1. Bouwen
Oostenin het
Magazine voor bouwend Oost Nederland
18e Jaargang no. 1 - februari 2010
Bouwen
Oostenin het
In dit nummer
Nijhuis Rijssen bouwt in historisch hart Zutphen
Holten krijgt multifunctioneel Kulturhus
Energetische woningverbetering door ketenintegratie
Bouwhof Citadel op bezoek bij De Groot Vroomshoop
In dit nummer
Nijhuis Rijssen bouwt in historisch hart Zutphen
Holten krijgt multifunctioneel Kulturhus
Energetische woningverbetering door ketenintegratie
Bouwhof Citadel op bezoek bij De Groot Vroomshoop
Magazine voor bouwend Oost Nederland
18e Jaargang no. 1 - februari 2010

2. 7
U i t s t e k e n d e s a m e n w e r k i n g t u s s e n
g e m e e n t e , a r c h i t e c t e n a a n n e m e r
Holten krijgt
multifunctioneel
Kulturhus
Het voormalige gemeentehuis aan de Smidsbelt in Holten wordt momenteel
herbestemd tot Kulturhus. Openheid is het toverwoord bij deze verbou-
wing en uitbreiding. Met name de voorgevel en linkerzijde van het gebouw
zullen ingrijpend veranderen. Tevens wordt het interieur geheel gereno-
veerd en gemoderniseerd. Met Ton Spaink heeft de gemeente Rijssen-
Holten een ervaren projectleider ingezet om deze klus te klaren. Ter
Steege Bouw Rijssen is samen met 4D Architecten uit Enter verantwoorde-
lijk voor het eindresultaat.

3. 9
Planbegeleider Rik Nijhof
De behoefte aan een Kulturhus in Holten was
er al jaren. De plaatselijke bevolking is er
actief en ondernemend. Twee jaar geleden
toen de gemeentelieden verhuisden van
Holten naar Rijssen, werden er voorzichtig
plannen geopperd om het voormalige
gemeentehuis te herinrichten. Rik Nijhof, plan-
begeleider binnen 4D Architecten te Enter:
“Na inventarisatie door de gemeente bleek
dat de komst van een Kulturhus in Holten
beslist zou renderen. Maar liefst vijftien poten-
tiële participanten gaven aan graag in aan-
merking te komen voor een ruimte. Dit waren
onder andere het Sociaal Cultureel Werk,
Stichting Zozijn, de bibliotheek en muziek
school MOC, VVV, de Wereldwinkel en een
politiepost. Bovendien wordt het gebouw uit-
gebreid met een nieuwe horecagelegenheid
en een multifunctionele zaal met daaronder
een kelder voor de kunstcollectie van de
Holtense verzamelaar en schenker, huisarts
J.P. Nagelhout (1901-1975). Met deze gebrui-
kers krijgt het gebouw het nieuwe karakter
van een Kulturhus.”
Scherp inschrijven
Vorig jaar september vond de aanbesteding
plaats waar zeven aannemers op inschreven.
Ter Steege Bouw Rijssen was de laagste
inschrijver en kreeg opdracht om het werk uit
te voeren. Projectleider Bert Blaazer: “We
hebben scherp ingeschreven mede vanwe-
ge het feit dat we als lokale aannemer
uiteraard graag projecten willen realiseren
die binnen de gemeente vallen. Zo’n project
geef je niet graag uit handen. Bovendien wil-
len we onze medewerkers, met het oog op
de crisis graag aan het werk houden.” Voor
zowel de architect als de aannemer is de uit-
breiding en renovatie van het Kulturhus (3100
m2) een enorme uitdaging. Het voormalige
Projectleider Bert Blaazer
gemeentehuis kent van vloer tot dak behoor-
lijke niveauverschillen, waardoor deze klus
niet onder de noemer ‘standaard’ valt. Bert
Blaazer: “De niveauverschillen leveren uitein-
delijk een speels geheel op, maar het vereist
echt specialisme en een enorm goede
samenwerking tussen de aannemer, architect
en installateur, in dit geval De Groot Installatie
te Hengelo.” Rik Nijhof voegt er aan toe blij te
zijn dat Ter Steege Bouw Rijssen uiteindelijk het
project in handen heeft gekregen. “Op basis
van hun kennis en expertise heb ik het volste
vertrouwen in een degelijk en goed eindresul-
taat.”
