Hemodiyaliz Su Arıtma Sistemleri Eğitimi

HEMODİYALİZ SU ARITMA
SİSTEMLERİ EĞİTİMİ
HAZİRAN 2015
EĞİTMEN:
GÜRKAN VOLKAN TAKMAZ
ÇEVRE MÜHENDİSİ /1999
Vatek Çevre Teknolojileri ve Elekt. İnş. San. Tic. Ltd. Şti
Keyap Sanayi Sitesi F-2 Blok No: 106 YukarıDudullu / İSTANBUL / TURKİYE
Tel : +90 216 526 0 426 (pbx) Fax: +90 216 526 0 425 E-mail:info@vatekcevre.com
1/43

Bu Eğitim; Kullanıcıların Su Arıtma Sistemi dizaynının temel prensiplerini kavrayabilmesi
ve genel bir bakış açısı geliştirmek için hazırlanmıştır. Su Arıtma Sistemlerinini dizaynları
ve gerekli olabilecek müdahalelerin yapılabilmesi için kaynak teşkil etmektedir.
Sistemde müdahalesi zor ve yetkili kişilerin bulunmasını gerektirecek
durumlarda mutlaka teknik servisin aranması, arızanın giderilmesinde
önemli bir husustur.
2/43

VATEK ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ VE ELEKT. İNŞ.SAN.TİC.LTD.ŞTİ
Tel : +90 216 526 0 426 (pbx) Fax: +90 216 526 0 425
İÇİNDEKİLER
KONU SAYFA
1. SU…………………………………………………………………………………………............
4
2. SUYUN VÜCUDUMUZDAKİ TEMEL İŞLEVİ………………………………….……...... 5
3. GENEL KİRLİLİK PARAMETRELERİ…………………………………………………....... 7
4. TÜRK STANDARTLARI ENSTİTÜSÜ TS 266……………………………………….….. 8
5. HEMODİYALİZ UYGULAMALARINDA SUYUN ÖNEMİ………………………..….... 9
6. SUDA BULUNAN ELEMENTLERİN HEMODİYALİZ
HASTALARINA ETKİLERİ……………………………………………………...………........
10
7. HEMODİYALİZ SU ARITMA SİSTEMLERİNİN GELİŞİMİ…………………..……….
10
3/43

HEMODİYALİZ SU ARITMA SİSTEMİ ÇİZİMİ………………………………………....
11
8. HEMODİYALİZ SU ARITMA SİSTEMİ ÜNİTELERİ…………………………………....
12
9. HEMODİYALİZ SU ARITMA SİSTEMİNİ OLUŞTURAN ÜNİTELER,
GÖREVLERİ, DİZAYN PARAMETRELERİ………………………………….……..….... 13
9.1 ÇELİK
FİLTRE…………………………………………………………………..................... 9
9.2 HAMSU
DEPOLARI……………………………………………………………………........... 9
9.3 HAMSU HİDROFOR
SİSTEMİ…………………………………………………………........ 9
9.4 MULTİMEDİA
FİLTRE………………………………………………………………….......... 10
9.5 KARTUŞ
FİLTRELER…………………………………………………………………............ 11
9.6 DUBLEX YUMUŞATMA
SİSTEMİ……………………………………………………......... 11
9.7 AKTİF KARBON
FİLTRELER…………………………………………………………......... 14
9.8 RO
SİSTEMİ………………………………………………………………………………......... 15
9.9 SAF SU
TANKLARI…………………………………………………………………….......... 19
4/43

9.10 SAF SU
POMPALARI……………………………………………………………………........ 19
9.11 UV STERILIZASYON
ÜNİTESİ………………………………………………………....... 19
9.12 ENDOTOKSİN
FİLTRE…………………………………………………………………....... 20
9.13 DOUBLE PASS RO SİSTEMLERİ
……………………………………………………...... 20
9.14 DİYALİZ
HATLARI…………………………………………………………………............ 21
10. SONUÇLAR……………………………………………………………………………........
... 21
AVRUPA FARMAKOPESİ, AAMI STANDARTLARI KARŞILAŞTIRMALARI……....
22
KAYNAKÇA…………………………………………………………………………………......
.... 23
1. SU
5/43

Su canlıların yaşaması için hayati öneme sahiptir. En küçük canlı organizmadan en
büyük canlı varlığa kadar, bütün biyolojik yaşamı ve bütün insan faaliyetlerini ayakta tutan
sudur. Dünyamızın %70'ini kaplayan su, bedenimizin de önemli bir kısmını
oluşturmaktadır. Ancak yeryüzündeki su kaynaklarının yaklaşık %0.3'ü kullanılabilir ve
içilebilir
Dünya nüfusunun %40'ını barındıran 80 ülke şimdiden su sıkıntısı çekmektedir. 1940-
1980 yılları arasında su kullanımı iki katına çıkmıştır. Nüfusun hızla artması, buna karşılık
su kaynaklarının sabit kalması sebebiyle su ihtiyacı her geçen gün artmaktadır.
Dünyadaki mevcut suyun hacmi 141 milyar km
3
tür. Bu miktar dünya yüzeyini 3 km.
kalınlığında bir tabaka halinde sarabilecek büyüklüktedir.
Bu suyun % 98'i okyanuslarda ve iç denizlerde bulunmakta, fakat tuzlu olduğu için, içme
suyu olarak kullanıma, sulamaya ve endüstriyel kullanıma uygun değildir. Dünyadaki
suların ancak %2.5'i tatlı sudur. Bunun da %87'si buzullarda, toprakta, atmosferde,
yeraltı sularında bulunur ve kullanılamaz durumdadır.
İnsanoğlu, su ihtiyacını yüzeysel sular ve yeraltı su kaynaklarından temin etmektedir. Tatlı
suların en önemli kaynağı yağışlardır. Küresel yıllık yağış 500 bin m
3
olup, her yıl
yeryüzüne inen yağış aynı miktardadır.
Ülkemizde ise tatlı su kaynakları oldukça sınırlıdır ve ihtiyaca ancak cevap vermektedir.
Türkiye'nin kullanılabilir su potansiyeli 110 milyar m
3
olup, bunun %16'sı içme ve
kullanmada, %72'si tarımsal sulamada, %12'si de sanayide tüketilmektedir.
6/43

