Αφιέρωμα: Ο πόλεμος που θα τελείωνε όλους τους πολέμους. Ενότητα 31, Τα κύρια μέτωπα του Α΄ Παγκόσμιου πολέμου - Οι σημαντικότερες επιχειρήσεις τα έτη 1914 και 1915. Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία, Γ΄ Γυμνασίου, σελ.89-91, Μέρος Γ

1. Νεότερη και Σύγχρονη
Ιστορία, Γ΄ Γυμνασίου,
σελ.89-91
Μέρος Γ΄

3. Οι Γερμανοί εισέβαλαν
στο Βέλγιο και
κινήθηκαν προς το
Παρίσι, αλλά
αποκρούστηκαν από
τον γαλλικό στρατό
(μάχη του Μάρνη).
Γαλλικά στρατεύματα στη μάχη του Μάρνη.

7. Αμέσως, η Βρετανία κήρυξε
τον πόλεμο στη Γερμανία.
Γερμανοί και Γάλλοι
έσκαψαν σε μια γραμμή
εκατοντάδων χιλιομέτρων
(δυτικό μέτωπο)
χαρακώματα, όπου οι
συνθήκες ζωής ήταν
τραγικές.
Η ζωή στα χαρακώματα.
«Τρως, πίνεις δίπλα στους νεκρούς, κοιμάσαι ανάμεσα στους ετοιμοθάνατους,
γελάς και τραγουδάς συντροφιά με τα πτώματα […]. Οι νεκροί ήταν χωμένοι
στα τοιχώματα των χαρακωμάτων, κεφάλια, πόδια και κορμιά μισά, έτσι
όπως τα είχανε παραμερίσει οι αξίνες και τα φτυάρια της ομάδας που
έσκαβε».
A. Horne, Ιστορία του 20ού αιώνα, σ.578

9. "Ουδέν νεώτερον από το Δυτικό Μέτωπο" του Ντέλμπερτ Μαν. Το σενάριο είναι βασισμένο
στο ομώνυμο αριστουργηματικό μυθιστόρημα του Έριχ Μαρία Ρεμάρκ και αναφέρεται στην
ιστορία Γερμανών μαθητών που αποφασίζουν το 1914 - ύστερα από παρότρυνση του
σοβινιστή καθηγητή τους - να συμμετάσχουν στον πόλεμο.
Ο Γερμανός συγγραφέας Έριχ Μαρία Ρεμάρκ (1896 - 1970) ήθελε να γίνει μουσικός,
ασχολήθηκε με διάφορα άλλα επαγγέλματα, όπως οδηγός σε αυτοκινητιστικούς αγώνες,
δάσκαλος, έμπορος, και δημοσιογράφος. Σε νεαρή ηλικία κατατάχθηκε ως εθελοντής στο
στρατό και πολέμησε στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο όπου τραυματίστηκε πολλές φορές. Όπως
αποδείχτηκε τα τραύματα δεν ήταν μόνο στο σώμα αλλά στην ψυχή. Κυρίως στην ψυχή. Στα
1929 έγινε γνωστός σε όλον τον κόσμο με το μυθιστόρημά του "Ουδέν νεώτερον από το
Δυτικό Μέτωπο", που χαρακτηρίστηκε, δίκαια, από τους κριτικούς και από το κοινό ως το
πιο συναρπαστικό λογοτεχνικό έργο που γράφτηκε για τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Το βιβλίο
πουλήθηκε σε εκατομμύρια αντίτυπα, μεταφράστηκε σε 45 γλώσσες, ενώ το Χόλιγουντ
έδειξε ένα τρομερό ενδιαφέρον για αυτό το έργο, ζήτησε τα συγγραφικά δικαιώματα και το
γύρισε ταινία.
Ουδέν νεότερον από το δυτικόμέτωπο(αγγλ. All Quiet on the WesternFront) είναι
κινηματογραφικό αντιπολεμικό έργο του 1930 βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του
Έριχ Μαρία Ρεμάρκ. Βραβεύτηκε με το Όσκαρ για την καλύτερη ταινία το 1930 και είναι
μια από τις πιο γνωστές αντιπολεμικές κινηματογραφικές ταινίες.

