1. İSTANBUL’DAKİ RESMİ İLKÖĞRETİM
OKULLARININ YEŞİLAY KULÜPLERİ
ARACILIĞIYLA MADDE BAĞIMLILIĞI
MÜCADELESİ PROJESİ
ÖLÇME DEĞERLENDİRME RAPORU

2. “İSTANBUL’DAKİ RESMİ İLKÖĞRETİM OKULLARININ YEŞİLAY KULÜPLERİ
ARACILIĞIYLA MADDE BAĞIMLILIĞI MÜCADELESİ PROJESİ”
İstanbul Kalkınma Ajansı tarafından finanse edilen
İSTKA/2012/GNC/111 referans numaralı Çocukların ve Gençlerin Girişimcilik, Beceri ve
Geleceklerini Destekleme Mali Destek Programı kapsamında yürütülmüştür.
Ölçme Değerlendirme Raporu, İstanbul Kalkınma Ajansı’nın desteklediği
İSTANBUL’DAKİ RESMİ İLKÖĞRETİM OKULLARININ YEŞİLAY KULÜPLERİ
ARACILIĞIYLA MADDE BAĞIMLILIĞI MÜCADELESİ
Projesi kapsamında gerçekleştirilen eğitimlerin etkisini incelemek amacı ile hazırlanmıştır.
2

3. İçindekiler
GİRİŞ ........................................................................................................................................................ 4
YÖNTEM .................................................................................................................................................. 5
VERİ TOPLAMA ARACI ............................................................................................................................. 5
KATILIMCI PROFİLİ ................................................................................................................................... 5
SONUÇLAR ............................................................................................................................................... 6
A. EĞİTİMİN BİLGİYE KATKISI ........................................................................................................... 6
i. EĞİTİMİN ÜÇ MODÜLDEKİ BİLGİYE KATKISI ............................................................................. 7
ii. FARKLI DEMOGRAFİK YAPILARDAKİ ÖĞRENCİLERİN BİLGİLERİNE EĞİTİMİN KATKISI .............. 7
B. EĞİTİMİN TUTUMLARINA KATKISI ............................................................................................... 9
i. EĞİTİMİN ÜÇ MODÜLDEKİ TUTUMA KATKISI ........................................................................ 10
ii. FARKLI DEMOGRAFİK YAPILARDAKİ ÖĞRENCİLERİN TUTUMLARINA EĞİTİMİN KATKISI ....... 10
C. EĞİTİMDEN MEMNUNİYET ........................................................................................................ 12
EK 1- ÖN-TEST VE SON-TEST SORU BAZLI DOĞRU PUAN ORANLARI .................................................... 13
EK 2- İLÇE BAZINDA ÖĞRENCİLERİN EĞİTİM ÖNCESİNDEKİ PUANLARINDAN BAĞIMSIZ SON-TEST BİLGİ
PUANLARI .............................................................................................................................................. 14
EK 3- İLÇE BAZINDA ÖĞRENCİLERİN EĞİTİM ÖNCESİNDEKİ PUANLARINDAN BAĞIMSIZ SON-TEST
TUTUM PUANLARI ................................................................................................................................. 15
3

