Voorpublicatie Zin in seks (2)

99
i n h o u d
9 M = Mindset 133
9.1 Het nut van gevoelsmanagement 135
9.2 Je goed voelen is de basis van alles 142
9.3 De kracht van beelden 144
9.4 Jezelf bevrijden van nare herinneringen 145
9.5 Van zwartkijker naar optimist 148
9.6 Je zelfvertrouwen staat of valt met je zelfbeeld 152
9.7 Hoe creëer je meer grip op je gedachten? 159
9.8 Let op je taalgebruik 164
9.9 Wat gaat al goed? 167
10 A = Actie 171
10.1 Spanning voelen is normaal! 172
10.2 Hoe blijf je gefocust? 173
10.3 Hoe blijf je gemotiveerd? 175
10.4 Wanneer ben je ‘er’? 177
11 Tot besluit 179
Dankwoord 183
Over de auteur 187
Bijlage 1 – Test: hoe perfectionistisch ben jij? 188
Bijlage 2 – Literatuuroverzicht 192

1111
v o o r w o o r d
VoorwoordVoorwoord
SS
eksualiteit, intimiteit, sensualiteit, lust, spanning, ver-
langen, opwinding… Het zijn allemaal woorden voor
iets wat mensen erg bezighoudt. Omdat het zo geweldig
is, of zo vreselijk, omdat het er te veel of te weinig is, of
helemaal niet. In dit boek bied ik je een andere kijk op sek-
sualiteit. Geen woorden, geen trucjes, geen standjes, geen
lijstje met tien tips, maar een diepere kijk op zin in seks bij
vrouwen door het te relateren aan onze persoonlijkheid.
Geen zin hebben in seks is een veelvoorkomend probleem
van vrouwen die ik in mijn praktijk, het Seksuologisch
Expertisecentrum Haarlem, behandel. Mijn aandacht ging
uit naar vrouwen die aangaven geen zin in seks te voelen,
terwijl er geen lichamelijke of relationele problemen
waren die dit zouden kunnen veroorzaken. Iets niet
kunnen voelen – in dit geval seksueel verlangen – terwijl
het er wel zou kunnen zijn, intrigeerde mij. Met de kennis
van de seksuologie kwam ik er niet uit. Door mijn kennis
aan te vullen vanuit de psychotherapie vond ik de oplos-
sing. Vrouwen kunnen door disbalans in hun persoonlijk-
heid het contact met hun gevoelens verbreken, zonder dat
ze het doorhebben. Op die manier kun je niet meer voelen
of je zin hebt of niet. Dat betekent ook dat het niet hebben
van zin in seks erop kan wijzen dat er meer aan de hand is
in je persoonlijke balans.

1212
z i n i n s e k s !
Om hier meer zicht op te krijgen heb ik een persoonlijk-
heidsmodel ontwikkeld: De Bloem. Ik teken vaak om (inge-
wikkelde) dingen uit te leggen aan cliënten en dit resul-
teerde gaandeweg in een bloem. Het is mijn manier om
naar het begrip ‘persoonlijkheid’ te kijken, met daarin
bestaande theorieën van moderne vakbroeders geïnte-
greerd. Het terugbrengen van onze persoonlijkheid tot acht
bloemblaadjes en een kern is een versimpeling van een
complex gelaagd geheel – wat naar mening precies mijn
taak is als psychotherapeut. Door het inzicht dat ik mijn
cliënten hiermee de afgelopen vijfentwintig jaar heb gege-
ven, soms al binnen één gesprek, konden zij veranderen in
vrouwen die genieten en openstaan voor seksuele gevoe-
lens. Ik hoefde ze nauwelijks nog voorlichting te geven over
trucjes of standjes om ze een bevredigende seksuele relatie
te laten opbouwen. Als de weg naar seksuele gevoelens
geëffend is, komen de creativiteit, intimiteit, sensualiteit en
lust vanzelf.
Via dit boek wil ik graag ook vrouwen buiten mijn spreek-
kamer kennis laten maken met De Bloem. Ik hoop dat het
je zal inspireren om zelfonderzoek te doen en zal motive-
ren om veranderingen aan te brengen. Persoonlijkheids-
management is de sleutel tot verandering.
Ik heb dit boek met bevlogenheid geschreven. Dat heb ik
samen met auteur en journaliste Carlie van Tongeren
gedaan. Zij heeft mij geholpen ingewikkelde processen op
een heldere en voor veel vrouwen herkenbare manier te
beschrijven. Zij zorgde voor structuur en overzicht, voor
een boek dat uitnodigt om te lezen en jezelf, je seksualiteit
en de psychologische processen erachter beter te leren ken-
nen. We zullen dan ook vaak schrijven in de ‘wij-vorm’.
Soms spreek ik echter uit mijn eigen persoonlijke ervaring
en zo nu en dan zul je in dit boek dus ‘ik’ lezen.

