1. 1/66
15-20 Kasım İstanbul Terör Saldırıları15-20 Kasım İstanbul Terör Saldırıları
Zeyyat BANDEOĞLUZeyyat BANDEOĞLU
2. 2/66
15 Kasım 2003 tarihinde İstanbul'da Yahudi cemaatine ait
sinagoglara yönelik düzenlenen intihar saldırıları ile 20 Kasım
2003 tarihinde Taksim'deki İngiltere Başkonsolosluğu'na ve
Levent'teki HSBC Bankası binasına eş zamanlı düzenlenen
intihar saldırıları sonucu toplam 63 kişi öldü, 1000’den fazla
kişi ise yaralandı. EL Kaide’ye bağlı dini motifli terör grupları
saldırıların sorumluluğunu üstlendi.
15 Kasım 2003 tarihinde İstanbul'da Yahudi cemaatine ait
sinagoglara yönelik düzenlenen intihar saldırıları ile 20 Kasım
2003 tarihinde Taksim'deki İngiltere Başkonsolosluğu'na ve
Levent'teki HSBC Bankası binasına eş zamanlı düzenlenen
intihar saldırıları sonucu toplam 63 kişi öldü, 1000’den fazla
kişi ise yaralandı. EL Kaide’ye bağlı dini motifli terör grupları
saldırıların sorumluluğunu üstlendi.
Saldırıların Bilançosu
3. 3/66
İstanbul Saldırıları: Dini Motifli Terör
- Hiçbir terör örgütü ideolojisiz olamaz.
- İdeolojilerin kaynağı genellikle ya bir din ya da bir fikir
akımıdır.
- Dini motifli terörde (DMT), ideolojinin kaynağı dinden
alınmış, fiiller ve gerekçeler dine dayandırılmıştır
- Bir başka deyişle DMT, örgütlerin dini, bir ideoloji haline
getirmesi ve dini çarpıtarak şiddet içerikli mücadeleyi
meşrulaştırmaları sonucu oluşmuştur.
- Günümüzde her ne kadar bu kavramla akla ilk gelen
İslam’ın motive unsuru olarak kullanıldığı terör örgütleri
olsa da her din, ideolojileştirilebilir ve dini motifli terörün
kaynağı olarak kullanılır hale getirilebilir .
4. 4/66
Dini Motifli Terörün Tarihsel Gelişimi
HARİCİLER
- Hariciler, Sıffin Savaşı (MS 657) sonrası ortaya
çıkmışlardır.
- Halifelik konusunda demokratik düşünen, kul hakkına
çok dikkat eden ve ibadete düşkün olan Hariciler,
ayetleri çok dar anlamda, yorum kabul etmeksizin ele
almış ve çok katı bir biçimde uygulamaya
koymuşlardır. Haricilere göre günah kavramı yoktur.
Bir başka deyişle iman ve küfrün ortası yoktur. Bir
insan ancak İslam’ın emirlerini eksiksiz yerine
getirerek Müslüman olur, aksi halde kafirdir. Kâfirler
ise görüldüğü yerde öldürülmelidir ve kanları helaldir.
5. 5/66
Hariciler
- Kendinden olmayanları kâfir ilan eden ve akla
mantığa kesinlikle uygun olmayan hareketleri ile
büyük bir sorun olan Hariciler, Abbasiler
zamanında yok edilmişlerdir.
- İslam içinde fanatik devrimci akımlar yeni
Hariciliktir. Hariciliğin ilk olması ve kendinden
sonrakilere örnek teşkil etmesi bakımından
önemini göstermektedir.
6. 6/66
Haşhaşiler
- Haşhaşi kavramı, Hasan Sabbah' ın Ebruz Dağı'ndaki
Alamut kalesinde oluşturduğu sahte cennette
yaşayanların cennette daimi kalabilmek amacıyla
gerçekleştirdiği suikastlar sonrasında kendi infazlarını
büyük bir rahatlıkla beklemeleri sebebiyle halkın
“Ancak haşhaş içen bir insan böyle davranabilir”
tepkileri sonucu ortaya çıkmış ve bu kişiler haşhaşiler
adıyla anılır olmuşlardır.
- Selçuklu Devleti'nin baş etmekte zorlandığı ve
devletin ünlü veziri Nizamülmülk' ü bir suikast sonucu
şehit eden Haşhaşiler tahmin edilmesi zor bir güce
ulaşmışlardır.
