SlideShare a Scribd company logo
1 of 11
Kosmologie




  Jongerenwerking
  De Kometen
In het nieuws.....

    16 November: Verste sterrenstelsel ooit ontdekt
    Het sterrenstelsel stamt uit de jeugd van het
     universum en is zo’n 13,2 miljard jaar oud.




“Dit sterrenstelsel is het meest verre object dat we ooit met zoveel zekerheid geobserveerd
hebben,”
MACS0647-JD

Afstand van 13,3 miljard lichtjaar
Ontstaan 420 miljoen jaar na de oerknal
Het licht heeft er dus 13,3 miljard jaar over gedaan om ons te bereiken.
Vgl onze melkweg :
heel klein. 'slechts' 600 lichtjaar.
zijn massa is veel kleiner
Astronomen vermoeden dat MACS0647-JD in die 13,3miljard jaar nog flink is
   gegroeid.
De sterren van MACS0647-JD zijn intussen zo goed als zeker uitgedoofd
Onze melkweg

als een schotel (de galactische schijf) met een
  verdikte kern (de centrale verdikking). De
  galactische schijf heeft een diameter van 100.000
  (120.000 recent) lichtjaren; de dikte is buiten de
  centrale verdikking ongeveer 3000 lichtjaren
200 miljard sterren
In het centrum van de Melkweg bevindt zich
  hoogstwaarschijnlijk een supermassief zwart gat
Andromedanevel

afstand wordt geschat tussen 2,4 en 2,9 miljoen
  lichtjaar, de diameter op ca. 250 000 lichtjaar
Het uitdeinende heelal

Na de oerknal(13,7 miljard jaar geleden) --> heelal is steeds verder
  gaan uitdijen.
Daardoor is de ruimte grootendeels leeg (met hier en daar dichtere
  delen (planeten, sterren, sterrenstelsels)
Grootte van het heelal

Straal van het zichtbare heelal :13,7 miljard lichtjaar
  ( 13.700.000.000 jaar)
Het licht van verdere objecten heeft nog geen tijd
 gehad om ons te bereiken
Opmerking: de ruimte kan sneller uitzetten dan de
 snelheid van het licht waardoor de fysieke grootte
 veel hoger zou liggen.
Waarnemingshorizon

Hoe verder men een objekt ziet hoe verder men
 terugkijkt in de tijd.
Grens : ongeveer 14milj. lichtjaar
Het uitdijnende heelal

Het heelaal dijnt uit vanuit elke plaats
Hoe oneinig is het heelal ?

Onvoorstelbaar groot : dus het verschil met oneinig is
 verwaarloosbaar.
In de praktijk beschouwen we het heelal als oneindig.
Toekomst van ons heelal

- Eeuwig uitdijen aan een versneld tempo (big rip).
- Uitdeijng zal afgeremd worden door de zwaartekracht, en
   daardoor instorten, zoals bij de oerknal maar dan achteruit (big
   crunch).
- Het heelal zal eeuwig uitdijnen, en de warmte-energie zal steeds
   verder verspreid raken, waardoor het steeds kouder wordt (big
   chill).
- Eeuwig uitdijnen, maar er zijn meerdere ruimten die dat ook
   doen en zo elkaar op den duur kruisen. (multiversum). Er
   ontstaan nieuwe centra, waar materie zich opnieuw
   samenvoegt--> nieuwe oerknallen.

More Related Content

What's hot

RS 2006 Ontstaan vh Zonnestelsel dl 2
RS 2006 Ontstaan vh Zonnestelsel dl 2RS 2006 Ontstaan vh Zonnestelsel dl 2
RS 2006 Ontstaan vh Zonnestelsel dl 2Rob Smit
 
Missiemaan Lespakket Presentatie2
Missiemaan Lespakket Presentatie2Missiemaan Lespakket Presentatie2
Missiemaan Lespakket Presentatie2Houtwijk
 
Reis van de zon door melkwegstelsel
Reis van de zon door melkwegstelselReis van de zon door melkwegstelsel
Reis van de zon door melkwegstelselKees De Jager
 
