Xestión de residuos

XESTIÓN DE RESIDUOS
fracaso e solución
INCINERADORA NO DEZA NON
asina contra a incineración

fracaso e solución

que é un residuo?

“todo material que producimos na nosa vida
cotiá e do que nos temos que desprender
porque xa perdeu o seu valor ou deixou de
ser útil”

cada galeg@ xera 1,2 kg/día
2.790.975 kg/día

fracaso e solución
composición media dos RU en Galicia en 2009 – PXRUG 2010/ 2020

fracaso e solución
XERARQUÍA DE SISTEMAS NO TRATAMENTO DOS
RESIDUOS
1. prevención e redución
2. preparación para a reutilización
3. reciclaxe
3 Rs
4. valorización enerxética e incineración
residuo “cero”
5. vertedoiro controlado

normativa legal
directiva europea 2008/98/CE
lei 10/2008, Galicia
lei 22/2011, estatal

fracaso e solución
catro modelos de xestión de residuos:

1 – SOGAMA: maioritario (79% da poboación e 77% dos residuos) e baseado na
incineración nunha única planta (Cerceda) e promovido a nivel autonómico

2, 3 – de ámbito comarcal (Coruña e Consorcio As Mariñas e Mancomunidade
Serra do Barbanza) e baseados na xestión da materia orgánica: compostaxe
aerobia (Barbanza) ou compostaxe + biometanización (Coruña).

4 – ningún tratamento: concellos que envian os residuos a vertedoiros
municipais, con algunha recuperación de certas fraccións (vidro, papel/cartón,
envases)

fracaso e solución

2007

NOSTIAN

CMC

LOUSAME

2010

fracaso e solución

fracaso e solución
modelo vertedoiro: formado
polos concellos que aínda
destinan a súa fracción resto
directamente ao vertedoiro sen
un tratamento anterior.

modelo da Illa de Arousa, o único
concello galego no que se aplicou de
forma extensiva a compostaxe
caseira.

fracaso e solución
valorización incineración e/ou kg envases
material vertedoiro recuperados/hab*

modelo SOGAMA 6,81% 93,19% 3,94

modelo vertedoiro 5,82% 94,18% ---

modelo A Coruña-As
58,96% 41,04% 15,50
Mariñas

modelo Barbanza 64,49% 35,51% 58,10

Galicia 16,86% 83,14%

Tabela 1: Resumo dos resultados porcentuais dos diferentes modelos de
xestión dos res. urbanos en Galiza. Fonte, borrador do PXRUG 2007-2017,
Xunta de Galicia.
*Datos de Ecoembes para o ano 2010

fracaso e solución
perxuízos da incineración

fracaso e solución
saudable? a incineración …
- … emite a atmosfera ou filtra ás augas dioxinas, furanos ou metais pesados:
substancias moi tóxicas e bioacumulativas que producen malformacións conxénitas,
malformacións nos fetos, alteracións inmunolóxicas e hormonais, desordes no
comportamento, aumento na incidencia de diabetes, atraso no crecemento e cancro

- a causa destas substancias a incineración é un problema importante (estudo “
incineración e saúde” de GREENPEACE)
- 33.000 médicos europeos afirman que a incineración é unha tecnoloxía
perigosa para a saúde
- conclusións do I Simposio sobre Incineración e Saúde (Colexio Oficial de
Médicos de Guipuzkoa): "afirmar que non existen riscos adicionais significativos
na saúde da poboación cercana a unha incineradora moderna é un slogan que
carece de rigor e fundamento científico”.

-POLO TANTO, principio de precaución: os niveis permitidos baixan constantemente
en base a estudios de situacións previas

fracaso e solución
a incineración é ruinosa economicamente:

- crea postos de traballo de baixa calidade e cualificación
- o custo de cada posto de traballo xerado rondaría o millón de euros
- a enerxía xerada pola planta é consumida por ela mesma para quentar os fornos,
segundo datos da propia industria
- desperdicio dunha enorme fonte de recursos naturais que poderían ser
aproveitados a través de outros métodos economicamente máis rendibles como o
retorno, a reciclaxe ou a compostaxe
- moitos concellos non poden pagar SOGAMA a pesar de que o custo que lles
traslada é a metade do que se paga en Europa

as vantaxes da compostaxe – Amigos da Terra: http://tierra.org/spip/ecrire/img_pack/icones/pdf-dist.png
Retorna. Rede para o fomento dos SDDR : http://www.retorna.org/es/

fracaso e solución
xeración de empregos: o estudo “more jobs, less waste,” demostra que outro
modelo de xestión podería supor ata 9 veces máis postos de traballo cunha menor
inversión e cunha incidencia máis repartida sobre o territorio.
máis postos de traballo, menos residuos:
http://tierra.org/spip/IMG/pdf/Mas_puestos_de_trabajo_menos_residuos_castellano-2.pdf

