Ερωτόκριτος- Ερωφίλη- Πλαίσιο- Χαρακτηριστικά- Ασκήσεις Παρουσίαση κατάλληλη για σύγχρονη και ασύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση.

1. ΚΡΗΤΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
ΕΣΠΕΡΙΝΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΑΥΡΙΟΥ

2. ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΣ
ΤΟΥ
ΒΙΝΤΣΕΝΤΖΟΥ
ΚΟΡΝΑΡΟΥ
( 17ος αιώνας)
Ο Ερωτόκριτος, το αριστούργημα της ώριμης Κρητικής λογοτεχνίας του 16ου και 17ου
αιώνα, είναι θαυμαστός και μόνο για την αντοχή του στο χρόνο. Ερωτική μυθιστορία
10.000 στίχων, δομημένη σε πέντε μέρη και αποτελούμενη από περίπου 10.000
στίχους.
Πρόκειται για την πολύ δημοφιλή στον τουρκοκρατούμενο ελληνισμό, και μέχρι
σήμερα, ιστορία της βασιλοπούλας Αρετούσας που αγαπήθηκε με τον γιο ενός
συμβούλου του πατέρα της και υπέμειναν τέσσερα χρόνια εκείνος την εξορία και αυτή
τη φυλακή, μέχρι ο βασιλιάς να αποδεχτεί τον Ερωτόκριτο αναγνωρίζοντας την ανδρεία
και τη φρόνησή του.
Πηγή: http://georgakas.lit.auth.gr/

3. Πρωταγωνιστές: Ερωτόκριτος και
Αρετούσα
Γιατί ο Κορνάρος έδωσε στο έργο του τον τίτλο Ερωτόκριτος;
Γιατί δεν επέλεξε το όνομα της Αρετούσας για τίτλο του έργου;
Τι μπορεί να σημαίνει Ερωτόκριτος;
Τι πιστεύετε πως σημαίνει Αρετούσα;
( ΚΟΥΙΖ ΣΤΟ WEBEX)

4. Ερωτόκριτος του Σπαθάρη

6. Η αρχή ενός έρωτα
Ο βασιλιάς της Αθήνας Ηράκλης και η βασίλισσά του Άρτεμη αποκτούν μια μοναχοκόρη,
την Αρετούσα, που μεγαλώνει έχοντας συχνή συντροφιά τον νεαρό Ρωτόκριτο, γιο του
Πεζόστρατου, σύμβουλου του βασιλιά. Ο Ρωτόκριτος την ερωτεύεται και μαζί με τον φίλο
του Πολύδωρο, τραγουδά κρυφά κάτω απ' τα παράθυρά της. Μια νύχτα οι δυο φίλοι, σε
μια συμπλοκή με ανθρώπους του βασιλιά που στάλθηκαν να τους συλλάβουν,
σκοτώνουν δυο από αυτούς. Ο Ρωτόκριτος, με την προτροπή του Πολύδωρου, ταξιδεύει
στην Έγριπο (Εύβοια). Η Αρετούσα, σε μια επίσκεψη στον άρρωστο πατέρα του,
ανακαλύπτει την ταυτότητα του τραγουδιστή. Όταν ο Ρωτόκριτος επιστρέφει, βλέπει ότι
λείπουν τα ερωτικά του τραγούδια και η ζωγραφιά της βασιλοπούλας. Γνωρίζοντας ότι
όσο αυτός έλειπε μόνο η Αρετούσα μπήκε στο δωμάτιό του, καταλαβαίνει πως το
μυστικό του μαθεύτηκε και ανησυχεί. Ωστόσο, εκείνη όχι μόνο δεν του θυμώνει, αλλά
ανταποκρίνεται στην αγάπη του με κρυφές ματιές.