Sterrenkunde Teacher Training 1e sessie
Sterrenkunde Teacher Training 1e sessieSterrenkunde Teacher Training 1e sessie
Sterrenkunde Teacher Training 1e sessieunawe
 
Sterrenkunde Teacher Training 2e sessie
Sterrenkunde Teacher Training 2e sessieSterrenkunde Teacher Training 2e sessie
Sterrenkunde Teacher Training 2e sessieunawe
 
RS 2009-11 De Manen van Jupiter
RS 2009-11 De Manen van JupiterRS 2009-11 De Manen van Jupiter
RS 2009-11 De Manen van JupiterRob Smit
 
Sterren-spreekbeurt
Sterren-spreekbeurtSterren-spreekbeurt
Sterren-spreekbeurtcwiistrm
 
2 sterren-zandkorrels
2 sterren-zandkorrels2 sterren-zandkorrels
2 sterren-zandkorrelsKees De Jager
 
10 2-eerste-melkwegstelsels
10 2-eerste-melkwegstelsels10 2-eerste-melkwegstelsels
10 2-eerste-melkwegstelselsKees De Jager
 
Spreekbeurt Ruimte, Beau Crolla
Spreekbeurt Ruimte, Beau CrollaSpreekbeurt Ruimte, Beau Crolla
Spreekbeurt Ruimte, Beau CrollaGuido Crolla
 

What's hot (20)

Aarde
AardeAarde
Aarde
 
Kometen
KometenKometen
Kometen
 
Gebeurtenis
GebeurtenisGebeurtenis
Gebeurtenis
 
RS 2006 Ontstaan vh Zonnestelsel dl 2
RS 2006 Ontstaan vh Zonnestelsel dl 2RS 2006 Ontstaan vh Zonnestelsel dl 2
RS 2006 Ontstaan vh Zonnestelsel dl 2
 
Missiemaan Lespakket Presentatie2
Missiemaan Lespakket Presentatie2Missiemaan Lespakket Presentatie2
Missiemaan Lespakket Presentatie2
 
Reis van de zon door melkwegstelsel
Reis van de zon door melkwegstelselReis van de zon door melkwegstelsel
Reis van de zon door melkwegstelsel
 
Sterrenkunde Teacher Training 1e sessie
Sterrenkunde Teacher Training 1e sessieSterrenkunde Teacher Training 1e sessie
Sterrenkunde Teacher Training 1e sessie
 
Sterrenkunde Teacher Training 2e sessie
Sterrenkunde Teacher Training 2e sessieSterrenkunde Teacher Training 2e sessie
Sterrenkunde Teacher Training 2e sessie
 
RS 2009-11 De Manen van Jupiter
RS 2009-11 De Manen van JupiterRS 2009-11 De Manen van Jupiter
RS 2009-11 De Manen van Jupiter
 
Asteroides
AsteroidesAsteroides
Asteroides
 
Sterren-spreekbeurt
Sterren-spreekbeurtSterren-spreekbeurt
Sterren-spreekbeurt
 
Asteroiden
AsteroidenAsteroiden
Asteroiden
 
2 sterren-zandkorrels
2 sterren-zandkorrels2 sterren-zandkorrels
2 sterren-zandkorrels
 
Asteroïde
AsteroïdeAsteroïde
Asteroïde
 
4 mars-geschiedenis
4 mars-geschiedenis4 mars-geschiedenis
4 mars-geschiedenis
 
10 2-eerste-melkwegstelsels
10 2-eerste-melkwegstelsels10 2-eerste-melkwegstelsels
10 2-eerste-melkwegstelsels
 
Meeneemkring maan
Meeneemkring maanMeeneemkring maan
Meeneemkring maan
 
Ijsdwerg
IjsdwergIjsdwerg
Ijsdwerg
 
Spreekbeurt Ruimte, Beau Crolla
Spreekbeurt Ruimte, Beau CrollaSpreekbeurt Ruimte, Beau Crolla
Spreekbeurt Ruimte, Beau Crolla
 
Mysteries in ons heelal
Mysteries in ons heelalMysteries in ons heelal
Mysteries in ons heelal
 

Similar to Kosmologie

Similar to Kosmologie (20)