13. Η ζωή στα χαρακώματα.
Μέσα σ’ αυτούς τους τάφους που τους ονόμαζαν χαρακώματα, με τα
συστήματα των υπογείων διαβάσεων και διόδων, μας έλειπαν σχεδόν τα πάντα.
Έμαθα γρήγορα ... να κρεμάω το ψωμί σ’ ένα σύρμα στη μέση του ορύγματος
για να μην το φτάνουν τα ποντίκια, να κοιμάμαι με βρεγμένες αρβύλες, γιατί
το να προσπαθήσεις να τις ξαναβάλεις, αφού τις είχες βγάλει, θα ήταν μάταιο,
να κοιμάμαι τυλιγμένος σε μια μουσκεμένη χλαίνη, να κοιμάμαι τέσσερις ώρες
ανάμεσα σε θορύβους, σε φωνές ανθρώπων, σε βρωμερές αναθυμιάσεις.
Φλοράν Φλες, Ιδού

16. Εκπαιδευτικό βίντεο από τo http://anoixtosxoleio.weebly.com
Ιστορία ΣΤ' τάξης: Α' Παγκόσμιος Πόλεμος
Επιμέλεια βίντεο: Σουδίας Ιωάννης

18. Το γνώριζες αυτό;
Μόνο από τη Μεγάλη Βρετανία αποστέλλονταν κάθε εβδομάδα 12 εκατομμύρια
γράμματα στο Δυτικό μέτωπο. Η αποστολή μίας επιστολής έπαιρνε μόλις δύο μέρες.
Στο τέλος του πολέμου είχαν σταλεί συνολικά 2 δισ. γράμματα και 114 εκατ. δέματα.

22. Παράλληλα, η ρωσική προέλαση
στην Α. Πρωσία ανακόπηκε από
γερμανικές δυνάμεις. Εκεί
διαμορφώθηκε το ανατολικό
μέτωπο. Στα τέλη του 1914 τα
μέτωπα σταθεροποιήθηκαν. Τον
Οκτώβριο του 1914 μπήκε στον
πόλεμο και η Οθωμανική
αυτοκρατορία στο πλευρό των
Κεντρικών Δυνάμεων.
Γερμανός αξιωματικός με αιχμάλωτο Ρώσο.

27. Η υποψήφια για Όσκαρ ταινία του Κριστιάν Καριόν, «Καλά Χριστούγεννα» (Joyeux Noel - 2005), μεταφέρει στην μεγάλη οθόνη, μία
συγκλονιστική ιστορία βασισμένη σε πραγματικά γεγονότα. Τα πρώτα Χριστούγεννα από την έναρξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, τον χειμώνα
του 1914, περισσότεροι από ένα εκατ. στρατιώτες, αψηφώντας τις εντολές των ανωτέρων τους, εγκατέλειψαν τα χαρακώματα και
ανταλλάσσοντας ευχές γιόρτασαν με τον εχθρό, παίζοντας ποδόσφαιρο σε μια αυθόρμητη εκεχειρία που έμεινε στην παγκόσμια ιστορία.

28. https://www.youtube.com/watch?v=KRrr-CDXijs
Καλά Χριστούγεννα / Joyeux Noel
Σκηνοθεσία - Σενάριο: Κριστιάν Καριόν / Christian Carion
Ηθοποιοί: Γκιγιόμ Κανέ, Νταϊάν Κρούγκερ, Ιαν Ρίτσαρντσον, Μπένο Φούρμαν, Γκάρι Λούις, Ντάνιελ Μπρουλ
Χώρα: Γαλλία, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Βέλγιο, Ρουμανία, Νορβηγία, Ιαπωνία, Η.Π.Α.
Έτος: 2005
Διάρκεια: 116 λεπτά

29. https://www.youtube.com/watch?v=fiFBoTpsCyE

32. Jules Gervais-Courtellemont, British ambulance, 1914. [out of
the book The First World War in Colour, Taschen © TASCHEN]
Το γνώριζες αυτό;
Στον Α’ ΠΠ χρησιμοποιήθηκαν τα πρώτα μηχανοκίνητα ασθενοφόρα. Πολλοί
άνδρες και γυναίκες κατατάχθηκαν εθελοντικά ως οδηγοί ασθενοφόρων,
συμπεριλαμβανομένου του Γουόλτ Ντίσνεϊ και του Χέμινγουεϊ.