Speels karakter
In tegenstelling tot de gesloten uitstraling van
het oude gemeentehuis krijgt het Kulturhus
vooral een open karakter. Rik Nijhof: “Dat was
een bewuste keuze van de architect Sander
ter Harmsel. Een multifunctioneel gebouw is
uitnodigend en toegankelijk voor de bevol-

4. 11
king. Het huidige plein De Smitsbelt, welke nu
fungeert als parkeerplaats, wordt grotendeels
autovrij gemaakt. We hebben ervoor geko-
zen om de vloerafwerking van de centrale
hal door te laten lopen tot op het plein met
behulp van leisteenstroken. Hierdoor ontstaat
een zogenaamde ‘rode loper’ voor het
publiek. Verder gaat het gesloten karakter
van het voormalige gemeentehuis plaats
maken voor een open en levendige uitstra-
ling. Dit wordt bereikt door het huidige
gebouw aan de voorzijde te openen naar
het plein toe en aan te kleden met nieuwe
functies. De entreeluifel en de horecagele-
genheid krijgen daarin een prominente rol.
De materialisering en detaillering van deze
nieuwe uitbreidingen, bestaande uit veel
glas en zinken daklijsten, dragen bij aan het
nieuwe karakter van het Kulturhus. In de
vormgeving is gezocht naar een optimale
inpassing van de uitbreidingen in de context
van de situatie. Ook het interieur van de hore-
cagelegenheid, met een houten gelamineer-
de dakconstructie in het zicht, draagt bij aan
het contrast van de nieuwe functie met de
bouwkundige details van het voormalige
gemeentehuis.”
Tegenvallers
10 Juni aanstaande staat de oplevering van
het Kulturhus gepland. Projectleider Bert
Blaazer geeft aan dat dit nog een enorme
uitdaging wordt. “Inmiddels hebben we vier
weken onwerkbaar weer gehad. We lopen
dus wel behoorlijk achter op schema.
Bovendien stuiten we elke dag op bouwkun-
dige verassingen waar we niet op gerekend
hadden. Het zogenaamde ‘meters maken’ is
beslist niet aan de orde.” Blaazer legt uit dat
alleen al het injecteren van de grond onder
de bestaande fundering twee weken extra in
beslag nam. “Dit was noodzakelijk vanwege
de aanbouw van de nieuwe multifunctionele
zaal met kelder. Om te voorkomen dat het
bestaande gebouw zou verzakken, diende
de grond eronder geïnjecteerd te worden
middels waterglasinjectie. Dit viel echter
‘ H e t n i v e a u v e r s c h i l t u s s e n d e v o o r -
e n a c h t e r k a n t i s m a a r l i e f s t t w e e m e t e r ’
Het Kulturhus na oplevering

5. 12
enorm tegen. De grond was zo hard dat het
zich nauwelijks liet injecteren. Ook bijvoor-
beeld even een kabel trekken is niet aan de
orde. Het verschil in hoogte tussen de voor-
en achterkant van het gebouw is maar liefst
twee meter!”
Grondig renoveren
Desondanks zijn Blaazer en Nijhof overtuigd
van een verassend eindresultaat. Met name
de nieuwe horecagelegenheid (200 m2) en
multifunctionele zaal (230 m2) worden blik-
vangers, hoewel de inrichting ervan niet ver-
gelijkbaar is. In tegenstelling tot het open
karakter dat het Kulturhus zal kenmerken,
wordt de multifunctionele zaal een gesloten
gedeelte, uitgevoerd in baksteen. Het heeft
volgens Rik Nijhof te maken met de functie
van deze ruimte. Naast deze uitbreidingen zal
elke ruimte in het bestaande gebouw gron-
dig onder handen worden genomen.