1313
v o o r w o o r d
Ik vind dat ik een mooi vak heb. Ik mag meekijken en mee-
denken over de meest intieme gevoelens van mensen.
Daarbij leer ik niet alleen veel over hen, maar ook over
mezelf. Mijn eindconclusie is nog steeds dat mensen onge-
looﬂijk ingewikkeld zijn. Ik bestudeer ze al jaren, maar het
blijven puzzels met ontelbaar veel stukjes. Dat zul jij ook
merken als je jezelf onderzoekt aan de hand van De Bloem:
het proces stopt nooit, je bent nooit klaar, nooit iedere dag
honderd procent in balans, nooit uitgegroeid. Je bent altijd
op weg ernaartoe, en die weg ernaartoe is waar het om
draait.
Ingeborg Timmerman
Haarlem, november 2016

1515
i n l e i d i n g
InleidingInleiding
Hoe zit het metjouw zin?
SS
eks. Over geen onderwerp wordt meer geschreven,
gesproken en (stiekem) gelezen. Artikelen over hoe we
meer zin kunnen krijgen of moeten maken. Blogs over
spannende standjes en trucjes voor een nog intenser
orgasme. Tv-programma’s die beloven betere minnaars
van ons te maken.
Bij een grote groep vrouwen zullen deze artikelen en pro-
gramma’s geen effect hebben. Zij willen wel hun seksuele
relatie verbeteren of meer genieten van soloseks, maar het
openen van de trukendoos blijkt niet te helpen. Het aan-
schaffen van een vibrator, sexy lingerie, sensuele massage-
olie of condooms met een smaakje, geeft misschien wel
even voldoening, maar vaak blijven deze artikelen onge-
opend achter in de kast liggen. Haar partner kan nog zo
zijn best doen: kaarsjes om het bed, lekker luchtje op, voet-
massage geven, op zoek gaan naar de G-plek. Maar het
geeft haar alleen maar een schuldgevoel: “Er is iets mis met
me, hij is toch leuk? Ik zou toch moeten kunnen genieten
van seks?”
Veel vrouwen hebben leren presteren, uitdagend werk en
leuke hobby’s gevonden, vriendinnen ontmoet, reizen de
wereld over, zijn kritisch en belezen, maar… de seksuele
sprankel in hun leven ontbreekt. Ze kunnen zich niet laten
gaan tijdens de seks of vrijen alleen op de automatische

1616
z i n i n s e k s !
piloot, zonder zich echt te laten raken door hun partner.
Het vrijen is plichtsmatig en beladen, en lekker is het al
helemaal niet. Zo’n dertig procent van alle vrouwen zegt
weinig of geen zin te hebben in seks, zelfs niet met een toe-
gewijde en liefdevolle partner, terwijl daar bij de meeste
vrouwen geen duidelijke lichamelijke verklaring voor is.
Doe de test
Hoor jij bij die groep vrouwen? Heb jij één keer per maand
seks, omdat je vindt dat ‘het moet’? Heb je maar geaccep-
teerd dat ‘seks niet voor jou is weggelegd’? Ontdek het aan
de hand van onderstaande test.
1 Seks is meer een last dan een lust
ywaar yniet waar
2 We vrijen eigenlijk alleen als we een paar dagen vrij
hebben
waar yniet waar
3 Ik wil wel knuffelen, maar ben bang dat mijn partner
dan meer wil
ywaar yniet waar
4 Ik vermijd bloot te lopen omdat ik mijn partner niet op
ideeën wil brengen
ywaar yniet waar
5 Ik heb nooit echt zin om te vrijen
ywaar yniet waar

