De harde schijf is een van de meest fragiele onderdelen van onze computer. Toch vertrouwen we gedachteloos en zonder paniekaanvallen onze belangrijkste documenten, foto’s en andere bestanden aan het kastje toe. Rondom harde schijven en SSD’s bestaan veel mythes die betrekking hebben op opslagruimte, crashgevoeligheid en herstelmogelijkheden. In dit artikel geven we antwoord op vijftien vragen.

1. 15 mythes rondom harde schijven
Waar, onwaar of plausibel?

2. De harde schijf is een van de meest fragiele onderdelen van onze
computer. Toch vertrouwen we gedachteloos en zonder paniekaanvallen
onze belangrijkste documenten, foto’s en andere bestanden aan het kastje
toe. Rondom harde schijven en SSD’s bestaan veel mythes die betrekking
hebben op opslagruimte, crashgevoeligheid en herstelmogelijkheden. In
dit artikel geven we antwoord op vijftien vragen.
Inleiding

3. 01 “Verwijderde bestanden zijn
eenvoudig terug te halen” - WAAR
Zodra je een bestand verwijdert via Windows Verkenner en vervolgens de prullenbak
leegt, is het bestand eenvoudig terug te halen. Het enige dat je nodig hebt, is het juiste
gereedschap, bijvoorbeeld Recuva (www.piriform.com) of Undelete 360
(www.undelete360.com).
Wat gebeurt er? Zodra je een bestand verwijdert, wordt het daadwerkelijke bestand niet
gewist. De schijfruimte wordt vrijgegeven om opnieuw te gebruiken. Bij een schijf met
een aanzienlijke opslagcapaciteit is de kans klein dat de bestandsruimte (snel)
daadwerkelijk wordt overgeschreven.
Om een bestand echt te vernietigen, heb je een hulpprogramma nodig als Hard Wipe
(www.hardwipe.com). Hierbij wordt het bestand meerdere keren grondig overschreven.

5. 02 “Een RAID-oplossing is altijd veiliger dan
één harde schijf” – NIET WAAR
Bij RAID worden meerdere schijven gebruikt. Veiligheid en snelheid zijn afhankelijk van
het type RAID-opstelling. RAID-0 (striping) en RAID-1 (mirroring) zijn bekend voor
thuisgebruik. RAID-0 geeft de beste prestaties omdat een bestand wordt verdeeld over
twee schijven. De totale opslagcapaciteit is gelijk aan de optelsom van de schijven.
Een groot nadeel van RAID-0: bij een defect aan één van de schijven ben je alles kwijt.
Bij RAID-1 wordt een bestand gelijktijdig op twee schijven bewaard. Hierbij ben je veilig
tegen uitval van één van de harde schijven. De schijfruimte van een RAID-1 oplossing is
gelijk aan de kleinste schijf die je gebruikt.

7. 03 “Formatteren is beter dan snel
formatteren” - WAAR
Tijdens het formatteren van een opslagmedium krijg je vaak de keuze uit ‘formatteren’ of
‘snel formatteren’. De eerste optie duurt aanzienlijk langer, maar heeft wel de voorkeur.
Beschadigde stukjes opslagcapaciteit (bad sectors) worden beter in kaart gebracht.
Beschadigingen kunnen ook naderhand optreden door fysieke- of softwarematige
storingen.
Bij vage computerproblemen is het aan te raden om de schijf te onderzoeken. Open
Windows Verkenner, klik met de rechtermuisknop op de schijf die je wilt controleren en
kies Eigenschappen / Extra / Nu controleren. Plaats een vinkje bij Beschadigde
sectoren zoeken en repareren en bevestig met Starten.

9. 04 “Mijn harde schijf bestaat uit
één schijf” – NIET WAAR
De fysieke afmetingen van de behuizing van je harde schijven voldoet aan een
standaard (bijvoorbeeld 2,5- en 3,5-inch), maar intern zijn niet alle merken/typen
hetzelfde. Een harde schijf wordt soms vergeleken met een LP op een platenspeler.
Hierbij is de LP het opslagmedium (platter genoemd) en de platenspeler-naald de
lees/schrijfkop (head genoemd). Die vergelijking gaat gedeeltelijk op. De meeste harde
schijven bestaan namelijk uit meerdere platters die boven elkaar draaien met dezelfde
snelheid, bijvoorbeeld 5400 rpm of 7200 rpm (omwentelingen per minuut, hoger is
sneller). Een arm beweegt de heads langs beide kanten van de platters, terwijl de heads
gegevens opzoeken of juist wegschrijven.

