1. 1
Bar Circular
Onderhoudstips
voor je smartphone,
tablet, laptop of PC
--
Merijn Supply (Vorminglus MZW)

2. 2
10’ Inleiding
20’ Smartphone / Tablet
➔ hardware
➔ software
10’ Poll + vragen
10’ Laptop / PC
➔ hardware
➔ software
10’ Poll + vragen
Inhoud
60’ (21u - 22u)

3. 3
Inleiding
Reduce, Reuse, Recycle
mantra: ‘groenste
kilowattuur is een
uitgespaarde kilowattuur’
➔ dus regelmatig zuiniger
toestel aanschaffen?
NEEN: productie = tot 80%
van uitstoot broeikasgassen
in totale levensloop toestel

4. 4
Inleiding
Reduce, Reuse, Recycle
productie: tot 80% van
totale broeikasgas-emissie
Aantal elektronische
toestellen per persoon blijft
stijgen
➔ tracht levensduur van je
toestellen te rekken…

5. 5
...geldt zelfs bij wasmachine
“tenzij je een stokoude
wasmachine hebt, is het
ecologisch beter om het
toestel in gebruik te
houden”
2010, WRAP (UK)
(Waste & Resources Action Programme)
Inleiding
Reduce, Reuse, Recycle

6. 6
1. Gebruik wat je hebt
2. Deel of ruil
3. Tweedehands
4. Maak
5. Koop
Inleiding
Piraminder

7. 7
hightech sector gebruikt hopeloos verouderde
toeleverings- en productieketen
Inleiding
Problematiek
● 19e-eeuwse energiebronnen
● schadelijke stoffen
● ondermaats productontwerp
● sociale omstandigheden

8. 8
Inleiding
Problematiek
Broeikasgassen (GHG)
IT sector nu al ca 12% van
electriciteitsbehoefte, en
snel stijgend...

9. 9
Inleiding
Problematiek
Mijnbouw
zeldzame aardmetalen
coltan, tin, tantalum,
tungsten, goud, …
34 kg gesteente nodig voor
100g mineralen

10. 10
Inleiding
Problematiek
Schadelijke stoffen
Gebromeerde
vlamvertragers (bromiden),
polyvinylchloride (PVC),
ftalaten (weekmakers), ...

11. 11
Inleiding
Problematiek
E-waste
➔ 65 miljoen ton (2017)
➔ ook zware metalen als
lood, cadmium, beryllium
➔ minder dan 16% wordt
gerecycleerd
➔ pionier: Umicore
(Hoboken)

12. 12
‘Zwak design’
(qua repareerbaarheid)
>> iFixit-rankings ifixit.com
Geplande veroudering:
producten bewust (!)
ontwerpen voor een
beperkte levensduur
Inleiding
Problematiek

13. 13
Inleiding
Guide to Greener Electronics (Greenpeace)

14. 14
Tips:
Smartphone: hardware

15. 15
Alarmbelletjes
➔ bling bling = kwetsbaar!
◆ gebogen schermrand
◆ glazen achterkant
➔ ultradun = te krap
bemeten batterij?
➔ updates / dienst na
verkoop? min. 3 jaar,
graag meer
Hardware
Bij aanschaf

16. 16
Aandachtspunten
➔ Uitbreidbaar?
➔ Repareerbaar?
➔ Accuduur >100h
(endurance-rating gsmarena.com)
Middenklasse scoort hier
vaak beter dan topklasse!
microSD, alu/plastic, grotere batterij in
combinatie met bescheiden hardware
(SoC & scherm met ↓ resolutie / Hz)
Hardware
Bij aanschaf

17. 17
‘Eco-friendly’ smartphones
➔ FairPhone 3+ (NL)
➔ SHIFT6m (DE)
➔ Teracube (VS)
Reguliere markt
saai middenklasse-toestel
vaak duurzamer dan bling
bling vlaggenschip-toestel
Hardware
Bij aanschaf

18. 18
➔ hoesje of cover
◆ ‘over de rand’
◆ (simuli-)leer, plastic,
silicone, rubber…
◆ ‘rugged’ = extreem
➔ screen protector
folie/gehard glas (9H)
➔ montagekit auto/fiets
➔ zipper >< waterschade
Hardware
Beschermen

19. 19
➔ frequentste reden om
smartphone te dumpen
➔ laatste jaren: capaciteit
groeit gelukkig sneller
dan energieconsumptie
➔ anno 2020 >= 4000mAh
➔ ontladingsdiepte (DOD)
daalt (vb 60% ipv 90%)
➔ batterij langer ‘gezond’
Hardware
Batterij (1)

