2. İlişki ve İlişki Türleri
Bir-Çok İlişki
Bir-Çok İlişki en çok kullanılan ilişki türüdür.Bu ilişkide A tablosundaki bir kayıt B tablosundaki birden
çok eşlenen kayıda sahiptir.
Çok-çok İlişki
Bir çok-çok ilişkide, A tablosundaki bir satırın B tablosunda çok sayıda işi vardır.Ve tam terside
geçerlidir.
Bir-bir İlişki
Bir-bir ilişkide,A tablosundaki bir satırın B tablosunda birden fazla eş satırı olmaz.Bunun terside
geçerlidir.
3. Bir-Çok İlişki Kurmak
Tablolar arasında ilişki Veritabanı Araçları sekmesinde yer alanda İlişkiler
grubundaki (simge) İlişkiler düğmesie tıklatın.Karşınıza daha önce kurulmuş
ilişkileri gösteren İlişkiler penceresi gelecektir..
4. İlişki kurulacak tablolar Tablo Göste iletişim kutusundan seçilir.
Tablo Göster iletişim kutusunu açmak veya kapatmak için
Tasarım sekmesinde yer alan İlişkiler grubundaki Tabloyu
Göster düğmesine tıklatın.
5. Müşteriler liste kutusundaki Müşteri No alanını seçip fare sol tuşuna basılı iken sürükleyerek Siparişler
liste kutusundaki Müşteri No üzerine bırakın. Karşınıza aşağıdaki iletişim kutusu gelecektir.
6.
7. Şimdi Siparişler tablosu ile Nakliye Yöntemleri tablosu arasında Bir-Çok ilişki kuralım. Bunun için Tasarım
sekmesinde yer alan İlişkiler grubundaki Tablo Göster düğmesine tıklatın.
Tabloyu Göster iletişim kutusundaki Nakliye Yöntemleri tablosunu seçip Ekle komut düğmesine tıklatıp ilişkiler
penceresine ekleyin. Tabloyu Göster iletişim kutusunu kapatın.
8. Kurulan İlişkiler ile Çalışmak
Kurulmuş olan ilişkileri görüntüleyebilir, ilişkide değişiklik yapabilir,ilişkileri silebilir ve ilişkiler
penceresindeki bir tabloyu kaldırabilirsiniz.Şimdi bu işlemleri öğrenelim.
Var olan İlişkileri Görüntülemek
Var olan ilişkileri görüntülemek için Veritabanı Araçları sekmesinde yer alan İlişkiler grubundaki
İlişkiler düğmesine tıklatın. Karşınıza İlişkiler penceresi gelecektir. Burada veritabanındaki tablolar arasında kurulan
ilişkileri görebilirsiniz.
9. Var olan İlişkiyi Düzenlemek
Var olan ilişkileri görüntüleyin.Düzenlemek istediğiniz ilişki çizgisi üzerinde fare sağ tuşunu tıklatın.
10. İlişkiyi Silmek
İlişkiler penceresini açın. Silmek istediğiniz ilişki çizgisi üzerinde fare sağ
tuşuna tıklatın. Karşınıza ilk gelen Kısayol menüsünden Sil komutunu tıklatıp
ilişkiyi silin.
İlişkiler Penceresindeki Bir Tabloyu Kaldırmak
İlişkiler penceresinde kaldırmak istediğiniz tablonun herhangi bir noktasında fare sağ tuşuna tıklatın. Karşınıza gelen
Kısayol menüsünden Tablo Gizle komutunu tıklatın.
İlişkiler Kurulan Tablolar ile Çalışmak
Müşteriler ve Siparişler tabloları arasında ilişki kurduk. Şimdi Siparişler tablosunu açıp inceleyelim.
Müşteri No alanına tıkatıp veri giremezsiniz.Bu alana tıklattığınızda Müşteriler tablosuna girmiş olduğunuz
müşterilerin adları karşınıza gelir.Buradan müşteri adını seçebilirsiniz.Yani Müşteriler tablosuna girilmemiş bir müşteriyi
siparişler tablosuna giremezsiniz.
11. Bazı tabloların sol başında + simgesini göreceksiniz. Bu simgeye tıklatıp ilişki kurulan tabloyu
görüntüleyebilir ve açık olan tablodaki bilgilere göre bu tabloya veri girebilirsiniz. Örneğin aşağıdaki
Müşteriler tablosu içerisinde Siparişler tablosu görülmektedir.