Türkiye'nin mevcut su potansiyelinin kullanım oranları;
Kişi başına düşen su kullanımı, toplumun gelişmişlik seviyesiyle doğru orantılıdır.
Gelişmiş ülkelerde bu oran oldukça yüksek olmasına rağmen, gelişmekte olan ülkelerde
ise düşüktür. (ABD'de 1692 m3, Avrupa'da 726 m3, Afrika'da 244m"tür.)
Dünyanın yıllık yağış ortalaması 1000 mm olup, Türkiye'nin yıllık yağış ortalaması ise
643mm.dir.
Türkiye su kıtlığı çeken ülkeler arasında yer almamakla birlikte, hızlı nüfus artışı, kirlenme
ve yıllık yağış ortalamasının dünya ortalamasından düşük olması; mevcut kaynakların
daha dikkatli kullanılmasını ve kirlenmeye karşı gerekli tedbirlerin bir an önce alınmasını
gerektirmektedir.
2. SUYUN VÜCUDUMUZDAKİ TEMEL İŞLEVİ
Su ,insan yaşamı için oksijenden sonra gelen en önemli öğedir. İnsan ,besin
almadan haftalarca hayatını idame etmesine rağmen,su olmadan ancak birkaç gün
yaşayabilir.
İnsan,vücudundaki karbonhidratlar ve yağın tümünü,proteinlerin yarısını,vücut
suyunun ise % 10’unu yitirdiğinde yaşamı tehlikeye girer.
7/43

Vücut suyunu %4 oranında bile kaybolması kaslarda güçsüzlük, uyku hali baş
dönmesi mide bulantısı oluşturur.Vücut suyunun %20 oranında eksilmesi ölümle
sonuçlanır.
İnsan vücudunun su içeriği yaşa ve cinsiyete göre %42 ile 71 arasında
değişir.Çocukların vücudunun su oranı yüksektir ve yaş ilerledikçe suyun yerini yağ
almaya başlar
Yetişkin insan vücudunun ortalama%59 ‘u sudur.Vücuttaki suyun ortalama % 60’ı
hücre içinde ,%40’ı da hücre dışı sıvıda bulunur.
Suyun vücudumuzdaki görevleri:
Besinlerin sindirim ,emilim ve hücrelere taşınması ; besin ögelerin hücrelerde
metabolizmaları sonucu oluşan atık ürünlerinin öğelerin atılmak üzere akciğer ve
böbreklere taşınıp dışarı atılmaları ,vücut ısısının denetimi,eklemlerin kayganlığının
sağlanması ve elektrolitlerinin taşınmasıdır.
İnsan bedeninin kemik ,deri ,bağ dokuları ve lipidler dışındaki tüm öğeleri su içinde
çözelti olarak bulunur.Hücrelerdeki biyokimyasal tepkimeler bu çözelti içinde oluşur.
Vücutta oluşan ısı terle dışarı atılır.Yaklaşık 1 litre suyun buharlaşarak terle atılması 600
kalorilik ısıyı yok eder.
Su halk arasında bilinenin " su içsem yarıyor" inanışının aksine enerji vermez
.Ancak enerji harcanmasına yardımcı olur.
Su gereksinmesi ve kaynakları:
8/43

Vücudumuz su ihtiyacının bir kısmını ,içtiğimiz su ve diğer içeceklerden; bir kısmını
ise yiyeceklerden ve diğer bir kısmını da metabolizma sonucu ortaya çıkan sudan
karşılar.
İnsan ,vücudundan normal koşullarda ortalama günlük,deri yoluyla 500 ,akciğerlerle
300,böbreklerden idrarla 1500 ve bağırsaklardan 200 ml su kaybeder.
Bu miktarlar iklim ve çalışma koşulları,hastalıklar ve vücudun hormon dengesine
göre değişiklik gösterebilir.Aldığımız su ve vücuttan attığımız suyun birbirine eşit olması
su dengesi olarak tanımlanır.
Vücuttan terle %1-2 oranında su kaybedilmesi ile susama hissi gelişir ve su içmek
gerekir.Özellikle sıcak havalarda ter bezlerinin fazla çalışması sonucunda su kaybı fazla
olmakta susama hissi gelişmese bile mutlaka su içilmelidir.
Ayrıca bebek ve yaşlılara da sıcak havalarda su verilmelidir.
Herhangi bir nedenle su tüketimi az olur ise böbreklerden idrar atımı azalır,kan
volümü düşer ve hipotansiyon yani tansiyon düşüklüğü gelişir. Beraberinde başka sağlık
sorunları da gelişebilir.
Her sağlıklı yetişkin birey günde 8-10 bardak su içerek günlük su ihtiyacını karşılar.
9/43

3. GENEL KİRLİLİK PARAMETRELERİ
Bulanıklık : Tüm sularda en belirgin kirlenme parametresi olan bulanıklık ,suda askıda
katı madde,planktonlar, organik maddeler , silis, tortu kaynaklıdır.
Renk: Suya karışmış olan inorganik maddelerden olabileceği gibi organik maddelerin
ayrışması sonucuda meydana gelebilir, sarı veya kahverengi renkler ,ekseriya organik
maddelerin ayrışması sonucudur, demir tuzları sulara kırmızı, mangan tuzları ise sulara
siyah renk verirler bulanıklık ve renk temel olarak kartuş filtreler ve kum filtreleri vasıtası
ile giderilir
Nitrat ve Nitrit: nitrat ve nitrit tuzları suda doğal olarak da bulunabilir, genellikle
insanların yol açtığı bir kirlilik göstergesidir. en yaygın nitrat ve nitrit kirlenmesi kaynağı
hayvan atıkları, kanalizasyonlar ve sanayide kullanılan kimyasal gübrelerdir.
Mangan: demir kadar çok rastlanan bir mineral değildir. koyu renkte neredeyse siyah bir
çökelti oluşturur.
İletkenlik: bir suyun elektriksel iletkenliği, su içinde çözünmüş olarak bulunan iyonların
cinsi ve konsantrasyonuna bağlıdır.çözünmüş tuz konsantrasyonu arttıkça elektriksel
10/43

iletkenlikte de artış olur. bu nedenle suların elektriksel iletkenliği ölçülerek su içinde
çözünmüş toplam tuz miktarı hakkında bilgi edinilebilir.
Klorür: klorür iyonu yeryüzünde en çok rastlanan anyondur. başta deniz suları olmak
üzere bütün sular hatta yağış suları bile klorür içerir.bütün klorür tuzları suda çok kolay
çözünür bunun sonucu olarak yüzeysel sulara klorür karışır. doğal tatlı sular içinde 10-100
mg/l klorür
Demir: yaygın bir kirleticidir.içme ve kullanma suyunda 0,3 mg/l den fazla olması suyun
tadını bozar, 1 mg/l den fala olur ise suda yaşayan canlılar için zararlı etki yapar.
11/43

