1. МИНИЙ МОНГОЛ “Зээгт наамал” Баатар хот Москвагийн нэрэмжит Улсын тэргүүний 33-р сургуулийн Технологийн багш А. Гүнзэ Улаанбаатар хот 2011 он

2. Миний монгол бахархал Эх орныг газар шороо, уул ус, ард түмэн, зан заншил, соёл урлаг зэрэг маш олон зүйл бүрдүүлнэ. Эдгээрийн эзэн нь ХҮН буюу хүмүүс бид. Монголчууд дээд тэнгэрээс заяатай, сайн сайхныг зөгнөж амьдардаг гэгээлэг ард түмэн бөгөөд өөрсдийн гэсэн өв соёл, онцлогтой. Эдгээрийн нэг болох чимэх, чимэглэх урлаг буюу зээгт торгон наамал нь маш нарийн ур ухаан, чадвар шаардсан чимэглэх урлагийн нэгэн төрөл юм. 33-р сургууль Технологийн багш А.Гүнзэ

3. Үндэслэл Зээгт наамлын төрөл нь хойч үедээ өвлүүлэн үлдээх үнэт соёлын нэг бөгөөд энэ урлагийг танин мэдүүлж сурталчлах, урлан бүтээлгэх, өвлүүлэн үлдээх нэн шаардлагатай болоод байна. Ардын гар урлалаар дамжуулан хойч үеэ хөгжүүлэх, бахархах сэтгэлийг төрүүлэх, аливаад хандах хандлагаа зохиомж дүрслэлээр илэрхийлэх, эсгэх, наах, оёх, зээглэх, чимэглэх зэрэг гар урлалд сургах. Монголчуудын бахархах баялаг нь эд хөрөнгө бус оюуны үнэт өв, сэтгэлгээ юм гэдгийг урлагийн бүтээлээр чухалчлах зорилготой. 33-р сургууль Технологийн багш А.Гүнзэ

4. Судалгаа 33-р сургууль Технологийн багш А.Гүнзэ Судалгааны зорилго:Монголын залуучууд ялангуяа өсвөр насныхан монголын уламжлалт урлагын бүтээл болох зээгт наамлын талаар хир мэдлэгтэй байгаа, цаашид хэрхэн уламжлуулан үлдээвэл зохих талаар залуучуудын санаа бодлыг мэдэхийг зорьсон юм. Судалгааны үр дүн: Судалгаанд нийт 60 хүн хамрагдсанаас 19 нь эрэгтэй, 41 нь эмэгтэй байв. Насны ангилалын хувьд авч үзвэл:

5. 33-р сургууль Технологийн багш А.Гүнзэ Судалгаанд хамрагсадын боловсрол болон ажил мэргэжлийг нь авч үзвэл дараах байдалтай байна.

6. 33-р сургууль Технологийн багш А.Гүнзэ Зээгт наамлын талаар мэддэг эсэх талаар дараах хариултуудыг өгсөн байна.

7. 33-р сургууль Технологийн багш А.Гүнзэ

8. 33-р сургууль Технологийн багш А.Гүнзэ Ханын зураг байдаг Гар урлалын зүйл байдаг Бэлэг дурсгалын зүйл байдаг Зээгт наамлаар хийсэн бүтээл байдаггүй

9. 1-Бусад, 2-Чанартай бол худалдаж авна, 3-Үнэ боломжийн бол худалдаж авна, 4-Өнгө үзэмж ба хийц нь сайн бол худалдаж авна, 5- Мэдэхгүй. 33-р сургууль Технологийн багш А.Гүнзэ

10. 1-Зээгт наамлын бүтээлийн үзэсгэлэн зохион байгуулах, 2-Бусад 3-Зээгт наамлын урлалыг иргэдэд сурталчлах, таниулах 3-Дунд сургуулийн технологийн хичээлийн сургалтын хөтөлбөрт оруулах 33-р сургууль Технологийн багш А.Гүнзэ