1717
i n l e i d i n g
6 Met onenightstands of aan het begin van een relatie heb
ik de beste seks
ywaar/niet waar
7 Ik heb geen seksuele gedachten of fantasieën
ywaar yniet waar
8 Ik ga vaak vroeger of later naar bed om niet te hoeven
vrijen
ywaar yniet waar
9 Ik ga nooit op zoek naar ﬁlmpjes/boeken/muziek die me
kunnen opwinden
ywaar yniet waar
10 Mijn partner neemt meestal het initiatief tot vrijen
ywaar yniet waar
11 Als ik alcohol drink heb ik vaker zin
ywaar yniet waar
12 Als we vrijen zit ik vaak nog lijstjes in mijn hoofd te
maken
ywaar yniet waar
13 Ik ben altijd op mijn hoede, we kunnen gestoord worden
ywaar yniet waar
14 Seks is mechanisch of een routine geworden
ywaar yniet waar
15 Op vakantie vrijen we wel de sterren van de hemel
ywaar yniet waar

1818
z i n i n s e k s !
Bij een score van meer dan vijf keer ‘waar’, kunnen we
concluderen dat het voor jou niet vanzelfsprekend is om
regelmatig zin te hebben of met seks bezig te zijn. En bij
een score van meer dan tien keer ‘waar’, kunnen we stellen
dat jouw zin in seks nagenoeg afwezig is. Dat kan natuur-
lijk liggen aan omstandigheden: stressvolle gebeurtenissen,
zoals geconfronteerd worden met een groot verlies of een
ernstige ziekte, waardoor het heel normaal is dat je (tijde-
lijk) geen zin hebt en het seksleven op een laag pitje staat,
tot niemands ontevredenheid. Maar als je – in alle eerlijk-
heid – weet dat het daar niet aan ligt en dat het een terug-
kerend patroon is in je leven, lees dan gauw verder en ga
aan de slag.
Voor deze groep vrouwen is dit boek. Vrouwen die teleur-
gesteld zijn in seks. Vrouwen die niet het plezier hebben
dat ze ervan verwachtten. Vrouwen die geen opwinding of
orgasme kunnen ervaren bij hun partner, terwijl ze wel
voldoende kennis en een toegewijde partner hebben. Vrou-
wen die vrijwel nooit zin hebben in seks, zonder duidelijk
aanwijsbare reden.
We richten ons op vrouwen in een monogame heterorela-
tie, om precies te zijn. Dat is geen toevallige keuze. Dat is de
grootste groep die bij de seksuoloog aanklopt, omdat ze
geen zin heeft om te vrijen en daar last van heeft. De psy-
chologische en seksuele mechanismen die we beschrijven
zijn echter universeel en gelden voor alle vrouwen, met of
zonder relatie, hetero, bi of lesbisch.
Je mindset veranderen naar een sexy state of mind
Misschien baal je dat je weinig zin in seks hebt, omdat je
jezelf veel te jong vindt om geen seks meer te hebben. Mis-