4. TÜRK STANDARTLARI ENSTİTÜSÜ TS 266
İÇİLEBİLİR SULARIN FİZİKSEL VE KİMYASAL ÖZELLİKLERİ
1. ZEHİRLİ MADDELER
Maddenin Adı;
Ölçü
-Birim
Tavsiye Edilen
Miktar;
En Fazla Miktar;
KURŞUN mg/L - 0,05
KROM mg/L - 0,05
ARSENİK mg/L - 0,05
SELENYUM mg/L - 0,01
SİYANÜR mg/L - 0,01
KADMİYUM mg/L - 0,0005
GÜMÜŞ mg/L - 0,05
1. SAĞLIĞA ZARARLI MADDELER
Maddenin Adı;
Ölçü
-Birim
Tavsiye Edilen
Miktar;
En Fazla Miktar;
FLORÜR mg/L 0,8-1,7- 1,4-2,4
NİTRAT mg/L - 45
3. SAĞLIĞA/İÇİLEBİLME ÖZELLİĞİNE ETKİ EDEN MADDELER
Maddenin Adı;
Ölçü
-Birim
Tavsiye Edilen
Miktar;
En Fazla Miktar;
RENK PtCo 5 50
BULANIKLIK NTU 5 25
BUH. KALINTISI mg/L 500 15 000Vatek Çevre Teknolojileri ve Elekt. İnş. San. Tic. Ltd. Şti
12/43

5. HEMODİYALİZ UYGULAMALARINDA SUYUN ÖNEMİ
SU ARITMA SİSTEMİ HEMODİYALİZ TEDAVİSİNİN KALBİDİR…
Sağlıklı Bir İnsan günde 2 litre su tüketmektedir.
Diyaliz hastası olan bir insan ise diyaliz seansı boyunca yaklaşık 4 saatte 120 litre
su ile muamele görmektedir.
Sağlıklı bir insanın 60 gün de sindirim sistemi yolu ile kullanacağı suya eşit
miktarda su ile diyaliz hasatsı 4 saat de kan yolu ile muhattap olmaktadır.
ELEMENT
TS 266 İÇME SUYU
STANDARDINA GÖRE
TAVSİYE EDİLEN
MAKSİMUM MİKTAR
(mg/l)
AVRUPA
FARMAKOPESİNE GÖRE
DİYALİZ SUYUNDA
BULUNABİLECEK
MAKSİMUM MİKTAR
(mg/l)
FARK
KALSİYUM 200 2 100 KAT
MAGNEZYU
M 150 2 75 KAT
Aynı miktardaki İçmesuyu ve Diyaliz suyu içinde bulunabilecek maksimum element
konsantrasyonları karşılaştırıldığında diyaliz suyunun 75 ila 100 kat daha saf olması
gerekliliği görülmektedir.
Bu sonuç diyaliz Su Arıtma Sistemlerinin diyaliz tedavisindeki önemini bir kez daha
gözler önüne sermektedir.
13/43

6. SUDA BULUNAN ELEMENTLERİN HEMODİYALİZ HASTALARINA
ETKİLERİ
Sert su sendromu: En belirgin ve yaygın komplikasyondur. hastalarda, diyaliz
süresince; hipertansiyon, başağrısı,bulantı,kusma,sıcaklık hissi, adele kuvvetsizliği ve
kramplar yaygın olarak görülür.
Sodyum: Normal değerlerin üstüne çıkıldığında, hastalarda hipertansiyon, akciğer
ödemi, kaşıntı,kusma, nefes darlığı ve hatta koma gelişebilir.
Nitrat: Hipertansiyon,bulantı şeklinde kendini gösterir
Flor: Kemik hastalıklarına yol açar.
Bakteriler ve Endotoksinler: Titreme, ateş, bulantı şeklinde kendini gösterir
Klor ve Kloraminler: Klor bileşikleri, çeşitli kan problemlerine yol açar. kırmızı kan
hücrelerini öldürürler
7. HEMODİYALİZ SU ARITMA SİSTEMLERİNİN GELİŞİMİ
1960’ larda: 25µm hassasiyetinde filtrasyon yapabilen filtrelerin kullanımı ile
diyalizde, sadece askıda katı maddeler tutulurdu.
14/43

1970’ lerde: Karşılaşılan sendromların Su kaynaklı olduğu anlaşıldı.
– Sert Su Sendromu (Ca / Mg kaynaklı)
– Hemoliz (Chloramines kaynaklı)
– Ağır metal zehirlenmesi (Al / Cu)
– Bakteriyel enfeksiyon
sebepleriyle su sistemleri dizayn edilmeye başlandı
1980’ lerde: Özellikli su sistemleri kullanılmaya başlandı.
Ön arıtım, Saflaştırma ve İleri arıtım teknikleri.
Günümüzde Ultra Saf Su kullanımı artarak yayılmaktadır.
Ultra Saf Suyun Gerekliliği.
Hemodiyalize kıyasla, hemofiltrasyonda ve hemodiafiltrasyonda daha nitelikli suya
ihtiyaç vardır. Sudaki endotoksin ve endotoksin fragmantlarının diyalizörlerden
geçebilmesi sebebiyle ve on-line hemofiltrasyonda ve hemodiafiltrasyonda diyalizattan
infüzyon solüsyonu yapılması nedeniyle Ultra Saf Su kullanımı çok daha önemlidir. Ultra
Saf Su özellikle On-line HF ve HDF uygulamalarında standart haline gelmiştir.
Ultra Saf Su - Yüksek biyolojik kalitenin gerekli olduğu alanlardaki medikal ürünlerin
hazırlanmasında kullanılacak sudur. 0,1CFU/ml bakteri ve 0,03EU/ml Endotoksin
seviyelerinden daha az biyolojik kirliliğe haiz sudur.
15/43

16/43

8. HEMODİYALİZ SU ARITMA SİSTEMİ ÜNİTELERİ
1. ÇELİK FİLTRE
2. HAMSU DEPOLARI
3. HİDROFOR SİSTEMİ
4. MULTİMEDİA FİLTRE
5. KARTUŞ FİLTRELER
6. DUBLEX YUMUŞATMA SİSTEMİ
7. 1. AKTİF KARBON FİLTRE
8. 2. AKTİF KARBON FİLTRE
9. 1. RO ÜNİTESİ
10. SAF SU TANKLARI
11. SAF SU POMPALARI
12. UV STERILIZASYON ÜNİTESİ
13. ENDOTOKSİN FİLTRE
14. 2. RO SİSTEMİ
15. DİYALİZ HATTI
9. HEMODİYALİZ SU ARITMA SİSTEMİNİ OLUŞTURAN
ÜNİTELER, GÖREVLERİ, DİZAYN PARAMETRELERİ
17/43

