1. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΛΗ ΦΥΣΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΚΑΙ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Α & Β ΛΥΚΕΙΟΥ
Χ. Γκοτζαρίδης
Σχ. Σύμβουλος ΠΕ4
Τα σχόλια αναφέρονται στην προτεινόμενη ύλη και τις ιδιαίτερες δυσκολίες που μπορεί να
εμφανιστούν, ιδιαίτερα στα αρχικά κεφάλαια κάθε μαθήματος. Στη συνέχεια της σχολικής
χρονιάς και στις περιοδικές συναντήσεις θα συζητηθούν αναλυτικότερα τα θέματα της
διδακτέας ύλης και του τρόπου που θα γίνει η διαχείριση των επιμέρους προβλημάτων.
Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
ΦΥΣΙΚΗ
Οι οδηγίες διδασκαλίας της Φυσικής της Α΄ Λυκείου είναι πανομοιότυπες με τις περσινές
και θα χρειαστεί να αντιμετωπιστεί και πάλι η "ιδιαίτερη" απαίτηση για την μελέτη της
σύνθεσης-ανάλυσης-ισορροπίας πολλών ομοεπιπέδων δυνάμεων. Κατά τη διάρκεια της
προηγούμενης σχολικής χρονιάς επιχειρήθηκε να ξεπεραστεί το πρόβλημα αυτό με την
δημιουργία ενός σεναρίου διδασκαλίας το οποίο βρίσκεται στο χώρο του νέου site:
https://sites.google.com/site/sciencethracesitegotzaridis/ . Ιδιαίτερα κατατοπιστικές για
τον εκπαιδευτικό είναι οι οδηγίες για τη "χρήση του εκπ/κου υλικού σύμφωνα με τις
απαιτήσεις του νέου αναλυτικού προγράμματος".
Θα πρέπει να τονιστεί ότι για να υπάρξει αρκετός χρόνος για τη μελέτη του ηλεκτρισμού,
θα πρέπει να περιοριστούν οι ώρες παρουσίασης του κεφαλαίου της κίνησης κατά 4 ως 5
σε σχέση με τις διαθέσιμες ώρες τα προηγούμενα χρόνια.
ΧΗΜΕΙΑ
Οι νέες οδηγίες της Χημείας της Α΄ Λυκείου είναι περισσότερο αναλυτικές από τις περσινές
και είναι τροποποιημένες λαμβάνοντας υπόψη την εμπειρία της περσινής εφαρμογής. Σε
γενικές γραμμές θα μπορούσε να λεχθεί ότι, σε σχέση με τις περσινές οδηγίες, στη νέα
διδακτέα ύλη δεν περιλαμβάνεται η θερμοχημεία (Κεφ.5) και των κεφάλαιο των βιομορίων
(κεφ.7), Οι αντίστοιχες ώρες διδασκαλίας κατανέμονται στα κεφάλαια του περιοδικού
πίνακα (Κεφ.2) και στοιχειομετρίας (Κεφ. 4). Επίσης αφαιρείται από το πρώτο κεφάλαιο η
παρουσίαση των διαλυμάτων η οποία μεταφέρεται στο κεφάλαιο της στοιχειομετρίας.
Αναλυτικές οδηγίες για τη διδασκαλία της χημείας της Α' Λυκείου, ειδικά για το μέρος της
Ανόργανης Χημείας, βρίσκονται στο χώρο του νέου site:
https://sites.google.com/site/sciencethracesitegotzaridis/ . Παραμένει η πρόκληση για
την οργάνωση της διδασκαλίας των τεσσάρων πρώτων κεφαλαίων (Ανόργανη χημεία) με
τρόπο ώστε "συμπλέκονται" τα θέματα στοιχειομετρικών υπολογισμών στη διδασκαλία
πολύ πριν από το τέλος του 4ου κεφαλαίου, όπου γίνεται η μελέτη τους σύμφωνα με τη

2. δομή του παρόντος βιβλίου. Για το σκοπό αυτό θα γίνει ανάπτυξη σεναρίων και
δειγματικών διδασκαλιών κατά τη διάρκεια της τρέχουσας σχολικής χρονιάς.
ΒΙΟΛΟΓΙΑ
Οι οδηγίες της Βιολογίας της Α' Λυκείου είναι πανομοιότυπες με τις περσινές και δεν
λαμβάνουν υπόψη την εμπειρία από την πρώτη χρονιά διδασκαλίας του μαθήματος. Έτσι
συνεχίζουν να προτείνουν "μικρότερη έμφαση στα θέματα" "Αναπαραγωγής και ανάπτυξης
τα οποία προκάλεσαν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον και τη μεγαλύτερη συμμετοχή στο
μάθημα κατά την προηγούμενη σχολική χρονιά. Το ίδιο ισχύει και για την ύλη του κεφ. 11
για τους ενδοκρινείς αδένες και τις ορμόνες. Θα ήταν σκόπιμο να συζητηθούν οι εμπειρίες
των συναδέλφων κατά την πρώτη χρονιά διδασκαλίας του μαθήματος ώστε να γίνει
περισσότερο ουσιαστική και ενδιαφέρουσα η παρουσίαση της διδακτέας ύλης με ιδιαίτερη
έμφαση στα ενδιαφέροντα των μαθητών.