Exoplaneten
ExoplanetenExoplaneten
Exoplaneten
 
8 hete reuzenplaneten
8 hete reuzenplaneten8 hete reuzenplaneten
8 hete reuzenplaneten
 
Ontstaan planeten
Ontstaan planetenOntstaan planeten
Ontstaan planeten
 
Het heelal een ontdekkingsreis
Het heelal een ontdekkingsreisHet heelal een ontdekkingsreis
Het heelal een ontdekkingsreis
 
Evolutie van melkwegstelsels
Evolutie van melkwegstelselsEvolutie van melkwegstelsels
Evolutie van melkwegstelsels
 
Superclusters
SuperclustersSuperclusters
Superclusters
 
Teacher Training (Leiden, NL) - Session 2 part 1
Teacher Training (Leiden, NL) - Session 2 part 1Teacher Training (Leiden, NL) - Session 2 part 1
Teacher Training (Leiden, NL) - Session 2 part 1
 
Hoe oud is het heelal?
Hoe oud is het heelal?Hoe oud is het heelal?
Hoe oud is het heelal?
 
Presentatiezitting5
Presentatiezitting5Presentatiezitting5
Presentatiezitting5
 
Het raadsel van de eerste sterren...
Het raadsel van de eerste sterren...Het raadsel van de eerste sterren...
Het raadsel van de eerste sterren...
 
3 ontstaan-maan-aarde
3 ontstaan-maan-aarde3 ontstaan-maan-aarde
3 ontstaan-maan-aarde
 
RS 2009-02 Planeten bij Andere Sterren
RS 2009-02 Planeten bij Andere SterrenRS 2009-02 Planeten bij Andere Sterren
RS 2009-02 Planeten bij Andere Sterren
 
10 4-evolutie-melkwegstelsels
10 4-evolutie-melkwegstelsels10 4-evolutie-melkwegstelsels
10 4-evolutie-melkwegstelsels
 
1. hoe bijzonder is onze aarde! definitief
1. hoe bijzonder is onze aarde! definitief1. hoe bijzonder is onze aarde! definitief
1. hoe bijzonder is onze aarde! definitief
 
Diamantster
DiamantsterDiamantster
Diamantster
 
5 ijsdwerg
5 ijsdwerg5 ijsdwerg
5 ijsdwerg
 
Asteroiden
AsteroidenAsteroiden
Asteroiden
 
Kosmische raadselen
Kosmische raadselenKosmische raadselen
Kosmische raadselen
 
3 ontstaan-planetenstelsel
3 ontstaan-planetenstelsel3 ontstaan-planetenstelsel
3 ontstaan-planetenstelsel
 
Teacher Training (Leiden, NL) - Session 2 part 2
Teacher Training (Leiden, NL) - Session 2 part 2Teacher Training (Leiden, NL) - Session 2 part 2
Teacher Training (Leiden, NL) - Session 2 part 2
 

More from Bianca Nowak

Ontdekking planeten zonnestelsel
Ontdekking planeten zonnestelselOntdekking planeten zonnestelsel
Ontdekking planeten zonnestelselBianca Nowak
 
Het licht en spectroscopie
Het licht en spectroscopieHet licht en spectroscopie
Het licht en spectroscopieBianca Nowak
 
Het licht en spectroscopie
Het licht en spectroscopieHet licht en spectroscopie
Het licht en spectroscopieBianca Nowak
 
Hubble Space telescope
Hubble Space telescopeHubble Space telescope
Hubble Space telescopeBianca Nowak
 
Mars onder de loep
Mars onder de loepMars onder de loep
Mars onder de loepBianca Nowak
 
Hoe is het leven ontstaan,
Hoe is het leven ontstaan,Hoe is het leven ontstaan,
Hoe is het leven ontstaan,Bianca Nowak
 

More from Bianca Nowak (12)

Ontdekking planeten zonnestelsel
Ontdekking planeten zonnestelselOntdekking planeten zonnestelsel
Ontdekking planeten zonnestelsel
 