7. 7/66
Haşhaşiler
- Alamut kalesinde sahte cennette ebedi kalabilmek için ölüm
arzulayan uyuşturulmuş beyinler, Sabbah'ın fedaileri olarak
onun istediği suikastları korkusuzca gerçekleştirmişlerdir.
- Sabbah'ın kullandığı suikast tarzı, hazırlık, hedef ve yöntem
yarattığı etki bakımından önemlidir. Tarihte belki de ilk kez,
bir merkezden yönlendirilen bir örgüt, terörü bir dehşet
makinesi olarak kullanmıştır.
- Örgütün her bir elemanı, Hasan Sabbah'ın bizzat belirlediği
tekniklerle yoğun bir ruhsal ve bedensel eğitimden
geçiyordu.
- Sayısı az da olsa yetiştirdiği fedailerle önemli derecede
etkili olan Haşhaşiler hem terörün düzene karşı ne kadar
etkili bir araç olduğunu göstermiş hem de fedai yetiştirme
yöntemleriyle ve vur-kaç taktiği gibi terör literatürüne
kazandırdığı eylem çeşitleriyle günümüz terör örgütlerine
öncü olmuşlardır.
8. 8/66
Vehhabilik
- Vehhabilik, yakın dönemde ortaya çıkan radikalleşme
akımlarının başlangıcıdır. Muhammed bin Abdulvehhab
tarafından 18. yy da Suudi Arabistan' da kurulmuştur.
- Abdulvehhab' a göre gerçek İslam ilk Müslümanların
yaşadığıdır. Dine sonradan sokulan hiçbir şey kabul edilemez
ve kim olursa olsun kişilerin yorumu esas alınamaz. Kıyas dinin
kaynaklarından değildir. Farzları yerine getirmeyen dinden
çıkar.
- Abdulvehhab şirk içindeki insanları imana getirmek için kılıç
kullanmanın zorunlu olduğunu, kâfirlerin canının ve malının
helal olduğunu belirterek yağmacılık ve yayılmacılığa cihad adı
altında kutsallık kazandırmıştır
10. 10/66
Dini Motifli Terörün Oluşumunda Etkili
Olan Olaylar- 1967 Arap-İsrail Savaşı
Arap devletlerinin küçük gördükleri İsrail karşısında kısa sürede bariz bir
yenilgiye uğraması, İslami hareket örgütlerinin DMTÖ niteliği
kazanmasında ve aktif fiili mücadeleye başlama kararı almalarında bir
dönüm noktasıdır.
- 1979 İran Devrimi
İran Devrimi, şeriata dayalı bir İslam Devleti kurmayı arzulayan örgütler için
somut bir örnek olmuştur. Hedeflerinin gerçekçi ve ulaşılabilir olduğunu
gören örgütler hedeflerine daha sıkı sarılmaya başlamışlar ve daha kolay
eleman kandırır-kazanır hale gelmişlerdir.
- 1977-1988 Afgan-Rus Savaşı
Savaş sonunda ülkelerine dönen birçok mücahit ülkelerinde emperyalizmle
mücadele amaçlı dini motifli örgütler kurmuşlar, böylece bu tür
örgütlenmeler İslam coğrafyasının her yerine dağılmıştır. Bu şekilde cihad
kavramı küreselleşmiştir.
11. 11/66
EL Kaide
- ABD’ye 11 Eylül 2001’de yapılan terör saldıları ile gündeme
gelmiştir.
- Lideri Osama Bin Ladindir.
- Vahhabilerin egemen olduğu bir terör örgütü.
- Örgüt elemanları, ABD'nin Afganistan'a askeri müdahalesinden
sonra dünyanın pek çok ülkesine dağılmıştır.
- Örgütün, yüksek teknolojiyi kullanabilen, eğitimli
militanlardan oluştuğu ve Mısır Müslüman Cihat Örgütü
(EIJ), Afganistan, Suudi Arabistan, Fas, Tunus, Pakistan,
Endenozya, Kenya, Çeçenistan, Sudan, Mısır, Arnavutluk ve
Filipinler'e kadar uzanan terör örgütleriyle işbirliği
içerisinde olduğu bilinmektedir.
12. 12/66
Türkiye Neden Hedef Seçilmiş Olabilir?
- ABD, 11 Eylül saldırılarından sonra "dünyada terörizmle savaş stratejisi"
çerçevesinde önce Afganistan'a ardından da Irak'a askeri operasyon düzenlemiştir.