SOGAMA BARBANZA (trata 38.000 tm/ano)
91 persoas 150 persoas
14 empregos/100.000 tn (ratio máis 438 empregos/100.000 tn
baixa das incineradoras do estado)

fracaso e solución
beneficio medioambiental?
-… non elimina o lixo: SOGAMA xera cada ano unhas 30.000 tn de cinzas
perigosas (30%-40% do volume orixinal), que requiren almacenamento e
tratamento en vertedoiros selados
-… emite gases de efecto invernadoiro á atmosfera (SOGAMA é a 6ª principal
fonte de cambio climático de Galicia)
- … a concentración na xestión dos residuos xera un enorme tráfico de
camións cheos de lixo de un lado a outro do país, contribuíndo de forma
determinante ao cambio climático.

- … as terras de cultivo e alimentos producidos nun radio de 10 km (como
mínimo) están afectados pola emisión de compostos químicos perigosos.

Manifiesto Personal Sanitario Guipuzcoa

fracaso e solución
opcións de tratamento de Ru e efecto VERTEDOIRO INCINERADORA

invernadoiro
CH4 / CO2
incrementan as emisións: CO2
 r. biodegradábeis a vertedoiro (CH4)
 combustión de fósiles (plásticos) Lixiviados
Residuos
Escouras,
 incineración (N2O) biodegradábeis
cinzas
 transporte (CO2)
COMPOSTAXE
diminúen as emisións: CO2
 reciclaxe ( ACV produción) Biomasa Fixación
CO2
Nova
 compostaxe (ACV fertilizantes CO2
fixación
Nova
inorgánicos, turba, ...) C18H19O9N1 Retorno
biomasa
 valorización enerxética (substitución COMPOSTAXEº Incremento da
materia orgánica do solo
combustíbeis fósiles)
 incorporación de carbono refractario ao
solo (vertedoiros, compost)
Fonte: DXMA CE. Waste Management Options and Climate Change,
Final report, DG Environment, AEA Technology, 2001

fracaso e solución
fracasos
-ate a chegada da crise (lixeiro descenso) incremento constante da xeración de
residuos (unha media do 4,76% anual) … de manterse a tendencia, en 2020
Galicia produciría case dous millóns de tn/ano
-balanzo enerxético negativo
-grave problema de contaminación e saúde pública
-desincentivación de medidas de redución
-resultados de valorización material porcentualmente similar ao modelo de
vertedoiro: milleiros de toneladas de materias primas estragadas
-SOGAMA supuxo un importante investimento (orzamento orixinal 145 millóns
€, finalmente 169, 1999), e suba de impostos nos concellos co obxecto de pagar
un tratamento supostamente “recuperador” ou “revalorizador” do lixo. Os
concellos pagan máis de 50 €/tonelada de lixo tratada (a metade do prezo
europeo e inda así non “chegan”)
-INCÚMPRENSE as xerarquías e directrices de xestión de residuos marcadas pola
UE: se prima o tratamento finalista en vez do tratamento na orixe dos residuos

fracaso e solución
por que se mantén SOGAMA a pesar destes datos?

ten capital público (Xunta de Galicia, 51%) pero tamén privado (Gas Natural
Fenosa, 49%) e ten sido un bo negocio

- obtiña a maior parte dos seus ingresos (55% de 91 millóns de euros en 2007) de
cobrar aos concellos por tratar os seus residuos inda que só trata a metade,
enviando o resto do lixo directamente a un macrovertedoiro.

- tamén cobra pola enerxía eléctrica xerada, polos envases recuperados, por
procesar e queimar fariñas cárnicas ou por queimar residuos farmacéuticos (que
en ocasións teñen sido vertidos).

fracaso e solución
outro modelo de xestión dos residuos é posible no que a cidadanía participe de xeito real e efectivo e se apoie
verdadeiramente os 3Rs (redución, reutilización e reciclaxe):

- novo esquema de recollida selectiva (“húmido-seco”)
- priorizar a redución desde a orixe promovendo a cultura do "Residuo 0", moito máis alá do 10% que figura no
plan de residuos para 2020. Prohibindo as bolsas dun so uso e penalizando o sobreenvasado e a xeración de
envases perigosos e custosos de reciclar e fomentando que concellos e cidadáns vexan nas súas facturas reflectida
unha xestión correcta.
- converter a compostaxe no motor principal da redución (materia orgánica é o 50% da bolsa do lixo): a
compostaxe comunitaria, domiciliaria e descentralizada é unha das principais bazas para converter os "residuos"
en "solo fértil" para as terras e montes galegos.
- implantar sistemas de "devolución, depósito e retorno" (SDDR) como noutros países do noso entorno.
- desenvolver unha industria do reciclaxe (especialmente vidro, aluminio e cartón) para aproveitar a maior parte
da fracción restante e superar o 14% de reciclaxe actual para achegarnos ao 50% en 2020.
- establecer un sistema descentralizado de xestión que minimice o absurdo custe enerxético e económico do
tráfico de residuos e implante a lóxica da xestión preto de onde o problema se produce.

