2. 9.00–
9.00–9.10
POWITANIE I OTWARCIE SEMINARIUM
prof. nadzw. dr hab. Bożenna Balcerzak-Paradowska
nadzw. Balcerzak-
Dyrektor Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych
WELCOME WORD AND THE OPENING OF THE SEMINAR
Professor Bożenna Balcerzak-Paradowska
Balcerzak-
Director of the Institute of Labour and Social Studies
HEADQUARTERS OF THE SOCIAL INSURANCE INSTITUTION, WARSAW, 15 JUNE 2012 CENTRALA ZAKŁADU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH , WARSZAWA, 15 CZERWCA 2012 R.

3. 9.00–
9.00–9.10
POWITANIE I OTWARCIE SEMINARIUM
Elżbieta Łopacińska
Członek Zarządu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
WELCOME WORD AND THE OPENING OF THE SEMINAR
Elżbieta Łopacińska
Member of Management of Social Insurance Institution
HEADQUARTERS OF THE SOCIAL INSURANCE INSTITUTION, WARSAW, 15 JUNE 2012 CENTRALA ZAKŁADU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH , WARSZAWA, 15 CZERWCA 2012 R.

4. 9.10–
9.10–9.20
DZIAŁANIA NA RZECZ POPRAWY STOSOWANIA
PRZEPISÓW KOORDYNACYJNYCH
prof. Gertruda Uścińska
Kierownik projektu ze strony polskiej
Instytut Pracy i Spraw Socjalnych
ACTIVITIES FOR THE IMPROVEMENT IN THE AREA OF IMPLEMENTATION
OF CO-ORDINATION PROVISIONS
CO-
Professor Gertruda Uścińska
trESS National Expert, Poland
HEADQUARTERS OF THE SOCIAL INSURANCE INSTITUTION, WARSAW, 15 JUNE 2012 CENTRALA ZAKŁADU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH , WARSZAWA, 15 CZERWCA 2012 R.

5. 9.20–
9.20–9.45
NAJNOWSZE PROBLEMY KOORDYNACJI
SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO
Z UWZGLĘDNIENIEM DOŚWIADCZEŃ W PROJEKCIE TRESS
Carlos Garcia de Cortazar
ekspert projektu trESS
LATEST PROBLEMS OF THE CO-ORDINATION
CO-
OF SOCIAL SECURITY SYSTEMS
INCLUDING THE EXPERIENCE OF TRESS PROJECT
Carlos Garcia de Cortazar
trESS Expert
HEADQUARTERS OF THE SOCIAL INSURANCE INSTITUTION, WARSAW, 15 JUNE 2012 CENTRALA ZAKŁADU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH , WARSZAWA, 15 CZERWCA 2012 R.

6. 9.45–
9.45–10.10
NOWE REGULACJE KOORDYNACYJNE – PROJEKTY, WYKŁADANIA PRAWA,
STANOWISKA, WYJAŚNIENIA KOMISJI EUROPEJSKIEJ
Fleur Veltkampr
Marzena Matyja
przedstawicielki Komisji Europejskiej
LATEST RULES IN COORDINATION REGULATION – PROJECTS,
INTERPRETATION OF THE LAW, POSITION,
EUROPEAN COMMISSION EXPLANATION
Fleur Veltkampr
Marzena Matyja
European Commission Representative
HEADQUARTERS OF THE SOCIAL INSURANCE INSTITUTION, WARSAW, 15 JUNE 2012 CENTRALA ZAKŁADU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH , WARSZAWA, 15 CZERWCA 2012 R.

7. Recent developments
at EU level concerning
social security
coordination
trESS seminar Warsaw, Poland
15 June 2012
Marzena Matyja & Fleur Veltkamp
European Commission
DG Employment, Social Affairs and Inclusion
Social Europe

8. Overview
• Legislative developments
Miscellaneous amendments 2010
EEA and Switzerland
• External dimension of social security coordination
• Work of the Administrative Commission
New decisions and recommendations and other forms of guidance
Working parties
• Outlook
Review of provisions on unemployment and long-term care
EESSI Project
• Information sources
Social Europe

9. LEGISLATIVE
DEVELOPMENTS
Social Europe

10. Miscellaneous Amendments 2010
Commission Regulation 1244/2010 (of 9.12.2010)
• Update of country-specific Annexes
• Published in OJ L 338 of 22 December 2010
EP-Council Regulation
• Discussions started in January 2011
• EPSCO Council December 2011: general approach
• EP Plenary – 18 April 2012
• Amended text adopted by the Council on 10 May and
signed on 22 May by EP and Council
• Published in OJ L 194 of 8 June 2012
Social Europe

11. Miscellaneous Amendments 2010
Main changes
1) Applicable legislation: change of rules for working in 2
or more MS - Article 13 BR and 14(5) and (5b) IR
2) Introduction of the concept of “ home base” for air
crew members - Article 11(5) BR and 14(5a) IR
3) Solution for formerly self-employed frontier workers
who were covered in the Member State of last activity,
but whose MS of residence does not have an
unemployment benefits scheme - Article 65a BR
Social Europe

12. Miscellaneous Amendments 2010
1) Applicable legislation: change of rules for working in
2 or more MS - Article 13 BR and 14(5) and (5b) IR
How to determine the applicable legislation:
1) Does the person pursue a "substantial part" of his/her
activity in the MS of residence?
If not:
a) The legislation of the MS in which the registered office or
place of business of the employer is located applies, if only
one MS is involved, or
b) The legislation of the MS of residence if at least two other
MS are involved. Social Europe

13. Miscellaneous Amendments 2010
2) Introduction of the concept of “ home base” for air
crew members - Article 11(5) BR and 14(5a) IR
• Current rules of Title II BR: no specific provisions for
specific categories of workers
• New mobility patterns in air crew sector: flight and cabin
crew members are working from so-called "home bases".
• Definition of "home base": location nominated by the
operator from where the crew member normally starts and
ends a (series of)duty period(s) and under normal
conditions the operator is not responsible for accomodation.
Social Europe

