ordezkaria
bada, langileak erabakiko du zer nahi duen).
BALIOGABEA
● Kaleratzearen eragilea Konstituzioan edo legean ezarritako diskriminazio-arrazoiren bat bada. Edo langilearen
funtsezko eskubideak eta askatasun publikoak urratu badira.
● Eragina: Langilea berriz hartuko da bere lanean eta izapide-aldiko soldatak ordainduko zaizkio.

32. 7.Azkentzeak. Laburpen taulak
AZKENTZE MOTA KALTEORDAINA MUGA
Lekualdatzea ez onartzeagatik
azkentzea
Gehienez 20 egun x urte 12 hilabete
Lan baldintzen funtsezko
aldaketak ez onartzeagatik
kontratua amaitzea
20 egun x urte 9 hilabete
Aldebiko adostasuna /
Kontratuan jasotako kausak
Kontratua bukatu edo obra edo
zerbitzua bukatu
12 egun x urte -
Lana abandonatzea
-

33. AZKENTZE MOTA KALTEORDAINA MUGA
Dimisioa (aurreabisua - -
Langileak bidezko arrazoiengatik
amaitzea
33 egun x urte 24 hilabete
Enpresaburuaren heriotza,
ezgaitasuna edo erretiroa
30 eguneko soldata -
Enpresaren pertsonalitate
juridikoa desagertu edo Fuerza
Mayor
20 egun x urte 12 hilabete
Disziplinazko kaleratzea
- -
Kaleratze objetiboa 20 egun x urte 12 hilabete
Kaleratze kolektiboa 20 egun x urte 12 hilabete
Kaleratze bidegabea 33 egun x urte 24 hilabete

34. ESKERRIK ASKO!
DIAPOSITIBAK EGITEKO ANTONIO GUIRAO LPO KO IRAKASLEAREN MATERIALA ERABILI
DUT, BERAK IRAKASLEEKIN ELKARBANATZEKO BAIMENA EMAN DUELAKO.

35. Reconocimiento - NoComercial - CompartirIgual (by-nc-sa): No se permite
un uso comercial de la obra original ni de las posibles obras derivadas, la
distribución de las cuales se debe hacer con una licencia igual a la que
regula la obra original.