33. Το 1915 η Βουλγαρία συμμάχησε με τις
Κεντρικές Δυνάμεις, οι οποίες, έχοντας
και τη συνεργασία του σουλτάνου,
σχεδόν κυριάρχησαν στα Βαλκάνια.
Η Αντάντ, για να ανοίξει τα Στενά και να βοηθήσει τη Ρωσία, οργάνωσε μεγάλη επιχείρηση
κατάληψης των Δαρδανελίων (Φεβρουάριος 1915), που αποκρούστηκε, όμως, από τον
οθωμανικό στρατό.

41. Τότε η Αντάντ αποβίβασε
στρατεύματά της στη Θεσσαλονίκη
(Οκτώβριος 1915) και μετέφερε τον
πόλεμο στην Ελλάδα, που παρέμενε
ακόμη ουδέτερη.
Γάλλοι στρατιώτες στη Θεσσαλονίκη
Λεζάντα: Ελλάς!.. Ελλάς!...
Με ποιο θα χορέψω εγώ;

42. Θεσσαλονίκη, 1915. Αγγλικά στρατεύματα αποβιβάζονται στην πόλη υπό τα βλέμματα πολιτών.

43. Θεσσαλονίκη, 1916. Είσοδος των ιταλικών στρατευμάτων στην πόλη.

44. Θεσσαλονίκη, Φεβρουάριος 1916, παιδιά μεταφέρουν οπλισμό και πολεμοφόδια των νεοαφιχθέντων γάλλων στρατιωτών.

45. Θεσσαλονίκη, 30 Ιουλίου 1916. Ρώσοι στρατιώτες παρελαύνουν στην παραλιακή οδό της πόλης.

46. Παράλληλα, η Ιταλία εγκατέλειψε
τους έως τότε συμμάχους της, τη
Γερμανία και την
Αυστροουγγαρία, και συμμάχησε
με την Αντάντ, αφού έλαβε
υποσχέσεις ότι μετά το τέλος του
πολέμου θα της παραχωρηθούν
εδάφη, ανάμεσα στα οποία και
τμήμα της Μικράς Ασίας.
Νεκροί Ιταλοί στρατιώτες θύματα αερίου μουστάρδας

48. Το γνώριζες αυτό;
Η εκτεταμένη χρήση χημικών όπλων κατά τη
διάρκεια του πρώτου μαζικού-βιομηχανικού
πολέμου στην ανθρώπινη ιστορία, προκάλεσε το
θάνατο 90.000 στρατιωτών, ενώ οι τραυματισμοί
ξεπέρασαν το 1,3 εκατομμύρια ανθρώπους.

51. Το γνώριζες αυτό;
H χημειοθεραπεία αποτέλεσε απότοκο του αερίου
μουστάρδας, χημικού όπλου που χρησιμοποιήθηκε
για πρώτη φορά στον Α’ ΠΠ.

53. Το γνώριζες αυτό;
Το Cher Ami, ένα από τα 100.000 εκπαιδευμένα περιστέρια του Α’ ΠΠ,
έσωσε τη ζωή 500 Αμερικανών στρατιωτών που είχαν αποκοπεί από τις
εχθρικές γραμμές. Παρότι είχε πυροβοληθεί στο στήθος από Γερμανούς
στρατιώτες και είχε χάσει ένα μάτι και ένα πόδι, το θηλυκό περιστέρι
κατόρθωσε να μεταφέρει στους αποκλεισμένους στρατιώτες ένα ζωτικής
σημασίας μήνυμα. Αμερικανοί γιατροί του έσωσαν τη ζωή και του έδωσαν
ένα ξύλινο πόδι. Για τη γενναιότητά του τιμήθηκε με τον Πολεμικό Σταυρό.

55. Το γνώριζες αυτό;
Οι Βρετανοί στρατιώτες πήγαιναν στο μέτωπο με μόνη
προστασία για το κεφάλι ένα υφασμάτινο κασκέτο,
πρακτικά μία τραγιάσκα. Το 1915 προμηθεύτηκαν για
πρώτη φορά κράνη τύπου Brodie, τα οποία οι Γερμανοί
αποκαλούσαν περιπαικτικά “μπολ για σαλάτα”.
Έμειναν στην ιστορία όχι τόσο για την προστασία που
παρείχαν, όσο για το πόσο άβολα ήταν.

56. Νεότερη και
Σύγχρονη Ιστορία,
Γ΄ Γυμνασίου,
σελ.89-91
• Μέρος Γ΄