How to Live with CORONA?

1. 1
६५६) को रो ना या बरोबर ने सहजीवन
०१) Disclaimer:
या लेखमालेत य त के लेल मते ह माझी वैयि तक मते आहेत. या वषयातील हा शेवटचा श द आहे असा
माझा मुळीच दावा नाह . ह मते कं वा वचार तु हाला पटलेच पा हजेत असा माझा आ ह नाह . या लेखावर
त या देताना या वषयाचे गांभीय ल ात यावे ह वनंती.
कौटुं बक स लागार तसेच यावसा यक स लागार हणून या वषयावर ल हले पा हजे असे मला वाटले.
कोणतीह गो ट यो य वेळी, यो य कारणासाठ आ ण यो य माणात करणे गरजेचे असते. यामुळे मनात आलेले
प हले वचार श दब कर याचा य न के ला आहे, कारण हे वचार लवकरात लवकर वाचकां या समोर ठेवणे
आव यक आहे. यामुळे या लेखमालेत ुट असू शकतील. काह वचार- उपाय मला सुचले नसतील, यामुळे
जर वाचकांनी यां या मनातील वचार कळ वले तर, ह लेखमाला प रपूण होईल आ ण भ व यात संदभ हणून
याचा उपयोग होऊ शके ल. अथात भ व यात अशी प र थती येऊ नये अशीच आप या सवाची इ छा आहे. असो.
तुम या त यांचे वागतच असेल .
सुधीर वै य
१८-०५-२०२०

2. 2
०२) ा ता वक:
स या जगासमोर कोरोना वषाणूने घुमाकु ळ घातला आहे. चीन या देशात याची डसबर २०१९ म ये थम
लागण झाल व हणता हणता हा रोग जगभर पसरला. अ तशय ीमंत देश या रोगाचा मुकाबला करताना
हतबल झाले आहेत. मृ यूचे थैमान सु आहे. भारतात सु ा या रोगाने हातपाय पसरले आहेत.
या रोगाब दल सरकार यी य ती पावले उचलत आहे. डॉ टस, नसस, पॅरामे डकल टाफ, पोल स दल,
ऍ बुल सचे चालक वगैरे मंडळी दवस- रा य नांची शक त करत आहे. परंतु या रोगावर नयं ण व
फै लाव थांबवायचा असेल तर भारतातील सव जनतेची साथ आव यक आहे. रोगावर नयं ण मळव याचा एकच
खा ीशीर उपाय हणजे येकाने isolation म ये जगणे. social distancing चे पालन करणे व इतर लहान
मो या आरो य वषयक ट सचे पालन करणे. उ.हा. वारंवार साबणाने हात व छ घुणे वगैरे.
एका वेग या अथाने सु ा आपले हात व छ पा हजेत. असो. पण तो लेखाचा वषय नाह . स या शार रक या
हात व छ असणे हे जा त मह वाचे.
आपले पंत धान ी मोद जी व मु यमं ी वेळोवेळी जनतेशी संवाद साधत आहेत. नाग रकांचे मनोधैय वाढवत
आहेत. थम एक दवसाची जनता curfew पाळ यात आल . परंतु याला गालबोट लागले. पाच वाजता
सेवाकम चे आभार मान यासाठ घरातून टा या वाजवणे अपे त होते. परंतु अ त उ साह मंडळीनी घरा या बाहेर
एक येऊन आभार दशनाचा काय म पार पाडला आ ण social distancing चा नयम धा यावर बसवला. जसे
काह भारत व ड कप िजंकला होता.
मंगळवार २४-०३-२०२० राजी आप या पंत धानांनी रा ी ८ वाजता जनतेशी संवाद साधला व २१ दवसांसाठ लॉक
डाउनची घोषणा के ल . यांना वाटणार काळजी यां या आवाजात व चेह यावर प टपणे जाणवत होती.
परंतु भाषण संप यावर लोकां या त या फार व च हो या. जमावबंद असताना सु ा लोक र यावर
उतरले व मळेल ते हडे गरजेपे ा अ धक सामान खरेद क लागले. दुस या दवशी सकाळी कराणा मालाची
दुकाने अध रकामी झाल होती. बातमीचा ए हडा प रणाम, तोह सु श त लोकांकडून.!!!
यानंतर लॉक डाउन ३ मे २०२० वाढ व यात आला. परंतु रोगावर पुरेसे नयं ण न मळा यामुळे, लॉक
डाउन तस यांदा १७ मे २०२० पयत वाढ व यात आला.
आज लॉक डाउनचा चौथा ट पा सु होत आहे. हा लॉक डाउन ३१ मे २०२० पयत असेल. या ट यात अनेक
सवलती दे यात आ या आहेत.
अथात लॉकडाउनचा इकॉनॉमीवर गंभीर प रणाम झाला आहे. सरकारतफ आ थक मदती या घोषणा कर यात
आ या आहेत.