10.1 ÇELİK FİLTRE
Hamsu Şebekesinin sisteme ilk giriş noktasıdır. Ham su tankının girişinde
bulunan filtre; 30-100 mikron filtrasyon hassasiyetine sahip olmalıdır.
Günümüzde basınç farkına göre veya ayarlanan zaman aralıklarında otomatik
olarak ters yıkama işlemlerini gerçekleştiren gelişmiş tipleri bulunmakla beraber,
mauel tip el ile yıkama işlemlerini gerçekleştiren tipleri maliyet dolayısı ile tercih
edilmektedir.
Hamsu depolarının temizliği ham su kalitesi ile eş anlamlı olduğu için otomatik
filtrelerin kullanımının yaygınlaşması faydalı olacaktır.
10.2 HAMSU DEPOLARI
Gıda maddeleri tüzüğüne uygun PE yapıdaki tanklar, Temizlik, Nakliye
kolaylığı ve Modüler tipte olmalarından dolayı tercih edilmektedir. Diyaliz
merkezinin bulunduğu bölgedeki su kesintileri dikkate alınarak gerekli hacim
tespitinin yapılması doğru olacaktır. Her koşulda en az 2 ton hacme sahip hamsu
deposu kullanılması olası su kesintilerinde diyaliz seansının aksamaması için
gereklidir.
10.3 HAMSU HİDROFOR SİSTEMİ.
Ön arıtımın ihtiyacı olan basınçlı suyu sağlamak için kullanılır. Hidrofor grubu 2
adet pompadan oluşmalıdır. Pompaların sırası ile devreye girmesini sağlayan
kontrol ünitesi bulunması faydalı olacaktır. Bu sayede pompaların eşit zamanlarda
çalışması sağlanmış olacak ve pompalar eşit miktarda yıpranacaktır.
18/43

Pompalar ayarlanan basınç aralığına göre çalışacaktır. Ayarlanan alt basınç
noktasında birinci pompa devreye girecek ve ayarlanan üst basınç aralığında
devreden çıkacaktır. Sonraki alt basınç noktasına ulaşıldığında ikinci pompa
devreye girecektir. Pompaların sık sık devreye girip çıkmalarını engellemek için
pompa denge tankının seçimine dikkat edilmelidir.
10.4 MULTİMEDİA FİLTRE
Tüm sularda en belirgin kirlenme parametresi olan bulanıklık; suda askıda katı
madde, organik madde, silis, tortu vb olduğunu göstermektedir. Bu kirleticiler
arasında belirgin bir çapa sahip olanlar fiziksel tortu filtrasyon üniteleri ile arıtılır.
İyi dizayn edilmiş Multimedia filtreler ile 20-40 mikron a kadar olan partiküllerin
sudan uzaklaştırılması mümkündür.
Kum ve antrasit filtrelerde filtrasyon sadece, süzme etkisiyle değil aynı
zamanda adsorpsiyon etkisi ile de gerçekleşir. Doğru dizayn ve seçim yapıldığı
takdirde, oldukça efektif ve güvenilir bir şekilde çalışırlar.
Tam otomatik Multimedia filtrelerin dizaynında dikkat edilmesi gereken
noktalar aşağıda belirtilmiştir
• Geçiş hızı (saatlik debi / mineral tankı kesit alanı) 20 m/saat e kadar kabul
edilmektedir (sudaki kirlilik yüküne bağlı olarak) bu değerin emniyetli olması için
15 m/saat alınması faydalı olacaktır.
• Yatak kabarma yüksekliği (geri yıkamadaki gerekli su debisi ve basıncı)
•Saatlik pik debi (otomasyon dizaynı için)
19/43

Hidrofordan
Gelen Hat
Kartus
Filtre
Kontrol
Ünitesi
Filtre
Mineralleri
Suyun
Filtre
Içerisindeki
Yolu
MULTIMEDIA FILTRE
Kullanılacak Dolgu Malzemeleri:
Kuvartz kum: Üç değişik çapda kullanılır.
Antrasit: Yüksek yoğunluklu filtrasyon minerali
Birm: Demir ve Mangan filtrasyon minerali
Yatak Yüksekliği :Filtrasyon ünitelerinde,Küçük sistemlerde tank yüksekliğinin
3/4 , büyük sistemlerde ise 2/3 ‘ü kadar olması geri yıkama esnasında yeter miktarda
kabarma alanı oluşturur. Büyük sistemler için 1/2 si kadar olmasını tercih etmek ters
yıkama verimini arttıracaktır.
20/43
Yatak geçiş Hızı (m/h) =
Debi (m3/h)
Yatak Kesit Alanı (m2)

Multimedia filtreler, tam otomatik tip olmalı ve insan müdahalesine gerek
kalmaksızın ters yıkama işlemlerini otomatik olarak yapabilmelidir, bununla beraber
kumanda panelinde manuel yıkama işlemini gerçekleşmesi sağlanabilmelidir.
10.5 KARTUŞ FİLTRELER
Ön Arıtım sisteminde arıtıma tabi tutulan su kütlesinin içerisinde farklı
büyüklüklerde askıda katı maddeler bulunmaktadır. Bu askıdaki maddelerin RO
sisteminin ve ön arıtım sisteminin verimli çalışmasını engellememesi için sudan
bertaraf edilmesi gerekmektedir. Bu noktada Kartuş Filtreler devreye girer.
Kartuş Filtrelerin farklı uzunluklarda ve farklı filtrasyon hassasiyetine sahip
tipleri bulunmaktadır. Kartuş filtre seçiminde planlanan su arıtma sisteminin debisine
göre filtre ebatları seçilir.
Kartuş filtrelerin sistemde konulacağı en uygun yerler, Multimedia filtre
çıkışında 20-25 mikron , Yumuşatma ünitesi çıkışında 5-10 mikron, 2. aktif karbon
filtre sonrası 1 mikron kartuş filtre kullanılması su arıtma sisteminin verimli çalışması
için gereklidir.
10.6 DUBLEX YUMUŞATMA SİSTEMİ.
SERT SU NEDİR?
Suyun sertliği, evsel, ticari ve endüstriyel kullanımlarda en çok rastlanan
problemdir. Suya sertlik veren mineraller daha çok suda çözünmüş olarak bulunan
kalsiyum ve magnezyum mineralleridir. Suyun sertlik sınıflaması şu şekilde verilebilir.
21/43

FR (FRANSIZ SERTLİĞİ) NE DEMEKTİR?
Fransız sertliği (Fr) veya mg/lt CaCO3 ülkemizde yaygın olarak sertlik
sınıflandırmasında kullanılan birimlerdir. Suyun içindeki sertlik iyonlarının
konsantrasyonunu tanımlamada kullanılır.
1 Fr derecesi 10 mg/lt CaCO3 sertliğine eşittir.
1 dH° = 1.785 fr°
1 fr° = 10 ppm CaCo3
1 ppm = 2 Ms
1 fr° = 20 mS
SERT SUYUN YUMUŞATILMASI:
Suyu yumuşatmanın en pratik yolu iyon değiştirici reçine kullanmaktır. İyon
değiştirici reçineli sistemler genelde sodyum iyonları ile sertlik iyonlarını yer
değiştirterek çalışırlar. Proses esnasında su reçine tanecikleri arasından
süzülerek geçer. Reçine tanecikleri üzerindeki elektrik yükü sodyum iyonlarını
reçine taneciği üzerinde tutar. Ancak, reçine taneciklerinin aynı zamanda sertlik
minerallerini tutma kabiliyeti de vardır. Reçine taneciklerinin sertlik minerallerini
tutma kabiliyeti sodyum iyonlarını tutma kabiliyetine göre daha Fazladır. Bu
şekilde iyon değişimi gerçekleşir.
22/43
Çok yumuşak 0-5 Fr
Yumuşak 5-10 Fr
Orta sert 10-20 Fr
Sert 20-30 Fr
Çok sert >30 Fr

Belli miktarda sert su reçine yatağından geçtikten sonra, reçine tanecikleri
tamamıyla, sertlik mineralleriyle kaplanır. Bu durumda sertlik minerallerinin
tutulması son bulur.
Sertlik iyonlarının tekrar sudan uzaklaştırılabilmesi için reçine taneciklerinin
sertlik minerallerinden kurtarılarak tekrar sodyum taneciklerinin bağlanması
gereklidir. Bu işleme ‘rejenerasyon’ adı verilir. Rejenerasyon esnasında tuzlu su
reçine tankına verilir ve reçine sodyuma doyurulur. Reçine tankında biriken
yüksek konsantrasyondaki sodyum iyonları sertlik iyonlarını reçine taneciklerinden
ayırır. Reçine daha sonra temiz su ile durulanarak, fazla tuz ve sertlik mineralleri
tanktan atılır. Reçine tankı tekrar sertlik iyonlarını tutmaya hazır durumdadır.
YUMUŞATMA SİSTEMİ:
Hemodiyaliz Su arıtma sisteminin en önemli ünitelerinden birisidir.. Su
yumuşatma sistemleri aynı zamanda 1 mg/L ‘den fazla demir ve manganezi de
yakalar. Fe ve Mn ‘ın 1 mg/L 'den fazla olduğu sularda, yumuşatıcı ünitenin
sağlıklı çalışabilmesi için ön arıtım yapılması gerekmektedir.
Özellikle Çok sert sularda kullanılan katyonik reçine doyuma çok çabuk ulaşır
bu durumda tuzlu su ile rejenere edilmesi gerekir. Bu esnada sistemin ihtiyaç
duyduğu yumuşak su ihtiyacına cevap verilebilmesi için 2. bir mineral tankına
ihtiyaç duyulur. Dublex (tandem) sistem kavramı mineral tanklarından birisi
yıkamada iken diğerinin devreye girmesini sağlayan otomatik valf sistemi ile
donatılmış yumuşatma ünitesidir.
Yumuşatma ünitesinin en önemli ünitelerden birisi olmasının sebebi, suda
bulunan kalsiyum ve mağnezyumun RO membranlarının tıkanmasına ve dolayısı
ile saf su üretim kalite ve miktarının düşmesine sebep olmasıdır.
23/43

Yumuşatma sistemi dizaynında dikkat edilmesi gereken hususlar;
• Kullanılacak olan mineralin adsorbe katsayısı ve buna bağlı olarak gerekli
mineral miktarı. ( Kuvvetli katyonik reçinelerin uzun ömürlü olması ve verimli
çalışması için dizaynında Reçine üreticisinin tasiye ettiği su geçiş hızı göz
önüne alınmalıdır, bu değer ortalama 20m/h olarak alınabilir.)
• Mineral tankının büyüklüğü,
• Otomasyon sistemi (Tekli sistem, dublex sistem, zaman kontrollü vb.)
24/43

Hidrofordan
gelen hat
Kartus
Filtre
Kontrol
Ünitesi
Filtre
Mineralleri
Suyun
Filtre
içerisindeki
yolu
DUBLEX YUMUSATMA
Kontrol
Ünitesi
Tuz
Tanki
REÇİNE MİKTARININ TESBİTİ
Yumuşatıcılarda kuvvetli asit-katyon reçine kullanılır. Bu tip reçineler %8 DVB
(divinil benzen) içerirler. Piyasada kullanılan bu tip reçinlerin, işletme koşullarına
göre sertlik tutma kapasiteleri üretici firma spektlerine göre 5000 – 7000 fr° /1 litre
reçine şeklinde ifade edilir.Buna göre analizi yapılmış bir su kaynağı için sertlik ve
debi değerleri bilindikten sonra gerekli olan yumuşatma için reçine miktarı
aşağıdaki formülle hesaplanır.
Vr : Gerekli reçine miktarı (litre)
25/43
Vr =
S x Q x T
K

S : Suyun Sertliği (fr°/1 litre su)
Q : Sistemden geçecek su miktarı (litre/saat)
T : İki rejenerasyon arasında geçen süre (saat)
K : Reçinen sertlik tutma kapasitesi (fr°/1 litre reçine)
Örnek uygulama; 20 fr° sertliğe sahip bir su kaynağından saatte 2000 litre su
yumuşak su kullanmak için gerekli yumuşatıcıların kapasitesi; 12 saatte bir
rejenarasyon yapılması planlanacaktır.
YUMUŞATMA ÜNİTELERİNDE REJENERASYON KONTROLÜ NASIL
YAPILIR?
Genelde iki tip kontrol mekanizması vardır.
Zaman kontrollü: Kontrol grubu üzerindeki zaman saati vasıtası ile rejenerasyon
kontrolü yapılır. Tank içinde iki rejenerasyon arası zaman aralığında yumuşatılacak
su miktarına yeterli olacak kadar reçine bulunmalıdır.
Sayaç (Volumetrik) Kontrollü: Kontrol grubu bir su sayacına bağlıdır. Reçinenin
yumuşatabileceği kadar su miktarı kontrol grubuna tanımlanır. Tank içinden
belirlenen miktarda su geçtiğinde cihaz rejenerasyona geçmek üzere sinyal alır.
9.7 AKTİF KARBON FİLTRELER
AKTİF KARBON NEDİR? NASIL BİR ARITMA SAĞLAR?
Aktif karbonun yaygın uygulama alanı, suyun içinde mevcut organik madde,
renk, koku, tat ve klor giderimidir. Ancak burada, sözkonusu olan sadece fiziksel bir
26/43
Vr=
6.5
= 75~
20 x 2 x 12

süzme işlemi değildir. Aktif karbon sistemler, fiziko-kimyasal arıtma yapan
sistemlerdir ve suyun arıtılması esnasında adsorpsiyon mekanizması işlemektedir.
Aktif karbon kömürümsü ancak çok geniş yüzey alanına (1000-1500 m2/gr) sahip bir
malzemedir. Organik kirliliğin olduğu sularda ve klor giderme amacıyla yaygın olarak
kullanılmaktadır.
Aktif karbon ile ilgili dikkat edilmesi gereken bir konu, bakteri üremesi için
uygun ortam oluşturabilmesidir. Çünkü, aktif karbon organik maddeyi tutar ve eğer
suda bakteri varsa, bakteri bu organik maddeyi besin olarak kullanarak üreyebilir. Bu
gibi durumlarda bakteri kaçağı oluşumu mümkündür. Bu sebeple aktif karbonun
öncesinde ve sonrasında suyun dezenfekte edilmesi önemlidir.
İki tip Aktif karbon Türü vardır.
GAC (Granular Activated Carbon) :Granül aktif karbon
PAC (Powdered Activated Carbon) : Toz aktif karbon
Hemodiyaliz uygulamalarında, GAC (Granular Activated Carbon) kullanılır.
Kullanılacak aktif karbonun ıodine numarası en az 900 olmalıdır. 8*30 mesh size
(Dane boyutu 0,6-2,36mm) genel kullanılan tipte olmalıdır. Asit ile yıkanmış tipte
olması tercih edilmelidir.
AKTİF KARBON MALZEMENİN KULLANIM ÖMRÜ NE KADARDIR?
Aktif karbon malzemesi 1-2 senede bir değiştirilmelidir, filtreler asit ile
yıkanarak da yeniden kullanılabilir, asitle yıkama yöntemi Hemodiyalizde risk
oluşturabileceği için tercih edilmez. Ayrıca Hemodiyaliz de su arıtma sistemlerinde
kullanılan aktif karbon un 6 ay -1 yılda bir değiştirilmesinde fayda vardır.
İKİLİ AKTİF KARBON FİLTRE KULLANIMI
27/43

Gerek Aktif Karbon medyasından maksimum verim almak gerekse RO
membranlarını korumak ama hepsinden önemlisi Saf Su hattına klor aminlerin
geçmesini önlemek için ve de karbon değiştirilme zamanını doğru saptayabilmek için
seri monte edilmiş çift karbon filtre uygulaması önemle tavsiye edilmektedir.
Bu noktada dizayn parametreleri çok büyük önem arz etmektedir.
Karbon Filtre Sistemleri dizayn parametreleri
Karbon filtrelerin dizaynında dikkat edilmesi gereken hususlar;
1- Filtre işleminde kullanılan aktif karbon mineralinin fiziksel ve kimyasal özellikleri,
2- Suyun aktif karbon ile olan temas süresi (mineral miktarı), (EBCT : Empty Bed
Contact Time, Boş yatak temas süresi)
3- Mineral tankının çapı (Suyun geçiş hızı),
4- Otomasyon valfi yapısı (Tesisat çapı, geri yıkama debisi)
EBCT değerinin her bir tank için en az 5 dakika toplam en az 10 dakika
olması gerekmektedir. Bu noktada Bazı kaynaklarda ilk tank için 6 dakika ikinci tank
için ise 10 dakika temas süresi kullanımını tavsiye eden kaynaklar bulunmakla
beraber tavsiye edilen değer iki tank için toplam 10 dakikadır.
28/43

Kartus
Filtre
Kontrol
Ünitesi
Filtre
Mineralleri
Suyun
Filtre
içerisindeki
yolu
1. VE 2. AKTIF KARBON FILTRE
Kontrol
Ünitesi
9.8 RO (REVERSE OSMOS) ÜNİTESİ
Reverse osmos sistemi (ters osmos) en genel tanımıyla, suyun içerisinde
bulunan Anyon ve Katyon iyonlarının giderilme işlemidir. Aynı zamanda bir tür ileri
filtrasyon yöntemi olarak da uygulanmakta olan Reverse osmos üniteleri yüksek
teknolojinin en son olanaklarının kullanıldığı üst düzey bir su arıtım elemanıdır. Bu
ünitelerin çalışma prensibi, doğadaki osmotik dengenin ters işleyişi ile açıklanabilir.
Reverse osmos sistemi Osmotik dengeyi tersine çevirmek için osmotik basınçtan daha
fazla basınca gerek duyar. Bu amaçla reverse osmos sistemlerinde yüksek basınç
pompaları kullanılır. Yüksek basınç pompasının basınçlandırdığı su, üzerinde 5
angstrom boyutunda gözenekler bulunan membranlara iletilerek suyun saflaştırma
işlemi gerçekleştirilmiş olur. Atık hattından çıkan ağır konsantre su ise drenaja verilir.
RO üntiesi asıl saf suyun elde edildiği ünitedir. RO ünitesine kadar olan arıtma
sistemleri Ön arıtım üniteleri olarak adlandırılır ve en temel görevleri RO ünitesini
29/43

besleyen suyu çeşitli mineral ve kirlilikten arındırarak en iyi kalite ve miktarda saf su
elde edilmesini sağlamaktır.
Ters Osmoz Prosesini Sınırlayan Faktörler
30/43