Vloerbedekking en systeemplafonds worden
vernieuwd. Daarnaast wordt het gehele
gebouw binnen geschilderd in eigentijdse
kleuren. Het installatiewerk gaat geheel vol-
doen aan de eisen van deze tijd. Het duurza-
me karakter met kwalitatief hoogwaardig
materiaal van het huidige gebouw blijft ech-
ter zoveel mogelijk gehandhaafd. Blaazer
legt als voorbeeld uit dat de bestaande bui-
tenbekleding terug zal komen in de aange-
bouwde zaal. “Dus ook in het interieur van de
multifunctionele zaal blijft de confrontatie tus-
sen oud en nieuw zichtbaar.”
De vijftien participanten zijn bijzonder blij met
de komst van het nieuwe Kulturhus. Bert
Blaazer: “Er wordt met man en macht
gewerkt om de gewenste opleverdatum van
10 juni te halen. Als het weer binnenkort een
zachter karakter krijgt moet het gaan lukken!”
Onderstaande bedrijven zijn betrokken bij
het project Kulturhus, Holten
Opdrachtgever: Gemeente Holten/Rijssen; Hoofdaannemer: Ter Steege Bouw Rijssen
b.v., Rijssen; Architect: 4D Architecten, Enter; Installaties: De Groot Installatiegroep,
Hengelo; Constructeur: FACE planbegeleiding: Enter; Sonderingen: MOS
Grondmechanica, Rijssen; Grondwerk: Roelofs, Vriezenveen; Metsel- en lijmwerk:
Bruggeman, Rijssen; Overige adviseurs: Henk Wegkamp (Detailanalyse – advies –
schadeonderzoek), Weiteveen; Werkvoorbereiding: Holterman Wapeningsstaal bv,
Markelo; Injectieslang: Hakron: Nunspeet; Kelderafdichtingen: De Jong Kelderafdichting,
Muiden; Kalkzandstenen blokken: Bouwcenter V/d Bosch, Vriezenveen; Kalkzandsteen
Lijmelementen: Calduran, Hardewijk; Lijmwerk Kalkzandsteen: B & M Lijmwerken, Rijsssen;
Leveren Metselmortel: EBC-mix, Ede; Voegen bestaande gevels: Wildvank voegers-
bedrijf, Vriezenveen; Alvon Wandelementen: ALVON Bouwsystemen bv, Veenoord; VBI
PS Combinatievloer: Raab Karcher Eshuis, Vriezenveen; DYCORE Breedplaatvloeren:
DYCORE Systeemvloeren, Oosterhout; Leveren Hout: Witzand Hout BV, Almelo;
Plaatmaterialen: Jongeneel: Enschede; Gelamineerde liggers: De Groot Vroomshoop
BV, Vroomshoop; Staalconstructie: Morsink Constructie, Enter; Stalen dakplaten: Olthof
dak- wand- en gevelbeplating, Nijverdal; Hang & Sluitwerk: Voskamp, Almelo; Houten
kozijnen inkoop: Timmerfabriek Riessen, Rijssen; Houten Kozijnen leveren: Timmerfabriek
Hoogeveen, Hoogeveen; Aluminium kozijnen: Polybouw Aluminium B.V., Rijssen;
Voegvulling kitwerk: Zwapex, Rotterdam; Diamantzagen en –boren: RGS Rijssense
Gebouwensloperij bv, Rijssen; Grondwerken: HBR Henny Roelofs Grondwerken,
Vriezenveen; Materiaal algemeen: Ter Steege Materieel, Rijssen; Mobiele Kranen:
Wagenborg Hengelo; Betonpompbedrijf: Betonpompbedrijf Nijwa bv, Hengelo;
Afvalcontainers: Van Gansewinkel BV, Drachten; Afvalcontainers: Ten Brinke Reclyckling,
Rijssen; Fundering Grond-injectie: B & P Bodeminjectie, Vianen; Vloer-kelderwandisolatie:
Van Buren Nijverdal, Nijverdal; Merford Deur met kozijnen: Merford Special Doors,
Gorinchem; Brandwerend Rolscherm: Hoefnagels Brand- en Bedrijfsdeuren bv, Tilburg;
Glazen paneelwanden: Espero BV, Waalwijk; Transparante rolluiken: Euroll Service bv,
Zeewolde.