3. 3
परंतु कधीतर लॉक डाउन उठ वला जाईल व आप याला कोरोना या संगतीने जगावे लागेल. कती काळ असे
जगावे लागेल हे णी सांगणे कठ ण आहे.
परंतु हे जगणे सुस य कसे करता येईल व आपण व आपले कु टुंबीय या रोगाचे बळी पडणार नाह त यासाठ
आप या जीवन शैल त काय बदल करावे लागतील, तसेच आप या आयु यावर ल प रणाम कसे सुस य करता
येतील, या बाबींचा आढावा या लेखमालेत घे यात येणार आहे.
से फ quarantine क न वत:ची, कु टुंबाची व देशाची काळजी या.
सुधीर वै य
१८-०५-२०२०

4. 4
०३) कसे वागावे / काय कशी काळजी यावी:
या रोगाची लागण आप याला होऊ नये हणून काय काळजी घेणे आव यक आहे या संदभात भरपूर माणात
लेखन उपल ध आहे. सरकारने पुि तका सु ा सा रत के ल आहे. यामुळे या वषयाचा थोड यात आढावा घेणार
आहे. पुढ ल कती काळ अशी काळजी यावी लागेल हे सांगणे कठ ण आहे. परंतु व छतेची सवय के हाह
चांगल च.
खाल ल जं ीत तु ह सु ा भर घालू शकता.
०१) बाहेर जाताना मा क वापरणे कं वा मालाने नाक, त ड बंद करणे.
०२) शक कं वा खोकला आ यास मालाचा वापर करणे.
०३) बाजारात जाताना वापरलेले च पल - बूट वेगळे ठेवणे. इतर वेळी वाप नयेत.
०४) बाहेर गे यानंतर अंदाजे ६ फु टाचे अंतर ठेव याचा य न करावा,
०५) साधारणपणे बाहेर गे यानंतर कमीत कमी ठकाणी पश होईल याची काळजी यावी.
०६) बाहेर असताना डोळे, त ड, नाक, चेहरा यांना पश क नये.
०७) बाहेर जाताना sanitizer बाळगावा व याचा यो य वेळी वापर करावा.
०८) आपण खरेद के लेले सामान शर रापासून लांब धरावे.
०९) ATM चा वापर कर यापूव क बोड व काड sanitizer ने व छ करावे.
१०) आव यकता असेल ते हाच घराबाहेर पडावे.
११) रोखीने यवहार टाळा. श यतो डिजटल payment करावे. (भीम अँप वगैरे)
१२) दुकानदाराकडून पैसे घेणे टाळा. श यतो नेमके पैसे या.
१३) रोख र कम वीकारावी लागल तर घर गे यानंतर नोटांवर इ ी फरवा.
१४) coins sanitizer ने व छ करा.
१५) currency व छ के यानंतर हात व छ धुवा.
१६) श यतो ल टचा वापर टाळावा.
१७) कोठेह पश न करता िजना चढा.
१८) ल टचा वापर करायचा झा यास बोटाला कागद गुंडाळून मज याचे बटन दाबा.
१९) ल ट मधून बाहेर बाहेर आ यानंतर बोटाला गुंडाळलेला कागद ड ट बनम ये टाका.
२०) ल ट म ये social distancing चे पालन करा.
२१) घर आ यानंतर दरवा याला पश क नका. घरातील माणसांना दार उघड यासाठ बोलवा. कोपराने दार
ढकला.
२२) बाहे न आ यानंतर जवळील व तू दरवा याजवळ काढा.
२३) बाहे न आ यानंतर हात पाय व छ धुवा.