1919
i n l e i d i n g
schien wil je het vooral veranderen voor je partner, omdat
je bang bent om hem kwijt te raken. Welke motivatie jij ook
hebt om te onderzoeken hoe het komt dat je zo weinig zin
hebt om te vrijen, maakt niet veel uit. Dat je het wilt gaan
onderzoeken is een goede eerste stap. Het kan namelijk erg
lastig zijn om het aan te pakken, want als je ergens geen zin
in hebt, is het ook niet het eerste wat je mist.
De reden om er wél iets aan te doen, is dat zin hebben om
te vrijen in de eerste plaats een heel lekker gevoel geeft.
Het kan jouzelf energie, levenslust en zelfvertrouwen
geven en de band met je partner versterken. Seksuele
gevoelens zijn heel natuurlijk. Ze kunnen intens zijn, vluch-
tig, weldadig, voldoening of elektrische spanning geven, je
volledig overstromen. Er komen allemaal stofjes vrij in
onze hersenen die een gelukkig gevoel geven. Daarbij
maakt seks ons ontspannen, het zorgt voor bloedtoevoer in
alle delen van ons lijf, het prikkelt onze hersenen, we ver-
branden calorieën bij het vrijen… Door met onze partner te
vrijen, komen we ook dichter tot elkaar; we voelen niet
alleen lust, maar ook intimiteit en liefde. En na het vrijen
voelen we ons meer verbonden. Het is een bijzonder goed
smeermiddel voor de relatie. Ontevredenheid over het
gezamenlijke seksleven leidt vaak tot ergernissen, ruzies en
spanningen in de relatie. Het is zonde om jaren voorbij te
laten gaan zonder dat positieve gevoel.
Het goede nieuws is, dat er ook wat aan te doen is. Er is
geen enkel (wetenschappelijk) bewijs dat een mens een
vast omschreven hoeveelheid libido zou hebben, waar
niets aan te veranderen valt. Iedereen ervaart seksuele
gevoelens, al van kinds af aan. Spelenderwijs leert een kind
zijn eigen geslachtsdeel kennen: “Kijk mam, ik heb hier een
gaatje!” Kinderen worden verliefd op de juf en op elkaar.

2020
z i n i n s e k s !
Ze adoreren zangers en acteurs. Ze spelen met hun lichaam
en kunnen al op vroege leeftijd een orgasme ervaren. Veel
vrouwen hebben echter nauwelijks informatie gekregen
over hoe om te gaan met seksuele gevoelens en dit blijkt
voor vrouwen vaak ingewikkelder dan omgaan met gevoe-
lens van verdriet of boosheid. Onder de juiste omstandig-
heden kan iedere vrouw genieten van seksuele gevoelens.
Je mindset veranderen naar een ‘sexy state of mind’ is
mogelijk.
Jouw mindset, inderdaad. Want de reden dat jij geen zin
hebt om te vrijen met jouw leuke partner, ligt vaak hele-
maal niet aan hem. Dit boek gaat niet over mannen of
slechte relaties. In dit boek leggen we het verband tussen
seks en onze persoonlijkheid. We belichten dat geen zin in
seks in een warme liefdesrelatie een teken kan zijn dat
onze persoonlijkheid uit balans is. We schieten zo door in
een bepaalde eigenschap, dat we niet meer in contact staan
met ons gevoel en dus ook niet kunnen voelen of we zin
hebben in seks of niet. Deze disbalans merk je vaak het
eerst op in je seksualiteit, maar werkt ook door in andere
facetten van je leven.
De balans injezelf herstellen met De Bloem
Deze balans ga je herstellen aan de hand van het persoon-
lijkheidsmodel De Bloem. Dit model is ontwikkeld en ver-
ﬁjnd in de seksuologiepraktijk en wordt in dit boek voor
het eerst buiten de seksuologiepraktijk gepresenteerd. Het
brengt onze persoonlijkheid terug tot een Bloem, bestaande
uit acht bloemblaadjes en een (heel belangrijke!) kern, en
geeft op die manier vlug en op betrekkelijk eenvoudige