unha nova cultura da xestión dos residuos que permita velos como recursos, como unha oportunidade para xerar
máis de 1200 empregos directos en Galicia, un impulso para a economía galega, unha fonte de fertilidade para a
terra e unha ferramenta de conservación dun medio ambiente san e saudable.

fracaso e solución

lei 1/1988, de iniciativa lexislativa popular
ante o Parlamento de Galicia

fracaso e solución

puntos fortes da ILP – iniciativa lexislativa popular

1 – un novo PLANO DE XESTIÓN DE TRATAMENTO DE RESIDUOS SÓLIDOS URBANOS

2 – establecemento dunha rede de PLANTAS COMARCAIS DE RECICLAXE E
COMPOSTAXE

3 – establecemento dun CANON DE INCINERACIÓN E ELIMINACIÓN DE RESIDUOS

4 – promoción de MODELOS PREFERENTES de xestión dos residuos axeitados á zona
que os xera

fracaso e solución

1 – NOVO PLANO DE XESTIÓN DE TRATAMENTO DE RESIDUOS SÓLIDOS URBANOS,
con novas asignacións orzamentarias e obxectivos que respecte a xerarquía
establecida pola UE.

asignacións obxectivos
presupostarias
REDUCIÓN (non inferior . 10% redución na xeración de lixo
ao 15%) e REUTILIZACIÓN . recollida separada bruta con calidade para reutilización e
& RECICLAXE (non reciclaxe (compostaxe de calidade no caso da fracción orgánica
inferiores ao 60%) húmida), do 60% de cada unha das fracións de vidro,
papel/cartón, plásticos, envases, metálicos e mixtos e materia
orgánica
. reutilización e reciclaxe efectiva de máis do 50% da fracción
orgánica húmida e de máis do 50% do conxunto das restantes
fraccións.

fracaso e solución


2 - Rede de PLANTAS COMARCAIS DE RECICLAXE E COMPOSTAXE cun tamaño
máximo equivalente a 100.000 hb/equivalentes ou tratamento de 40.000 tn/ano.
Por dúas rázóns:

-é convinte comarcalizar a xestión do lixo (maior proximidade e concienciación &
necesidades distintas)

-as instalacións canto máis grandes son máis probabilidade teñen de funcionar
peor (SOGAMA é un exemplo palmario)

fracaso e solución


3 – CANON DE INCINERACIÓN E ELIMINACIÓN DE RESIDUOS a satisfacer polas
entidades xestoras de vertedoiros, incineradoras e outras instalacións de
eliminación. Os ingresos serán destinados a financiar parte dos custos das
actuacións en prevención, preparación para a reutilización, reciclaxe e
compostaxe.

“quen contamina paga”

fracaso e solución

4 – MODELOS PREFERENTES DE XESTIÓN

-implantación de modelos de recollida separada eficientes: recollida porta-a-porta en
ámbitos urbanos de menos de 10.000 habitantes e sistemas mixtos de separación húmido-
seco universal, illas de dous contedores monomaterial para vidro e papel (opcionalmente,
estas illas poderían estar formadas por tres contedores para vidro, papel e envases).

-fomento de prevención e a reutilización e o reciclado de alta calidade mediante sistemas
de depósito, devolución e retorno (SDDR) para cando menos os seguintes materiais:
envases usados ou residuos de envases usados de vidro, plástico, metal e briks procedentes
do consumo doméstico ou de calquera outro usuario final, para dirixilos cara as alternativas
de xestión mais axeitadas.

-implantación da compostaxe doméstica, como modelo prioritario, nos ámbitos de
poboación dispersa, e a compostaxe comunitaria en pequenos núcleos, barrios e espazos
urbanos.

fracaso e solución

www.retorna.org/es/

estudio: viabilidad del sistema de retorno de
envases en España

el señor del reciclaje: el retorno

fracaso e solución
datos tirados das memorias de sostibilidade de SOGAMA e dos PXRUG

INCINERADORA NO DEZA NON
ILP – iniciativa lexislativa popular
ASINA CONTRA A INCINERACIÓN
www.incineradoradezanon.blogaliza.org

MATERIAIS PROCEDENTES:
tino quintela
maría durán
manolo soto
maría lafuente
incineradora non (carballiño)

Xestión de residuos

Recommended

Recommended

More Related Content

Viewers also liked

Viewers also liked (14)

Similar to Xestión de residuos

Similar to Xestión de residuos (15)

Xestión de residuos