20. 20
Hardware
Batterij (2)
Batterij soigneren:
➔ vermijd (vries)kou
➔ vermijd hitte
(zon, dashboard, ...)
➔ vermijd zware belasting
(gamen) en snelladen
➔ vermijd (langdurig)
100% laadniveau
➔ vermijd 0% laadniveau
(tenzij ifv kalibratie)

21. 21
Laadniveau plafonneren?
(vb tot 80%)
➔ manueel uitpluggen :)
➔ lader met timerfunctie
➔ ‘Battery Charge Limit’
(Android app,
maar: vereist root :-(
➔ bij laptops: soms via
UEFI/BIOS instelbaar
Hardware
Batterij (3)

22. 22
Scherm = energievreter
➔ kies donker thema en
achtergrond (zeker bij
AMOLED scherm)
➔ verminder helderheid
➔ snellere ‘time-out’
➔ (zijsprong) blauwfilter ifv
betere slaap (standaard
Android/iOS/Windows)
Hardware
Batterij (4)

23. 23
Hardware
Gun je toestel nachtrust
niet zozeer connectie, maar
verwerking vergt energie!
➔ ‘Synchroniseren’ uit
➔ ‘Vliegtuigmodus’ aan
➔ Bij (wifi only) tablet kan
je sync ook automatisch
laten stilvallen met een
app als ‘WiFi Automatic’
Batterij (5)

24. 24
➔ asap uitschakelen!
*niet* inschakelen/laden
➔ SIM-sleuf e.d. losmaken
➔ laten uitdruppelen,
*niet* schudden
➔ deppen (keukenpapier)
➔ laten drogen (24-72 uur)
op kamertemp. *niet*
met haardroger/radiator
Hardware
Waterschade

25. 25
Hardware
Herstellingen?
Courante herstellingen:
➔ Batterij
➔ Scherm: glas (0.5 mm) +
digitizer (ifv touch) +
display (LCD/IPS/OLED)
Smartphone-reparateur of:
zelf herstellen met behulp
van YouTube-video’s e.d.
--
Rechts: Nexus 6 met oude gebombeerde batterij

26. 26
Tips:
Smartphone (software)

27. 27
iPhone: werkt(e) trager na
upgrade met nieuwste
iOS-versie - bewust?
Apple 2017: ja, stabiliteit
voor alles, ‘throttling’
omdat oude batterij anders
onvoldoende stroom levert
Na klachten + veroordeling:
gebruiker kan nu zelf kiezen
Software
Upgrade-vrees?

28. 28
Algemeen advies: upgrade
+ updates altijd toepassen
(vooral ifv veiligheid)
➔ Android/iOS
➔ Windows/macOS/Linux
Welke updates?
➔ systeemupdates
➔ apps (mobiel)
➔ programma’s (desktop)
Software
Upgrades + updates

29. 29
Android/iOS: zelden nodig,
alleen in geval van
➔ updates en storingen
➔ merkbaar tragere
werking of plotse
warmteontwikkeling
Windows: best wekelijks :)
Software
Herstart nodig?

30. 30
Android/iOS: doen dit
sowieso uit zichzelf
➔ niet nodig om manueel
apps te stoppen via
recente apps (swipen)
➔ wel bij storing van app
Geheugen = RAM, niet
verwarren met opslag!
➔ anno 2020 >= 4 GB
Software
Apps sluiten?

31. 31
= Interne (gedeelde) opslag
➔ Grote slokop:
◆ besturingssysteem
◆ voorgeïnstalleerde
niet te verwijderen
apps (‘bloatware’),
➔ vandaar best >= 64GB
➔ soms wel uitbreidbaar
met MicroSD-kaartje
Software
Opslagruimte

32. 32
➔ Ruimte vrijmaken (bij
Settings > Opslag)
➔ Bestanden verplaatsen?
◆ naar de cloud
(vb Google Photos)
◆ naar PC / externe HD
◆ naar microSD-kaartje
● draagbare opslag
● interne opslag
Software
Opslagruimte

33. 33
Volledige reset = laatste
redmiddel bij instabiel of
extreem traag toestel
(toepasselijk ‘powerwash’
genoemd bij ChromeOS)
Daarna moet je je
telefoon/tablet wel van
vooraf aan instellen.
Software
Fabrieksinstellingen

34. 34
Blokada (blokada.org)
advertentieblokker
➔ minder dataverbruik
➔ minder batterijverbruik
➔ meer rust!
➔ iOS: via App Store :)
➔ Android: apk installeren
uit ‘onbekende bronnen’
(Google: het grootste
advertentiebedrijf ter wereld)
Software
Geavanceerd