4. GİRİŞ
İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nün ve İstanbul Kalkınma Ajansı’nın (İSTKA) katkılarıyla,Türkiye
Yeşilay Cemiyeti Derneği tarafından 12 Şubat 2013- 13 Mart 2013 tarihleri arasında ‘İstanbul’daki
Resmi İlköğretim Okullarının Yeşilay Kulüpleri Aracılığıyla Madde Bağımlılığı Mücadelesi Projesi’
kapsamında eğitim seminerleri hayata geçirilmiştir. Eğitimin birincil amacı İstanbul’daki resmi
ilköğretim okullarının Yeşilay Kulüplerine üye öğrencilerine sigara ve internet bağımlılığı ile mücadele
kapsamında eğitimler gerçekleştirerek bilgi ve tutumlarını geliştirmektir. Bu amacın yanında,
eğitimlere katılan öğrencilerin okullarındaki Yeşilay Kulübü toplantılarında eğitimdeedindikleri
bilgileri arkadaşlarıyla paylaşmaları hedeflenmektedir.
Eğitimler sigara, internet bağımlılığı, iletişim ve demokratik katılım ve liderlik olmak üzere üç
modülden oluşmaktadır. Sigara ve internet bağımlılığı modülünün amacı bu konularda hedef kitlenin
bilinç ve farkındalıklarının arttırılmasıdır. İletişim modülünde ise temel iletişim bilgilerinin gelişmesi ve
etkili iletişime yönelik hedef kitlenin tutumlarının geliştirilmesi amaçlanmıştır. Böylece projenin
hedefleri içerisinde yer alan akran eğitiminde okullarındaki arkadaşları ile daha etkili iletişim
kurabilmelerini sağlamak hedeflenmiştir. Eğitimdeki son modül olan demokratik katılım ve liderlik
modülünün amacı da grup yönetimi, demokratik liderlik, seçim metodolojisine giriş gibi konuların
hedef kitlenin bilgi ve tutumlarının geliştirilmesidir.
Üç modülde de verilen eğitimlerin değerlendirilmesi amacı ile ön-test son-test araştırma yöntemi
kullanılmıştır. Ön-test, eğitimlerin başında uygulanmış olup öğrencilerin eğitim öncesindeki bilgi ve
tutum düzeylerini tespit etmek için uygulanmıştır. Eğitimin hemen sonrasında uygulanan son-testte
de öğrencilerin eğitim sonrasındaki bilgi ve tutum düzeyleri ölçülmüştür. Ankette yer alan soruların
içerikleri ve sayısı bir sonraki bölümde detaylı olarak açıklanmıştır.
Verilen eğitimlere İstanbul’daki 39 ilçede faaliyet gösteren 967 resmi ortaokuldan (5-6-7-8. sınıflar)
Yeşilay
Kulübü’ne
üye
olan toplamda 4915 öğrenci katılmıştır.Eğitime
katılan
öğrencilerden3.177’sianket çalışmasına katılmış olup, ön-test son-test eşleşmesi sağlanmış 2947
öğrencinin verdikleri yanıtlar üzerinden istatistiksel analizler gerçekleştirilmiştir. Ölçme
değerlendirme çalışması öncesinde 2.500 öğrencinin ön-test son-test eşleşmesinin sağlanması
öngörüldüğü için çalışma sonrasında 2.947öğrenciye ulaşılmış olması hedeflenen sayıya ulaşılmış
olduğunu göstermektedir.
4

5. YÖNTEM
VERİ TOPLAMA ARACI
Bir önceki bölümde belirtildiği gibi eğitim içeriğinde yer alan her üç modüle yönelik öğrencilerin bilgi
düzeylerini ve tutumlarını değerlendirmek amacı ile öğrencilere, 19 tanesi bilgi 10 tanesi tutuma
yönelik olmak üzere, toplamda 29 soru yöneltilmiştir. Bu soruların modüllere göre dağılımları Tablo
1’de özetlenmiştir.
Tablo 1. Ankette Soru Sayılarının Modüllere Göre Dağılımı
Bilgi
7
10
2
İletişim
Sigara ve internet Bağımlılığı
Demokratik Katılım ve Liderlik
Tutum
1
3
6
Eğitime katılan öğrenciprofilini derinlemesine incelemek ve verilen eğitimlerin farklı öğrenci
gruplarındaki etkisinin farklılaşıp farklılaşmadığını incelemek amacı ön-testte öğrencilere yaşları, sınıf
düzeyleri, cinsiyetleri, kaç yıldır İstanbul’da yaşadıkları ve hane halkı sayıları sorulmuştur. Ayrıca
öğrencilerin ailelerinin sosyo-ekonomik düzeylerinin incelenmesi amacı ile kendilerine ait bir
odalarının, cep telefonlarının olup olmadığı ile evlerinde bilgisayar ve internete sahip olup olmadıkları
da ön-testte sorulan sorular arasındadır.
Ön-testten farklı olarak,son-testte öğrencilerin eğitimden memnuniyetlerinin değerlendirilmesi amacı
ile eğitim içeriği, eğitimin gerçekleştirildiği yer ve eğitmenden memnuniyetleri toplamda 8 soru ile
incelenmiştir. Öğrencilerin eğitimde edindikleri bilgileri çevreleri ile paylaşmaları da eğitimin hedefleri
içerisinde yer almaktadır. Öğrencilerin eğitim içeriğini çevreleri ile paylaşmaya ne kadar yatkın
olduklarını belirlemek amacı ile son-testte bilgileri arkadaşları ile paylaşıp paylaşmayacakları da
sorulmuştur.
KATILIMCI PROFİLİ
Eğitimlere katılan toplam 4.915öğrenciden ön-test ve son-test eşleşmelerinin sağlandığı ve eğitimin
verimliliğinin değerlendirilebilmesine olanak sağlayan 2.947öğrencininprofili Tablo 2’de
özetlenmiştir1.
Tablo 2. Anketleri Değerlendirilen Öğrenci Sayısının Profillere Göre Dağılımı
Cinsiyet
Yaş
Sınıf seviyesi
1
Kız
%61
Erkek
%39
11 ve altı
%19
12
%24
13
%29
14 ve üstü
%27
5
%15
%38
6
%25
%45
7
%31
%39
8
%29
%32
Her bir demografik bilgi yüzdeleri demografik bilgisini belirtmiş öğrenciler üzerinden hesaplanmıştır.
5

