More info: www.archideon.pl/2014/radunia-kajaki/

1. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego
Szlakiem ElektrowniWodnych Raduni
przewodnik kajakowy

2. 2 3
Motława
Radunia
J.Straszyn
Radunia
Str
zelenka
Mała Słupi
na
J.Klasztorne
J. Rekowo
J. Kłodno
J. Łapalickie
J. Białe
J. Raduńskie
Dolne
J. Raduńskie
Górne
J. Stężyckie J. Lubowisko
J. Dąbrowskie
J. Potulskie
J. Ostrzyckie
J.Trzebno
J.Małe
Brodno
J.Wielkie
Brodno Radunia
Reknica
KanałRaduni
Zatoka
Gdańska
Martwa Wisła
Unikalny w Polsce kajakowy Szlak Elektrowni
Wodnych znajduje się na rzece Raduni między
Straszynem a Pruszczem Gdańskim.
Na odcinku około siedmiu kilometrów turysta
podziwiać może cztery zabytkowe i czynne do dzi-
siaj elektrownie wodne z początku XX wieku. Szlak
rozpoczyna się w Straszynie w pobliżu Obwodnicy
Trójmiejskiej. Po drodze przepływa się na zmianę
przez wartkie i szybkie odcinki rzeki oraz jeziora
zaporowe przy elektrowniach wodnych. Pokona-
nie odcinka ze Straszyna do Pruszcza Gdańskiego
zajmuje dwie godziny.Trasa ta jest wyjątkowo cieka-
wa ze względu na położone przy niej elektrownie,
malownicze krajobrazy, możliwość relaksu w oto-
czeniu przyrody.
W Pruszczu Gdańskim, w pobliżu tworzonej
Faktorii Bursztynowej i Międzynarodowego Bał-
tyckiego Parku Kulturowego, istnieje możliwość
zakończenia spływu lub jego kontynuacji Radunią,
a następnie Motławą, w kierunku Gdańska. Droga
do Gdańska wiedzie przez miasto Pruszcz Gdański,
dzielnice Gdańska – Święty Wojciech i Olszynkę, a
następnie przez Kamienną Śluzę, Opływ Motławy
i Starą Motławę do historycznego centrum Gdańska.
Spływ można zakończyć w przystani klubu kajako-
wego PTTK„Żabi Kruk”.
Dolny odcinek Raduni został zagospodarowany
i udostępniony turystom w roku 2009 przez gminę
i miasto Pruszcz Gdański. Inwestycję zrealizowano
dzięki dofinansowaniu z funduszy Unii Europej-
skiej.
Kajakowy Szlak Elektrowni Wodnych prowadzi
przez następujące elektrownie:
EW Straszyn, wybudowana w 1910 roku,
o mocy 2 411 kW i spadzie 13,80 metra
EW Prędzieszyn, wybudowana w 1937 roku,
o mocy 872 kW i spadzie 4,50 metra
EW Kuźnice, wybudowana w 1934 roku, o mocy
781 kW i spadzie 4,21 metra
EW Juszkowo, wybudowana w 1937 roku,
o mocy 250 kW i spadzie 4,25 metra
EW Pruszcz II, wybudowana w 2005 roku,
o mocy 250 kW i spadzie 5,56
Kajakowy Szlak Elektrowni Wodnych Raduni

3. 4 5
Spływ kajakowy rozpoczyna się w Straszynie,
w pobliżu hotelu„Cztery Pory Roku”, 4 km od Ob-
wodnicy Trójmiejskiej, bezpośrednio przy Elek-
trowni Wodnej Straszyn.
Przyhoteluznajdujesięparking,naktórymmożna
wyładować kajaki i pozostawić samochody. Następ-
nie należy przenieść kajaki w dół w stronę rzeki na
ostrogę,wewnętrznądrogąprowadzącądobudynku
elektrowni. Przy budynku mieszkalnym na ostrodze
należyskręcićw lewo,abydotrzećdopunktuwodo-
wania kajaków. Z tego miejsca można bezpiecznie
rozpocząć spływ.
JezioroGoszyńskie(Straszyńskie)mapowierzchnię
75 ha, głębokość do 5 m, długość ok. 3 km i szero-
Radunia – najbardziej pracowita rzeka Polski ElektrowniaWodna Straszyn
Radunia to rzeka, która zasługuje na miano pracowitej.
Znajdująsięnaniejliczneelektrowniewodne,którepro-
dukująprądnapotrzebyGdańskai okolic.Obiektyhydro-
techniczne z początku XX wieku to unikalny kompleks
zabytkówtechniki.TojedynarzekawPolsce,któraw tak
dużym stopniu została zagospodarowana do wytwa-
rzania energii elektrycznej.
Sześć zlokalizowanych na rzece elektrowni (Łapino,
Bielkowo, Straszyn, Prędzieszyn, Kuźnice i Juszkowo)
tworzy unikalną Kaskadę Raduni. Oznacza to, że po-
ziom górnej wody każdej kolejnej elektrowni jest
dolnym poziomem elektrowni poprzedniej, a elek-
trownie pracują jednocześnie lub wspólnie ocze-
kują na wypełnienie pierwszego zbiornika kaskady.
Elektrownie są uruchamiane jedynie w godzinach
szczytuenergetycznego–zwyklew dnipowszednie
w godzinach porannych i popołudniowych.
W większości elektrowni do dziś pracują bli-
sko 100-letnie urządzenia. Obecnie łączna moc
elektrowni wynosi ponad 14,5 tys. kW. Gospoda-
rzem i właścicielem obiektów jest spółka ENER-
GA Elektrownie Wodne Straszyn, część koncernu
energetycznego ENERGA. Elektrownie wodne
w Straszynie, Bielkowie, Łapinie i Rutkach są
udostępnione do zwiedzania.
Dodatkowe informacje dostępne są na stronie
www.energazew.pl
kość do ok. 700 m. Do lat 70-tych pełniło funkcje
rekreacyjne, a od roku 1983 stanowi ujęcie wody
pitnej dla Gdańska. Tym samym jest objęte strefą
ochronną i zamknięte dla turystyki.
Elektrownia wodna w Straszynie uruchomiona
została w 1910 roku. Była to pierwsza elektrownia
wodna na Raduni. Wybudowany zbiornik reten-
cyjny pełnił również ważną funkcję przeciwpo-
wodziową, zabezpieczając południowe dzielnice
Gdańska i Pruszcz przed zalaniem wodami wezbra-
nej Raduni. Elektrownia funkcjonuje do dziś i po
modernizacji wykonanej w roku 1935, posiada
moc 2 411 kW, przy spadzie 13,8 metra.

4. 76
ElektrowniaWodna Prędzieszyn
Po przepłynięciu krótkiego, leśnego i spokojne-
go odcinka rzeki poniżej zapory w Straszynie, do-
pływa się do niewielkiego zbiornika zaporowego
przy elektrowni w Prędzieszynie. W tym miejscu
po lewej stronie rzeki zaplanować należy pierw-
szą, krótką przenoskę na szlaku kajakowym. Elek-
trownia wybudowana w 1937 roku, ma moc 872
kW i spad 4,50 metra. Na drugim brzegu rzeki, w
dawnym budynku rozdzielni, znajduje się siedziba
firmy zarządzającej obecnie elektrowniami - ENERGA
Elektrownie Wodne Straszyn sp. z o.o.
Projekt energetycznego zagospodarowania Ra-
duni sięga końca XIX wieku. Pierwszą elektrownię
uruchomiono w 1910 roku w Straszynie. Do 1937
roku wybudowano i uruchomiono na Raduni łącz-
nie osiem siłowni, które zasilały w prąd pobliskie
okolice i pełniły funkcję rezerwowego zasilania
aglomeracji Gdańskiej. Dodatkowo, elektrownia
w Rutkach, znajdująca się przed wojną na terenie
Polski, zasilała w prąd budujący się port i miasto
Gdynię. Po zniszczeniach wojennych, już od 1946
roku wszystkie elektrownie zostały ponownie uru-
chomione przez polskich specjalistów z elektrowni
w Gródku nad rzeką Wdą w Borach Tucholskich.
Zespołem kierował inżynier Alfons Hoffmann.
Ostatnią elektrownię, Pruszcz II, wybudowano
w roku 2005 w rejonie hydrowęzła w Pruszczu
Gdańskim.
Po przeniesieniu kajaka przez elektrownię w Prę-
dzieszynie można kontynuować spływ do kolejnej
elektrowni – EW Kuźnice. W pobliżu piekarni znaj-
duje się mały pomost, który wraz z okoliczną łąką
stanowić może punkt pośredni lub końcowy spły-
wu. Przystanią administruje Parafialny Klub Kajako-
wy„Radunia”ze Straszyna.
Po przepłynięciu kilkuset metrów przez centrum
wsi Straszyn dopływa się do kolejnej elektrowni
wodnej – Kuźnice. Elektrownia uruchomiona
została w 1934 roku. Wybudowano ją w miejscu
istniejącej kuźni wodnej i stąd wzięła się jej nazwa.
Podobnie jak elektrownia w Prędzieszynie, stano-
wiła dolny stopień elektrowni w Straszynie.W roku
1962 zmodernizowano elektrownię, dokonując
wymiany starej turbiny Francisa na turbinę śmigło-
wą z nastawnymi łopatami wirnika. Obecnie moc
elektrowni wynosi 781 kW, a spad – 4,21 metra.
Przenoska kajakowa znajduje się z prawej strony
elektrowni. Po dłuższym niż poprzednio (z uwagi
na wysoką skarpę rzeczną) przenoszeniu kajaków,
kontynuować można spływ do kolejnej elektrowni
przez najbardziej malowniczy i widokowy odcinek
szlaku na terenie wsi Juszkowo.
ElektrowniaWodna Kuźnice
Po drodze widać zwykle wielu wędkarzy. Rzeka,
z uwagi na swój zróżnicowany charakter przepły-
wów, stwarza warunki bytowania wielu atrakcyj-
nych wędkarsko gatunków ryb. Odcinki wolno
płynące i jeziora zaporowe zamieszkałe są przez
ryby wód nizinnych, takich jak szczupak, lin, karp,
boleń. Na odcinkach wód szybko płynących w czę-
ściach przełomowych (np. w „Jarze Raduni”), jak i
na bystrzach poniżej elektrowni wodnych spotkać
można: brzany, świnki, lipienie czy jazia. W rzece
żyją również: leszcze, węgorze europejskie, kle-
nie, okonie, płocie, pstrągi potokowe, wzdręgi oraz
sandacze. Oprócz tych cennych wędkarsko gatun-
ków, rzeka stanowi również siedlisko mniejszych,
chronionych gatunków ryb: kozy, słonecznicy,
śliza, strzebli potokowej, różanki, a także minoga
rzecznego.

5. 8 9ElektrowniaWodna Juszkowo
Elektrownia wodna Juszkowo została wybu-
dowana w roku 1937 i jest ostatnią z elektrowni
wchodzących w system kaskady Raduni. Posiada
moc 250 kW i spad 4,25 metra. Zanim dopłynie się
do elektrowni, przepływa się przez malowniczy
zbiornik wodny otoczony wzgórzami wysoczyzny
morenowej. W Juszkowie należy przenieść kajaki
przez krótką przenoskę po lewej stronie elektrowni.
Odcinek poniżej elektrowni jest dość bystry –
rzeka wypływa z obszaru wysoczyzny na płaskie
tereny Żuław Gdańskich. Po drodze przepływa się
pod mostem, przez który przebiega Obwodnica
Trójmiejska. Tereny wokół to łąki i pola uprawne, od-
dzielające Juszkowo od miasta Pruszcz Gdański.
Doliny rzeczne, szczególnie na obszarach nizin-
nych, cechują się występowaniem wyjątkowego
nagromadzenia cennych składników środowiska
przyrodniczego. Stanowią również naturalne ko-
rytarze ekologiczne. Czysta woda Raduni oraz
nieskażona dolina tej rzeki stwarzają możliwości
bytowania wielu rzadkich, chronionych i cennych
gatunków roślin i zwierząt. Dolny odcinek Raduni,
pomimo znacznego zabudowania doliny, zacho-
wał wiele siedlisk interesujących zbiorowisk roślin-
nych. Stwierdzono występowanie ponad 400 cen-
nych gatunków flory w siedmiu różnych typach
siedlisk. Z uwagi na walory przyrodnicze, dolina
Raduni objęta jest ochroną prawną jako Obszar
Chronionego Krajobrazu Doliny Raduni.