14. Miscellaneous Amendments 2010
2) Introduction of the concept of “ home base” for air
crew members - Article 11(5) BR and 14(5a) IR
• Article 11(5) BR directly links the applicable legislation to
the flight or cabin crew member;
• Article 14(5a) IR only applies whenever there are 2
activities, one of which is linked to a "home base".
Social Europe

15. Miscellaneous Amendments 2010
3) Solution for formerly self-employed frontier
workers who were covered in the Member State of
last activity, but whose MS of residence does not
have an unemployment benefits scheme - Article
65a BR
• MS of last activity will pay the unemployment benefits if
the person registers with the employment services in
that Member State and is available for work there;
• If the person does not wish to become or remain
available to the employment services of the MS of last
activity and wishes to seek work in the MS of residence,
the MS of last activity will pay the unemployment
benefits for 3-6 months, with a possibility of extension.
Social Europe

16. EEA and Switzerland
• EEA Joint Committee Decision No 76/2011
• Adopted on 1 July 2011
• Published in OJ L 262 of 6 October 2011, p. 33)
• Entered into force on 1 June 2012
• EC-CH Joint Committee Decision No 1/2012
• Adopted on 31 March 2012
• Published in OJ L 103 of 13 April 2012
• Entered into force on 1 April 2012
Social Europe

17. EXTERNAL DIMENSION
Social Europe

18. Communication on the External Dimension of
EU Social Security Coordination
• COM (2012) 153 of 30 March 2012
• makes the case for strengthening cooperation
between Member States to achieve a more
coherent approach to social security
coordination with third countries
• sets out ways in which the EU rules currently
impact on social security coordination with
third countries
• describes existing components of common EU
approach to social security coordination with
third countries Social Europe

19. The Communication proposes:
• the creation of a new annual forum at EU level
to strengthen cooperation between Member
States as regards third countries
• exploring the use of EU social security
agreements with selected third countries
• developing the common EU approach,
including the adoption of a second package of
Association Council decisions with Turkey,
Albania, Montenegro and San Marino
Social Europe

20. WORK OF THE
ADMINISTRATIVE
COMMISSION
Social Europe

21. New Decisions and Recommendations
• E3: prolongation of transitional period for
EESSI (OJ C 12, 14.1.2012, p. 6)
• U4: reimbursement of unemployment benefits
for former frontier workers (OJ C 57,
25.2.2012, p. 4)
• Recommendation No S1: healthcare coverage
for cross-border living organ donation (pending
publication)
Social Europe

22. Working Parties of the AC
• Child-raising periods (14 April 2011)
• - followed up by Ad-hoc Group of the AC
• Patients' mobility (4 October 2011)
• - followed up by guidance from the Commission
• Recovery (17 November 2011)
• - followed up by explanatory note from the Commission
• Family benefits (ex-Decisions Nos 147 and 150)
(18 April 2012)
• - finalised by the conclusions with several reservations by the Member
States
Social Europe

23. Directive 2011/24/EU - patients'
rights in cross-border healthcare
• How does the patients' mobility Directive interact
with the social security coordination rules in
Regulations (EC) Nos 883/2004 and 987/2009?
• Guidance note of the Commission on the
interpretation of the relation of the two
instruments presented to Committee on cross-
border healthcare in May and Administrative
Commission in June 2012
Social Europe

24. OUTLOOK
Social Europe

25. Revision of coordination
Regulations
• Scope:
coordination of long-term care benefits (LTC)
coordination of unemployment benefits
• Planning
2009-2011 Evaluation
2012-2013 Impact assessment
2014 Proposal from the Commission
Social Europe

26. Revision of coordination
Regulations
Aim:
• Improve social security protection of the migrant
persons
• Enhance effectiveness of the coordination regime
• Legal certainty for all stakeholders
• Simplification
Social Europe

27. EESSI: Where are we now?
• Transitional period for the implementation of EESSI in Member
States is 24 months
• Decision No E3 adopted in Autumn 2011:
Transitional period extended with 24 months until 30 April
2014
(applicable since 1 February 2012, see OJ C 12, 14.1.2012, p. 6–7)
27
Social Europe

28. EESSI Project Planning
National
IT Business
preparations
March
2012
IT baseline robust Elaboration of a
version for the EU common set of
part of the structured
Software documents and
flows March
Integration of 2013
Development
user feedback Integration of
of national
Adaptation of the user
IT interfaces
Requirements Feedback
Training and
preparation May
of institutions 2014
Social Europe

29. INFORMATION SOURCES
Social Europe

30. Information sources
• Commission's website
http://ec.europa.eu/social-security-coordination
Links to legislation, official documents
Practical guide on applicable legislation
"Small Guide" on citizens' rights
Information sheets "Your rights country by country"
Explanatory notes and videos
• trESS network
http://www.tress-network.org
trESS seminars
Social Europe

31. Information sources
New Smartphone Application - EHIC
(Windows phone)
Social Europe

32. Information sources
New Smartphone Application - EHIC
(Android and iPhone)
Social Europe

33. Thank you very much
for your attention!
Social Europe

34. 10.10–
10.10–10.30
WYROKI SĄDU NAJWYŻSZEGO I SĄDÓW POLSKICH
W ZAKRESIE KOORDYNACJI SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO
Paulina Roicka
Instytut Pracy i Spraw Socjalnych
Robert Marczak
Departament Rent Zagranicznych, Zakład Ubezpieczeń Społecznych
THE SUPREME COURT CASE-LAW AND OTHER COURTS’ JUDGMENTS IN
CASE-
THE LEGAL AREA OF THE SOCIAL SECURITY SCHEMES COORDINATION
Paulina Roicka
Institute of Labour and Social Studies
Robert Marczak
Foreign Pensions Department, Social Insurance Institution
HEADQUARTERS OF THE SOCIAL INSURANCE INSTITUTION, WARSAW, 15 JUNE 2012 CENTRALA ZAKŁADU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH , WARSZAWA, 15 CZERWCA 2012 R.