6. Kaç yıldır İstanbul’da
yaşadıkları
Hane Halkı Sayısı
Sahiplik
1-5 yıl
%6
6-10 yıl
%14
11 yıl ve üstü
%80
3 ve daha az kişi
%10
4-6 kişi
%82
7-9 kişi
%7
9 ve üzeri kişi
%1
Bilgisayar
İnternet
%39
%32
Kendine Ait Oda
%38
Kendine Ait
Cep Telefonu
%45
Tablo 2’ye göre anket çalışmasına katılan öğrencilerin %61’i kız, %29’u 13 yaşında, %31’i 7. sınıftadır.
Öğrencilerin çoğunluğunun hane halkı sayısı 4-6 kişi arasındadır (%82) ve öğrencilerin %80’i 11 yıl ve
daha uzun süredir İstanbul’da yaşamaktadırlar. Öğrencilerin %38’inin kendine ait odası, %45’inin
kendine ait cep telefonu, %39’unun bilgisayarı ve %32’sinin interneti vardır.
SONUÇLAR
Gerçekleştirilen eğitimin verimliliğinin değerlendirilmesi üç ana başlık altında gerçekleştirilmiştir:
bilgideki değişim, tutumdaki değişim ve eğitimden memnuniyet. Eğitimin bilgi ve tutum alanı üç alt
alandan oluştuğundan her alt alandaki değişimler detaylı olarak incelenmiş ve elde edilen sonuçlar
raporlanmıştır. Eğitime katılan öğrenciler, demografik özellikleri -yaş, cinsiyet ve yaşadıkları ilçe gibiaçısından birbirlerinden farklı özellikler taşımaktadırlar. Eğitimin farklı demografik yapılara sahip
öğrencilerdeki etkisinin farklılık gösterip göstermediği de araştırılmıştır.
A. EĞİTİMİN BİLGİYEKATKISI
Eğitimin öğrencilerdeki bilgi seviyelerinde yarattığı değişimin incelenmesi amacı ile iletişim, sigara ve
internet bağımlılığı ile demokratik katılım ve liderlik alanlarında doğru ve yanlış ifadelerden oluşan 19
soru yöneltilmiştir. Öğrencilerin ifadeleri doğru veya yanlış olarak değerlendirmeleri istenmiştir.
Yöneltilen soruların yanıtını bilmeyen öğrencilere de bilmediklerini belirtmeleri istenmiştir.
Analizler öncesinde soruların puanlandırılması sırasında her bir ifadeyi doğru değerlendiren öğrenciye
1 puan yanlış değerlendiren ve yanıtını bilmediğini ifade eden öğrencilere de 0 puan verilmiştir.
Ön-teste kıyasla son-teste verilen yanıtlar arasındaki değişim eşleştirilmiş t-testi ile analiz edilmiştir.
Gerçekleştirilen t-testi sonucunda öğrencilerin her üç alandaki bilgilerindeki gelişim bir bütün olarak
incelendiğinde istatistiksel olarak anlamlı bir artış göstermektedir, (p<0,05).
11.12
9.62
ÖN-TEST BİLGİ
SON-TEST BİLGİ
Şekil 1. Ön-test Son-test Bilgi Puanları Ortalaması
6