Β' ΛΥΚΕΙΟΥ
ΦΥΣΙΚΗ Β' Γεν. Παιδείας
Οι οδηγίες για τη διδασκαλία της Φυσικής Γεν. παιδείας είναι συρραφή των παλαιών
οδηγιών Α' και Β' Λυκείου. Κρίνονται ελλιπείς αφού δεν δίνουν τις κατευθυντήριες γραμμές
για την διδακτική προσέγγιση του μαθήματος, κάτι που σαφώς αναφέρεται στις οδηγίες της
Α΄ Λυκείου. Από την πρόταση κατανομής των ωρών στη μηχανική και σε σχέση με όσα
αναφέρονται στις οδηγίες της Α' Λυκείου, για τη φιλοσοφία της διδασκαλίας των Φυσικών
επιστημών στο νέο Λύκειο, φαίνεται ότι: Όπως στην Α' Λυκείου δίνεται έμφαση στη
μελέτη του θέματος της "διατήρησης της ενέργειας", έτσι και στη Β' Λυκείου δίνεται
έμφαση στο θέμα της "διατήρησης της ορμής" και το σχετικό κεφάλαιο καλύπτεται σε
εύρος ως και 16 διδακτικών ωρών.
Ερωτηματικά υπάρχουν στην διδασκαλία της οριζόντιας βολής και της κεντρομόλου
δύναμης, θέματα που χαρακτηρίζονται από την ανάγκη για ανάλυση και σύνθεση
διανυσματικών μεγεθών, ενώ ανάλογη μελέτη δεν προτείνεται ούτε εδώ αλλά ούτε και
στην Α' Λυκείου. Οι οδηγίες προτείνουν να μη διδαχθούν οι "περιπτώσεις κεντρομόλου
δύναμης". Στην παράγραφο αυτή όμως δίνεται η ευκαιρία να συζητηθούν, να μελετηθούν
και να βγουν χρηστικά συμπεράσματα για μία σειρά από καθημερινά θέματα που αφορούν
κυρίως την ασφαλή κίνηση των μαθητών με τροχοφόρα (κίνηση σε στροφή, βρεγμένος
δρόμος κτλ).
Αντίθετα με όσα προτείνουν οι οδηγίες θα ήταν σκόπιμο να αφιερωθούν μερικές ώρες στη
σχετική παράγραφο (1.4) αν προκύψει ενδιαφέρον από τους μαθητές και να προταθούν
και σύντομα projects. Η εξοικονόμηση των ωρών μπορεί αν γίνει από το περιορισμό των
ωρών για την παρουσίαση του στατικού ηλεκτρισμού (Κεφ. 3) αφού το ίδιο θέμα έχει
μελετηθεί διεξοδικά και στην Γ' Γυμνασίου.
Το κεφάλαιο της διατήρησης της ορμής προτείνεται να διδαχθεί διεξοδικά με πλήθος από
ερωτήσεις και προβλήματα αφού, πέρα από τη σπουδαιότητά του στην μελέτη της

3. μηχανικής, προσφέρει μία σπουδαία ευκαιρία να ασκηθούν οι μαθητές για επίλυση
προβλημάτων.
ΧΗΜΕΙΑ Β' Γεν. Παιδείας
Είναι γεγονός ότι κατά την περσινή σχολική χρονιά, στα περισσότερα σχολεία δεν
καλύφθηκε επαρκώς το θέμα της Οργανικής Χημείας στην ύλη της Α' Λυκείου. Με βάση τις
διαθέσιμες ώρες και τις οδηγίες, αυτό μπορεί να γίνει στη Β' Λυκείου διεξοδικά ( όπως
κάθε χρόνο). Σε γενικές γραμμές δεν υπάρχει διαφοροποίηση σε σχέση με τις οδηγίες των
προηγούμενων χρόνων, όπου σαφώς αναφέρεται ότι δεν θα διδαχθούν μέθοδοι
παρασκευής παρά μόνο χημικές ιδιότητες των ομολόγων σειρών και των ενώσεων.
Δεδομένου ότι το μάθημα είναι γενικής παιδείας αποτελεί ιδιαίτερη πρόκληση για τον
διδάσκοντα η εξασφάλιση της ισορροπίας ανάμεσα σε θέματα "καθαρής θεωρίας" όπως
(πολυμερισμός, ανόρθωση δ.δ. προσθήκη κτλ ασκήσεις στοιχειομετρίας) και σε θέματα
εφαρμοσμένης χημείας και χημείας της καθημερινής ζωής (τρύπα του όζοντος, καταλύτες
κτλ).
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Β' Γεν. Παιδείας
Η διδακτέα ύλη της Βιολογίας στη Β' λυκείου γεν. Παιδείας παραμένει η ίδια και η
διδασκαλία του μαθήματος δεν παρουσιάζει ιδιαίτερες δυσκολίες.