7. Απόσπασμα 1
Ήρχισε και μεγάλωνε το δροσερό κλωνάρι,
και πλήθαινε στην ομορφιά, στη γνώση, και στη χάρη.
Eγίνηκεν τόσο γλυκειά, που πάντοθ' εγρικήθη
πως για να το'χου' θάμασμα στον Kόσμον εγεννήθη.
Kαι τ' όνομά τση το γλυκύ το λέγαν Aρετούσα, 61
οι ομορφιές τση ή[σα]ν πολλές, τα κάλλη τση ήσαν πλούσα.
Xαριτωμένο θηλυκό τως το'καμεν η Φύση,
και σαν αυτή δεν ήτονε σ' Aνατολή και Δύση.
Όλες τσι χάρες κι αρετές ήτονε στολισμένη, 65
ευγενική και τακτική, πολλά χαριτωμένη.

8. Ερώτηση

9. Απόσπασμα 2
Eίχεν ο Bασιλιός πολλούς με φρόνεψη και πλούτη,
συμβουλατόροι του ήτανε οι μπιστεμένοι τούτοι.
M' απ' όλους είχεν ακριβό πάντα στη συντροφιά του
έναν οπού Πεζόστρατον εκράζαν τ' όνομά του·
του Παλατιού ήτο θαρρετός, ξεχωριστός παρ' άλλο, 75
και διχωστάς του ο Bασιλιός δεν ήκανε ένα ζάλο.
Eίχε κι αυτός έναν υ-γιό πολλά κανακιασμένο,
φρόνιμον κι αξαζόμενο, ζαχαροζυμωμένο.
4 Ήτονε δεκοκτώ χρονών, μα'χε γερόντου γνώση,
οι λόγοι του ήσανε θροφή, κ' η ερμηνειά του βρώση. 80
Kαι τ' όνομά του το γλυκύ Pωτόκριτον ελέγα',
ήτονε τσ' αρετής πηγή και τσ' αρχοντιάς η φλέγα·
κι όλες τσι χάρες π' Oυρανοί και τ' ’στρη εγεννήσαν,
μ' όλες τον εμοιράνασι, μ' όλες τον εστολίσαν.
Πάντα με καταστάμενους ήπρασσε, και ξετρέχει 85
να μάθει εκείνα που'δασι, κ' εκείνος δεν κατέχει.

10. Ερώτηση

11. Ποια σημεία
δικαιολογούν τα
ονόματα των
ηρώων;

12. Παρατηρήστε τις εικόνες της Αρετούσας και του Ερωτόκριτου.
Ανταποκρίνονται στις περιγραφές; Είναι όπως τους φανταζόσασταν;

13. Τι παρατηρείτε ως προς την απόδοση των ηρώων;
(Πηγή: Ο εικαστικός Ερωτόκριτος, Καπλάνης, 2015)

14. Ερωφίλη
του
Γεώργιου
Χορτάτση
( 16ος
αιώνας)

15. Υπόθεση
Το έργο (έμμετρη τραγωδία) προλογίζει ο Χάρος. Ο νεαρός στρατηγός
Πανάρετος, αναθρεμμένος στο παλάτι του βασιλιά Φιλόγονου, που αγνοεί τη
βασιλική καταγωγή του παιδιού, έχει συνάψει μυστικό, και ολοκληρωμένο,
δεσμό με τη βασιλοπούλα Ερωφίλη, την οποία ο πατέρας της προορίζει
εντωμεταξύ για γυναίκα κάποιου βασιλικού γόνου. Στέλνει, λοιπόν, τον
Πανάρετο να την πείσει να δεχτεί ένα από τα δύο προξενιά που τους έχουν
γίνει. Όταν ο βασιλιάς πηγαίνει να δει την κόρη του στο δωμάτιό της,
ανακαλύπτει επ’ αυτοφώρω τη σχέση της με τον Πανάρετο και συλλαμβάνει τον
νέο – το επεισόδιο αυτό δεν παίζεται επί σκηνής και λαμβάνει χώρα μεταξύ
τρίτης και τέταρτης πράξης.

