2. Անապատների կլիման չոր ցամաքային է՝ օրական և
տարեկան ջերմաստիճանների մեծ տատանումներով:
Անամպ երկնքում շողում է կիզիչ արևը: Ամռանը շոգը
հասնում է 50–58օC-ի: Բաց մակերևույթից ջրի
գոլորշիացումն այստեղ 7–30 անգամ գերազանցում է
մթնոլորտային տեղումների քանակը: Տարեկան
թափվում են 100–200 մմ տեղումներ: Դա շատ քիչ է
հողի խոնավությունը պահելու համար, այդ
պատճառով էլ այստեղ բուսականությունը շատ
սակավ է, հետևաբար հողում հումուսի
պարունակությունն էլ է շատ քիչ (հումուսի
պարունակությունը 1-1.5 տոկոս):
3. Ըստ լանդշաֆտային
առանձնահատկությունների՝ անապատները
լինում են քարային, կավային, ավազային,
աղուտային և այլ տիպերի:
4. Անապատներում բուսականությունը շատ աղքատ է:
Բույսերը քսերոֆիլ են՝ սիրում են չոր կլիմա, ունեն
երկար առանցքային արմատներ` հարմարված չոր
ցամաքային կլիմային: Նրանց շնորհիվ նրանք
կարողանում են բավական խոնավություն
կլանել: Բույսերից շատերը զուրկ են տերևներից, բայց
դրանց փոխարեն երբեմն առկա են փշերը:
Անապատներում տարածված է սաքսաուլը,
ուղտափուշը, օշան, օշինդրը, անապատային
ակացիան, կակտուսները, անապատային բոշխը,
վելվիչին, էֆեմերները, էֆեմերոիդները:
Անապատով հոսող գետերի հուների երկարությամբ
սովորաբար աճում է փարթամ բուսականություն
(բարդի, ուռենի, բոշխ, կաղամախի, եղեգ և այլն): Այս
շրջաններին անվանում են թուգայներ:
5.
6. Անապատներում շատ են սողունները,
կրծողները, սարերը , կարիճները: Անապատում
ապրող կենդանիները քիչ են, բայց ունիկալ, չէ որ ամեն
մեկը յուրովի է դիմանում կիզիչ արևին: Նրանցից
շատերը գիշերային կյանք են վարում: Ցերեկը
թաքնվում են խոր, զով բներում: Ցերեկային
կենդանիներն աշխուժանում են միայն վաղ
առավոտյան, քանի դեռ ավազը չի շիկացել: Ուղտը մեկ
շաբաթ կարող է առանց ջրի դիմանալ, որոշ
սողուններ բոլորովին ջուր չեն խմում և բավարարվում
են սննդի մեջ եղած ջրի քանակով: Վայրի
ավանակը` Կուլան ծարավը հագեցնելու համար
ժամում անցնում է 60 կմ. տարածք: Անապատային
կրիան կարող է առանց կերի մնալ շատ երկար
ժամանակ:
7.
8. Մոտավորապես 500 միլիոն մարդ ապրում է
անապատներում ,ավելի քան ամբողջ Եվրոպայում:
Այնտեղ ջուրը շատ սակավ է և մարդկանց համար ջրի
միակ աղբյուրը ջրհորներն են: Դրանց միջի ջրերը՝
արտեզյան ջրերն են, որոնք այդտեղ են կուտակվել
շատ ժամանակներ առաջ: Նաև արտեզյան ջրերի
շնորհիվ անապատներում ստեղծվում են մշակովի
տարածքներ, որոնք ապահովում են տեղական
բնակչության սնունդը: Այս տարարածքները կոչվում
են օազիսներ: Այստեղ մշակում են բամբակ, բրինձ,
խաղող, նուռ, թուզ, սեխ, ձմերուկ: Ոռոգման և
պարարտացման դեպքում օազիսներում տարեկան
կարելի է ստանալ 2 – 3 տ. բերք: Բայց այդպիսի
մշակովի տարածքները թանկ արժեն, չէ որ արտեզյան
ջրերը անապատներում չվերականգնվող ռեսուրսներ
են:
9.
10. Զարմանալի է , բայց անապատներում գործում են մեծ
քանակությամբ ջերմոցներ: Օրինակ Իսրայելում
անապատը վերածել են վարելահողերի և ջերմոցների:
Ճիշտ է , ոռոգման ջուրը այնտեղ ավելանում է կաթիլ
առ կաթիլ, բայց դրանց քանակը գնալով ավելի է
մեծանում:
Հնդկաստանում մարդիկ ջուր հայթայթելու համար
անցնում են հազարավոր կիլոմետրեր: Վերջին 15
տարիների ընթացքում այստեղ փորվել է
մոտավորապես 21 միլիոն ջրհոր: Դրանցից 30 %
հիմա լքված են :
Չնայած այս ամենին հեռավոր Ամերիկայում՝
Լաս-վեգասում, որը կառուցված է անապատում ,
ամեն մարդ օրական միջինում օգտագործում է 800
լիտր ջուր: Լաս-վեգասի բնակիչները համարվում են
ջրի ամենամեծ սպառողներից մեկը: Պալմ-սպրինգսը
նույնպես ԱՄՆ-ում է, Լաս-վեգասի կողքին : Այն
հայտնի է իր շքեղ գոլֆի դաշտերով:
11.
12. Այս քաղաքները
ջրով սնուցող
գետերից մեն էլ
Կոլորադոն է: Այն
ցավոք այլևս ծով չի
թափվում ինչպես շատ այլ գետեր: Ջրի
մակարդակը այստեղ արագորեն
իջնում է:Այսպիսի օրինակներ շատ
կան: Այս գետերի ջրերը երբեմն
օգտագործվում են տարբեր մրգեր
աճեցնելու համար, որոնք ուղվում են
դեպի տարբեր սուպերմարկետների
դարակներ:
13. Ահա անապատային տարածքների
օգտագործման ձևերը: Ինչպես
տեսանք դրանք բազմազան են և
հիմնականում տեղի են ունենում
խմելու՝ ստորերկրյա ջրերի հաշվին:
Իմ կարծիքով դա այդքան ել ձեռնտու
չէ, չէ որ հիմա առկա է խմելու ջրի
հիմնախնդիրը: Ես առաջարկում եմ
այլ տարբերակներ:
14. Օրինակ կարելի է օգտագործել
անապատային հողերը արևային
էներգիա ստանալու նպատակով: Դա
շատ ձեռնտու կլինի, չէ որ
անապատներում միշտ շոգ և արևոտ
է: Օրինակ Սահարայում շատ են
քամիները: Քամին կարելի է
օգտագործել նույնպես էներգիա
ստանալու համար:
15. Սրանք ընդամենը այս խնդրի լուծման
մի քանի օրինակներ էին, բայց կարծում
եմ դրան կարելի է տալ տարբեր
լուծումներ: Այդքան շատ ջերմոցներ,
տարբեր մեծ և էլիտար քաղաքներ
կառուցելիս պետք է հաշվի առնել
մաքուր ջրի օգտագործման հարցը: Մեր
օրերում այն օգտագործվում է անխնա:
Մենք չենք խնայում բնությունը,
չհասկանալով, որ այդպիսով վնասում
ենք ինքներս մեզ: