1. ZLOUPOTREBA NA
PSIHOAKTIVNI GABI
Виш нau~en sor. D-r. sci
NIKO BE]AROVSKI
Univerzitetska klinika za toksikologija
SKOPJE

2. VOVED
Halucinogenite gabi se sostaven del od ~ove~kata istorija
od najranite pi{ani istoriski zapisi, za {to svedo~at crte`ite
vo pe{terite vo Sahara. Kamenite zapisi stari 1000-500
godni p.n.e, od hramovite na Actekite, govorat za
magi~noto dejstvo na gabite, a vo nivnata mitologija
postoi bogot Ksohipili, bog na haluconigenite rastenija.
Vo kulturata na meksikanskite indijanski plemiwa se
spomnuva bogot Picintekuli ili bogot na 7 kruga na
cve}eto, kako bog na cve}iwata i halucinogenite gabi.

3. VOVED
 Tragi za nivnoto konzumirawe se notiraat {irum Evropa
kako i kaj nas na Balkanot.
 Sliki so halucinogeni gabi i nivnoto dejstvo se
registrirani vo predelot na Lepenski vir, Vin~a (Srbija),
predlot pome|u kawonot na Mora~a i reka Vasojevi}a
(Crna Gora), kako i vo Taorskata klisura (Makedonija).
 Se smeta deka Aleksandar Makedonski vo svoite pohodi
go koristel nivnoto dejstvo, a postojat dobro
dokumentirani spisi za nivnata upotreba od strana na
pobogatite Rimjani na Rimskata imperija, kade pravot
od su{enite gabi se dodaval vo vinoto.

4. VIDOVI PSIHOAKTIVNI GABI
 Vo prirodata postojat golem broj na razli~ni vidovi na
gabi koi zaedno popularno se vikaat “magic
mushroom”. Site ovie vidovi mo`e generalno da se
podelat vo 3 glavni rodovi:
 Psilocybe
 Panaeolus
 Copenlandia
Vo ovaa grupa ne pripa}aat gabite od rodot na
Amanita, iako nekoi od niv pred se A.muscaria i
A.panterina se predmet na zloupotreba.

5. PSILOCYBE
 Imeto na ovie gabi poteknuva od gr~kite zborovi psilos- gol i cube- glava
(gologlav) dobien spored nivniot izgled
 Dosega se otkrieni 132 vidovi na gabi od ovoj rod, koi mnogu variraat po
svojot izgled i po koli~estvoto na psihoaktivni supstanci vo niv. Vo Evropa se
registrirani 60-tina od niv.
P.azureansis
P.coprosc
.
P.cubensis P.cyanescensis
P.semilancea

6. PANAEOLUS
 Ovoj rod se sostoi od 13 vido-vi od
koi 8 se prisutni vo Ev-ropa. Site
gabi se mali i rastat vo trevnat del.
Niedna od niv ne e za jadewe, a site
sodr`at golemi koli~ini na triptofan,
serotinin i urea.
 Samo nekolku vida (Panaeolus
cyanescens, Panaeolus
cinctulus) ja sodr`at psihoaktivnata
materija psilocibin i se predmet na
zloupotreba.
Panaeolus cinctulus
Panaeolus cyanescens

7. COPELANDIA
 Ovoj rod sodr`i 12 vidovi,
najgolemiot del so dolgo
ne`no steblo, rastat vo
mrtva treva, kompos,
struganki od drvo so
belograoresta boja, so sini
primesi spored koli~estvoto
na psilocin.
 Site vidovi gi sodr`at
psihoaktivnite psilocibin i
psilocin. C. bispora

8. DEJSTVO
 Glavni psihoaktivni materii kaj site spomenati gabi se alkaloidite
psilocibin, psilocin, beocistin, norbeocistin.
 Psilocibinot e nestabilna molekula koja se metabilizira vo psilocin, a
dvata alkaloidi se so indolsko jadro od grupata na triptofan, koj po
svojata struktura e sli~en na na nevrotransmiterot serotonin i
halucinogeniot bufetinin (koj e prisuten vo gabite od rodot na
Amanita, no i vo ko`ata na odredeni `abi), a po svoeto dejstvo e 200
pati poslab od LSD.
 Psilocibin-ot e edinstven poznat halucinogen koj vo svojot sostav
sodr`i atom na fosfor. Na~inot na deluvawe na ovie dva alkaloidi se
u{te vo celost ne e poznat no hipotezno e prifatena teorijata deka
deluvaweto e isto kako na LSD-25.