2121
i n l e i d i n g
wijze een helder inzicht in onze persoonlijkheid. Het laat
zien waarom we doen wat we doen, welke mogelijkheden
dat kan geven op seksueel gebied en daarbuiten, en
waarom we het moeilijk vinden om dat te veranderen. Dat
inzicht vormt de basis om de balans in onszelf te herstellen
en weer in contact te komen met onze (seksuele) gevoelens.
We noemen dit proces: persoonlijkheidsmanagement.
Naar dit doel werken we toe in een aantal fasen. We starten
in het eerste hoofdstuk met een korte uiteenzetting van wat
er bekend is over (geen) zin in seks bij vrouwen en gaan
dieper in op het verband tussen zin in seks en onze per-
soonlijkheid. Vervolgens wordt het persoonlijkheidsmodel
De Bloem uitgebreid uitgelegd en werk je je eigen Bloem
steeds verder uit. Aan het einde van hoofdstuk 3 is jouw
eigen Bloem helemaal compleet en kun je aan de slag met
de drie elementen van je persoonlijkheidsmanagement:
Denken, Doen, Voelen. Eventuele belemmeringen die je
kunt ervaren tijdens dit veranderproces komen aan bod in
hoofdstuk 4. Wat De Bloem voor jou betekent in seksueel
opzicht lees je in hoofdstuk 5. Omdat pijn bij het vrijen,
naast het ontbreken van zin in seks, een veelvoorkomend
probleem binnen de seksuologiepraktijk is, hebben we hier
een apart hoofdstuk aan gewijd. Wie hier geen last van
heeft, kan hoofdstuk 6 overslaan. We eindigen in hoofdstuk
7 met tips en praktische oefeningen om samen met je part-
ner direct in de praktijk te brengen. Deze oefeningen
zullen meer en een duurzamer effect hebben dan de
gebruikelijke trucjes om het seksleven op te leuken, omdat
hiermee de zin in seks bij jezelf wordt hersteld.
Als bijlagen vind je lijsten die je kunnen helpen bij het
invullen van De Bloem en het bepalen van jouw persoon-
lijkheidsmanagement. De literatuurlijst kun je ten slotte

2222
z i n i n s e k s !
gebruiken mocht je je verder in het onderwerp willen ver-
diepen.
Even voorstellen…
We stellen je nu graag voor aan vier vrouwen, die jou in de
rest van dit boek zullen meenemen in hun proces op zoek
naar zichzelf en hun herontdekte seksuele gevoelens. De
namen en omstandigheden zijn verzonnen. De levensverha-
len zijn gebaseerd op honderden ‘echte’ cliënten die de afge-
lopen vijfentwintig jaar in behandeling zijn geweest bij Sek-
suologisch Expertisecentrum Haarlem. Het meeste werk zul
je uiteindelijk zelf moeten doen, maar deze vrouwen gaan
jou helpen door als voorbeelden en inspiratie te dienen.
Je zult je altijd wel in een of meer van de vrouwen kunnen
herkennen. Ze zijn single of hebben een relatie, kort of
lang, met of zonder kinderen. Ze hebben een pijnlijk verle-
den of juist niet. Sommige kunnen wel prima vrijen als het
er eens van komt, andere niet. Ze zijn perfectionistisch, lui,
onzeker, ambitieus, angstig, introvert, extravert, dramme-
rig, kattig… Hoewel ze op veel fronten van elkaar verschil-
len, hebben ze één ding met elkaar gemeen: ze hebben
weinig tot geen zin in seks.
Annelijn, 28 jaar, accountmanager. Omschrijf jezelf in
één woord: Ambitieus.
Ze heeft sinds drie jaar een goede relatie met haar vriend
Daan, maar heeft de laatste twee jaar geen zin meer om te
vrijen. Als ze het doen, is het wél heel lekker. “Ik heb heel
internet al afgespeurd naar informatie over het vrouwelijk
libido, maar al die informatie vind ik vaag en verwarrend.
Ik ben toch veel te jong om nooit meer seks te hebben?”

2323
i n l e i d i n g
Suus, 32 jaar, salarisadministrateur. Omschrijf jezelf in
één woord: Perfectionist.
Ze heeft geen relatie, maar wel een kinderwens en wil
daarom op zoek naar een leuke man. “Ik moet wel gaan
daten, want in het dagelijks leven kom ik hem niet tegen. Ik
durf alleen niet, omdat ik niets heb met seks.” Ze heeft wel
zo ongeveer alles gedaan op seksueel gebied, maar met
weinig gevoel.
Gwen, 38 jaar, verpleegkundige. Omschrijf jezelf in één
woord: Pleaser.
Gwen heeft sinds twaalf jaar een relatie met Rick en ze
hebben twee kinderen. Ze zijn niet tevreden over hun seks-
leven. Gwen vrijt wel regelmatig met Rick, meer om hem
een plezier te doen. “Ik voel er niet zoveel bij. Van mij hoeft
het niet. Dat is toch raar, hè? Terwijl je van anderen hoort
dat het zo lekker is.” Alleen op vakantie of na een ﬂes wijn
kan Gwen er zelf van genieten.
Helena, 41 jaar, thuisblijfmoeder en vrijwilliger-beheer-
der speeltuin. Omschrijf jezelf in één woord: Angsthaas.
Helena is sinds haar achttiende met haar partner Sergio,
met wie ze één zoon heeft. Ze heeft last van pijn bij pene-
tratie. “Ik heb een hekel aan seks, maar als we geen seks
hebben ben ik bang dat mijn partner vreemd zal gaan.” Ze
heeft angst voor heel veel dingen, maar kan op andere
momenten juist wild, bijna roekeloos, zijn.
Alsje zin in seks niet mist, misje pas echt iets
Iedere vrouw is anders, iedere Bloem is anders en ieder
proces is anders. Toch werken we allemaal toe naar het-
zelfde: het herstellen van de balans in je persoonlijkheid.