7. Gerçekleştirilen eğitimde öğrencilerin ön-test ve son-testte aldıkları puanlar detaylı incelendiğinde,
ön-testten son-teste öğrencilerin bilgilerinde 1,5 puan artış olduğu görülmektedir, Şekil 1.
Gerçekleşen bu puan artışına göre öğrencilerin ön-testten son-teste edindikleri bilgilerde %16’lık bir
artış olduğu görülmektedir.
Ek-1’de öğrencilerin her soru ön-test ve son-test puan doğru puan oranları sunulmuştur.
i. EĞİTİMİN ÜÇ MODÜLDEKİ BİLGİYE KATKISI
Eğitim iletişim, sigara ve internet bağımlılığı ile demokratik katılım ve liderlik olmak üzere üç
modülden oluşmaktadır. Daha önce de belirtildiği gibi, eğitimin öğrencilerdeki her üç modüldeki
genel katkısına ek olarak her bir modüldeki katkısı da incelenmiştir. Bu incelemede de eşleştirilmiş ttesti kullanılmıştır. T-testi sonuçlarına göre eğitim sonrasında çocukların her bir alt alandaki
bilgilerinde istatistiksel olarak anlamlı artış elde edilmiştir, (p<0,05).
51.39
44.55
ÖN-TEST
SON-TEST
62.15
53.43
ÖN-TEST
İLETİŞİM
SON-TEST
BAĞIMLILIK
55.60
59.30
ÖN-TEST
SON-TEST
DEMOKRATİK KATILIM VE
LİDERLİK
Şekil 2. Ön-test Son-test Alt Alanlara göre Bilgi Puanları Ortalaması
2
Eğitimin öğrencilerdeki bilgilerine katkısı eğitimin her üç modülüne göre incelendiğinde 100 puan
üzerinden iletişim alanında 6,8, bağımlılık alanında 8,72 ve demokratik katılım ve liderlik alanında 3,7
puan artış sağladığı görülmektedir. Her ne kadar bu puan artışları düşük görülse de öğrencilerin önteste oranla son-testte aldıkları puanlarında iletişim, sigara ve internet bağımlılığı ile demokratik
katılım ve liderlik alanlardaki yüzdesel olarak sırasıyla %15,58, %16,31, %6,65 artış olduğu
görülmektedir. Her bir modüldeki eğitimin 1 saat sürdüğü düşünüldüğünde elde edilen bu artış
eğitsel açıdan oldukça verimli olarak değerlendirilmektedir.
ii. FARKLI DEMOGRAFİK YAPILARDAKİ ÖĞRENCİLERİNBİLGİLERİNE EĞİTİMİN KATKISI
Öğrencilere verilen eğitimde her üç alanda da bilgi alanında bir artışın var olduğu bulunmuştur. Bu
bilgi artışının farklı özelliklere sahip öğrencilere etkisi de incelenmiştir. Bu incelemede öğrencilerin
cinsiyetleri, yaşları, sınıf düzeyleri, yaşadıkları ilçe, hanelerindeki kişi sayısı, kaş yıldır İstanbul’da
yaşadıkları ve ailelerinin sosyo-ekonomik düzeyleri kriter olarak belirlenmiştir. Bu incelemelerde
ANOVA ve regresyon analizleri kullanılmıştır.
Gerçekleştirilen analiz sonucunda eğitimin sınıf, hane halkı sayısı ve ailenin sosyo-ekonomik düzeyi
farklılık gösteren öğrencilere sağladığı katkıda bir farklılaşma yaratmadığı görülmüştür. Diğer bir ifade
2
Her bir alt alandaki sorulan soru sayısı farklı olduğundan ortalama puanlar farklılık göstermektedir. Bu nedenle
elde edilen puan ortalamaları 100 üzerinden değerlendirilerek standart puan ortalamaları hesaplanmıştır.
7

8. ile belirtilen demografik özellikler açısından farklılık gösteren öğrencilere eğitimin sağladığı katkı
istatistiksel olarak farklı değildir, (p>0,05).
Diğer taraftan, cinsiyet, yaş ile İstanbul’da yaşadıkları yıl sayısı ve yaşadıkları ilçe farklı olanöğrencilere
eğitimin katkısı istatistiksel olarak anlamlı farklılık yaratmaktadır, (p<0,05).
58.64
12 YAŞ
59.82
59.16
13 YAŞ
Farklı yaşlara göre öğrencilerin eğitim
öncesindeki ön bilgilerinin eğitim sonrasındaki
bilgilerine etkisi ortadan kaldırılarak sontestten
aldıkları
puanların
ortalaması
incelendiğinde,öğrencilerin yaşları arttıkça
eğitimden kazandıkları bilgi de artmaktadır,
Şekil 3, (p<0,000, F(5,2041)=3,476).
56.16
11 YAŞ
14 YAŞ
Şekil 3. YaşaGöre Bilgi Alanındaki Son-test Sonuçları
59.71
Öğrencilerin eğitim öncesindeki ön bilgilerinin
eğitim sonrasındaki bilgilerine etkisi ortadan
kaldırılarak son-testten aldıkları puanların
ortalamaları cinsiyet bazında bakıldığında
eğitimin kız öğrencilere sağladığı katkının daha
yüksek olduğu görülmektedir, Şekil 4 (p<0,000,
F(1,2053)=11,924).
56.78
Erkek
Kız
Şekil 4. Cinsiyete Göre Bilgi Alanındaki Son-test
Sonuçları
59.59
Eğitime katılan öğrencilerin İstanbul’da
yaşadıkları yıl sayısına göre eğitim öncesindeki
ön bilgilerinin eğitim sonrasındaki bilgilerine
etkisi ortadan kaldırılarak son-testten aldıkları
puanların ortalamaları incelendiğinde, eğitimin
İstanbul’da daha uzun süredir yaşayan
öğrencilere sağladığı katkının daha yüksek
olduğu görülmektedir, Şekil 5 (p<0,000,
F(18,1997)=1,981).
56.25
52.90
5 yıl ve daha
az
6-10 yıl
11 yıl ve daha
fazla
Şekil 5. İstanbul’da Yaşanan Yıla Göre Bilgi Alanındaki
Son-test Sonuçları
Burada belirtilmesi gereken önemli bir nokta, her ne kadar İstanbul’da yaşanan yıl sayısı arttıkça
öğrencilerin eğitimden edindikleri katkı daha yüksek olsa da istatistiksel olarak anlamlı farklılığın 5 yıl
ve daha az İstanbul’da yaşayan öğrenciler ile 11 yıl ve daha uzun zamandır İstanbul’da yaşayan
öğrenciler arasında olduğu tespit edilmiştir.
8