Türkiye bu operasyonlara ABD'nin yanında yer alarak destek vermiştir. ABD'nin
Afganistan'a düzenlediği askeri operasyonla dağılan Usame bin Ladin'in taraftarları
El Kaide örgütünü kurarak ABD'yle müttefik bütün ülkelere karşı saldırı kararı
almıştır. Türkiye de bu ülkeler arasındadır.
- Filistinlileri acımasız bir terör politikasıyla öldürdüğüne inanılan İsrail
Devleti'yle Türkiye'nin ekonomik, siyasi ve askeri ilişkileri sürmektedir.
Bölgede İsrail ile ilişkileri olan ülkeler de El Kaide'nin hedefleri arasındadır.
Türkiye de bu ülkelerden biridir.
- Türkiye (özellikle de İstanbul) tüm dinlerin ve medeniyetlerin beşiği,
demokratik, laik ve insan haklarına saygılı, Ortadoğu bölgesinde teokratik ve
baskıcı rejimlerle yönetilen ülkelere örnek olabilecek bir devlet yapısına sahip
tek ülkedir. Müslüman bir ülke olan Türkiye'de demokrasinin sistemleşerek
oturaklaşması El Kaide zihniyetine sahip, İslam'ın bağnaz yorumunu temsil
eden gruplar için en büyük tehlike olarak kabul edilmektedir .6 Çünkü onlara
göre Türkiye'nin bu sistemi bir küfür düzenidir. Dolayısıyla Türkiye'nin bu
yapısına darbe vurulmak istendiği açıktır.
13. 13/66
Neden İstanbul?
- İstanbul Batı ve Doğu arasında köprü, bir semboller şehridir. Her
kültürden, her dinden insanın yüzyıllardan bu yana büyük bir
sevgi, saygı ve hoşgörü içerisinde yaşadığı ender mekanlardan
biridir. Yapılan saldırı bu değerlere ve sembollere bir saldırı olarak
ifade edilebilir.
- İstanbul, Avrupa'daki birçok ülkenin nüfusundan daha büyük bir
nüfusa sahip, 72 milletten insanın yaşadığı metropol bir kenttir. Bu
kentte 10 milyonun üzerinde insan yaşamaktadır ve kullanılan araç
sayısı 1 milyonun üzerindedir. Dolayısıyla, böylesi devasa
büyüklükteki bir şehirde, güvenlik güçleri açısından suçluları takip
etmek, alabildiğine zordur. Bundan dolayı yerli ve uluslararası
organize suç örgütleriyle terör örgütlerinin en önemli üslerinden
biri İstanbul'dur.
- Gecekondu bölgelerinde yaşayan insanlarımızın kültürel açıdan
yabancılık duygusu çekmelerinin yanında, yoksulluktan
kaynaklanan nedenlerle kendilerini çaresiz, sahipsiz ve yalnız
hissetmelerinden dolayı kendilerine kucak açan, değer veren ve
onlara bir kimlik veren oluşumlara meyledebilirler.
14. 14/66
Neden Sinagoglar?
- Yahudilerin ibadetlerini gerçekleştirildiği yerler
- İsrail’e duyulan öfke (Tarihsel Arap-İsrail düşmanlığı)
- Merkezi bir yerde olmaları
15. 15/66
Neden İngiliz Hedefleri?
- İsrail devletinin kurulmasından dolayı İngiltere'ye
karşı duyulan öfke ve kin,
- Körfez, Afganistan ve son Irak savaşında
İngiltere’nin ABD’yi en fazla destekleyen ülke
olması,
- Saldırının yapıldığı günde İngiltere’de Bush-Blair
görüşmesi.
- İngiltere’nin dini motifli terör örgütlerine karşı
uyguladığı sert politika.
16. 16/66
SONUÇ
-DMT’ler dinin ideolojileştirilmesi sonucu ortaya çıkmıştır.
- El Kaide bu ideolojileştirmenin en son örneği, en sofistikesi ve
en tehlikelisidir.
- El Kaide’nin 11 Eylül saldırıları, küresel terörizm kavramının
ortaya çıkmasına sebep olmuştur.15-20 Kasım İstanbul
saldırıları da küresel terör kavramının ülkemizde de ciddi
manada tartışılmasına sebep olmuştur.
- Bu saldırılar Türkiye’nin 11 Eylülü olarak kabul edilmiştir.
-Bu tür ve diğer her türlü terör belasıyla mücadele etmenin
en etkin yolu uluslararası işbirliğidir.