2424
z i n i n s e k s !
Door dit te onderzoeken kom je veel over jezelf te weten. Je
leert jezelf kennen. Je gaat jezelf leuk vinden, al na drie
hoofdstukken.
Het zal niet zo zijn dat je na het lezen van dit boek meteen
zin in seks krijgt. Het is geen opwindend boek met eroti-
sche verhalen en foto’s. Maar je gaat wél uitvinden wat
ervoor nodig is om je zin in seks terug te krijgen en te
houden. Je leert luisteren naar je gevoel. Je zit niet meer zo
in je hoofd en leert te zijn in het moment. Je probeert niet
te voldoen aan verwachtingen van anderen, maar je leert
leven volgens je eigen behoeften. Het met jezelf in balans
zijn, vormt de basis voor intimiteit en seks. Het opent de
weg naar het ervaren van al die heerlijke seksuele gevoe-
lens. Je aaibaarheidsgehalte neemt toe. Je weet wat je moet
doen om een orgasme te krijgen en hoe je de passie kunt
hervinden met je partner. Je gaat seks leuk en lekker
vinden, en je zult nooit meer zonder zin in seks door het
leven willen gaan. Want: als je zin in seks niet mist, mis je
pas echt iets.
En het mooie is, dat dit echt geen ingewikkeld meerjaren-
plan hoeft te zijn. We hopen dat je zin hebt om aan de slag
te gaan!

2626
z i n i n s e k s !
“Als we gevreeën“Als we gevreeën
hebben, denk ikhebben, denk ik
altijd: o wataltijd: o wat
heerlijk, dat wilheerlijk, dat wil
ik morgen weer.”ik morgen weer.”
- Annelijn, 28jaar

2727
1 z i n o f g e e n z i n , h o e w e r k t h e t ?
1Zin of geen zin,Zin of geen zin,
hoe werkt het?hoe werkt het?
BB
ijna een derde van alle vrouwen zegt weinig tot geen
zin in seks te ervaren. Als je je hierin herkent, ben je
dus zeker niet de enige. In dit hoofdstuk zullen we de
patronen en twijfels schetsen die hierdoor kunnen
ontstaan, ontleend aan de wetenschap en de verhalen van
‘echte’ cliënten en dito relaties, en het verband leggen
tussen seks en onze persoonlijkheid.
Annelijn, 28 jaar:
“Als ik een jongen net ken, heb ik de hele dag zin om te
vrijen. Ik kan er geen genoeg van krijgen. Maakt me ook
niet uit waar we het doen, als we het maar doen. Na een
paar maanden gaat dat over. Dan hoeft het van mij niet
meer. Heel gek. Dan ga ik twijfelen of ik hem nog wel leuk
vind. Voorheen maakte ik het altijd uit, maar ik vind Daan
echt leuk. Zou het ook aan mij kunnen liggen?”
Van altijd zin tot een verplicht nummer
Iedereen kent wel het gevoel dat je hebt aan het begin van
een nieuwe relatie: je hebt altijd zin en je partner ook. Of
eigenlijk is het méér dan zin, het is een overweldigend
gevoel van verlangen. Zo sterk dat alles daarvoor moet wij-
ken: werk en afspraken worden volledig onbelangrijk, het
moment van elkaar voelen en versmelten in elkaars