35. Wyroki Sądu Najwyższego
i sądów polskich w zakresie
koordynacji systemów
zabezpieczenia społecznego
Paulina Roicka
Robert Marczak
Warszawa, czerwiec 2012 r.

36. Kategorie spraw rozpatrywanych
przez sądy
• Podleganie ubezpieczeniom społecznym (ustalanie ustawodawstwa właściwego)
- Zatrudnienie
- Prowadzenie działalności gospodarczej
- Agencje pracy tymczasowej
• Ustalanie prawa do emerytur z systemu pracowniczego
- Uznawanie okresów składkowych i nieskładkowych
- Staż pracy
- Status pracowniczy
- Praca w szczególnym charakterze
- Praca w szczególnych warunkach
- Ustalanie kapitału początkowego
• Ustalanie prawa do:
- Emerytury z systemu ubezpieczenia rolników
- Renty z tytułu niezdolności do pracy
- Renty rodzinnej
- Zasiłku chorobowego i macierzyńskiego
- Zasiłku z tytułu wypadków przy pracy
- Zasiłku dla osób bezrobotnych
- Zwrotu kosztów za leczenie zagranicą

37. Koordynacja zasiłków dla osób bezrobotnych
W okresie od stycznia 2011 r. do czerwca 2012 r. 8 spraw z zakresu koordynacji
zasiłków dla osób bezrobotnych było przedmiotem postępowania sądowo-
administracyjnego, w których zapadły już prawomocne orzeczenia.
L.p. Sygn. sprawy Nazwa Sądu Decyzja Przedmiot Podstawa
sprawy prawna
1. I OSK 476/11 NSA Oddalenie skargi Miejsce art. 67 ust. 3 art.
kasacyjnej zamieszkania w art. 71 ust. 1 pkt
Wyrok z dnia Ministra Pracy i RP w czasie b (ii) 1408/71
22.7.2011 Polityki wykonywania
Społecznej od pracy za granicą
wyroku WSA
2. II SA/Wa WSA Uchylenie Miejsce art. 67 ust. 3.
975/11 w Warszawie zaskarżonej zamieszkania w art. 71 ust. 1 pkt
Wyrok z dnia decyzji oraz RP w czasie b (ii) 1408/71
22.9.2011 decyzji ją wykonywania
poprzedzającej pracy za granicą
3. II SA/Wa WSA Oddalenie skargi Miejsce art. 6, 61, 65
1183/11 w Warszawie na decyzję zamieszkania w 883/2004;
Wyrok z dnia MPiPS RP w czasie art. 11, 12 i 54
22.10.2011 wykonywania 987/2009
pracy za granicą

38. Koordynacja zasiłków dla osób bezrobotnych
L.p. Sygn. sprawy Nazwa Sądu Decyzja Przedmiot Podstawa
sprawy prawna
4. II SA/Wa WSA Uchylenie decyzji Naruszenie przez
1115/11 w Warszawie MPiPS organ
Wyrok z dnia odwoławczy
28.10.2011 zasady
reformationis in
peius
5. II SA/Wa WSA Oddalenie Miejsce art. 61 ust. 1 i
1257/11 w Warszawie skargi na zamieszkania w 2 ,art. 65 ust. 2
decyzję MPiPS RP w czasie i5
wykonywania
883/2004
pracy za granicą
6. I OSK 1305/11 NSA Oddalenie skargi Brak art. 61 ust. 1 i
Wyrok z dnia kasacyjnej od wymaganych 2 883/2004;art.
20.12.2011 wyroku WSA w okresów 12
Warszawie ubezpieczenia
uprawniających
do zasiłków

39. Koordynacja zasiłków dla osób bezrobotnych
L.p. Sygn. sprawy Nazwa Sądu Decyzja Przedmiot Podstawa
sprawy prawna
7. II SA/Wa WSA Uchylenie Zasadność art. 61 oraz art. 65
2079/11 w Warszawie zaskarżonej orzeczenia ust. 2 i
Wyrok z dnia decyzji MPiPS okresu karencji 5 883/2004; art.
11, art. 12 ust. 1
24.1.2012 oraz decyzji
oraz art. 54 ust.
poprzedzającej
1 987/2009
8. II SA/Wa WSA Oddalenie skargi Odmowa Art. 64 883/2004;
1982/11 w Warszawie na decyzję stwierdzenia Art. 55 ust.
Wyrok z dnia MPiPS zachowania 1 987/2009
6.2.2012 prawa do zasiłku
dla bezrobotnych
nabytego na
terenie RP

40. Koordynacja świadczeń rodzinnych –
problemy z kumulacją świadczeń oraz z ich
porównywalnością
Do prawidłowego zastosowania przepisów
dotyczących zbiegu świadczeń, czy też zakazu
kumulacji świadczeń rodzinnych, organy
administracji publicznej powinny w pierwszej
kolejności w sposób jednoznaczny, nie budzący
wątpliwości i zrozumiały dla stron postępowania
ustalić charakter oraz rodzaj uzyskiwanych
świadczeń rodzinnych z państwa
członkowskiego, w którym jest zatrudniony
pracownik w stosunku do świadczeń państwa
zamieszkania.