Po przepłynięciu pod Obwodnicą Trójmiasta,
Radunia wpływa na łąki w pobliżu Pruszcza Gdań-
skiego.Wtejnizinnejipodmokłejokolicyznajdująsię
obecnie stawy rybne, a z lewej strony od głównego
nurtu rzeki oddziela się Kanał Raduni, wybudowany
w XIV wieku przez Krzyżaków. Należy płynąć głów-
nym korytem rzeki, która zakręca w kierunku połu-
dniowym.
Poniżejznajdująsiękolejnerozwidlenia,dlategocały
tenskomplikowanyukładwodnynosinazwęHydrowę-
złaPruszczGdański.KanałRadunidostarczałwodępitną
doGdańska,ajegonurtnapędzałliczneśredniowieczne
urządzenia przemysłowe oraz zasilał w wodę miejskie
fosy. W późniejszym okresie wody Kanału Raduni wy-
korzystanowceluwytwarzaniaenergiielektrycznej.Na
węźleznajdująsiędwieelektrownie–starsza,naKanale,
pozaszlakiem,zroku1921oraznowa,wpobliżuparkin-
gu końcowego spływu, z roku 2005. Obie elektrownie
posiadająmocodpowiednio100i250kW.
W okresie wpływów rzymskich Pruszcz był ważnym
ośrodkiem handlowym i wytwórczym na Szlaku
Bursztynowym. Obecnie na terenie hydrowęzła
pruszczańskiego powstaje rekonstrukcja Faktorii
Bursztynowej. W jego pobliżu wybudowano Mię-
Hydrowęzeł Pruszcz Gdański - Faktoria
dzynarodowy Bałtycki Park Kulturowy.
Na prawej odnodze Raduni, na prawym brzegu,
od strony ulicy Zastawnej, przy cmentarzu żołnierzy
radzieckich, zlokalizowany jest parking oraz miejsce
wyładunku kajaków, pozwalające na zakończenie
spływu.
Możliwejesttakżewpłynięciewodnogęlewąiwyła-
dowaniekajakównalewymbrzegurzeki,przeniesienie
ichdrogąok.100metrówwlewo,gdziezlokalizowane
jestprzykaskadzienakanaleburzowymmiejscewodo-
waniakajaków.PozwalatonakontynuacjęspływuStarą
RaduniąiMotławąprzezterenyMiastaPruszczGdański,
dzielnic ŚwiętyWojciech i Olszynka oraz Opływ Motła-
wydocentrumGdańska.

6. 10
Miejsce rozpoczęcia i zakończenia spływu
Spływ„Szlakiem Elektrowni Wodnych” obejmuje fragment szlaku kajakowego Raduni od Straszyna do
Pruszcza Gdańskiego. Spływ na tym odcinku rozpocząć/kończyć można w następujących miejscach:
Elektrownia Wodna Straszyn: dojazd jak do hotelu„Cztery Pory Roku”(ul. Spacerowa 28); parking,
hotel, restauracja, możliwość zwiedzenia ElektrowniWodnej Straszyn; start spływów ostroga – poniżej
elektrowni.
Straszyn, okolice piekarni„Mielnik”: pomost i łąka, na której (po uzgodnieniu z klubem kajakowym
„Radunia”ze Straszyna) można rozpocząć lub zakończyć spływ; w pobliżu baza klubu (magazyn sprzę-
tu); dojazd od ul. Poprzecznej – należy kierować się w stronę charakterystycznego budynku z wieżą.
Pruszcz Gdański: parking w pobliżu cmentarza żołnierzy radzieckich (dojazd od ul. Zastawnej);
miejsce wyciągania/wodowania kajaków; parking.
Ponadto istnieje możliwość kontynuowania spływu do Gdańska – Radunią (do Krępca, gdzie znajduje
się kwatera agroturystyczna i łąka pozwalająca na załadunek/wyładunek kajaków), a następnie Motławą
do Gdańska – na przystań klubu kajakowego PTTK„Żabi Kruk”.
Czas trwania spływu
PokonanieodcinkaStraszyn–PruszczGdańskizajmuje(zależnieodstanuwodyi liczebnościgrupy) około
dwóch godzin. Nie obejmuje to przerwy na poczęstunek i zwiedzanie elektrowni wodnej. Orientacyjny
czas spływu od Straszyna do Gdańska to około ośmiu godzin.
Wypożyczalnie kajaków
Usługi wypożyczenia kajaków (opcjonalnie transport i opieka instruktorów):
Klub Kajakowy „Żabi Kruk” (grupy zorganizowane i turyści indywidualni), 80-822 Gdańsk,
ul. Żabi Kruk 15, tel. +48 58 305 73 10, e-mail: przemsiudem@o2.pl, www.kajakiempogdansku.pl
Parafialny Klub Kajakowy „Radunia” (grupy zorganizowane), 83-010 Straszyn ul. Poprzeczna 52,
tel. +48 510 145 602, e-mail: kajaki@straszyn.com, www.kajaki.straszyn.com
Zwiedzanie Elektrowni Wodnej Straszyn
EW Straszyn udostępniona jest do zwiedzania codziennie o godzinie 10.00 i 17.00. Dla grup zorga-
nizowanych możliwe jest zorganizowanie zwiedzania w innych godzinach. Szczegółowe informacje
dotyczące zwiedzania elektrowni (m.in. regulamin, ceny biletów) znajdują się na stronie internetowej
spółki Elektrownie Wodne Straszyn (www.energazew.pl), tel. +48 58 692 18 51.
Gastronomia, noclegi
Bezpośrednio na szlaku w Straszynie znajdują się hotel i restauracja (punkt początkowy szlaku) –
hotel*** „Cztery Pory Roku” 83-010 Straszyn, ul. Spacerowa 28, www.hotelczteryporyroku.pl. Ponadto
miasto Gdańsk i miasto Pruszcz Gdański dysponują bogatą bazą noclegową i gastronomiczną.
Informacje praktyczne
RelacjezeSzlakuElektrowniWodnychRaduni
„Dużo pracuję i bardzo potrzebo-
wałem relaksu. Te kilka godzin na
wodzie pozwoliły mi zregenero-
wać siły. Cieszę się, że tak blisko
Trójmiasta można wypocząć i
podziwiać zachwycajacą przy-
rodę. Spływ tą trasą to dobry
pomysł na weekendowy wypad
za miasto”.
Jurek z Gdańska
„Dałam się namówić znajo-
mym na ten spływ. Było dużo
dobrej zabawy. Na przenoskach
przy elektrowniach wspólnie
daliśmy radę przenieść nasze
kajaki. Fajnie wspólnie spędzi-
liśmy wolny czas. Płynąc wśród
drzew poczułam prawdziwe
piękno natury”.
Daria z Pruszcza Gdańskiego
„Zwiedzanie elektrowni w Straszynie
tociekawalekcjahistorii.Zaskoczyło
mnie, że turbiny i urządzenia z po-
czątkuXXwiekudziałająi ciąglepro-
dukują prąd. Pracownik elektrowni
podczaszwiedzaniaprzekazałnam
wiele interesujących informacji na
temathistoriitegomiejscai funkcjo-
nowaniaelektrowniwodnej”.
Tomasz z Warszawy

7. 12
Opracowanie: Inspiros Consulting Group na zlecenie Gminy Pruszcz Gdański.
W materiale wykorzystano fotografie udostępnione przez spółkę
ENERGA Elektrownie Wodne Straszyn,
Jarosława Marciuka oraz materiały kartograficzne firmy“MAPA 2000”z Gdańska.
© Urząd Gminy Pruszcz Gdański
83-000 Pruszcz Gdański, ul. Wojska Polskiego 30
tel. +48 58 692 94 21, fax: +48 58 682 27 14
www.pruszczgdanski.pl
Folder opracowano w ramach projektu “Udostępnienie obszarów chronionego
krajobrazu: “Doliny Raduni” oraz “Żuław Gdańskich” dla turystyki kajakowej poprzez budowę
infrastruktury turystycznej na rzece Raduni”, realizowanego w roku 2009 przez Gminę
Pruszcz Gdański oraz Gminę Miejską Pruszcz Gdański.
Projekt jest współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu
Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla
Województwa Pomorskiego na lata 2007-2013.
Gmina
Pruszcz Gdański