De maan
De maanDe maan
De maan
 
Ons zonnestelsel
Ons zonnestelselOns zonnestelsel
Ons zonnestelsel
 
Planetenjacht
PlanetenjachtPlanetenjacht
Planetenjacht
 
Raketten theorie
Raketten theorieRaketten theorie
Raketten theorie
 
Het licht en spectroscopie
Het licht en spectroscopieHet licht en spectroscopie
Het licht en spectroscopie
 
Het licht en spectroscopie
Het licht en spectroscopieHet licht en spectroscopie
Het licht en spectroscopie
 
Hubble Space telescope
Hubble Space telescopeHubble Space telescope
Hubble Space telescope
 
Gagarin
GagarinGagarin
Gagarin
 
Mars onder de loep
Mars onder de loepMars onder de loep
Mars onder de loep
 
Curiosity
CuriosityCuriosity
Curiosity
 
Hoe is het leven ontstaan,
Hoe is het leven ontstaan,Hoe is het leven ontstaan,
Hoe is het leven ontstaan,
 

Kosmologie

  • 2. In het nieuws..... 16 November: Verste sterrenstelsel ooit ontdekt Het sterrenstelsel stamt uit de jeugd van het universum en is zo’n 13,2 miljard jaar oud. “Dit sterrenstelsel is het meest verre object dat we ooit met zoveel zekerheid geobserveerd hebben,”
  • 3. MACS0647-JD Afstand van 13,3 miljard lichtjaar Ontstaan 420 miljoen jaar na de oerknal Het licht heeft er dus 13,3 miljard jaar over gedaan om ons te bereiken. Vgl onze melkweg : heel klein. 'slechts' 600 lichtjaar. zijn massa is veel kleiner Astronomen vermoeden dat MACS0647-JD in die 13,3miljard jaar nog flink is gegroeid. De sterren van MACS0647-JD zijn intussen zo goed als zeker uitgedoofd
  • 4. Onze melkweg als een schotel (de galactische schijf) met een verdikte kern (de centrale verdikking). De galactische schijf heeft een diameter van 100.000 (120.000 recent) lichtjaren; de dikte is buiten de centrale verdikking ongeveer 3000 lichtjaren 200 miljard sterren In het centrum van de Melkweg bevindt zich hoogstwaarschijnlijk een supermassief zwart gat
  • 5. Andromedanevel afstand wordt geschat tussen 2,4 en 2,9 miljoen lichtjaar, de diameter op ca. 250 000 lichtjaar
  • 6. Het uitdeinende heelal Na de oerknal(13,7 miljard jaar geleden) --> heelal is steeds verder gaan uitdijen. Daardoor is de ruimte grootendeels leeg (met hier en daar dichtere delen (planeten, sterren, sterrenstelsels)
  • 7. Grootte van het heelal Straal van het zichtbare heelal :13,7 miljard lichtjaar ( 13.700.000.000 jaar) Het licht van verdere objecten heeft nog geen tijd gehad om ons te bereiken Opmerking: de ruimte kan sneller uitzetten dan de snelheid van het licht waardoor de fysieke grootte veel hoger zou liggen.
  • 8. Waarnemingshorizon Hoe verder men een objekt ziet hoe verder men terugkijkt in de tijd. Grens : ongeveer 14milj. lichtjaar
  • 9. Het uitdijnende heelal Het heelaal dijnt uit vanuit elke plaats
  • 10. Hoe oneinig is het heelal ? Onvoorstelbaar groot : dus het verschil met oneinig is verwaarloosbaar. In de praktijk beschouwen we het heelal als oneindig.
  • 11. Toekomst van ons heelal - Eeuwig uitdijen aan een versneld tempo (big rip). - Uitdeijng zal afgeremd worden door de zwaartekracht, en daardoor instorten, zoals bij de oerknal maar dan achteruit (big crunch). - Het heelal zal eeuwig uitdijnen, en de warmte-energie zal steeds verder verspreid raken, waardoor het steeds kouder wordt (big chill). - Eeuwig uitdijnen, maar er zijn meerdere ruimten die dat ook doen en zo elkaar op den duur kruisen. (multiversum). Er ontstaan nieuwe centra, waar materie zich opnieuw samenvoegt--> nieuwe oerknallen.