test

1. Upprifjun úr EFN103Upprifjun úr EFN103
•Nokkur atriði sem þurfa að vera alveg á hreinu:Nokkur atriði sem þurfa að vera alveg á hreinu:
–Uppbygging atóma
–Uppbygging lotukerfisins
–Sætistala, massatala
–Mól, Reikningur á mól / mólmassa efna
–Leysni, mólstyrkur
–Hlutföll
–Stilla efnajöfnur

2. Upprifjun í Almenn efnafræði IIUpprifjun í Almenn efnafræði II
• 1. kafli
– Hvað er bruni (bls. 9 – 11)
– Samsetning og hlutföll (bls. 20 – 21)
– Hlutföll (bls. 29 – 30)
– Dæmi: 1.18, 1.28
• 2. kafli
– Einingin mól, Efnismagn (bls. 40 – 41)
– Atómmassi/Formúlumassi/sameindamassi/ mólmassi
– Útreikningar á mól og mólmassa (ath formúlur)
– Dæmi: 2.15, 2.17, 2.25, 2.31, 2.32

3. Upprifjun í Almenn efnafræði IIUpprifjun í Almenn efnafræði II
• 3. kafli Lausnir
– Leysni, mettun, saltlausnir, torleyst / auðleyst sölt.
(bls. 52-53).
– Styrkleiki lausna (bls. 56 – 63)
• Massaprósenta / rúmmálsprósenta
• Mólstyrkur lausnar
• Mólstyrkur jóna
– Ágrip bls. 67
– Dæmi: 3.5, Sýnidæmi 3.2 og 3.4, 3.9, 3.10, 1.11,
3.23, 3.27, 3.32, 3.33, 3.38, 3.39, 3.43, 3.45, 3.47

4. 4. Kafli Gas og gastegundir4. Kafli Gas og gastegundir
• Almennt er efni kallað gastegund, ef það er
stöðugt í gaskenndu formi við stofuhita og 1
loftþyngd.
• Nokkrar algengar gastegundir eru frumefnin: O2,
H2, N2, F2, Cl2, og eðallofttegundirnar He, Ne, Ar,
Kr....
• Aðrar algegnar lofttegundir eru CO2, SO2, NO2
• Algengt er að suðumark hækki með auknum
formúlumassa.

5. GasþrýstingurGasþrýstingur
• Þrýstingur (p) er skilgreindur sem kraftur (F) á tiltekinn
flöt: p = F / A
• Fyrir lofttegundirnar er hægt að hugsa sér þrýsting þeirra
sem fjölda árekstra sameinda sem hafa ákveðinn kraft
hver á aðra eða á ákveðinn flöt.
• Alþjóðleg eining fyrir gasþrýsting er paskal (Pa).
• 1 Pa = 1 N/m2
• Þessi eining er mjög lítil, þannig að ein loftþyngd er
aðeins 1* 105
Pa
• Til hagræðis er einingin bar skilgreind þ.a.
• 1 bar = 105
Pa
• 1 bar = 1000 mbör

6. Breytitafla fyrir loftþrýstingBreytitafla fyrir loftþrýsting
Pa
(N/m2
)
Bar Loftþyngd
(atm)
Torr
(mm Hg)
1 1*10-5
0,9869*10-5
750*10-5
1*105
1 0,9869 750,1
1,013*10-5
1,013 1 760
1,333*102
1,333*10-3
1,316*10-3
1

7. StaðalþrþýstingurStaðalþrþýstingur
• Loftþrýstingur getur verð misjafn eftir stöðu hæða
og lægða og fleiri þátta. Þetta getur haft áhrif á
suðumar, og hitastig.
• Til að einfalda málið er skilgreint hugtak:
• Staðalþrýstingur, 1 atm (1 loftþyngd).
• 1 atm = 1013 mbör = 1,013 *105
Pa
• Staðalhiti: Algengt er að nota 0°C sem viðmiðun.
• Kelvinhitakvarðinn er alltaf notaður í útreikningum
• STP = staðalhitastig og þrýstingur = 273K og 1Atm

8. Algildishiti KelvinkvarðiAlgildishiti Kelvinkvarði
• Hiti / varmi stafar af hreyfingu sameinda. Við
alkul er hægt að hugsa sér að sameindirnar séu
hættar að hreyfast, og lægsta hugsanlegu
hitastigi náð.
• Alkul er skv. okkar hitakvraða við -273,15°C. Við
notum nálgun: -273°C
• Kelvinkvarði er hitakvarði sem miðar við að 0K
samsvarar lægsta hugsanlega hitastigi.
273K 373K0 K
0°C 100°C-273°C

9. GasjafnanGasjafnan
• p = þrýstingur
• V = rúmmál
• T = hitastig
• n = efnismagn (mól)
• R = gasfastinn = 0,0821 L · atm / mól · K
• = 8,31 J / mól · K
P · V = n · R · T

10. Gasfastinn RGasfastinn R
• 2 mismunandi gasfastar eru notaðir eftir því
hvaða einingar eru notaðar við útreikninga. Ef
við vinnum í Atm, þ.e. Loftþyngdum, sem getur
verið mjög þægilegt notum við gasfastann 0,082,
en ef við notum Pa einingar sem er alþjóðlegi
staðallinn, er gasfastinn 8,31
• Athuga að allar einingar þurfa að vera í sama
“einingasettinu”, og getur þurft að breyta
einingum til að gasfastinn passi.

11. Mólmassi, eðlismassi ogMólmassi, eðlismassi og
gasjafnangasjafnan
• Gasjafnan er ein af mikilvægustu jöfnum
efnafræðinnar og er hægt að nota hana
með öðrum jöfnum, t.d.
Mólmassajöfnunni:Mól = massi / mólmassi ; n = m / M
P · V = n · R · T
Eðlismassi hlutar er hlutfallið milli massa hlutarins og rúmmáls
Eðismassi ρ = massi / rúmmál = m / V
Með því að setja þessar 3 jöfnur saman fæst:
ρ = p · M / (R · T)

12. MólrúmmálMólrúmmál
• Eitt af mikilvægustu lögmálum efnafræðinnar er kennt við
Avogadus:
– Jafnstór rúmmál af mismunandi gastegundum innheldur
jafnmargar sameindir.
• Mólrúmmál gass (Vm) er skilgreint sem rúmmál gass
deilt með efnismagni þess:
• Vm = V / n = Rúmmál /mól
• Með umritun á gasjöfnu fæst því Vm = R·T/P
• Þannig fæst út með því að setja inn stuðla fyrir STP:
• Vm = R·T/P = 0,082 L · atm mól-1 ·K-1 ·273K
1 atm
= 22,4 L /mól

13. HlutþrýstingurHlutþrýstingur
• Heildarþrýstingur gasblöndu er summan af
þrýstingi allra gastegunda sem hún er
gerð úr.
• Þrýstingur sérhverrar gastegundar í
gasblöndu kallast hlutþrýstingur hennar,
og táknaður með px þar sem x er
gastegundin.