1. Σχολική και Κοινωνική Ζωή
Η ζάχαρη στη ζωή μας
Μια εργασία της Α΄ τάξης
του Γυμνασίου Λάλα
Σχολικό έτος 2013-2014
2. Λίγη ιστορία…
Ετυμολογικά η λέξη ζάχαρη προέρχεται από τη
«śarkara» που στα σανσκριτικά σήμαινε άμμος ή
χαλίκι.
Η σανσκριτική είναι γλώσσα της Ινδίας.
Εκεί η ζάχαρη παρασκευαζόταν από την 3η
χιλιετία π.Χ.
3. Πώς μας ήρθε η ζάχαρη;
Το 327 π.Χ., στην αρχαία Ινδία, γραμματείς του
στρατού του Μεγάλου Αλεξάνδρου
παρατήρησαν ότι οι κάτοικοι «μασούσαν ένα
καταπληκτικό καλάμι, το οποίο παρήγαγε ένα
είδος μελιού χωρίς τη βοήθεια μελισσών».
Στη νότια Ευρώπη η ζάχαρη έφτασε τον 8ο και
στην κεντρική τον 12ο αιώνα.
4. Τι είναι η ζάχαρη;
Η επιτραπέζια ζάχαρη είναι κατά 99%
σουκρόζη.
Η σουκρόζη είναι ο πιο διαδεδομένος
δισακχαρίτης.
Η γλυκόζη και η φρουκτόζη είναι μονοσακχαρίτες
και βρίσκονται σε φρούτα, λαχανικά και στο μέλι.
* Τα δύο βασικά είδη σακχάρων είναι οι μονοσακχαρίτες και οι
δισακχαρίτες.
Οι μονοσακχαρίτες είναι ουδέτερα σώματα, έχουν γλυκιά γεύση κι είναι
κρυσταλλικοί, άχρωμοι, λευκοί και άοσμοι.
5. Τα σάκχαρα
Τα σάκχαρα - όπως και τα άμυλα και οι ίνες - είναι
υδατάνθρακες. Αυτά αποθηκεύονται ως
γλυκόζη.
Σάκχαρα ονομάζονται οι υδατάνθρακες, δηλαδή
χημικές ενώσεις που περιέχουν άνθρακα,
οξυγόνο και υδρογόνο. (Το οξυγόνο και το
υδρογόνο σε αναλογία 1:2, δηλαδή με την ίδια
αναλογία που βρίσκονται στο νερό).
6. Γεμίστε τη δεξαμενή σας!
Η γλυκόζη είναι απαραίτητη γιατί
χρησιμοποιείται ως καύσιμο από τα
κύτταρα του σώματος.
Ο άνθρωπος χρειάζεται γλυκόζη για να έχει
ενέργεια. Έτσι γεμίζει την «αποθήκη» του.
• Όταν αθλείσαι, καταναλώνεις περισσότερη γλυκόζη!
7. Γιατί παχαίνουμε με τη ζάχαρη;
Τι γίνεται όμως όταν η «αποθήκη» γεμίσει
υπερβολικά;
• Τότε η γλυκόζη, αντί να χρησιμεύσει για να
έχουμε ενέργεια, γίνεται λίπος!
• Κι έτσι παχαίνουμε!!!
8. Πόση ζάχαρη, παρακαλώ;
Για να είμαστε υγιείς, πρέπει η διατροφή μας να
παρέχει το 37% από:
• Άμυλα: πατάτες, δημητριακά (σιτάρι, κριθάρι,
καλαμπόκι, βρώμη και σίκαλη), ρύζι,
• Ενδογενή σάκχαρα,
• Γαλακτικά σάκχαρα.
9. Το άμυλο
Το άμυλο αποτελείται από πολλά μόρια γλυκόζης.
Όσο πιο περίπλοκη είναι η μορφή της γλυκόζης,
τόσο πιο ανθεκτικό είναι το άμυλο στην πέψη.
Μέσα στο νερό το άμυλο…
• Φουσκώνει
• Διαλύεται σε γλυκόζη που απορροφάται από τον
οργανισμό.
10. Πού χρησιμοποιούνται τα σάκχαρα;
Χρησιμοποιούνται στην τεχνολογία τροφίμων.
– Παρέχουν:
Υφή
Όγκο
Χρώμα
– Δρουν ως συντηρητικά
11. Συντήρηση σε ζάχαρη
Η μέθοδος βασίζεται στις μεγάλες
συγκεντρώσεις της σακχαρόζης (μπορεί
να φτάσει μέχρι 50% - 60% επί του
βάρους).
Χρησιμοποιείται για τη συντήρηση
φρούτων (κυρίως στις μαρμελάδες και
τα γλυκά κουταλιού).
12. Από τι παρασκευάζεται η ζάχαρη;
Παρασκευάζεται από :
Ζαχαροκάλαμο
Ζαχαρότευτλα
Σφένδαμο
Κριθάρι
Σόργο
Άγρια χουρμαδιά
Φοίνικα της Παλμύρας
Φοίνικα τόντυ
Κοκκοφοίνικα
Ζαχαροφοίνικα
Γιουβαία
(από τη γιουβαία και
νύπα ως ζαχαρούχος
χυμός)
Νύπα
13. Πώς παράγεται η ζάχαρη από το ζαχαροκάλαμο;
• Κατά τη διάρκεια του θερισμού, μια μεγάλη
μηχανή, που μοιάζει με θεριζοαλωνιστική
μηχανή σιτηρών, κόβει τα στελέχη των
καλαμιών.