11. 05 “Een harde schijf is meestal kleiner
dan verwacht” - WAAR
Er zijn veel redenen waarom een harde schijf een kleinere omvang aangeeft dan
verwacht. Een gedeelte van de oorzaak ligt bij verschillende interpretaties van
eenheden/grootheden (MB’s, GB’s en TB’s).
In de praktijk is een schijf vaak onderverdeeld in meerdere stukken (partities). Laptop- en
pc-fabrikanten installeren een alternatieve opstartpartitie om het systeem te herstellen en
een grotere herstelpartitie. Hierop staat een image van het besturingssysteem waarmee
je de computer kunt terugbrengen naar de fabrieksinstellingen.
Een derde boosdoener die stilletjes schijfruimte verbruikt heet ‘overhead’. Veel kleine
bestanden nemen in praktijk net wat meer ruimte in, waardoor er minder schijfruimte
beschikbaar is/lijkt.

13. 06 “Een laptopschijf is volledig
schokbestendig” – NIET WAAR
Een laptopschijf is fysiek kleiner dan een gewone harde schijf en hebben de reputatie
dat ze beter tegen een stootje kunnen. De veiligheidsmechanismes van een laptopschijf
kunnen de lees/schrijfkoppen snel parkeren, bijvoorbeeld als er een onverwachte
beweging wordt geconstateerd, maar het blijft fragiel opslagmedium.
Bij een snelle harde schijf (7200 rpm) draait het opslagmedium met een snelheid van
meer dan 100 kilometer per uur. Tel hierbij op dat de lees/schrijfkop met een voor het
oog nauwelijks waarneembare afstand boven deze draaiende delen zweeft. Vooral in
ingeschakelde toestand is een harde schijf dus zeer kwetsbaar voor invloeden van
buitenaf.

15. 07 “Een externe usb2.0-schijf kan sneller zijn
dan een externe usb3.0-schijf” - WAAR
De snelheid van een externe harde schijf is slechts gedeeltelijk afhankelijk van de
interface waarmee de schijf verbonden wordt met de computer. Bekende
aansluitmethoden zijn usb 2.0, usb 3.0, Firewire en Thunderbolt.
De snelheid van de harde schijf in de behuizing van de externe schijf overschaduwt in
veel gevallen de snelheid van de interface. Hierdoor kan in de praktijk een harde schijf
op 7200 rpm via usb 2.0 sneller werken dan een harde schijf op 5400 rpm via usb 3.0.
Benieuwd naar de prestaties van jouw (externe) schijf of ander opslagmedium? Probeer
DiskMark (http://ct.link.idg.nl/dmk) of HD Tune (www.hdtune.com).

17. 08 “Windows start niet meer op, dus ik
ben alles kwijt” – NIET WAAR
Als Windows niet meer opstart, kan je jouw bestanden vaak nog veiligstellen. Het is
belangrijk dat de harde schijf niet fysiek beschadigd is en je Windows niet opnieuw
installeert. Je hebt een tweede computer nodig om de bestanden naartoe te kopiëren en
het liefst ook een schijf-dockingstation met usb-aansluiting (vanaf twintig euro
verkrijgbaar).
Demonteer de harde schijf voorzichtig uit het systeem en plaats deze in het dock. Sluit
deze aan op de tweede computer. Tijdens het openen/kopiëren van bestanden kan je
problemen met bestandsrechten tegenkomen. Gebruik hiervoor Reset File Permissions
(http://ct.link.idg.nl/rfp). Voor het kopiëren van grote hoeveelheden bestanden biedt
Unstoppable Copier (http://ct.link.idg.nl/unc) het juiste gereedschap.

19. 09 “Defragmenteren maakt Windows 7/8
sneller” - PLAUSIBEL
De vraag of het zinvol is om te defragmenteren maakt nog steeds veel discussie los. Het
antwoord luidt: “Ja en Nee”. Na het defragmenteren van een Windows XP-computer met
FAT32-schijfindeling is de kans groot dat je een prestatieverbetering merkt.
Onder Windows 7/8 zijn de gevolgen van fragmentatie minder merkbaar en dus is het
voordeel van defragmenteren klein. Dit geldt in het bijzonder voor externe schijven
waarbij de interface naar het opslagmedium een grotere bottleneck is dan fragmentatie.
Heb je een SSD? Dan is defragmenteren zinloos en zelfs af te raden omdat de vele
lees/schrijfacties de ‘gezondheid’ van de SSD kunnen aantasten.

21. 10 “Ik kan een head crash zelf
repareren” – NIET WAAR
Dankzij YouTube zijn we allemaal automonteur, EHBO-specialist en keukenprins(es),
maar er zijn grenzen. Er circuleren ook veel filmpjes over het vervangen van een
lees/schrijf-kop na een head crash. De praktijk leert dat dit vrijwel altijd gedoemd is te
mislukken.
Allereerst is er de aanschaf van een identieke harde schijf voor reserve onderdelen.
Identiek betekent niet hetzelfde merk- en typenummer. Er zijn meerdere revisies,
jaartallen van fabricage en andere verborgen variabelen. Dan komt de ‘operatie’, want
daar is de reparatie het beste mee te vergelijken. In de praktijk is dit voor de meest
handige knutselaar een brug te ver. Is jouw data echt onmisbaar? Neem contact op met
een dataherstelbedrijf voor professioneel herstel.