41. Koordynacja świadczeń rodzinnych –
problemy z kumulacją świadczeń oraz z ich
porównywalnością
Kolizja krajowych systemów zabezpieczenia
społecznego następuje dopiero wówczas gdy
dochodzi do przyznania świadczeń
rodzinnych w ramach systemów
zabezpieczenia społecznego dwóch państw
członkowskich Unii Europejskiej, a nie tylko
nabycia uprawnienia do analizowanych
świadczeń
(wyrok NSA z dnia 7.06. 2011 r., I OSK
295/11).

42. Koordynacja świadczeń rodzinnych –
problemy z kumulacją świadczeń oraz z ich
porównywalnością
Przepisy regulujące koordynację systemu
zabezpieczenia społecznego nie rozstrzygają
o uprawnieniach poszczególnych osób, a
regulują kwestie kolizji ustawodawstwa
państw członkowskich - zawierają normy
kolizyjne stosowane w przypadku konfliktów
narodowych systemów zabezpieczenia
społecznego.
(wyrok WSA w Łodzi z dnia 3.06.2011,
II SA/Łd 358/11)

43. Wynagrodzenie pracowników delegowanych
Pracownicy delegowani do pracy w innym państwie
członkowskim powinni otrzymywać co najmniej
wynagrodzenie minimalne obowiązujące w państwie
wykonywania pracy. Takie uprawnienie wynika z
przepisu art. 3 ust. 1 dyrektywy 96/71 Parlamentu
Europejskiego i Rady z 16.12.1996 r. dotyczącej
delegowania pracowników w ramach świadczenia
usług. Według Sadu Najwyższego przejawem
implementacji art. 3 dyrektywy do krajowego prawa
są przepisy art. 67(1) – 67(4) kp.
(wyrok Sądu Najwyższego z 3 marca 2011 r.,
II PK 208/10)

44. Przedmiot sprawy - prawo zwrotu kosztów
leczenia za granicami kraju
L.p. Sygn. sprawy Nazwa Sądu Decyzja Podstawa prawna
1. II GSK 305/10 NSA uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy WSA w art. 22 1408/71
Wyrok z dnia 31.05.2011 Warszawie do ponownego rozpoznania,
2. VI SA/Wa 1523/11 WSA 1. uchylenie zaskarżonej decyzji oraz utrzymanej nią w mocy art. 22 ust. 1 i ust. 2
Wyrok z dnia 24.01.2012 w decyzję Dyrektora [...] Oddziału Wojewódzkiego Narodowego 1408/71
Warszawie Funduszu Zdrowia z dnia [...] czerwca 2009 r.;
2. stwierdzenie, że uchylone decyzje nie podlegają wykonaniu
3. VI SA/Wa 2083/11 WSA Oddalenie skargi 987/2009;
Wyrok z dnia 08.02.2012 w art. 22 ust. 1 lit. b) i c), art.
Warszawie 22 ust. 2
1408/71
4. VI SA/Wa 1920/11 WSA 1. uchylenie zaskarżonej decyzji oraz utrzymanej nią w mocy art. 22 ust. 1 i ust. 2
Wyrok z dnia 15.02.2012 w decyzji Dyrektora [...] Oddziału Wojewódzkiego Narodowego 1408/71
Warszawie Funduszu Zdrowia w K. z dnia [...] maja 2011 r.;
2. stwierdzenie, że uchylone decyzje nie podlegają wykonaniu
5. VI SA/Wa 111/12 WSA Oddalenie skargi art. 20 ust. 1 i 2 987/2009
Wyrok z dnia 19.04.2012 w
Warszawie

45. Przedmiot sprawy - prawo zwrotu kosztów
leczenia za granicami kraju
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 31 maja
2011 r., II GSK 305/10
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z
dnia 24 stycznia 2012 r., VI SA/Wa 1523/11
Ustalenie:
- Czy leczenie za granicą było uzasadnione lub usprawiedliwione
określonymi okolicznościami?
- Czy skarżący posiadał wiedzę pochodzącą od stosownych
placówek opieki zdrowotnej o możliwości przeprowadzenia
leczenia w Polsce w wymaganym terminie?

46. Przedmiot sprawy - prawo zwrotu kosztów
leczenia za granicami kraju
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego
z dnia 8 lutego 2012 r., VI SA/Wa 2083/11
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 19
kwietnia 2012 r., VI SA/Wa 111/12
Ustawodawca krajowy ma swobodę w zastosowaniu przepisów
ustawowych, wykonawczych lub administracyjnych przewidujących
szczególne traktowanie cudzoziemców, uzasadnione względami
porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia
publicznego. Nie ma możliwości refundacji kosztów leczenia na
terytorium innego państwa członkowskiego bez spełnienia
określonego krajowego kryterium ustawowego.
(art. 22 ust. 1 lit. c rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71;
art. 46 TWE)

47. Przedmiot sprawy - prawo zwrotu kosztów
leczenia za granicami kraju
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 15
lutego 2012 r., VI SA/Wa 1920/11
Mogą istnieć wyjątkowe i nagłe przypadki,
w których pierwszeństwo będzie miało
podjęcie działań leczniczych, a nie
procedur prawnych, co nie pozbawia
wnioskodawcy prawa do ubiegania się o
zgodę na sfinansowanie wykonanych już
świadczeń.

48. Przedmiot sprawy – zaliczanie okresów
ubezpieczenia za granicą
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 18 listopada
2010 r., sygn. III AUa 103/10
Okresy ubezpieczenia przebyte w kraju
członkowskim Wspólnoty Europejskiej należy
uwzględnić przy ustalaniu okresów
niezbędnych do przyznania prawa do renty z
tytułu niezdolności do pracy na podstawie
ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o
emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych, dla ubezpieczonego
ubiegającego się o to świadczenie i
zamieszkującego od lat poza granicami Polski,
na terenie Wspólnoty Europejskiej.