9. Beocistin i norbeocistin vsu{nost se psilocibinski molekuli bez 1
odnosno bez 2 metilni grupi

10. TOKSI^NOST
 Psilocin i psilocibin imaat mala toksi~nost.
 Kaj gluvci eksperimentalno e vbrizguvano 200mg/kg psilocibin
bez smrtni posledici, (lethal dose, LD50, 285mg/kg). (Winter
et all, 2007) Za prose~en ~ovek (70kg) teoretski utvrdenata
smrtna doza iznesuva 17,5 mg ~ist psilocibin.
 Ovie gabi sodr`at malo koli~estvo na dimetiltriptamin
DMT, koj vo vaka mali koli~ini, peroralno vnesen, e neaktiven.
 Kombiniraweto na ovie gabi so MAOI (monoamine oxidase
inhibitor) mo`e drasti~no da gi zgolemi efekti-te, no ovaa
kombinacija u`ivatelite ja izbegnuvaat poradi ~estite nesakani
seriozni efekti (na primer zgolemuvawe na krvniot pritisok)

11. AKUTNA TOKSI^NOST
 Psihoaktivna doza na psilocibin e 6-12mg i doveduva do iluzii i
halucinacii, Ovie efekti se javuvaat voobi~aeno 30 minuti po
konzumiraweto, a traat 3-4 ~asa. Halucinacii se javuvaat nekolku
pati vo minuta i voobi~aeno se vizuelni: u`ivatelot na primer gleda
raznobojni podvi`ni modeli. Dopolnitelno se opi{uvaat oseti na
smalena inhibicija, periodi na smeewe i euforija, no
istovremeno, raseanoast, anksioznost, panika i depresivni misli.
Pome|u periodite na halucinirawe u`ivatelot e potpolno
svesen, kontaktibilen, no nepredvidlivo e kako }e reagira na
verbalen kotakt vo tek na haluciniraweto.
 Za letalnata doza postojat kontradiktornosti. Opi{ani se slu~ai so
dobar ishod po konzumirawe na pove}e od 300 pe~urki. (Hirst et
all. 2003,Sewell and Halpern 2006)

12. ZLOUPOTREBA
 Naj~est na~in na zloupotreba na ovie gabi e peroralen
vnes na sve`i ili isu{eni gabi. Notirani se truewa so
pra{ok podgotven so su{ewe i melewe na ovie gabi
injektiran i.v.
 Dozite koi se koristat se od 1-5 grama suvi gabi.
Doziraweto zavisi od koli~inata na psiho-aktivnite
sostojki vo oddelnite gabi. Kaj sve`ite gabi standardnata
doza e desetpati pogolema (10-50 gr.)
 Dozi na PSILOCYBE CUBENSIS (isu{eni) <0.25 gr,
predizvikuvaat odvaj voo~livi efekti, a jaki efekti se
manifestiraat pri dozi od 2.5-5 gr.
 Psilocibin e psihoaktivan pri dozi od 2mg.

13. ZLOUPOTREBA
 Fizi~ka zavisnost ne se pojavuva so koristewe na
ovie gabi.
 Mentalnata zavisnost e mnogu retka no sepak
vozmo`na.
 Tolerancijata se razviva mnogu brzo, odnosno
neophodni se, s’ pogolemi dozi za postignuvawe na
istiot efekt. Ovaa tolerancija se namaluva koga gabite
ne se koristat podolg period i tokmu poradi toa se
zloupotrebuvaat povremeno, t.e. vo najmal dijapazon
od 3 nedeli za da se postignat sakanite efekti so istata
doza.