12. Tablo Tasarımı Varsayılan Seçeneklerini Belirlemek
Tablo tasarımı varsayılan seçeneklerini belirlemek için Dosya menüsünden Seçenekler
seçeneğini tıklatın. Sol taraftan Nesne Tasarımcıları seçeneğini tıklatın. Sağ taraftaki Tablo
Tasarım Görünümü alanındaki seçenekleri kullanarak varsayılan tablo tasarım seçeneklerini
belirleyebilirsiniz.
13. Sorgu Nedir? Ne İşe Yarar?
Dizin oluşturarak (birincil anahtar) tablodaki kayıtların arama işlemini yapabiliyorduk. Fakat her zaman bu
yöntem tam olarak işimizi görmez. Benzer kayıtları seçme ve sıralama işlemine daha sonra gereksiniminiz
varsa, Sorgu hazırlamanız gerekir. Sorgu oluşturmak için oluştur sekmesinde yer alan Sorgular grubundaki
düğmeler kullanılır.
14.
15. Sorgu Türleri
Sorgular, farklı şekilde görüntülenmek ve çözümlemek için kullanılır. Tablonuzun
yapısına, verileri görüntüleme ve çözümleme yöntemlerinize göre farklı özellikte
sorgular hazırlamanız gerekir. Şimdi sorgu oluşturmadan önce sorgu türlerini
öğrenelim.
Seçme Sorguları
Seçme sorguda bir veya daha fazla tablodan veri alınır ve bu veriler kayıtların
güncelleştirileceği bir veri sayfasında görüntülenir. Seçme sorgular en yaygın
kullanılan sorgu türüdür. Seçme sorgular aynı zamanda verileri gruplama ve
toplam işlemlerinin yapılmasında kullanılırlar.
16. SQL Sorguları
SQL Sorguları, SQL deyimleri kullanılarak oluşturulan sorgudur. SQL Access gibi ilişkili veritabanlarında
sorgu oluşturmak için kullanılır. SQL deyimleri kullanılarak veritabanını güncelleştirme ve yönetme
sorguları oluşturabilir.
Tek Tablo için Seçme Sorgusu Hazırlamak
Öncelikle bir tablo için sorgu hazırlayalım. Tek tablo için sorgu birden çok tablo için hazırlanan tabloya
göre daha basittir. Tek tablo için sorguyu tasarım görünümünde ve sihirbaz kullanarak oluşturalım.
17. Tasarım Görünümünde Tek Tablo İçin Seçme Sorgusu Hazırlamak
Daha önceden hazırladığımız Müşteriler tablosu için bir sorgu hazırlayalım. Sorguyu açtığımızda bize Ankaralı
müşterimizin adlarını ve telefonlarını görüntülensin.
Oluştur sekmesinde yer alan Sorgular grubundaki
Sorgu tasarımı düğmesine tıklatın. Karşınıza Sorgu penceresi ve Tablo Göster iletişim
kutusunu yanlışlıkla kapatırsanız, Tasarım sekmesinde yer alan Sorgu Ayarları grubundaki
Tablo Göster düğmesine tıklatarak iletişim kutusunu görüntüleyebilirsiniz.
18.
19. Müşteriler tablosundaki alanlar bir liste kutusu şeklinde Sorgu penceresinde yer almaktadır. Tabloyu
Göster iletişim kutusunu kapat düğmesine tıklatarak kapatın.
20. Sihirbaz Kullanarak Tek Tablo İçin Seçme Sorgusu Hazırlamak
Sihirbaz kullanarak daha kolay sorgu hazırlayabilirsiniz. Ancak sihirbaz kullanarak
hazırlamış olduğunuz sorguda ölçüt belirleyemezsiniz. Ölçüt belirlemek için
sihirbazın son adımında sorgunun tasarım görünümünde açılmasını isteyebilir ve
ölçütünüzü yukarıda anlattığımız gibi belirleyebilirsiniz.
Şimdi Müşteriler tablosunu kullanarak sihirbaz yardımı ile bir sorgu oluşturalım.
Sorgu açıldığında müşteri adlarını ve telefon numaralarını görelim.
21. İlk adımı ne tür bir sorgu hazırlayacağınız sorulur. Basit Sorgu Sihirbazı seçeneğini seçip
Tamam Komut düğmesine tıklatın.
22. Tablolar/Sorgular açılır listesinden sorgu oluşturmada kullanacağınız
tabloyu seçin. Kullanabilir Alanlar alanında tabloda bulunan alanlar
görülecektir. Sorguda kullanmak istediğiniz alanları tek tek seçip
23. Burada sorgu için bir ad girebilirsiniz. Ayrıca burada iki seçenek yer almaktadır. İlk seçeneği
seçerseniz sorgu hazırlanır ve veri sayfası görünümünde sorgu karşınıza gelir. İkinci seçeneği
seçerseniz hazırlanan sorgu tasarım görünümünde karşınıza gelir.