49. Przedmiot sprawy – ciągłość ubezpieczenia w
jednym systemie
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 9 lutego
2010 r., sygn. akt III AUa 741/09
Jednorazowe i krótkotrwałe podjęcie zatrudnienia w
innym państwie członkowskim Unii Europejskiej
przez rolnika objętego w Polsce ubezpieczeniem
społecznym rolników, nie powoduje wyłączenia
rolnika z tego ubezpieczenia.
Forma dyskryminacji z uwagi na miejsce wykonywania
działalności rolniczej i – co z tym związane –
naruszenie zasady swobodnej działalności
gospodarczej na terenie Unii Europejskiej (art. 43
(dawnego 52) Traktatu rzymskiego)

50. Dziękujemy za uwagę!

51. PROBLEMY POLSKICH INSTYTUCJI WŁAŚCIWYCH
10.45–
10.45–10.50
WPROWADZENIE
prof. Gertruda Uścińska
Kierownik projektu ze strony polskiej
Instytut Pracy i Spraw Socjalnych
THE PROBLEMS OF POLISH COMPETENT INSTITUTIONS
PREFACE
Professor Gertruda Uścińska
trESS National Expert, Poland
HEADQUARTERS OF THE SOCIAL INSURANCE INSTITUTION, WARSAW, 15 JUNE 2012 CENTRALA ZAKŁADU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH , WARSZAWA, 15 CZERWCA 2012 R.

52. PROBLEMY POLSKICH INSTYTUCJI WŁAŚCIWYCH
10.50–
10.50–11.10
USTAWODAWSTWO WŁAŚCIWE
Anna Siwiecka
Naczelnik w Departamencie Ubezpieczeń i Składek
Zakład Ubezpieczeń Społecznych
THE PROBLEMS OF POLISH COMPETENT INSTITUTIONS
APPLICABLE LEGISLATION
Anna Siwiecka
Insurance and Contributions Department
Social Insurance Institution
HEADQUARTERS OF THE SOCIAL INSURANCE INSTITUTION, WARSAW, 15 JUNE 2012 CENTRALA ZAKŁADU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH , WARSZAWA, 15 CZERWCA 2012 R.

53. Problemy polskich instytucji właściwych
Ustawodawstwo właściwe
Czerwiec 2012 r.

54. Procedura dotycząca stosowania art.13 rozporządzenia
podstawowego – art.16 rozporządzenia 987/2009
1. Osoba normalnie zatrudniona w dwóch lub kilku
państwach członkowskich, musi ten fakt zgłosić
wyznaczonej instytucji w państwie członkowskim, w
którym ma swoje miejsce zamieszkania.
2. Instytucja miejsca zamieszkania określa państwo
członkowskie, którego ustawodawstwo ma mieć
zastosowanie.
3. Ustalenie to dokonywane jest niezwłocznie oraz
początkowo ma charakter tymczasowy.
54

55. 4. Instytucja miejsca zamieszkania musi następnie
poinformować wyznaczone instytucje we wszystkich
państwach członkowskich, w których wykonywana
jest praca i w których znajduje się siedziba lub
miejsce prowadzenia działalności pracodawcy, o
podjętej przez siebie decyzji.
5. Decyzja dotycząca mającego zastosowanie
ustawodawstwa staje się ostateczna, jeżeli nie
zostanie zakwestionowana w ciągu dwóch miesięcy
od momentu poinformowania wyznaczonych
instytucji o dokonanym ustaleniu przez instytucję
miejsca zamieszkania.
55

56. Najczęściej mamy do czynienia z przypadkami:
1. Siedziba pracodawcy w Niemczech – praca wykonywana na
terenie Słowacji i Czech a w Polsce prowadzenie działalności
na własny rachunek.
2. Siedziba pracodawcy w Wielkiej Brytanii – praca wykonywana
w Anglii a w Polsce prowadzenie działalności na własny
rachunek.
3. Siedziba pracodawcy na Słowacji – praca wykonywana na
Słowacji a w Polsce prowadzenie działalności na własny
rachunek.
56

57. Ad. 1. Prowadzenie działalności na własny rachunek w
Polsce i wykonywanie pracy na terenie Czech i Słowacji
a pracodawca posiada siedzibę na terenie Niemiec –
około 1200 przypadków (1 firma).
Osoby prowadzące działalność zgłaszają się do ZUS w
celu ustalenia właściwego ustawodawstwa na
podstawie art. 16 rozporządzenia 987/2009;
ZUS ustala ustawodawstwo niemieckie i informuje o
tym instytucje niemiecką, czeską i słowacką;
ZUS wystąpił do instytucji czeskiej, niemieckiej,
słowackiej o ustalenie czy praca na terenie Czech i
Słowacji jest wykonywana;
Instytucja czeska i słowacka odpowiedziała, że nie są w
stanie ustalić, czy osoby na ich terenie i jak często
wykonują pracę;
57

58. Instytucja niemiecka uznaje, że z uwagi na nie
prowadzenie przez pracodawcę mającego siedzibę w
Niemczech znacznej części działalności gospodarczej
na terenie Niemiec, osoby zatrudnione przez tego
pracodawcę a prowadzące w Polsce działalność na
własny rachunek, będą podlegać polskiemu
ustawodawstwu;
W Niemczech osoby te nie są zgłoszone do
ubezpieczeń z uwagi na fakt, iż ich wynagrodzenie
wynosi mniej niż 400 euro a niemiecki system nie
przewiduje obowiązkowego ubezpieczenia dla takich
przypadków;
Od maja 2010 roku osoby nie podlegają ani
ubezpieczeniom w Polsce ani ubezpieczeniom w
Niemczech.
58