9. İstanbul’da farklı ilçelerde yaşayan çocuklara, eğitim öncesindeki ön bilgilerinin eğitim sonrasındaki
bilgilerine etkisi ortadan kaldırılarak son-testten aldıkları puanların ortalamaları incelenmiştir. Bu
inceleme sonucunda, ön bilgilerinden bağımsız olarak farklı ilçelerde yaşayan öğrencilere eğitimin
sağladığı bilgi artışında farklılık olduğu gözlenmiştir (p<0,000, F(1,38)=2,654).
67.80
65.09
65.03
64.39
53.78
52.63
52.49
45.34
Şekil 6. İstanbul’da İlçeye Göre Bilgi Alanındaki Son-test Sonuçları
Eğitimin gerçekleştirildiği 39 ilçeden ön bilgilerinden bağımsız olarak en yüksek ve en düşük artışın
elde edildiği dörder ilçe Şekil 6’da gösterilmiştir. Bu sonuca göre, Zeytinburnu, Kadıköy ve Adalar,
Küçük Çekmece ve Şişli’de yaşayan çocuklara eğitim en yüksek faydayı sağlarlarken Beylikdüzü, Şile,
Avcılar ve Ümraniye’de yaşayan çocuklara eğitim daha az fayda sağlamıştır.
Ek-2’de tüm ilçelerdeki öğrencilerin eğitim öncesindeki bilgi puanlarından bağımsız son-test bilgi
puanları listelenmiştir.
B. EĞİTİMİN TUTUMLARINA KATKISI
Gerçekleştirilen eğitimlerin iletişim, sigara ve internet bağımlılığı ile demokratik katılım ve liderlik
alanlarında öğrencilerin bilgilerinin arttırılmasının yanında, tutumlarında da gelişime katkı sağlaması
hedefler arasında yer almaktadır. Bu amaçla, öğrencilerinher üç modüldeki tutumları toplam 5’li
Likert tipinden oluşan 10 soru ile ölçülmüştür. Öğrencilerin tutumlarındaki değişim ilk olarak genel
tutum altında incelenmiş, sonrasında da her üç modüle yönelik değişim incelenmiştir. Her iki
basamaktaki analizler eşleştirilmiş t-testi ile gerçekleştirilmiştir. Burada belirtilmesi gereken önemli
bir nokta her modülde öğrencilere yöneltilen soru sayısının farklı olmasıdır. Bu durum da her
modülden alınabilecek minimum ve maksimum puanları etkilemekte olduğundan her modül özelinde
ön-test ve son-testten alınan puanlar değişmektedir. Bu farklılığın ortadan kaldırılması için her
modülden alınan puanlar 100 puan üzerinden değerlendirilmiştir.
9

10. Analiz sonucunda öğrencilerin ön-testten sonteste aldıkları standart ortalama puanlarında
0,1 (%0,13)puan artış gözlenmiştir, Şekil 7. Her
ne kadar bu artış düşük bir oran olarak görülse
de
öğrencilerin
eğitim
öncesindeki
tutumlarının oldukça yüksek olmasından
kaynaklandığı düşünülmektedir.
74.2
74.1
ÖN-TEST TUTUM SON-TEST TUTUM
Şekil 7. Ön-test Son-test Bilgi Puanları Ortalaması
Ek-1’de öğrencilerin her soru ön-test ve son-test puan doğru puan oranları sunulmuştur.
i.
EĞİTİMİN ÜÇ MODÜLDEKİ TUTUMAKATKISI
Eğitim içeriği üç modülden oluşmaktadır; iletişim, sigara ve internet bağımlılığı ile demokratik katılım
ve liderlik. Eğitimin öğrencilerin her üç modüle karşı tutumlarındaki genel katkısına ek olarak her bir
modüldeki katkısı da incelenmiştir. Bu incelemede de eşleştirilmiş t-testi kullanılmıştır. T-testi
sonuçlarına göre eğitim sonrasında öğrencilerin her üç modüle yönelik tutumlarında istatistiksel
olarak anlamlı farklılık tespit edilmiştir, (p<0,05).
77.7
75.7
81.7
82.9
ÖN-TEST
SON-TEST
ÖN-TEST
SON-TEST
İLETİŞİM
BAĞIMLILIK
69.3
68.9
ÖN-TEST
SON-TEST
DEMOKRATİK KATILIM VE
LİDERLİK
Şekil 8. Ön-test Son-test Alt Alanlara göre Tutum Puanları Ortalaması
Eğitimin öğrencilerdeki tutumlarına etkisi incelendiğinde sigara ve internet bağımlılığı alanında 1,2
(%1,5) puanlık bir artış görülmektedir. İletişim alanında ise 2 puanlık (%2,6), demokratik katılım ve
liderlik alanlarında ise 0,4 puan (%0,6) düşüş görülmektedir. Her ne kadar bu farklılaşmalar eğitimin
öğrencilerin tutumlarına yönelik katkı sağlamadığı yönünde değerlendirilecek olsa da tutum
değişimlerinin uzun süreli eğitimlerle gerçekleştirilebileceği eğitim sonucu yorumlanırken
unutulmamalıdır.
10