• Τεράστιες φρέζες και κύλινδροι θρυμματίζουν τα
καλάμια και τα συνθλίβουν βγάζοντας το
ζαχαρούχο χυμό από τις ίνες.
14. Τι γίνεται ο ζαχαρούχος χυμός από το
ζαχαροκάλαμο;
• Αφαιρούμε τις προσμίξεις που έχει.
• Αφαιρούμε το νερό που πλεονάζει (με τον βρασμό).
• Συμπυκνώνουμε το υγρό σε σιρόπι.
• Προσθέτουμε μικρούς κρυστάλλους ζάχαρης.
• Διαχωρίζουμε τους κρυστάλλους από το μείγμα και τους
ξεραίνουμε.
Το αποτέλεσμα…:
ακατέργαστη καστανή ζάχαρη !!!
Με περαιτέρω επεξεργασία, αυτή η ακατέργαστη ζάχαρη
μετατρέπεται στη λευκή ζάχαρη.
15. Η παρασκευή ζάχαρης από ζαχαρότευτλα
Είναι δυσκολότερη από το ζαχαροκάλαμο γιατί τα
ζαχαρότευτλα περιέχουν περισσότερες φυσικές
και δύσοσμες ξένες ουσίες.
Τα ζάχαρα σχηματίζονται στο φύλλωμα του
ζαχαρότευτλου και αποθηκεύονται στη ρίζα του.
Οι ρίζες τεμαχίζονται με κοπτικές μηχανές σε
λεπτές λουρίδες. Από αυτές εξάγεται ένας
ζαχαρούχος χυμός όπου περιέχεται η ζάχαρη.
16. Σε ποιες τροφές κρύβεται η ζάχαρη;
Σε όλες σχεδόν τις κονσέρβες, στον ντοματοχυμό
μαγειρικής, το κέτσαπ, σε διάφορες έτοιμες σάλτσες,
στις κομπόστες, στο σιρόπι
Στα προμαγειρεμένα και κατεψυγμένα φαγητά
Στα αναψυκτικά και τους τυποποιημένους χυμούς
Στα επιδόρπια γιαουρτιού και στα γιαούρτια χαμηλών
λιπαρών με γεύση φρούτων
Στα επεξεργασμένα δημητριακά και τις μπάρες
δημητριακών
Σε διάφορα αρτοσκευάσματα, όπως κριτσίνια και
κράκερ
[Ύποπτες τροφές…]
17. Τα είδη της ζάχαρης
Κρυσταλλική ή
επιτραπέζια
Castor ή caster
Καστανή
Άχνη
Άχνη που δεν υγρασιάζει
(decorsuc)
Σε κύβους
Φούρνου
Υγρή
Ντεμεράρα
Jaggery
18. Σε τι βλάπτει η ζάχαρη;
Η διατροφή που είναι πλούσια σε ζάχαρη...
– μπορεί να έχει επιπτώσεις στην καρδιά μας
– μπορεί να προκαλέσει έμμεσα διαβήτη.
Γιατί; Η κατανάλωση ζάχαρης, όπως είδαμε,
αυξάνει τον κίνδυνο παχυσαρκίας κι αυτός
προδιαθέτει για την εκδήλωση του διαβήτη.
19. Ο διαβήτης
Οι διαβητικοί...
• δεν παράγουν ινσουλίνη… ή
• αντιστέκονται στη δράση της ινσουλίνης.
Το αποτέλεσμα είναι ότι…
δεν μπορούν να ανταποκριθούν στη γρήγορη
αύξηση της γλυκόζης στο αίμα.
20. Τι είναι η ινσουλίνη;
Η ινσουλίνη είναι ορμόνη που εκκρίνεται από το
πάγκρεας.
Βοηθά στη μεταφορά της γλυκόζης από το αίμα
στα κύτταρα.
Όταν οι υδατάνθρακες απορροφώνται γρήγορα,
ανεβαίνουν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα.
(Προσοχή, κίνδυνος!)
21. Και τα δόντια μας, γιατί χαλάνε;
Τα σάκχαρα, όταν μπουν στο στόμα μας,
περνούν στην πλάκα και μεταβάλλονται σε
οξύ από τα βακτήρια.
Το οξύ αρχίζει να διαλύει την αδαμαντίνη
που καλύπτει τα δόντια.
Τότε προκαλείται τερηδόνα.
22. Χρήσιμη για τη διάγνωση του καρκίνου
Κι όμως!
Οι κακοήθεις όγκοι καταναλώνουν πολύ
περισσότερη γλυκόζη σε σχέση με τους υγιείς
ιστούς. Έτσι οι όγκοι φαίνονται πιο έντονοι
κατά τη διάρκεια της απεικόνισης σε
μαγνητικό τομογράφο, όταν το άτομο έχει φάει
τροφές με ζάχαρη.
23. Τι πρέπει να προσέχουμε;
Να προσέχουμε τις συσκευασίες τροφίμων:
– Η ζάχαρη μπορεί να αναφέρεται με άλλο
όνομα ή…
– το προϊόν να περιέχει άλλη γλυκαντική ουσία,
όπως φρουκτόζη, γλυκόζη, σουκρόζη!
24. Τι να κάνουμε για να αποφύγουμε
τη ζάχαρη
• Να μην καταναλώνουμε:
– επεξεργασμένες τροφές
– τυποποιημένους χυμούς και αναψυκτικά
• Να προσθέτουμε φρέσκα φρούτα στα
δημητριακά μας.
• Να φτιάχνουμε τα δικούς μας χυμούς.