THİN FİLM COMPOSİT MEMBRANLARIN ARITIM PERFORMANSLARI
Sodyum 90-95 Nitrat 85-90
Kalsiyum 93-98 Flor 90-95
Magnezyum 93-98 Fosfat 93-98
Potasyum 90-95 Kromat 90-95
Demir 93-98 Siyanür 90-95
Mangan 93-98 Sülfat 93-98
Alüminyum 93-98 Boron 55-60
Bakır 93-98 Arsenik
+3
70-80
Nikel 93-98 Arsenik
+5
93-98
Çinko 93-98 Selenyum 93-98
stronyum 93-98 Radyoaktivite 93-98
Kadmiyum 93-98 Bakteri 99
Gümüş 93-98 Protozoa 99
31/43
Sınırlayıcı Faktörler
Bloke EdenlerZarar Verenler Verimi Düşürenler
Fouling Scaling
-Asitler, Bazlar
-Serbest Klor
-Serbest Oksijen
-Organik çözücüler
-Bakteriler
-Osmotik Basınç
-Viskozite
-Metaloksitleri
-Kolloidler
-Biyolojik maddeler
-CaSO4
-CaCO3
-CaF2
-BaSO4
-SiO2
-SrO4
-Mg(OH)2

Civa 93-98 Ameyobik keseler 99
Baryum 93-98 Giardia 99
Krom 93-98 Asbest 99
Kurşun 93-98 Sediment/bulanıklık 99
klor
90-95
Organik moleküller
(Moleküler ağırlığı
300 olanlar) 99
Bikarbonat
90-95
Organik moleküller (
Moleküler ağırlığı
300
5
olanlar) 0-99
32/43

FİLTRASYON SPEKTRUMU
33/43

RO MEMBRANI YAPISI
(Süzüntü (ürün) toplama tüpü)
(Conta)
(Süzüntü toplama
tabakası)
( Besleme-akım
boşlukları)
MEMBRANLARIN TEMİZLENMESİ
Membranların optimum temizlenmesi, temizleyici maddelerin membran
kirleticilerine ve membran uygunluğuna bağlılık gösterir. Bu nedenle kirliliğin
bileşiminin bilinmesi büyük önem taşır. Anorganik kirliliklerin (scaling) giderilmesi için
asidik ürünlerle yıkanması tavsiye edilmektedir. Organik kirlilik tabakaları (fouling)
içinse ise alkali (bazik) yıkayıcılar daha uygundur. Mikroorganizmalar ile kirlenme
(Biofouling) durumunda dezenfektanlar kullanılmalıdır.
Her durumda kullanılan membranın dayanıklılığı dikkate alınmalıdır.
9.9 SAF SU TANKLARI
34/43

Gıda maddeleri tüzüğüne uygun PE yapıdaki tanklar veya 316 L kalite
paslanmaz çelikden imal edilmiş tanklar kullanılmalıdır. Ortamdan gelebilecek
kirliliklerin saf su kalitesini bozmasını engellemek için bakteri filtreleri kullanılmalıdır.
Avrupa farmakopesi Saf su tanklarının kullanımından olabildiliği kadarı ile
kaçınılmasını ve RO ünitesinin üretmiş olduğu saf suyun on-line olarak,
bekletilmeden diyaliz hattına verilmesini tavsiye etmektedir.
Bu sayede saf su bekletilmemiş olduğu için dış kaynaklı kirliliklerden etkilenme
olasılığıda azalacak ve su taze olarak hastaya iletilecektir, Bu yaklaşa dayanarak on-
line sistem kullanımını tavsiye etmektedir.
On-line sistemlerde diyaliz hattı geri dönüşünde Acil durum tankları
kullanılmalı ve bu tanklara geri dönen saf suyun taşma vasitasi ile RO sisteminin
girişine geri verilerek yeniden arıtmaya girmesi sağlanmalıdır. Acil durum tanklarında
bakteri oluşumunu engellemek için UV lamba kullanılmalıdır.
9.10 SAF SU POMPALARI
Saf su Tanklarında depolanan saf suyun UV sterilizasyon ünitesinden geçerek
diyaliz hattına basınçlı olarak gönderilmesini sağlayan pompalardır. Su ile temas
eden yüzeylerinin 316 L kalite paslanmaz çelik veya plastik malzemeden imal olması
gereklidir.
Sistemde En az 2 adet saf su pompası bulunmalı ve yedekli olarak çalıştırılmalıdır.
9.11 UV STERILIZASYON ÜNİTESİ
Su bakteriolojik üreme için son derece elverişli bir ortamdır. bu nedenle,
dezenfekte edilmelidir.
35/43

Ultraviole ışınları yeterli dozda verildiği takdirde hemen hemen tüm bakteri,mantar,küf
sporları,virüsler ve mikroorganizmaları %99.9 oranında öldürebilen çok kısa dalga
boyuna sahip ışınlardır. bakteri,mantar,küf sporları,virüsler ve mikroorganizmalar bu
ışığa maruz kaldıklarında hücre zarından içeriye nüfuz eden enerji,hücrenin DNA
yapısını bozarak,çoğalmasını önler ,bakteri faaliyetlerini durdurur.
UV lambaların verimli olarak çalışabildikleri bir zaman sınırı bulunmaktadır. Bu değer
genel olarak 8000 saat ile 9000 saat arasındadır. Bu değerin takip edilebilmesi için
sayaçlı UV balastların kullanılması faydalı olacaktır.
Belirtilen bu zaman değerleri aşıldığı takdirde UV lamba ışın vermeye devam edebilir
fakat bu ışın dezenfeksiyon sağlayan dalga boyunda olmayacağı için istenilen su
dezenfeksiyonunu sağlamaktan çok uzaktır.
9.12 ENDOTOKSİN FİLTRE
Avrupa Farmakopesi standartlarına geçiş ile beraber üzerinde en çok durulan
ünite endotoksin filtrelerdir.
Endotoksin. Gram negatif bakterilerin dış hücre duvarında bulunan insan için
toksik olan,ateş şok ve hatta ölüme sebep olabilen, aynı zamanda pirojen olarakda
adlandırılan bir maddedir (http://www.beyondpsoriasis.com/glossary.jsp)
Endotoksinin insan sağlığı üzerindeki etkileri tespit edildikçe endotoksin giderimi
için kullanılması gereken üniteler üzerinde de hassasiyetle durulmaktadır.
36/43