2828
z i n i n s e k s !
begeerte is alles wat telt. Het neemt bezit van je denken en
van je lijf, dat nog nagloeit van het intense vrijen. Het
maakt je gelukkig, je voelt je enorm verbonden met elkaar
en je verlangt naar meer.
Wanneer je een hersenscan maakt van verliefde mensen,
zoals de Amerikaanse antropologe Helen Fisher dat deed,
zie je dat hun hersenen oplichten. Door de verhoging van
dopamine en noradrenaline hebben verliefde mensen
onverdeelde aandacht voor hun geliefde, onstuimige ener-
gie, gefocuste aandacht om beloning te verkrijgen en gevoe-
lens van vervoering, zelfs manische neigingen. Door de
afname van serotonine zijn ze obsessief bezig met hun
geliefde. Geen wonder dat verliefde mensen de hele nacht
praten of wandelen tot de zon opkomt, poëzie schrijven,
oceanen oversteken om elkaar een weekend lang in de
armen te houden, van baan of levenswijze veranderen en
zelfs voor elkaar sterven.
Het seksuele motortje gaat draaien door andere
factoren
Zin in seks is er bij een goede verliefdheid bijna automa-
tisch door de hormonen die vrijkomen. Maar wat gebeurt
er met dat verlangen als je elkaar langer kent? Als de ver-
liefdheid minder wordt en de fase van ‘houden van’ begint,
gaat het seksuele motortje draaien door andere factoren.
Zin in seks is geen vast gegeven, het is niet iets wat zomaar
uit de lucht komt vallen. We krijgen zin in seks omdat we
iets horen, voelen, denken of ruiken wat wij associëren met
seks en als we daarvoor openstaan, voelen we opwinding
of verlangen. Op dat moment gaat er onmiddellijk meer

2929
bloed richting onze geslachtsdelen stromen. Dit proces noe-
men we ‘zin in seks’, eigenlijk ben je dan dus al een beetje
opgewonden. In principe verloopt dit proces automatisch,
het kan echter geremd worden door psychologische proces-
sen. Dit betekent dat je vast een paar keer per dag wel sek-
sueel geprikkeld wordt, maar omdat je er geen aandacht
voor hebt, voel je het niet en laat je je niet verleiden om er
iets mee te doen.
De praktijk en ook diverse (wetenschappelijke) studies
laten zien dat vrouwen hier meer last van hebben dan
mannen. Bij vrouwen zien we dat de zin in seks minder
wordt wanneer de relatie langer duurt. In relaties die kor-
ter dan een jaar duren heeft 79 procent van de vrouwen
meerdere keren per week zin in seks. Na vijf jaar is dit nog
maar 29 procent. Zelfs bij vrouwen die tevreden zijn over
het vrijen, zien we deze afname.
Bij mannen zien we deze afname niet of minder sterk. Zij
blijven wel zin in seks houden in een lange relatie. Mannen
zijn over het algemeen minder gevoelig voor omstandighe-
den dan vrouwen; zij raken sneller geprikkeld door seksu-
ele situaties. Doordat zij zich sneller bewust zijn van hun
eigen opwinding – denk alleen al aan het feit dat een erec-
tie meer opvalt dan een vochtige vagina – ervaren ze ook
sneller zin om te vrijen. Om open te staan voor seksuele
prikkels is het voor vrouwen veelal noodzakelijk dat er aan
bepaalde voorwaarden is voldaan: je veilig voelen, commu-
nicatie met je partner en situationele omstandigheden,
zoals sfeer.