35. 35
Camera ‘upgraden’ (matige
hardware maskeren)
➔ standaard camera-app
levert vaak fletse foto’s
➔ GCam: niet-officiële
‘ports’ van Google Pixel
camera-app via
www.celsoazevedo.com
➔ extra stroomverbruik!
(ferme berekeningen)
Software
Geavanceerd

36. 36
➔ LigneageOS / custom
ROM ‘aftermarket’
besturingssysteem
➔ oude smartphone kan
soms toch allerlaatste
Android-versie draaien!
➔ installatie is (helaas) erg
ingewikkeld, presentatie
op https://bit.ly/2UQii9V
Software
Geavanceerd

37. 37
Poll & vragen

38. 38
Tips:
Laptop/PC (hardware)

39. 39
Alarmbelletjes
➔ overkill: overdreven
specs (tenzij ifv gaming)
vb i7 of Ryzen 7 + aparte
videokaart (really?)
➔ te flauwe specs, vb
Celeron of Pentium-CPU
➔ ‘2 in 1’ convertible
(laptop+tablet): geen
van beide echt goed :-(
Hardware
Bij aanschaf

40. 40
Aandachtspunten
➔ energiezuinige (maar vrij
krachtige) processor
vb AMD Ryzen 5 of Intel
Core i5 (of straks ARM?)
➔ werkgeheugen: >= 8 GB
◆ niet vastgesoldeerd
◆ extra slotje?
➔ batterij uitneembaar?
Hardware
Bij aanschaf

41. 41
➔ Uitneembaar? Verwijder
dan bij langdurig en
stationair gebruik -really!
➔ Laadniveau plafonneren?
◆ via UEFI/BIOS
◆ via companion-app
◆ manueel / hulptool:
Battery Limiter
(robotonfire.com)
Hardware
Batterij

42. 42
Hardware
Scherm & toetsenbord:
microvezeldoek met zachte
detergent (onrechtstreeks!)
Gevoelig voor stof/vuil:
➔ toetsenbord
➔ ventilator
Tip: perslucht (spuitbus)
Schoonmaak

43. 43
Klassieke harde schijf? (HD)
➔ upgrade naar SSD-schijf
https://www.coolblue.nl/
advies/ssd-installeren.html
Te weinig werkgeheugen?
(anno 2020 minimum 4 GB)
➔ extra ‘latje’ (bij 2e slot)
➔ latje vervangen (2>4GB)
Hardware
Upgrades: zinvol?

44. 44
Courante herstellingen
➔ Batterij
➔ Toetsenbord
PC-reparateur of zelf
herstellen met behulp van
YouTube-video’s e.d.
Precisieset/Torx/iFixit-tools
--
Rechts: Dell XPS (2015) met nieuwe batterij (2020)
Hardware
Herstellingen?

45. 45
Tips:
Laptop/PC (software)

46. 46
Browser:
Chrome, Firefox, Edge, ...
➔ up to date houden!
➔ af en toe opkuisen
https://bit.ly/39gX0uB
➔ adblocker: uBlock Origin
Antivirus: Microsoft
Security Essentials volstaat
(standaard in Windows 10)
Software
Veiligheid

47. 47
Opschonen
➔ Schijfopruiming
(rechtsklikken op schijf)
➔ Systeembestanden
opschonen (doorklikken)
➔ Overbodige software
verwijderen
(Start > Apps & Onderdelen)
➔ Opstartprogramma’s
uitschakelen (Taakbeheer)
Software
Windows 10

48. 48
Updates
➔ Windows Update
◆ veiligheidsupdates
◆ feature updates: na
problemen optioneel
nu (~ ‘service pack’)
➔ UEFI/BIOS updaten
(fixen van veiligheids-
en hardwareproblemen)
Software
Windows 10

49. 49
Software
Windows 10
Clean install
➔ Media Creation Tool:
opstartbare USB-stick
maken om Windows 10
te herinstalleren
➔ meest probate middel
om laptop/PC frisse
start te geven (geen
rommel of bloatware)
➔ drivers na te installeren

50. 50
Software
Linux installeren
➔ voor starters: Mint,
Ubuntu of Pop!OS
➔ installatie: ook adhv
opstartbare USB-stick
➔ totaal ander systeem,
vergt aanpassing, meer
op jezelf aangewezen
➔ in praktijk eerder voor
techneuten / nerds
Geavanceerd

51. 51
Poll & vragen