24. Birden Fazla Tablo Kullanarak Seçme Sorgusu Hazırlamak
Şu ana kadar tek tabloyu kullanarak sorgu hazırladık. Birden fazla tablo kullanarak da
sorgu hazırlayabiliriz. Birden fazla tablo içeren sorguların anlamlı olması için sorgu
hazırlanan tabloların ilişkili olması gerekir.
Tasarım Görünümünde Birden Fazla Tablo Kullanarak Seçme
Sorgusu Hazırlamak
Çalışanlara göre satışları gösteren bir sorgu hazırlayalım. Bunun için daha önce
hazırladığımız Sipariş Takibi veri tabanındaki Siparişler ve Sipariş Ayrıntıları tablolarını
kullanacağız. Bu iki tabloyu daha önce ilişkilendirmiştik. Hazırlanacak tabloda Siparişler
tablosundan Çalışan No, Sipariş Tarihi, Nakliye Bedeli ve Satış Vergi Oranı, Sipariş
Ayrıntıları tablosundaki Miktar alanları yer alacaktır.
25. Birden Fazla Tablo Kullanarak Seçme Sorgusu Hazırlamak
Şu ana kadar tek tabloyu kullanarak sorgu hazırladık. Birden fazla tablo kullanarak da sorgu
hazırlayabiliriz. Birden fazla tablo içeren sorguların anlamlı olması için sorgu hazırlanan
tabloların ilişkili olması gerekir.
Tasarım Görünümünde Birden Fazla Tablo Kullanarak Seçme
Sorgusu Hazırlamak
Çalışanlara göre satışları gösteren bir sorgu hazırlayalım. Bunun için daha önce hazırladığımız
Sipariş Takibi veri tabanındaki Siparişler ve Sipariş Ayrıntıları tablolarını kullanacağız. Bu iki
tabloyu daha önce ilişkilendirmiştik. Hazırlanacak tabloda Siparişler tablosundan Çalışan No,
Sipariş Tarihi, Nakliye Bedeli ve Satış Vergi Oranı, Sipariş Ayrıntıları tablosundaki Miktar
alanları yer alacaktır.
26. Dikkat ederseniz tablolar arasındaki ilişki burada görülmektedir. Sorguda yer alan alanları yukarıdaki gibi
tasarım görünümünde ayarlayın.
Sorguyu Çalışanlara Göre Satışlar adı altında kaydedin. Sorguyu açtığınızda aşağıdaki gibi karşınıza
gelecektir.
27. Sihirbaz Kullanarak Birden Fazla Tablo Kullanarak Seçme Sorgusu
Hazırlamak
Müşterilere göre satışları gösteren bir sorgu hazırlayalım. Bunun için Sipariş Takibi
veritabanındaki Siparişler ve Sipariş Ayrıntıları tablolarını kullanacağız. Siparişler tablosundaki
Müşteri No, Sipariş Tarihi, Nakliye Bedeli ve Satış Vergi Oranı ve Sipariş Ayrıntıları tablosundaki
Miktar alanları sorguda yer alacaktır.
28. Tablolar/Sorgular açılır listesinden Siparişler tablosunu seçin. Daha sonra Kullanılabilir Alanlar
alanından MüşteriNo, SiparişTarihi, NakliyeBedeli ve SatışVergisiOranı alanlarını seçip
düğmesine tıklatıp Seçili Alanlar alanına kopyalayın. Daha sonra Tablolar/Sorgular açılır listesinden Sipariş
Ayrıntıları tablosunu seçin. Kullanabilir Alanlar alanından Miktar alanını seçip
düğmesine tıklatıp Seçili Alanlar alanına kopyalayın. Nu seçimlerden sonra ilk adımı aşağıdaki şekilde
olacaktır.
29. Burada sorgunun özet olarak mı yoksa ayrıntılı olarak mı hazırlanacağı sorulmaktadır. Özet seçeneğini
seçerseniz Özet Seçenekleri komut düğmesine tıklatıp gelen iletişim kutusundan özet seçeneklerini
belirleyebilirsiniz. Ayrıntılı seçeneğini seçip İleri komut düğmesine tıklatarak sihirbazın son adımına
geçin.
30. Sorgu adını Müşterilere Göre Satışlar olarak girin. Daha sonra sorguyu tasarım
görünümünde açmak için Sorgu tasarımını değiştir, sorguyu veri sayfası görünümünde
açmak için Bilgileri görüntülemek için sorguyu aç seçeneğini seçin. Son komut
düğmesine tıklatıp işlemi bitirin.