5. 5
२४) बाहेर जाताना वापरलेले कपडे साबणा या पा यात थोडा वेळ भजवून ठेवा.
२५) चपला - बूट व छ करा.
२६) घरातील काह कामासाठ बाहेर ल य ती आ यास तला ताप नाह ये याची खा ी करा.
२७) या य तीला घरात घेत यानंतर हात - पाय व छ धु यास सांगावे.
२८) घरातील व तुंना याचा पश होत नाह ये ना याची काळजी यावी.
२९) तो िजथे काम करत होता, ती जागा sanitize करावी.
३०) घराचे लोअ रंग lizol ने पुसावे.
३१) दरवा याचे हॅ डल व इतर पृ ठभाग वारंवार पुसावे.
३२) भा या व फळे नीट घुवावीत व यानंतरच झ म ये ठेवावीत. भा या मठा या पा यात धुवा यात.
३३) दुधाची पशवी धुवून यावी.
३४) स या बाजारातील मठाई खाऊ नये.
३५) नॉन फू ड items बाजारातून आण यानंतर २ तास वेगळे ठेवावेत.
सुधीर वै य
१८-०५-२०२०

6. 6
०४) काय टाळावे:
या पुढ ल काळात आप याला अनेक गो ट टाळा या लागतील. नवीन जीवन शैल अंगीकारावी लागेल. काह
गो ट आप या मना व असतील, पण या वीकारा या लागतील.
०१) लॉक डाउन जर संपला, तर कारणा शवाय नातेवाईक, म , शेजार यां याकडे जाऊ नका.
०२) प, पक नक एक - दोन वषासाठ बंद करा.
०३) हॉटेल visits बंद करा.
०४) हॉटेलातून पासल मागवू नका.
०५) सण, समारंभ, उ सव साधेपणाने व कमीत कमी पाहु यांबरोबर साजरा करा.
०६) यायाम शाळा, तरण तलाव येथे जाऊ नका.
०७) गद ची ठकाणे टाळा.
०८) मॉल, थएटस म ये जाऊ नका.
०९) पि लक ा सपोट चा कमीत कमी वापर करा.
१०) परदेश व देशांतगत वास पुढ ल २ वष तर क नका.
११) सलूनला टाळा. बाबरला घर बोलवा कं वा मर ने वत:चे के स कापा.
१२) Beauty Parlour ला वसरा.
सुधीर वै य
१८-०५-२०२०

7. 7
०५) आरो य सांभाळा:
या रोगाचा कं वा कोण याह रोगाचा सामना करायचा असेल, तर तुमची रोग तकारक श ती चांगल असणे
आव यक आहे. आजपयत एखादेवेळा तु ह आप या त बेतीकडे जा त ल दले नसेल, तर आजपासून आप या
आरो याकडे ल या. आप याला शार रक आ ण मान सक आरो य सांभाळणे आव यक आहे.
या संदभात मी तु हाला ३ मूलमं देतो.
०१) पेट को रखो नरम (पोटभर जेवू नका. पोटाला तडस लागेल एवढे जा त जेवू नका)
०२) पाव को रखो गरम (चाल याचा कं वा इतर यायाम करा)
०३) मगज को रखो थंडा (मन शांत ठेवा, ेस घेऊ नका, आनंद रहा)
और वैदयजी को मारो दंडा. (असे आचरण ठेवले तर , डॉ टरकडे जा याची गरज लागणार नाह .)
आहार
०१) श यतो तो ताजे शाकाहार जेवण या. शळे अ न सेवन क नका.
०२) आहारात भा या, सॅलड, कडधा य, फळे, पालेभा या याचे माण जा त असू दे.
०३) रा ीचे जेवण झोप यापूव २ तास घेणे.
०४) दवसातून चहा कं वा कॉफ ३ कपापे ा जा त नको.
०५) साखर, मैदा असलेले पदाथ टाळावेत.
०६) जेवणा या वेळा न क करा.
०७) जे पदाथ, धा य घरात आहे याचे यो य नयोजन झाले पा हजे हणजे खरेद साठ कमीत कमी वेळा
बाहेर जावे लागेल.
०८) सकाळी उठ यानंतर एक कप कोमट पाणी या.
०९) कोमट पा याने गुळ या करा.
१०) श य असेल तर दवसभर कोमट पाणी या.
वहार / जीवनशैल
०१) वयानुसार रोज थोडा यायाम करा. (चालणे, योगा, ेच exercise )
०२) ाणायाम करा, द घ वसन करा.
०३) यायाम शाळा व तरण तलावात जाऊ नका.
०४) घरातील वातावरण पॉ सट ह (सकारा मक) कसे राह ल हे बघा. यासाठ सं याकाळी देवासमोर दवा लावून
शुभं करो त हणा. जम यास अि नहो करा. रामर ा पाठ असेल तर हणा कं वा आप या माट फोनवर
रामर ा ऐका. थोडा वेळ सवानी मे डटेशन करा.