11. ii.
FARKLI DEMOGRAFİK YAPILARDAKİ ÇOCUKLARIN TUTUMLARINA KATKISI
Öğrencilere verilen eğitimin genel tutumlarında bir artışın var olduğu bulunmuştur. Bu bilgi artışının
farklı özelliklere sahip öğrencilerdeki etkisi de incelenmiştir. Bu incelemede öğrencilerin cinsiyetleri,
yaşları, sınıf düzeyleri, yaşadıkları ilçe, hanelerindeki kişi sayısı, kaç yıldır İstanbul’da yaşadıkları ve
ailelerinin sosyo-ekonomik düzeyleri kriter olarak belirlenmiştir. Bu incelemelerde ANOVA ve
regresyon analizleri kullanılmıştır.
Gerçekleştirilen analiz sonucunda eğitimin sınıf, yaş, öğrencilerin kaç yıldır İstanbul’da yaşadıkları ve
hane halkı sayısı yönlerinden farklılık gösteren öğrencilere tutumlarına yönelik sağladığı katkıda bir
farklılaşma yaratmadığı görülmüştür. Diğer bir ifade ile eğitim, belirtilen demografik özellikler
açısından farklılık gösteren çocukların tutumlarına sağladığı katkı istatistiksel olarak farklı değildir,
(p>0,05).
Diğer taraftan, cinsiyet, ailenin sosyo-ekonomik düzeyi ile yaşadıkları ilçe farklı olan öğrencilerin
tutumlarına eğitimin katkısı istatistiksel olarak anlamlı farklılık göstermektedir, (p<0,05).
Eğitimin farklı cinsiyetlerdeki öğrencilerin
tutumlarına katkısı farklılık göstermektedir.
Öğrencilerin eğitim öncesindeki tutumlarının
eğitim sonrasındaki tutumlarına etkisi ortadan
kaldırılarak
son-testten
aldıkları
puan
ortalamaları karşılaştırıldığında kız öğrencilerin
tutumlarının daha fazla arttığı görülmektedir,
Şekil 9 (p<0,000, F(1,2260)=21,272).
59.71
56.78
Erkek
Kız
Şekil 9. Cinsiyete Göre Tutum Son-test Sonuçları
74.88
74.70
2
3
Ailesi farklı sosyo-ekonomik düzeye sahip
öğrencilerin tutumlarına eğitimin yarattığı etki
farklılık göstermektedir. Şekil 10’da da
görülebileceği gibi, öğrencilerin eğitim
öncesindeki tutumlarının eğitim sonrasındaki
tutumlarına etkisi ortadan kaldırıldığında en
yüksek tutum artışının orta düzeyde sosyoekonomik ailelerden gelen çocuklarda
oluştuğu tespit edilmiştir (p<0,000, F(4,
2258)=2,826).
74.67
4
(Yüksek
Düzey)
72.44
70.79
0
(Düşük
Düzey)
1
Şekil 10. Aile Sosyo-ekonomik Düzeye Göre Tutum Sontest Sonuçları
Öğrencilerin tutumlarındaki artışı etkileyen faktörlerden bir diğer de yaşadıkları ilçedir (p<0,000,
F(1,38)=2,199).
Eğitimin gerçekleştirildiği 39 ilçeden öğrencilerin eğitim öncesindeki tutumlarından bağımsız olarak
en yüksek ve en düşük artışın elde edildiği dörder ilçe Şekil-11’de gösterilmiştir. Bu sonuca göre,
Bağcılar, Kadıköy, Fatih ve Çatalca yaşayan öğrencilerin tutumlarındaki artış diğer ilçelere göre en
11

