1. ZERGATIK?
Behean irakurriko duzun guztia ez da berria izango, esaldi batzuk oso ongi erabiltzen jakingo duzu, beste batzuk
erdipurdi, eta beste batzuk ikasiko dituzu. Denak arretaz irakurri.
KAUSAZKO ESALDIAK
ZERGATIK?: -(E)LAKO HARGATIK
Egitura honek zergatik galderari erantzuten dio. Arrazoia edo zergatia azaldu gabe hargatik esapidea
erabiltzen da:
aditza + laguntzailea + -lako Zergatik egin duzu? HARGATIK
aditza + ez + laguntzailea + -lako
ETA
da deLA + KO delakoa Egitura hau erabiltzen da zergatiak emateko baina
dut dudaLA + KO dudalako ez beti galdera bati zuzenean erantzuteko.
naiz naizeLA + KO naizelako Esaeraren amaieran jartzen da:
Ohera noa, nekatuta nago ETA
BAIT
aditza + BAIT- + laguntzailea
-NEZ GERO / -NEZ
aditza + EZ BAIT- + laguntzailea
Ez da galdera bati zuzenean erantzuteko erabiltzen
Jakina, zureak ez direnEZ GERO..!
Ezin dut erosi ez BAITaukat dirurik
T+D = T : BAITa, BAITago... aditza + + laguntzailea + -NEZ GERO
T+G = K : BAIKara, BAIKenuen... aditza + EZ + laguntzailea + -NEZ GERO
T+Z = TZ: BAITZara, BAITZen
T+N = N : BAInaiz, BAInago
T+L = L : BAIlitzateke, BAIlegoke,...
T+H = H : BAIhaiz, BAIhintzen.... -LA ETA
Egitura honek zer dela eta? galderari erantzuten dio.
Elurra zeLA ETA ezin izan ginen joan
-T(Z)EAGATIK / -T(Z)EARREN
Egitura hauek aditz-izenari eransten zaizkio eta
zuzen-zuzenean zergatik? galderari erantzuteko
erabili daitezke.
-LA BIDE / -LA KAUSA / -LA MEDIO
Zergatik zigortu zaitu? Hitz egiTEAGATIK Krisialdia deLA KAUSA, oso zaila da lana aurkitzea
Hitz egiTEARREN Lege berria deLA MEDIO, istilu asko sortu dira
Errepidearen egoera txarra deLA BIDE, ez dira etorri
ZEREN (ETA)
Erabilzten da modu ezberdinez:
ZE
Ez du lan egin, ZEREN greba egin du Forma hau batez ere bizkaieraz erabiltzen da.
Ez dut ikusi, ZEREN ETA etxean gelditu BAInaiz Ez egin ezer, ZE ez du merezi
Ez da etorri, ZEREN autoa izorratu zaioN Ez esan ezer, ZE jende honekin alper-alperrik da ETA
EZEN
Forma hau batez ere Iparraldean erabiltzen da.
ZEREN baliokidea da
Eskerrak eman behar dizkiot, EZEN berari zor diot guztia
Nahi duzuna eskatu, EZEN edozertarako gartu BAInago
11