59. Ad. 2. Strona brytyjska żąda od ZUS informacji:
- dowodów na zamieszkanie w Wielkiej Brytanii, np. kopii umowy
dzierżawy lub najmu, kopii rachunku za usługi komunalne na
nazwisko wnioskodawcy,
- Numeru Brytyjskiego Państwowego Ubezpieczenia,
- listy wszystkich krajów, w których wykonywana jest praca,
- dostarczenia analizy schematu pracy osoby, powinna zawierać
czas spędzony z podaniem faktycznych dat pracy w Wielkiej
Brytanii i w Polsce w okresie ostatnich 12 miesięcy i
przewidywanych kolejnych 12 miesiącach,
- dowodów podróży między Wielką Brytanią a Polską,
- kopii listy płac, P-60 i innych dokumentów dotyczących podatków,
- informacji o samozatrudnieniu w Polsce (nazwa firmy, dres, rodzaj
działalności i gdzie jest wykonywana),
- potwierdzenia, że osoba jest zarejestrowana i płaci składki w
Polsce, jeżeli zaprzestała – data wyrejestrowania.
59

60. Ad. 3 Siedziba pracodawcy na Słowacji – praca wykonywana
na Słowacji a w Polsce prowadzenie działalności na własny
rachunek.
Instytucja słowacka przeprowadziła kontrolę w niektórych
przedsiębiorstwach zarejestrowanych w Słowacji i
stwierdziła, że osoby nie wykonywały pracy na terenie
Słowacji. Dotyczy to ok. 1200 osób. Zostały wydane decyzje
wyłączające osoby ze słowackiego systemu. Osoby złożyły
odwołania do centrali słowackiej instytucji ubezpieczeniowej.
Strona słowacka poinformowała, że nie będzie już prowadzić
kontroli na okoliczność faktycznego wykonywania pracy
przez pracowników na terenie Słowacji i wydaje formularze
A1 po otrzymaniu informacji z ZUS o ustalonym
ustawodawstwie właściwym.
60

61. Wnioski:
• problemy dowodowe,
• konieczność ścisłej współpracy z instytucjami
zagranicznymi,
• uzupełnienie przez Komisję Administracyjną
Praktycznego Poradnika w części dotyczącej
interpretacji art. 16 rozporządzenia 987/2009 oraz art. 6
rozporządzenia 987/2009.
61

62. Dziękuję za uwagę

63. PROBLEMY POLSKICH INSTYTUCJI WŁAŚCIWYCH
11.10–
11.10–11.30
SYSTEM EMERYTALNY
Marta Godłoza
Dyrektor Departamentu Rent Zagranicznych
Zakład Ubezpieczeń Społecznych
THE PROBLEMS OF POLISH COMPETENT INSTITUTIONS
PENSION SYSTEM
Marta Godłoza
Director of Foreign Pensions Department
Social Insurance Institutiontion
Institutiontion
HEADQUARTERS OF THE SOCIAL INSURANCE INSTITUTION, WARSAW, 15 JUNE 2012 CENTRALA ZAKŁADU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH , WARSZAWA, 15 CZERWCA 2012 R.

64. PROBLEMY POLSKICH INSTYTUCJI WŁAŚCIWYCH
11.30–
11.30–11.45
OPIEKA DŁUGOTERMINOWA – DOŚWIADCZENIA HISZPAŃSKIE
Carlos Garcia de Cortazar
ekspert projektu trESS
THE PROBLEMS OF POLISH COMPETENT INSTITUTIONS
THE SPANISH EXPERIENCE OF LONG TERM CARE
Carlos Garcia de Cortazar
trESS Expert
HEADQUARTERS OF THE SOCIAL INSURANCE INSTITUTION, WARSAW, 15 JUNE 2012 CENTRALA ZAKŁADU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH , WARSZAWA, 15 CZERWCA 2012 R.

65. PROBLEMY POLSKICH INSTYTUCJI WŁAŚCIWYCH
11.45–
11.45–12.00
PROBLEMY KOORDYNACJI ŚWIADCZEŃ ZDROWOTNYCH
I OPIEKI DŁUGOTERMINOWEJ
Elżbieta Czyżowska
Departament Współpracy Międzynarodowej
Narodowy Fundusz Zdrowia
THE PROBLEMS OF POLISH COMPETENT INSTITUTIONS
THE PROBLEMS OF COORDINATION OF HEALTH CARE BENEFITS
AND LONG-TERM CARE
LONG-
Elżbieta Czyżowska
Departament of International Cooperation
National Health Fund
HEADQUARTERS OF THE SOCIAL INSURANCE INSTITUTION, WARSAW, 15 JUNE 2012 CENTRALA ZAKŁADU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH , WARSZAWA, 15 CZERWCA 2012 R.

66. PROBLEMY POLSKICH INSTYTUCJI WŁAŚCIWYCH
12.00–
12.00–12.20
POJĘCIE PRAWNE ZAMIESZKANIA: PRAWO POLSKIE A PRAWO UE
Paulina Roicka
Instytut Pracy i Spraw Socjalnych
Janina Petelczyc
doktorantka Uniwersytet Warszawski
THE PROBLEMS OF POLISH COMPETENT INSTITUTIONS
THE LEGAL NOTION OF ‘PLACE OF RESIDENCE’: POLISH AND EU LAW
Paulina Roicka
Institute of Labour and Social Studies
Janina Petelczyc
Ph.D.,
Ph.D., University of Warsaw
HEADQUARTERS OF THE SOCIAL INSURANCE INSTITUTION, WARSAW, 15 JUNE 2012 CENTRALA ZAKŁADU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH , WARSZAWA, 15 CZERWCA 2012 R.

67. Pojęcie prawne zamieszkania:
prawo polskie a prawo UE
Janina Petelczyc
Paulina Roicka

68. Miejsce zamieszkania w prawie polskim
(The notion of ‘place of residence’ in Polish law)
W prawie polskim każda osoba fizyczna ma jedno - i tylko
jedno - miejsce zamieszkania (domicilium, domicyl);
„Miejsce zamieszkania” – pojęcie prawne z zakresu prawa
cywilnego;
Art. 25 kodeksu cywilnego stanowi: „Miejscem
zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której
osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu”.
Article 25 of Civil Code: ‘The domicile of a natural person is the
place where that person stays with the intention of residing
permanently’.