12. yüksektir. Diğer taraftan, tutum alanında en düşük artış Büyükçekmece, Beyoğlu, Kağıthane ve
Ümraniye’de yaşayan öğrencilerde olduğu tespit edilmiştir.
79.62
79.33
78.96
77.37
71.91
71.03
70.73
63.32
Şekil 11.İstanbul’da İlçeye Göre Tutum Alanındaki Son-test Sonuçları
Ek-3’de tüm ilçelerdeki öğrencilerin eğitim öncesindeki tutum puanlarından bağımsız son-test tutum
puanları listelenmiştir.
C. EĞİTİMDEN MEMNUNİYET
Ölçme değerlendirme çalışmalarında eğitimin öğrencilerin tutum ve bilgilerine katkısının yanı sıra
eğitimden memnuniyetleri de incelenmiştir. Bu inceleme amacı ile öğrencilere 5’li Likert tipinde 8
soru yöneltilmiştir. Öğrencilere yöneltilen sorular ve öğrencilerin verdikleri yanıtlar Tablo 3’te
özetlenmiştir.
Tablo 3. Öğrencilerin Eğitimden Memnuniyetleri
1
2
3
4
5
Eğitim oldukça keyifliydi.
7%
6%
13%
32%
42%
Eğitimin hiçbir anında sıkılmadım ve tüm eğitimi takip
edebildim.
8%
8%
18%
29%
35%
Eğitim aldığımız salon eğitim için uygundu.
7%
6%
8%
30%
49%
Eğitimde kullanılan görseller ve videolar ilgi çekiciydi.
8%
6%
9%
31%
47%
Eğitimde aktarılan bilgiler ilgi çekiciydi.
7%
6%
9%
33%
45%
Eğitim içeriği ilgi çekiciydi.
7%
5%
12%
33%
43%
Benzer içeriklerdeki eğitimlere katılmak isterim.
7%
6%
14%
31%
42%
Eğitimde edindiğim bilgileri arkadaşlarımla paylaşacağım.
11%
4%
6%
29%
49%
1=Kesinlikle Katılmıyorum, 2= Katılmıyorum, 3=Kararsızım, 4=Katılıyorum, 5=Kesinlikle Katılıyorum
Eğitime katılan öğrencilerden %74’ü eğitimin keyifli olduğunu, %64’ü eğitimin hiçbir anında
sıkılmadıklarını ve tüm eğitimi takip edebildiğini belirtmiştir. Eğitimin uygulandığı salondan memnun
olan çocukların oranı %79, eğitimdeki görsel ve videoların ilgi çekici olduğunu düşünen çocukların
oranı %78, aktarılan bilgilerin ilgi çekici olduğunu düşünenlerin oranı da %78, içeriğinin ilgi çekici
olduğunu düşünen çocukların oranı da %76’dır. Bu sonuçlara ek olarak, eğitime katılan öğrencilerden
%73’ü benzer içeriklerdeki eğitimlere katılmak istediklerini, %78’i de eğitimde edindikleri bilgileri
arkadaşları ile paylaşacaklarını ifade etmiştir.
12

13. EK 1- ÖN-TEST VE SON-TEST SORU BAZLI DOĞRU PUAN ORANLARI
Tablo 4. Bilgiye Yönelik Sorular ve Doğru Cevaplanma Oranları
Soru
Ön Test Doğru
Cevap Oranı
Artış
Oranı
20%
35%
15%
6%
11%
69%
85%
50%
54%
76%
8%
21%
67%
87%
76%
69%
82%
2%
9%
-3%
2%
26%
14%
6%
87%
85%
-2%
65%
42%
69%
30%
22%
47%
32%
61%
63%
76%
49%
76%
24%
33%
65%
42%
59%
63%
11%
7%
8%
-6%
11%
18%
10%
-2%
0%
47%
53%
7%
Ön Test Doğru
Cevap Oranı
Sağlıklı yaşamak için beslenmemize dikkat etmemiz ve spor
yapmamız yeterlidir.
Sağlıklı insan yaşam kalitesi yüksek insandır.
Bağımlı insanın iradesi düşüktür.
Sigara içmek çocuklara göre değildir, büyükler sigara içer.
Bağımlılık bir hastalıktır.
Herkes bağımlı olabilir.
Bağımlılık geçicidir bıraktığın zaman bir daha bağımlı olmazsın.
Bağımlı kişilerin çoğu bağımlı olduğunu kabul etmez.
İnternet bağımlılığı günlük yaşam aktivitelerinin ihmal edilmesine
neden olur.
Sigarayı denemek /bir defa içmek ile bağımlılık oluşmaz.
Sosyal medya kişinin kendini en doğru ifade ettiği alandır.
İnternet kullanımı toplumsal iletişimi azaltır.
Sosyal alan birbirini az tanıyan kişiler arasındaki mesafedir.
Sözel ifade vücut dilinden daha önemlidir.
Etkili iletişimde “sen dili” yerine “ben dili” kullanılmalıdır.
Sen dili iletişimin sürmesini sağlar, suçlayıcı değildir.
MSN, Twitter, Facebook aktif dinlemeyi kolaylaştırır.
Uyma kişisel ve toplumsal bir amaca sahiptir.
Gerçek lider yaşadığı toplumda inisiyatif alandır, herkes lider
olabilir.
Son Test
Doğru Cevap
Oranı
Son Test Doğru
Cevap Oranı
Artış
Oranı
6%
12%
10%
10%
10%
9%
8%
8%
5%
-3%
-2%
-2%
9%
9%
0%
11%
11%
0%
20%
19%
0%
7%
9%
3%
9%
9%
0%
23%
23%
0%
Tablo 5. Tutuma Yönelik Sorular ve Doğru Cevaplanma Oranları
Soru
Yüzyüze iletişim yerine yazılı iletişimi tercih ederim.
Kapalı alanlarda sigara içen kişileri uyarırım.
Ailemde sigara içenleri uyarırım.
Sigara içen arkadaşlarımı uyarırım.
Her öğrencinin disiplin yönetmeliğini ve/ya kulüp yönetmeliğini
okuması gerektiğini düşünüyorum.
Okuldaki diğer kulüplerin yaptıkları etkinliklere katılmayı tercih
ederim.
Televizyonda sürekli takip ettiğim, izlemediğimde rahatsız
olduğum programlar var.
Güçlü bir otorite karşısında hakkımı savunmaktan çekinirim.
Bir arkadaşımın bireysel özgürlüğü kısıtlandığında müdahale
ederim.
Bir okulda öğrenciler ile ilgili kararları öğretmen ve yöneticilerin
alması bana yanlış gelmiyor.
13