1. Ultrafiltrasyon membranları kullanılarak Endotoksinin sudan uzaklaştırılması
mümkündür. Bu noktada endotoksin ebatları büyük önem taşımaktadır. En
küçük ebatdaki endotoksinleri sudan bertaraf edebilecek filtrasyon
hassasiyetine sahip ultrfiltrasyon membranlarına ihtiyaç duyulmaktadır.
2. Endotoksin negatif elektrik yüklü bir madedir, uygun yoğunluk ve
konfigürasyona sahip,pozitif olarak yüklenmiş filtreler ile sudan bertaraf
edilebilirler.
Endotoksin giderimi için kullanılan sistemlerin birbirlerine göre avantaj ve
dezavantajları bulunmaktadır.
UF MEMBRANI POZİTİF YÜKLÜ FİLTRE
1 İyi bir işletme ile 2-5 yıl arası ömre sahiptir 3-6 aylık peryotlarda değiştirilmesi gerekir.
2 Yatırım maliyeti yüksektir Yatırım maliyeti düşüktür
3 İşletme maliyeti düşüktür İşletme maliyeti yüksektir
ON-Line olarak dizayn edilen RO sistemlerinde, UV lambadan sonra Endotoksin
filtreleri kullanılmayabilir. Fakat RO membranında olabilecek herhangi bir patlak veya
yırtıktan dolayı diyaliz hattının bakteriyolojik olarak kirlenmesi engellenmiş olur.
Double Pass olarak anılan Çift RO sistemlerinden oluşan su arıtma sistemlerinde
endotoksin filtrelerin kullanımına gerek yoktur.
9.13 DOUBLE PASS RO SİSTEMLERİ
37/43

Double-pass RO Sistemi Hemodiyaliz su arıtma sistemlerindeki en üst
noktalardan birisidir.
Bu sistemde 1. RO ünitesinin üretmiş olduğu saf su, 2. RO ünitesinin besleme
suyunu oluşturmaktadır.
RO ünitesinin üretmiş olduğu yüksek kalitedeki saf suyun 2. RO sisteminde tekrar
arıtmaya tabi tutulması ile çok yüksek kalitede siyaliz suyu elde edilir. Bu tarz
sistemlerde 2. RO nun üretmiş olduğu su kesinlikle depolanmayarak on-line
çalışacak şekilde diyaliz hattına verilmelidir.
Bu sayede özellikle kalitesiz hamsu kaynaklarının kullanılmak durumunda
kalınıldığı bölgelerde çok iyi kaliteli diyaliz suyu elde edilmesi mümkün olmaktadır.
İlk yatırım maliyeti sonrası membrane değişim zamanı geldiği takdirde 2. RO
ünitesinin membranları. 1. RO ünitesinden çok daha az yıprandığı için bu
membranlar 1. RO ünitesine takılır, yeni membranlarda 2. RO ünitesine takılır.
Endotoksin tutulmasının en etkin başarıldığı sistemdir.
İlk yatırım maliyeti ve drenaja atılan su miktarı yüksek olmakla beraber RO
ünitelerinin Atıksularının geri kazanılmasını sağlayan sistemlerin kullanımının
yaygınlaşması ile drenaja atılan su miktarlarından ciddi miktarda tasarruf etmek
mümkün olmaktadır.
9.14 DİYALİZ HATLARI
Diyaliz Saf su dağıtım hatları, en az ultrasaf su üretimi sağlayan diğer ekipmanlar
kadar önemlidir. Saf su dağıtım hatlarının yapımında Çeşitli malzemeler tavsiye
edilmektedir
38/43

Bunlar SS316, Peroxidic linked Polyethylene (PE-Xa (özel tip), ABS Plastik, PVDF
(polyvinylidene fluoride), Polypropylene, PVC’dir. Boru tiplerinin birbirlerine göre
avantaj ve dezavantajları bulunmaktadır.
Diyaliz hatlarındaki su hızına dikkat edilmelidir. Su hızı en az 0,9 m/sn civarında
olmalıdır
10. SONUÇLAR
• Hamsu Kaynağının Analiz Değerlerine göre, Arıtma Sistemleri Uzman
Mühendislik ekipleri tarafından, Hemodiyaliz merkezine özel olarak dizayn
edilmelidir.
• Su Sistemi Diyaliz Tedavisinin en önemli ünitelerinden birisidir. Yapılacak
olan yatırımlar ek maliyetler getirecektir, Fakat yapılan yatırımlar uzun
dönemli olarak düşünülmeli ve Diyaliz hastalarının yaşam kalite ve
sürelerindeki artışdan daha önemli olmadığı göz ardı edilmemelidir.
• EBPG nin tavsiyelerine uyulmasının hem diyaliz hastaları için hemde
diyaliz merkezleri için uzun vadede getirileri olacaktır.
• Sadece EBPG nin tavsiyeleri değil Dünyada diyaliz tedavisinde yaşanan
gelişmeler takip edilmelidir. Unutulmamalıdırki diyaliz komple bir tedavidir
ve diyalizde kullanılan bütün ünitelerin özenle seçilmesi gerekmektedir.
• Hemodiyaliz Su arıtma Sisteminin kalite kontrolü sürekli olarak yapılmalı,
özellikle Diyaliz hatları dezenfeksiyonuna büyük önem verilmelidir.
39/43

AVRUPA FARMAKOPESİ, AAMI STANDARTLARI
KARŞILAŞTIRMALARI
40/43

KAYNAKÇA
1. T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI
2. WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı)
3. http://www.beyondpsoriasis.com/glossary.jsp
4. Yrd.Doç.Dr. Muhittin TAYFUR, Başkent Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi,
Beslenme ve Diyetetik Bölümü
5. European Pharmacopoeia 5.0.
41/43

6. ANSI/AAMI RD62:2001.
7. Water Treatment for Hemodialysis updated to include the latest AAMI standars
for Dialysate(RD52:2004)
8. European Best Practice Guidelines for Haemodialysis Volume 17 (2002).
9. Water Quality in Hemodialysis, E. Bonnie-Schorn, A. Grassmann, I.
Uhlenbusch-Körwer, C. Weber, J. Vienken.
10.Monitoring your dialysis Water Treatment System- Northwest Renal Network,
June 2005
11.Microbiological Water Quality in Dialysis, Jörg Vienken.
12.A Surveyors perspective: Watre Quality For Hemodialysis; Glenda M.Payne
13.Water Treatment for Hemodialysis, Dougles A. Luehmann.
14.Qality Assurance for Dialysis Quality Water and Dialysis Fluıd, Ian Morgan
15.EBPG: Europen Best Practice Guideline
42/43

Bu Doküman Vatek Çevre Teknolojileri Tarafından Hazırlanmıştır.
Tüm hakları saklıdır
43/43

Hemodiyaliz Su Arıtma Sistemleri Eğitimi

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (11)

Similar to Hemodiyaliz Su Arıtma Sistemleri Eğitimi

Similar to Hemodiyaliz Su Arıtma Sistemleri Eğitimi (6)

Hemodiyaliz Su Arıtma Sistemleri Eğitimi