14. “BLAGOPRIJATNI EFEKTI”
 Zgolemena energija (fizi~ka stimulacija)
 Zgolemna kreativnost i razmisluvawe
 Zgolemo razpolo`enie (napadi na smeewe), podobra
komunikacija
 Zgolemno nivo na svest i prodlabo~en oset za muzika
 Zgolemeni oseti (hrana, miris), iako apetitot e namalen
 Open-eye visuals & closed-eye visuals (OEV i CEV)
 Dlaboki religiozni i spiritualni iskustva.

15. MO@NI SPOREDNI EFEKTI
 Op{ta promena na svesta
 [irewe na zenicite
 Problemati~no fokusirawe
 Nevoobi~aeni telesni oseti ( stud, erektilni vlakna,
energija)
 Neobi~ni misli i govor
 Promeneta percepcija za vremeto (vremeto pobavno
te~e)
 Umereno zgolemuvawe na telesnata temperatura
(poslabo od ecstasy)
 Zabrzan puls

16. NESAKANI EFEKTI
 Voznemirenost, ma~nina, vrtoglavica,
konfuzija (zbunetost)
 Preosetlivost na muzika, buka, {umovi
 Paranoja, strav i panika
 Fle{bekovi (flashbacks)
 Crni vizii i misli

17. KOMBINACII
 Alkohol + gabi, ne e kontraindicirano, no ne se
prepora~uva negovo konzumirawe pred vnesot na gabite
zo{to mo`e da dovede do povra}awe i ma~nina.
Alkoholnata opijanetost prestanuva koga zapo~nuva
deluvaweto na gabite.
 Marihuana + gabi, ovaa kombinacija glavno deluva
sinergisti~ki, no postojat i slu~ai na antagonisti~ko
dejstvo.
 MDMA (ecstasy) + gabi, kombinacija koja u`ivatelite ja
vikaat "MX-missile". Deluvaweto na gabite e zgolemeno
i sli~no na kombinacijata od ecstasy-LSD ("candy
flipping").

18. ZLOUPOTREBA VO R.M.
 Ne postojat nikavi statisti~ki podatoci za zloupotrebata
na psihoaktivnite gabi vo RM.
 Spored dostapnite podatoci od MVR vo tekot na prvite
6 meseci od ovaa godina registrirani se 4 obidi za
ilegalen prenos na ovie gabi von granicite od na{ata
dr`ava.
 Vo site 4 slu~ai se raboti za stranski dr`avjani (2
Slovaci, Germanec, Italijanec)

19. NA[I SOGLEDUVAWA
Vo tekot na izminatite 3 meseci anketirani bea 32
u`ivateli na “lesni” drogi koi odgovorija na slednite
pra{awa:
 Dali ste slu{nale za psihoaktivni gabi?
 Dali znaete kako deluvaat i se pripremaat?
 Dali imate li~ni iskustvo i dali pak bi probale?

20. REZULTATI
 18 od 32 (56,45%) ispitanici imaa slu{nato za psihoaktivnite gabi,
a 12 od niv imaa iscrpni poznavawa za dejstvoto, na~inot na
nivnata priprema i konzumirawe. Site ovie podatoci gi imaa
dobieno preku razli~ni internet sajtovi.
 4 (12,5%) ispitanici priznaa deka imaat li~ni iskustva, od koi
trojca pove}ekratni.
 3 konzumentite gi steknale ovie iskustva nadvor od RM, a nemale
mo`nost da kupat, gabi na na{iot crn narko-pazar.
 1 u`ivatel prizna deka sve`i psihoaktivni gabi bile deleni zaedno so
ekstazi tableti ("MX-missile“) na ovogodi{na letna tehno zabava
vo Ohrid.

21. Welcome to psychedelic
hallucinations
bLaGoDaRaM zA
VnImAnIeTo