23. 11 “Een externe schijf is een veilig
opslagmedium voor back-ups” – PLAUSIBEL
Een externe harde schijf is voor thuisgebruik een ideaal opslagmedium vanwege de
zeeën aan opslagruimte, hoge snelheid en lage aanschafprijs. De manier hoe we
omspringen met de externe opslag maakt een externe schijf kwetsbaar. Een goede
back-up wordt bewaard op een ándere locatie dan de computer. Dit om dataverlies door
brand, elektronische storingen of diefstal te voorkomen.
Ook vergeten we weleens dat een externe harde schijf een mechanisch apparaat is
(gevoelig is voor beweging, schokken en vallen). Toch blijft het een goed opslagmedium
voor back-ups, mits je er zorgvuldig mee omgaat. Gebruik de externe schijf nooit als
hoofdopslag, want dat is Russische roulette met je onvervangbare foto’s en andere
bestanden.

25. 12 “Een groene harde schijf is altijd
energiezuinig” – NIET WAAR
Eco- en groene harde schijven verbruiken minder energie dan harde schijven die
geoptimaliseerd zijn voor hoge prestaties, maar hierbij hoort een kanttekening die meer
van belang is: energiebeheer. Het gaat om het totale energieplaatje. Met Windows
Energiebeheer kan je eenvoudig meer besparen door de time-out van harde schijf,
beeldscherm en slaapstand naar jouw wensen aan te passen.
Energiebeheer is bijzonder zinvol voor een NAS. Controleer de energie-instellingen en
zorg er voor dat de netwerkopslag zichzelf bijvoorbeeld om 23:00 uur uitschakelt en om
8:00 uur weer inschakelt. Dit scheelt al snel 37% dat het apparaat niet aan staat.

27. 13 “Windows en Mac kunnen probleemloos
samenwerken met dezelfde externe harde
schijf” - WAAR
Het bestandssysteem van een externe harde schijf is bepalend wat je er mee kunt doen
en op welk apparaat je de schijf kunt gebruiken. Het standaard bestandssysteem van
Windows heet NTFS en kan niet beschreven worden op een Mac. Het standaard
bestandssysteem van een Mac heet HFS en wordt zonder hulpprogramma’s niet
herkend in Windows.
FAT32 werkt wel op beide besturingssystemen, maar bestanden mogen niet groter zijn
dat 4 GB. Door de schijf opnieuw te formatteren (let op: de schijf wordt hiermee gewist!)
in de exFAT-indeling, doorbreek je deze beperkingen. Open Windows Verkenner, klik
rechts op je harde schijf, kies Formatteren en verander Bestandssysteem naar exFAT.

29. 14 “Een geformeerde schijf
is leeg” – NIET WAAR
Formatteren wordt gezien als iets desastreus: de schijf is leeg en gegevens zijn weg.
Net als het verwijderen via de Windows Prullenbak niet hetzelfde is als bestanden
vernietigen, geldt dit ook voor formatteren. Dit is goed nieuws als je bijvoorbeeld Linux
Ubuntu probeert te installeren als multiboot en per ongeluk je Windows-schijf
overschrijft.
Voor nog geen twintig euro heb je met Lazesoft Data Recovery (www.lazesoft.com) een
goede kans om bestanden te herstellen van een geformatteerde schijf. Wil je juist de
complete schijfinhoud vernietigen? Maak een opstartbare cd/usb-stick met DBAN
(www.dban.org) of Active KillDisk (www.killdisk.com) en veeg elk bitje van de schijf.

31. 15 “SSD vervangt de harde schijf in
de toekomst” - PLAUSIBEL
Met de lage prijs per GB en reusachtige opslagcapaciteit van harde schijven hebben
SSD’s nog een flinke inhaalslag te maken om de ‘ouderwetse’ opslagtechniek te
vervangen. Het ligt meer voor de hand dat de harde schijf uit onze thuisapparatuur zal
verdwijnen. We slaan belangrijke gegevens steeds vaker op bij clouddiensten als
Dropbox, SkyDrive, iCloud en SugarSync. Ook programma’s als Office 365, Spotify en e-
mail verplaatsen naar de cloud.
Als we de stormachtige opkomst van smartphones, tablets en laptops bekijken, wordt
duidelijk dat de zeeën aan schijfruimte steeds minder belangrijk worden. De harde schijf
is nog lang niet dood, maar toch roepen we voorzichtig: lang leve de SSD!

33. www.computertotaal.nl/abonneren
www.facebook.com/computertotaal
www.twitter.com/computertotaal
Deze presentatie wordt je aangeboden in samenwerking met de redactie van
Computer!Totaal, het grootste computermagazine van de Benelux. Kijk voor meer
informatie over abonnementen op onderstaande url.