14. EK 2- İLÇE BAZINDA ÖĞRENCİLERİN EĞİTİM ÖNCESİNDEKİ PUANLARINDAN BAĞIMSIZ SON-TEST
BİLGİ PUANLARI
SIRA
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
İLÇE
ZEYTİNBURNU
KADIKÖY VE
ADALAR
KÜÇÜK ÇEKMECE
ŞİŞLİ
ÇATALCA
BAĞCILAR
SİLİVRİ
FATİH
EYÜP
BAŞAKŞEHİR
SARIYER
TUZLA
SULTANGAZİ
BEYOĞLU
KARTAL
ESENLER
ÜSKÜDAR
SANCAKTEPE
BEYKOZ
PUAN
67,80
SIRA
20
GÜNGÖREN
PUAN
58,37
65,09
21
MALTEPE
58,24
65,03
64,39
64,21
63,51
63,16
62,77
62,31
61,89
61,46
61,36
61,05
60,48
60,30
60,22
60,18
60,13
58,46
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
ATAŞEHİR
BAYRAMPAŞA
PENDİK
BAHÇELİEVLER
SULTANBEYLİ
BEŞİKTAŞ
ARNAVUTKÖY
BÜYÜKÇEKMECE
ESENYURT
ÇEKMEKÖY
BAKIRKÖY
GAZİ OSMAN PAŞA
BEYLİKDÜZÜ
ŞİLE
AVCILAR
KAĞITHANE
ÜMRANİYE
57,78
57,72
57,22
57,12
57,00
56,90
56,88
56,66
55,65
55,40
55,26
54,49
53,78
52,63
52,49
51,48
45,34
14
İLÇE

15. EK 3- İLÇE BAZINDA ÖĞRENCİLERİN EĞİTİM ÖNCESİNDEKİ PUANLARINDAN BAĞIMSIZ SON-TEST
TUTUM PUANLARI
SIRA
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
İLÇE
BAĞCILAR
KADIKÖY VE ADALAR
FATİH
ÇATALCA
BAHÇELİEVLER
ZEYTİNBURNU
ESENLER
ŞİŞLİ
BAŞAKŞEHİR
SULTANGAZİ
KÜÇÜK ÇEKMECE
ATAŞEHİR
TUZLA
BAYRAMPAŞA
SİLİVRİ
BEŞİKTAŞ
ŞİLE
BAKIRKÖY
GÜNGÖREN
PUAN
79,62
79,33
78,96
77,37
77,29
77,12
76,74
76,70
76,54
76,53
76,15
76,00
75,73
75,30
75,29
74,91
74,76
74,73
74,71
SIRA
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
15
İLÇE
ÜSKÜDAR
SULTANBEYLİ
GAZİ OSMAN PAŞA
BEYKOZ
MALTEPE
PENDİK
EYÜP
AVCILAR
SARIYER
ESENYURT
SANCAKTEPE
ÇEKMEKÖY
BEYLİKDÜZÜ
KARTAL
ARNAVUTKÖY
BÜYÜKÇEKMECE
BEYOĞLU
KAĞITHANE
ÜMRANİYE
PUAN
74,56
74,29
74,15
74,10
74,05
74,02
74,00
73,53
73,48
73,47
73,24
72,48
72,46
72,19
72,13
71,91
71,03
70,73
63,32

16. Türkiye Yeşilay Cemiyeti
Akşemsettin Mah. Albay Cemil Sakarya Sok. 3/2 Fatih – İstanbul
Tel: 0212 527 16 83 Faks: 0212 522 84 63
info@yesilay.org.tr
16