11. Дүгнэлт Судалгаанд хамрагсдын дийлэнх буюу 35% нь зээгт наамлын талаар огт мэдлэггүй, 30% нь бага зэргийн мэдлэгтэй байгаа нь энэхүү соёлын үнэт өв улам бүр мартагдаж, улмаар устаж үгүй болох аюулын харангыг дэлдэж байгааг харуулж байна. Бага зэрэг мэдэж байгаа хүмүүсийн ихэнх буюу 80 гаруй хувь нь ардын урлалын эд зүйл бөгөөд бэлэг дурсгалын төдий зүйлсээр ашигладаг эд гэж үзэж байгаа нь үнэхээр харамсалтай байна. Хэрэв зээгт наамал байвал та худалдаж авахуу гэдэг асуултанд дийлэнх буюу 43% нь мэдэхгүй гэж хариулсан ба 27% нь Өнгө үзэмж ба хийц нь сайн байвал худалдаж авна гэсэн байв. Эндээс үзвэл зээгт наамлыг хөгжүүлбэл зөвхөн дотоодын гэлтгүй гадаадын иргэд ч сонирхон авах нь дамжиггүй юм. Дийлэнх иргэд зээгт наамлын талаар мэдлэггүй байгаа тул цаашид ямар арга хэмжээ авбал зээгт наамлыг олонд таниулах, нөгөө талаас ардын үнэт өв соёлыг устаж үгүй болголгүй цаашид уламжлуулах вэ гэдэг асуудал дээр судалгаанд хамрагдсагдын дийлэнх буюу 36% нь Үзэсгэлэн зохион байгуулж ард иргэдэд сурталчих гэсэн ба мөн 36 % нь хэрхэх талаар сайн мэдэхгүй гэсэн хариулт өгсөн байсан. Иймд цаашид зээгт наамлын урлалыг дунд сургуулийн хичээлийн хөтөлбөрт тусгайлан зааж оруулж мөн ард иргэдэд сурталчлан таниулах ажлыг тогтмол хийснээр Зээгт наамал хэмээх энэхүү ардын уламжлалт урлалын бүтээлийг хойч үедээ өвлүүлэн үлдээх юм. 33-р сургууль Технологийн багш А.Гүнзэ

12. Зохиомжийн үндэс Зохиомжийн төвд Чингис хааны сэнтийдээ амар тайван заларч, уудам орон зайг эзэгнэн сууж буйгаар гол дүрээ болгон дүрсэлсэн. Чингис хаанаар монголчуудын сүр хүчит оюун ухааныг төлөөлөв. Дэвсгэртээ босоо сонгосон нь монголчуудын босоо хийморийг бэлгэдсэн билээ. Дээлний шар өнгө ньамьдралынбаярбаясгалан, ард олондоо ээлтэй, ямар ч нөхцөлбайдалдзохицожчаддаг оюунт сэцэн ухааныг бэлэгдсэн. Энэ нь монголчуудын дэлхийд гайхагдах оюун ухааны илрэл болох юм. Тодруулбал амьд биеийн шалгарлын мөн чанар нь аливаад дасан зохицох чадвараар тодорхойлогддог болохыг Ч.Дарвин нэгэнтээ баталсан байдаг. 33-р сургууль Технологийн багш А.Гүнзэ

13. Нөмрөгийн улаан өнгө нь үргэлж бадрангуй дээшээ тэмүүлсэн, сүр хүч эр зоригийг нь илтгэнэ. Ногоон өнгийн уулаар нь өргөнуудам тал нутаг байгалийнцэвэрариун онгон залуу байдлыг, мөнх амгалан амьдрахыг бэлэгдсэн. Сэнтий болон олбог ширдэгээр нь эд баялаг, өв соёлоо илэрхийлсэн. 33-р сургууль Технологийн багш А.Гүнзэ

14. Зээгт наамал Монгол зээгт наамал нь зээглэдэг шитгээ чимэг суулгадаг хатгамал саа зэрэг олон төрлийн үйлээр бүтдэг онцлогтой. Эртнээс монголчууд эсгий арьсан хувцас эдлэл хэрэглэж түүнийг хээлж чимэглэж ирсэн нь наамал урлагийн эхийг тавьсан. Эсгийг хээлэхдээ зээгтэй, зээггүй хээ чимгийн гоёмсогоор ширдэг байжээ. Бүс бараа хийгдэх болсноор наамал урлал шинэ шатандаа хөгжиж ирсэн . 33-р сургууль Технологийн багш А.Гүнзэ