8. 8
०५) वेळेचे नयोजन करा. वेळ कोणासाठ थांबत नाह , तसेच तो साठ वता सु ा येत नाह .
०६) यसनापासून दूर राहा.
०७) येकाने आपापल कामे वत: के ल पा हजेत. कदा चत वेळे अभावी ह कामे घरातील ी वग करत असेल.
या कृ तीतून अनेक फायदे होतील. मांची कं मत कळेल. आई कं वा घरातील दुसरे जण आपल कामे करत
होते व यांची का चीड चीड होत असे, याची जाणीव आप याला होईल. काह कामे आप या आवडीची
असतील, पण वेळे अभावी आप याला ती करता येत नसतील तर मु ाम ह कामे मागून या.
०८) काह दवस देवाची पूजा क न बघा खूप स न वाटते.
०९) लॉक डाउन या वेळी जसा तु ह कु टुंबासाठ वेळ देत होतात. नोकर सु झा यानंतर ते हडा वेळ देता येणार
नाह , पण ह सवय मोडू नका.
१०) रोज थोडा वेळ एकांतात बसा. एकांत आप याला खूप काह शकवतो.
११) लॉक डाउन या काळात वेळ काढून जोपासले या छंदांची आवड जपा.
तकार श ती Immunity :
तकार श ती चांगल असेल तर आजार पड याची श यता कमी असते. तकार श ती वाढ व यासाठ ,
खाल ल उपाय डॉ टर या स यानुसार करावे.
०१) आयु य मं ालयाने सुच व या माणे Ars. Alb ३० या औषधा या ३ गो या सकाळी उठ यानंतर
चुळ भ न िजभेवर ठेवा या. १५ म नटांनी श करावे. या गो या म ह यातून ३ दवस या या.
०२) C जीवनस वाची एक गोळी एक दवसाआड यावी. लंबू सरबत कोमट पा यातील यावे.
०३) E जीवनस वाची एक गोळी एक दवसाआड यावी.
०४) दवसातून २ वेळा गरम पा याचा वाफारा यावा.
०५) रोज जलनेती करावी. (एका नाकपुडीत पाणी घालून दुस या नागपुडीतून बाहेर काढणे.)
हा उपाय शक या शवाय क नये.
०६) सकाळी तुळशीचे ५ ॉ स पा यातून घेणे.
०७) वयोमानानुसार वै यक य स याने खाल ल गो या घेत या तर फायदाच होईल.
Liv 52, B Complex, Multivitamin,
०८) इतर स या घेत असलेल सव औषधे - गो या वेळेवर या यात.
सुधीर वै य
१८-०५-२०२०

9. 9
०६) आ थक नयोजन:
लॉक डाउन मुळे अनेक आ थापने बंद आहेत अनेक लोकांना पूण पगार मळाले नाह येत. आ थक चणचण
जाणवते आहे. माला या कमती वाढ या आहेत. सामान मळत आहे हेच नशीब. आजपयत के ले या बचतीला
गळती लाग याचा धोका दसत आहे. माणसे बेचैन झाल आहेत. सगळी स गे आणता येतात, पण पैशाचे स ग
आणता येत नाह . यांचे घ न काम चालू आहे , ते यात या यात बरे आहेत. अनेक लोकां या नोक या धो यात
आहेत.
आजपयत तु ह आ थक नयोजन नीट के ले असेल, तर तु हाला घाबर याचे कारण नाह . थम आप या खचाचा
अंदाज यावा. कोणता खच अनाव यक आहे याची जं ी करा. कजाचे ह ते, पॉ लसींचे ह ते भरावेच लागतील. FD
चे इंटरे ट कती मळते? अ या सव गो ट ंचा आढावा यावा लागेल.
पुढ ल काळात luxury खच बंद करावा लागेल. हॉटेल, करमणूक, प, पक नक, पाट वगैरे खचाला संपूण का ी
लागेल. कपडे खरेद कमी करावी लागेल. वाहतूक खचावर नयं ण ठेवावे लागेल. खच कमीत कमी २०-२५ %
कमी करणे श य आहे. या घडीला आपले जगणे महतवाचे आहे. सर सलामत तो पगडी पचास.
Quality of LIFE कमी न करता, खच कमी कर या या मा याकडे असं य ट स आहेत. मला ई-मेल
पाठ व यास या ट स मी share कर न.
नराश होऊ नका. हे दवस सु ा जातील.
सुधीर वै य
१८-०५-२०२०
smv2004@gmail.com