16. Υπόθεση
Μάταια η Ερωφίλη, ο σύμβουλός του και ο χορός προσπαθούν να κατευνάσουν
την οργή του Φιλόγονου. Ούτε ο Πανάρετος γίνεται πιστευτός, όταν του
αποκαλύπτει τη βασιλική του καταγωγή. Ο βασιλιάς δίνει εντολή να θανατωθεί
ο Πανάρετος και συμμετέχει ο ίδιος στο μαρτύριό του – ούτε αυτή η σκηνή
διαδραματίζεται μπροστά στους θεατές, αλλά την αφηγείται ένας
Μαντατοφόρος. Στη συνέχεια, ο βασιλιάς προσφέρει στην κόρη του ως
"γαμήλιο δώρο" ένα καλάθι με το κεφάλι, τα χέρια και την καρδιά του
αγαπημένου της. Εκείνη, μόλις μείνει μόνη, ξεσπά σε μοιρολόι και αυτοκτονεί
με το ίδιο μαχαίρι που βρήκε μέσα στο καλάθι. Μετά το μοιρολόι της
παραμάνας για την Ερωφίλη, οι κοπέλες του χορού δολοφονούν τον βασιλιά
και το έργο τελειώνει με ένα σύντομο χορικό για τη ματαιότητα του πλούτου
και της δόξας.

17. Τι θα αλλάζατε στην υπόθεση; Γιατί;

18. Είδος: θέατρο/ τραγωδία
Πρόλογος
Πέντε πράξεις
Χορικά
Το κείμενο της Ερωφίλης, εκτός από τέσσερα χορικά που έλεγε ο
χορός των κορασίδων της πριγκίπισσας, συνόδευαν παντού και
τέσσερα ιντερμέδια τα οποία παίζονταν ανάμεσα στις πέντε πράξεις
του έργου, σαν διάλειμμα και αναψυχή για τους θεατές με τον
θεαματικό, μουσικοχορευτικό τους χαρακτήρα
(Πηγή: Στυλιανός Αλεξίου & Μάρθα Αποσκίτη (επιμ.), Ερωφίλη, τραγωδία Γεωργίου Χορτάτση, Στιγμή,
Αθήνα 1988)

19. Ο πρόλογος

20. Ο πρόλογος της
τραγωδίας
Ερωφίλη
Ο Πρόλογος της τραγωδίας, που
εκφωνείται από τον Χάρο, τον
νεοελληνικό θεό του θανάτου, έχει
leit-motiv σχετικό με το ευμετάβλητο
της τύχης και του πλούτου.

21. Η επαναστάτρια Ερωφίλη
Η βασιλοπούλα αναθεματίζει τα πλούτη της και την ομορφιά της, τα θεωρεί σκλαβιά και
φυλακή, κάνοντας έτσι την πρώτη διακήρυξη στην ελεύθερη επιλογή του έρωτα.
Ώφου, κακό μου ριζικό, κ’ίντα ‘θελα τα πλούτη / κ’ ίντα ’θελα να γεννηθώ στην αφεντιά ετούτη!
/ Τι με οφελούν οι ομορφιές, τι με φελούν τά κάλλη, / και τσ’ ορεξής μου τά κλειδιά να τά
κρατούσιν άλλοι; , Β΄49-60.

22. Ερωφίλημονόλογος (Πράξη Γ', στ. 9-19)
μελοποίηση: Χατζιδάκις

23. Ποιος πιστεύετε πως
ήταν ο στόχος του
Χορτάτση όταν
έγραφε την Ερωφίλη;

24. Συνομιλούν μεταξύ τους τα κείμενα του
Ερωτόκριτου και της Ερωφίλης;
Ποιο σας φαίνεται
πιο ανατρεπτικό
και γιατί;
01
Ποιο πιστεύετε
πως θα είχε
μεγαλύτερη
απήχηση στην
εποχή του;
02
Ποιο έργο από τα
δύο θεωρείτε
επίκαιρο ως προς
τα μηνύματα;
03

26. Ας σκεφτούμε το πλαίσιο της Κρητικής
Λογοτεχνίας (πηγή:https://www.slideshare.net/NasiaFatsi/ss-40234675 )

27. Τα βασικά
χαρακτηριστικά
της Κρητικής
Λογοτεχνίας
(πηγή:https://www.slideshare.ne
t/NasiaFatsi/ss-40234675 )

28. Ευχαριστώ πολύ!
ΡΙΑ ΠΑΠΑΜΑΝΩΛΗ