69. Miejsce zamieszkania
(the place of residence)
Element zewnętrzny Element wewnętrzny
Fakt przebywania Wola stałego przebywania
External factor (fact of Internal factor (intention of
residence) permanent residence)
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 czerwca 1983 r., II UR 4/83

70. Za pomocą jakich kryteriów ocenić „wolę stałego przebywania” w
danej miejscowości?
O zamiarze stałego pobytu można mówić wówczas, gdy występują
okoliczności pozwalające przeciętnemu obserwatorowi na
wyciągnięcie wniosku, że określona miejscowość jest głównym
centrum życiowym i majątkowym danej dorosłej osoby fizycznej.
The intention of permanent residence in a given locality is not decisive, but
must be linked with establishing there the center of personal and property
interests of the person concerned.
Wyrażenie zamiaru stałego pobytu nie wymaga złożenia
oświadczenia woli; nie jest czynnością prawną (postanowienie
NSA z dnia 7 lipca 2010 r. I OW 63/10).

71. Zamieszkanie a zameldowanie
Zameldowanie - instytucja prawa administracyjnego
Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą, zameldowanie jest tylko
czynnością rejestracyjną potwierdzającej fakt przebywania danej osoby
pod określonym adresem.
Zamieszkanie a pobyt
- fizyczne przebywanie w danym miejscu bez
Pobyt
ustalenia zamiaru stałego pobytu (Wyrok
(Temporary stay) Naczelnego Sądu Administracyjnego , II FSK
165/2010)

72. Miejsce zamieszkania w kontekście koordynacji zasiłków dla osób
bezrobotnych
II Sa/Wa 975/11 WSA w Warszawie:
Istotne dla ustalenia, czy osoba wnioskująca o zasiłek dla bezrobotnych miała miejsce
zamieszkania na terytorium państwa innego niż miejsce wykonywania pracy jest
stwierdzenie następujących okoliczności:
- celu wyjazdu,
- czy podejmowane są kroki w celu np. uzyskania obywatelstwa innego kraju,
- czy pierwotny zamiar wyjazdu jest realizowany cały czas, np. uzyskania za pomocą pracy
świadczonej w innym państwie środków finansowych do lepszej egzystencji w Polsce,
- rodzaju wykonywanej pracy,
- czy charakter pracy umożliwia częste wyjazdy poza miejsce świadczenia pracy, w tym Polski,
- na co przeznaczone są zarobione pieniądze? Czy przeznaczane są na określone cele w
Polsce, łączące się z dalszym pobytem w Polsce po zakończeniu pracy w innym państwie
członkowskim, czy też za granicą czynione są jakieś inwestycje mogące świadczyć o zamiarze
zamieszkania tam na stałe?

73. „Analytical Study 2011: Social security coverage of non-active persons moving
to another Member State”
Prawo osób nieaktywnych ekonomicznie do świadczeń socjalnych w
przyjmującym państwie członkowskim.
Czy osoba nieaktywna ekonomicznie może wnioskować o świadczenia z tytułu
miejsca zamieszkania, aby legitymizować swój pobyt na terytorium
przyjmującego państwa? Czy – przyjmując tezę przeciwną – wcześniej
zobowiązana jest zalegalizować pobyt, aby móc następnie wnioskować o
przedmiotowe świadczenia?
Can a non-active person appeal to his coordination rights to social benefits
under Regulation 883/2004 to fulfil the self-sufficiency condition of Directive
2004/38 or should he – on the contrary – be legaly resident first as envisaged in
Directive 2004/38 before a right to resedence based benefits coordinated by
Regulation 883/2004 can be acquired?

74. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 13.05. 2010, III AU 355/10
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia z dnia 8 grudnia 2009 r., I BU 6/09

75. Rozporządzenie 1408/07
• Art. 1
h) określenie „zamieszkanie” oznacza zwykły
pobyt;
i) określenie „pobyt” oznacza pobyt czasowy;
h) residence means habitual residence;
i) stay means temporary residence;

76. Rozporządzenie 883/2004 i
Rozporządzenie wykonawcze 987/2009
• Art. 1 Rozporządzenia 883/2004
j) określenie „zamieszkanie” oznacza miejsce, w
którym osoba zwykle przebywa;
j) "residence" means the place where a person
habitually resides;

77. Rozporządzenie wykonawcze 987/2009
Na mocy art. 11 instytucje dwóch lub więcej
państw członkowskich ustalają na podstawie Art. 11 Elements for
wspólnego porozumienia ośrodek interesów determining residence
życiowych zainteresowanego na podstawie
informacji dotyczących:
• czasu trwania i ciągłości pobytu
• pracy lub innej działalności o • the duration and continuity of
presence
charakterze zarobkowym i • the nature and the specific
niezarobkowym characteristics of any activity
• sytuacji rodzinnej, pursued
• family status
• źródła dochodu studentów, • the source of income of students
• sytuacji mieszkaniowej, • housing situation
• państwa członkowskiego dla • Member State in which the person
is deemed to
celów podatkowych.
• reside for taxation purposes.