10. 10
०७) समारोप:
या वषयाचा समारोप करायची वेळ आल आहे.
भोग हा भोगुनच संपतो. या ज माची पापे याच ज मात फे डावी लागतात. जगाने पापे के ल आहेत का?
या वषयावर बोल याए हडा मी मोठा नाह .
परंतु या रोगाने येक देशाला ासले आहे. या प र थतीतून आपण सव जण बाहेर पडणार आहोत. परंतु कती
काळ लागेल हे सांगणे कठ ण आहे. असो.
आपण खूप हुशार आहोत, असा मानवजातीला झालेला अहंकार कमी कर यासाठ / दूर कर यासाठ देव सवाची
पर ा घेत आहे. या संकटात न क देव कोण आहे याचा अथ बोथ झाला तर संकटाचे साथक होईल.
या रोगाचे खूप दूरगामी प रणाम होणार आहेत. येक नाग रकाला, येक देशाला याचे प रणाम भोगावे
लागतील. या रोगातून डोके वर काढायला कती काळ लागेल हे सांगणे खूप कठ ण आहे.
या रोगामुळे जसा वाईट प रणाम होणार आहे तसाच चांगला प रणाम होणार आहे . संकट / आप ती याचा अथ
संधी, असे चनी dictionary म ये ल हले आहे असे अनेक वषापूव एका लेखात वाचले होते, याची आठवण
झाल . या गो ट चा यय येईल. Health related इंड ला चांगले दवस येतील.
अनेक े ात (हॉटेल, tourism, हवाई वास, एंटरटेनमट वगैरे ) न याने सुरवात करावी लागेल. जगात असलेले
मंद चे काळे ढग, अजून गडद होतील. नोकर , धंदा टकवणे खूप कठ ण होईल. बेरोजगार ची सम या बकट होईल.
मंद चे प रणाम आ थक े ात उमटतील.
या ध यातून सावरायचे असेल तर खाल ल गो ट ंवर वचार झाला पा हजे:
बदल हा जीवनाचा अ वभा य भाग आहे. येक े ात बदल कायम घडत असतो, तुमची संमती असो कं वा नसो.
बदल वीकार यातच शहाणपणा असतो. बदल वीकारला नाह , तर बदल आप यावर थोप वला जातो. यामुळे
बदलाला सामोरे जा, बदलाला मनापासून वीकारा, याचा आनंद या आ ण परत एकदा बदलाची वाट बघा.
यातच आयु याची गंमत आहे.
जे घडते तेच चांगले असते:
आयु यात पदोपद आपण येक णाकडून काह तर अपे ा करत असतो. आप या अपे ेनुसार घडले तर आपण
आनंद होतो. परंतु जे हा आप या मनासारखे घडत नाह , ते हा आपण बेचैन होतो.
हाच ण असतो सावर याचा. जे घडते ते आप या चांग यासाठ असा सकारा मक वचार या णी के ला तर
आयु यातील अनेक सम या सुट यास मदत होईल.

11. 11
आयु यात पमनंट काह च नसते. कोणतीच गो ट या नयमाला अपवाद नाह असे माझे मत आहे.
येक तकू ल प रि थती माणसाला शकवते. हुशार मुलांसाठ च देव कठ ण शप का काढतो. मारणारा आ ण
तारणारा देव आहे असे मनापासून वीकारले क गो ट सोपी होते. प रि थतीचा वीकार हे सम या
सोड व याचे प हले पाऊल असते.
वाचकांचे आभार मानतो. वत:ची, कु टुंबाची व देशाची काळजी या.
उपाय सोपा आहे. (social distancing आ ण वर ल नयमांचे चे पालन)
या रोगावर वजय मळ व यासाठ चंड आ थक बोजा सरकार तजोर वर पडणार आहे. आप यापैक
येकाने यथाश ती सरकारला देणगी यावी ह न वनंती.
सुधीर वै य
१८-०५-२०२०
Time Permitting, Follow me on .....
http://spandane.wordpress.com
http://www.slideshare.net/Spandane