15. Монголын уран сайхны сэтгэлгээний уламжлалд тулгуурлан торго хоргойг нааж зээглэх, хатгамалдах зэрэг оёдлын аргаар гүйцэтгэсэн ардын урлагийн бүтээлийг зээгт наамал гэнэ. Зээгт наамлыг торгон зураг хэмээн нэрлэсэн нь дүрслэл, уран сайхны төгс илэрхийлэлээрээ уран зургаас дутахааргүй түвшинд хүрсэн учраас урлагийн бие даасан төрөл болтлоо хөгжжээ. Эсгэмэл наамал, шивээсэн хатгамал, гурамсан зээгт наамал, хялгасан зээгт наамал гэж 4 төрөлд хуваадаг. 33-р сургууль Технологийн багш А.Гүнзэ

17. Торгооцардах, эсгэх

18. Дүрсийнхөвөөгнугалжнаах

19. Дүрсүүдээөржзурагүүсгэх

21. 33-р сургууль Технологийн багш А.Гүнзэ 2. Эсгүүр бэлтгэж авах

22. 33-р сургууль Технологийн багш А.Гүнзэ 3. Материал дээр эсгүүр буулгах

23. 33-р сургууль Технологийн багш А.Гүнзэ 4. Бэлтгэсэндүрсийндагууилгарах хэсгийгнугаланнаажхэвшүүлнэ.

24. 33-р сургууль Технологийн багш А.Гүнзэ 5. Дүрсүүдийгэвлүүлэннаах

25. 33-р сургууль Технологийн багш А.Гүнзэ

26. 33-р сургууль Технологийн багш А.Гүнзэ 6. Зээглэноёх

27. 33-р сургууль Технологийн багш А.Гүнзэ

28. 33-р сургууль Технологийн багш А.Гүнзэ 7. Төгсгөлийнзаслынажиллагаа, хүрээхийжжаазлах

29. 33-р сургууль Технологийн багш А.Гүнзэ Техник технологийн Нийслэлийн олимпиадад 2011 онд 5-р байрт орсон бүтээл Техник технологийн Улсын XV олимпиад2011 он

30. Эдийн засгийн тооцоо Урласан хугацаа 40 хоног 33-р сургууль Технологийн багш А.Гүнзэ

31. ДҮГНЭЛТ Эртнээс уламжлагдан ирсэн ардын гар урлалын нэг төрөл болох зээгт наамлын урлагаараа бахархан бишэрч, цаашид энэ өв соёлоо хойч ирээдүй болсон сурагчиддаа өвлүүлэн үлдээх эрхэм хүндтэй үүрэг хариуцлага багш бидэнд нэгэнтээ болжээ. Зээгт наамал урлах явцад энэ урлагийн хөгжлийн явц өнөө үед ихээхэн зогсонги, мартагдах байдалд орж, судалгааны материалын олдоц тааруу, урласан бүтээлүүд нь хэдхэн тооны байгаа нь сэтгэл эмзэглүүлмээр байлаа. Цаашид зээгт наамлын төрлийг хөгжүүлэхэд дунд сургуулийн Зураг урлал-Технологийн багш нарт ур чадварын бүрэн бололцоо байгаа төдийгүй сургалтын хөтөлбөрт тодорхой цаг төлөвлөн оруулж, сурагчдын монголын уламжлал, өв соёл, ардын гар урлалаараа бахархах сэдэл тэмүүлэл өгөх төдийгүй урлах, бүтээх мэдлэг чадвартай болоход нь ихээхэн ач холбогдолтой. Зээгт наамал урлахад торго дурдан, зээглэх утас үнэ өртөг өндөр тул гар доорхи материалын өөдөс ашиглан хийх бүрэн боломжтой төдийгүй сурагчдын дунд бэлэг дурсгалын зүйлс, өөрсдийн хэрэгцээ сонирхолд нийцсэн бүтээл урлах бүтээлч ажил өрнүүлж болно. 33-р сургууль Технологийн багш А.Гүнзэ