78. Dyrektywa 2004/38/WE
• Pobyt legalny /Right of residence for up to three
months and more than 3 months
- przez okres nie przekraczający trzech miesięcy,
- Powyżej trzech miesięcy
• Pobyt stały/ permanent residence
- Zamieszkiwanie nieprzerwane przez co najmniej
5 lat

79. Lex loci laboris/lex domicilii
• Lex loci labori: art. 11 ust. 3 lit. a) Rozporządzenia 883/2004: osoba
wykonująca w Państwie Członkowskim pracę najemną lub pracę na
własny rachunek podlega ustawodawstwu tego Państwa
Członkowskiego
a person pursuing an activity as an employed or self-employed
person in a Member State shall be subject to the legislation of
that Member State
• Lex loci domicilii
1) gdy osoba zatrudniona jest w kilku państwach jednocześnie/ Person
who pursues activities in two or more Member States
2) gdy osoba jest nieaktywna zawodowo/non-active
3) gdy osoba jest bezrobotna/ unemployed
4) gdy osoba otrzymuje specjalne świadczenie nieskładkowe./person
who receives special non-contributory cash benefits

80. European report 2011,Organisation and coordination of a
network on the co-ordination of social security schemes
within the European Union
• Definicja pobytu/ definition
• dwa miejsca zamieszkania/ two places of residence
• Mieszkaniec/pracownik przygraniczny/ frontier worker
• Kilkuletnie studiowanie za granicą/ studying abroad
• Oddelegowanie pracownika/ Person posted by that
employer to another Member State
- Powrót/ return of the posted person
- Przez agencję pracy tymczasowej/ by temporary work
agencies
- Członkowie rodziny/ family members

81. PROBLEMY POLSKICH INSTYTUCJI WŁAŚCIWYCH
12.20–
12.20–13.00
KOMENTARZ
Przedstawiciel
Komisji EuropejskiejI
Carlos Garcia de Cortazar
ekspert projektu trESS
THE PROBLEMS OF POLISH COMPETENT INSTITUTIONS
COMMENTS
European Commission Representative
Carlos Garcia de Cortazar
trESS Expert
HEADQUARTERS OF THE SOCIAL INSURANCE INSTITUTION, WARSAW, 15 JUNE 2012 CENTRALA ZAKŁADU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH , WARSZAWA, 15 CZERWCA 2012 R.

82. PANEL DYSKUSYJNY
WSPÓŁPRACA WŁADZY I INSTYTUCJI WŁAŚCIWEJ:
DOBRE PRAKTYKI
13.45–
13.45–15.45
WSPÓŁPRACA W OBSZARACH KOORDYNACJI SYSTEMÓW
ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO
Przedstawiciel
Komisji Europejskiej
Carlos Garcia de Cortazar
ekspert projektu trESS
DISCUSSION PANEL
COOPERATION OF COMPETENT AUTHORITIES AND COMPETENT INSTITUTIONS:
GOOD PRACTICE
COMMENTS
European Commission Representative
Carlos Garcia de Cortazar
trESS Expert
HEADQUARTERS OF THE SOCIAL INSURANCE INSTITUTION, WARSAW, 15 JUNE 2012 CENTRALA ZAKŁADU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH , WARSZAWA, 15 CZERWCA 2012 R.

83. 13.45–
13.45–15.45 PANEL DYSKUSYJNY
WSPÓŁPRACA WŁADZY I INSTYTUCJI WŁAŚCIWEJ:
DOBRE PRAKTYKI
WSPÓŁPRACA W OBSZARACH KOORDYNACJI SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO
COOPERATION IN THE AREA OF THE COORDINATION OF SOCIAL SECURITY SYSTEMS
Moderatorzy/ Panel moderators: Carlos Garcia de Cortazar, trESS Expert ,
prof. Gertruda Uścińska, Ekspert Krajowy, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych
Uczestnicy/Participants:
Przedstawiciele władzy właściwej / Competent authorities representatives or designated representatives:
Michał Drozdowicz, Naczelnik w Departamencie Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
Director of the Co-Ordination Department, Ministry of Labour and Social Policy
Przedstawiciele instytucji właściwych / Competent institutions representatives or designated representatives:
Janina Pszczółkowska, Wiceprezes, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego
Head Deputy of Agricultural Social Insurance Fund - KRUS
Marta Godłoza, Dyrektor Departamentu Rent Zagranicznych, Zakład Ubezpieczeń Społecznych,
Director of Department of Foreign Pension, Social Insurance Institution (ZUS)
Anna Siwiecka, Naczelnik w Departamencie Ubezpieczeń i Składek, Zakład Ubezpieczeń Społecznych
Insurance and Contributions Department, Social Insurance Institution
Ewa Miezien, Departament Zasiłków, Zakład Ubezpieczeń Społecznych
Benefits Department, Social Insurance Institution
Agnieszka Tyc, Dyrektor Biura Współpracy Międzynarodowej, Narodowy Fundusz Zdrowia
Director of International Cooperation Office, National Health Fund
Inne podmioty zainteresowane tematyką/ Other entities interested in coordination of social security systems:
Arkadiusz Łukowski, Niemiecka Kasa Chorych AOK Nordost
German Health Insurance, AOK Nordost
Fleur Veltkampr, przedstawicielka Komisji Europejskiej
European Commission Representative
Marzena Matyja, przedstawicielka Komisji Europejskiej
European Commission Representative
HEADQUARTERS OF THE SOCIAL INSURANCE INSTITUTION, WARSAW, 15 JUNE 2012 CENTRALA ZAKŁADU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH , WARSZAWA, 15 CZERWCA 2012 R.

84. 15.45–
15.45–16.00
PODSUMOWANIE I ZAKOŃCZENIE
prof. Gertruda Uścińska
Kierownik projektu ze strony polskiej
Instytut Pracy i Spraw Socjalnych
CLOSING OF THE CONFERENCE – SUMMARY
Professor Gertruda Uścińska
trESS National Expert, Poland
HEADQUARTERS OF THE SOCIAL INSURANCE INSTITUTION, WARSAW, 15 JUNE 2012 CENTRALA ZAKŁADU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH , WARSZAWA, 15 CZERWCA 2012 R.