6. 13
Directeur eigenaar Erik Morsink typeert de
opdracht in Holten als “bewerkelijk, maar zeer
zeker goed te doen voor ons.” De constructie
kent geen rechte standaardoplossingen
maar dat is nu juist een van onze sterke pun-
ten. In Holten hebben we zowel het nieuw-
bouwgedeelte als de verbouwing gereali-
seerd. In totaal heb je het over zo’n
vijfenveertig ton staal waarvan pakweg
tweederde voor de nieuwbouw. Kenmerkend
was de hoge doorloopsnelheid. We hadden
het voortraject qua calculatie al rond maar
de definitieve tekening ontvingen we eind
december. De constructie hebben we daar-
op in een paar dagen geproduceerd, waar-
na de poedercoating door Van Merksteyn in
Raalte is aangebracht. Een week later was
de constructie geplaatst en gemonteerd. De
komende tijd staan nog diverse montagewer-
ken op het programma. We moeten nog
enkele stalen balken monteren en ook leve-
ren we de trappen voor het Kulturhus. Je mag
Morsink levert
staalconstructie
Kulturhus
Het Enterse staalconstructiebedrijf Morsink levert de constructie voor
zowel het nieuwbouw- als het verbouwgedeelte van het nieuwe Kulturhus
in Holten. Een bewerkelijke opdracht waarmee het twaalfjarig bedrijf ech-
ter niet geconfronteerd werd met noemenswaardige moeilijkheden.

7. 14
spreken van een soepel verloop en een
goede afstemming met Ter Steege.”
Positieve ontwikkelingen
Was de start in 1998 vrij kleinschalig, nu heeft
Morsink Constructie de beschikking over een
ruim onderkomen. Erik Morsink: “ Vijf jaar gele-
den hebben we ons pand aan de
Vonderweg betrokken maar vorig jaar was
wederom een uitbreiding noodzakelijk. Ook
hebben we de afgelopen jaren fors geïn-
vesteerd in ons machinepark,waaronder een
boor/zaagstraat en een pons/kniplijn. We
hebben nu de beschikking over 2300 vierkan-
te meter oppervlakte en een geavanceerde
outillage. Ook in dat opzicht zijn we helemaal
klaar voor de toekomst.”
De logische vervolgvraag is hoe die toekomst
eruit ziet volgens Morsink: “Natuurlijk sluit ik de
ogen niet voor de realiteit en die zegt dat de
bouwsector het moeilijk heeft. Ook wij heb-
ben afscheid moeten nemen van een aantal
inleenkrachten. Onze eigen mensen, vijftien in
getal, kunnen we nog steeds goed aan het
werk houden. De economische teruggang
kun je ook merken in het prijsniveau en de
gehanteerde betalingstermijnen. Het prijsni-
veau staat als gevolg van het mindere aan-
bod zwaar onder druk . Maar er zijn zeker ook
positieve geluiden te horen in de sector.
Bovendien is het aantal aanvragen bedui-
dend toegenomen in vergelijking met de eer-
ste helft van vorig jaar. Dat zijn goede signa-
len. Desondanks willen we trachten iets
minder afhankelijk te worden van de bouw-
sector.
Het leeuwendeel van ons werk bestaat nu uit
staalconstructies/ trap-en hekwerk in de
bouwsector in het hele land en incidenteel in
het buitenland. Ook behalen we circa vijfen-
twintig procent van onze omzet uit de agrari-
sche sector. In het kader van de verbreding
hebben we concrete plannen om tevens als
toeleverancier te gaan werken. Je moet dan
denken aan knip-, snij- en zetwerk.”