1. thừa sau khi ăn xong, lâu ngày chúng tích tụ thành gò. Đem những mảnh hóa thạch tìm
thấy ở đó đặt lên kính hiển vi, ta sẽ biết hết tất cả những gì người Jômon đã ăn. Lấy một
ví dụ cụ thể. Đó là trường hợp Torihama kaizuka, một kaizuka vô cùng quan trọng nằm
trong địa phận Mikata-chô tỉnh Fukui (miền trung tây Nhật Bản, phía biển Nhật Bản).
Người ta đã phát hiện nơi đó vết tích của các hạt giống các thực vật như quả bầu
(hyôtan) cây vừng mè (egoma)19, cây tía tô (shiso, beefsteak plant), các giống đậu
(mame) và gobô (rễ ngưu bàng, burdock). Điều này xác định rằng từ rất sớm, người
Jômon đã biết đến canh tác tuy rằng chỉ ở trong một phạm vi nhỏ hẹp.
Qua những di vật của kaizuka, có thể hiểu biết một cách toàn thể về sinh hoạt của người
đương thời. Cũng vì trong đống kaizuka người ta còn thấy dấu vết những dụng cụ làm
bằng đất, bằng đá hoặc bằng xương hoặc sừng. Đôi khi đào được cả những mảnh xương
người, xương thú hay xương cá có lớp calcium của vỏ sò bao bọc và bảo tồn. Mục đích
của các nhà nghiên cứu về thời đại này có lẽ là làm sao thông qua những di vật đó, tái
tạo lại được hình ảnh nếp sinh hoạt và hoàn cảnh thiên nhiên trong đó, người Jômon đã
sinh sống.
36
Marukibune (thuyền độc mộc)
Vật khai quật được ngoài lưỡi câu (tsuribari) , lao (mori), chỉa (yasu) bằng sừng hay
xương thú, người ta còn thấy có những tảng đá hay tảng đất (sekisui, dosui) - dùng như
neo (omori) để giữ lưới đánh cá dưới nước khỏi bị di chuyển - nên có thể suy ra là phép
đánh cá thời ấy trên cơ bản dựa vào lưới. Ngoài ra, khắp các nơi đều tìm thấy dấu vết
của loại thuyền độc mộc (marukibune), thuyền nạo bằng cách hun cháy phần ruột
nguyên một thân cây sau khi đã xẻ nó làm đôi. Việc di tích của người Jômon đã được
19 Dầu egoma (ugoma) dùng để ăn hay thắp đèn.