3030
z i n i n s e k s !
Wel prima seks na een ﬂes wijn
Gwen, 38 jaar:
“Ja, als ik een ﬂes wijn achterover sla is er niets aan de
hand. Dan vrijen we de sterren van de hemel. Maar ja, we
hebben kinderen hè? Dan doe je dat niet zo vaak, want dan
betaal je ‘s ochtends de rekening.”
Annelijn, 28 jaar:
“Als we gevreeën hebben, denk ik altijd: o wat heerlijk, dat
wil ik morgen weer. Maar ja, morgen ben ik weer druk,
dan ben ik het weer vergeten en dan kan er zo maar weer
een maand overheen gaan voordat we weer vrijen. Zo
stom, ik begrijp mezelf niet.”
Het patroon van minder zin en minder frequent vrijen
begint zich af te tekenen. Door de week geven vrouwen aan
dat ze te druk zijn met werk, sporten of afspraken na het
werk en “als ik thuiskom ben ik te moe”. In het weekend
zou er ruimte en tijd te plannen zijn, “maar dan is het zo’n
verplicht nummer”. Of het zijn vrouwen die na het krijgen
van een of meerdere kinderen het lastig vonden hun seks-
leven weer nieuw leven in te blazen, en dit na het verstrij-
ken van maanden en jaren maar zo hebben gelaten.
Je hoeft niet direct naar de seksuoloog te stappen als je last
hebt van verminderd zin in seks, maar het is wel goed om
te weten dat geen zin in seks een van de meest voorko-
mende klachten is waarom vrouwen de hulp inroepen van
een seksuoloog. Het is een misvatting om te denken dat het
merendeel last heeft van ernstige trauma’s of lichamelijke
problemen zoals vaginisme. Een aardig deel van de vrou-
wen die naar een seksuoloog gaan, kunnen, net als Gwen
en Annelijn, wél prima vrijen met hun partner als het er

3131
een keertje van komt. Dit lukt hen vooral op momenten dat
ze zich vrij voelen en de dagelijkse beslommeringen los
kunnen laten – momenten die helaas behoorlijk schaars
kunnen zijn. Bij veel stellen blijven deze momenten
beperkt tot de gezamenlijke zomervakantie of worden ze
alleen opgewekt na het drinken van een paar glazen wijn.
Onder ‘prima vrijen’ wordt trouwens verstaan: zoenen,
strelen, elkaar opwinden, met de hand of met de mond sti-
muleren, elkaar een orgasme kunnen bezorgen, met of
zonder penetratie. Je partner en jij kunnen goed met elkaar
afstemmen, je kunt aangeven wat je lekker en opwindend
vindt en je ervaart geen pijn of ongemak tijdens het vrijen.
Dat laatste is naast het ontbreken van zin een veelvoorko-
mend probleem waarvoor vrouwen zich wenden tot een
seksuoloog. Uit Nederlands onderzoek van Ellen Laan blijkt
dat pijn bij het vrijen zorgt voor opwindingsproblemen. Zij
geeft ook aan dat het krijgen van een orgasme geen overbo-
dige luxe is. Door regelmatig een orgasme te krijgen bij het
vrijen, wordt het beloningssysteem in de hersenen geacti-
veerd. Hierdoor ontstaat sneller de motivatie om een vol-
gende keer seks te willen hebben.
Veel ruzies gaan over seks
Helena, 41 jaar:
“Hij laat nooit merken dat hij het erg vindt dat we niet
vrijen. Ik weet eigenlijk niet of hij zichzelf aftrekt. Daar
hebben we het nooit over. Ik mis de seks niet, maar ik mis
wel de intimiteit. We vervreemden echt van elkaar. We
zoenen nooit meer en we zitten altijd apart van elkaar.”

3232
z i n i n s e k s !
Gwen, 38 jaar:
“Ik vind seks gedoe. Ik moet me eerst douchen, het liefst
daarna ook. Ik heb er nooit echt zin in. Ik doe het echt
voor Rick. Hij neemt er alle tijd voor om het voor ons
beiden ﬁjn te maken. Heel lief van hem, maar voor mij
hoeft dat niet iedere keer.”
Naast dat het voor vrouwen zelf vervelend is om geen zin
te hebben om te vrijen, is het voor hun partners ook onbe-
grijpelijk. Die weten vaak niet meer wat ze moeten doen.
Niet te veel nadruk leggen op dat de zondagochtend een
goed moment kan zijn om te vrijen, maar hij doet wel even
extra zijn best door haar een kopje thee te brengen en een
lekker muziekje op te zetten. Hij loopt op zijn tenen om
niet te veel te laten zien dat hij wel graag wil en is aan het
einde van de dag stil en teruggetrokken, omdat ze weer
niet hebben gevreeën en hij zich weer afgewezen voelt. Er
zijn ook mannen die gewoon doorgaan met initiatief
nemen, want “je weet maar nooit”. Soms op de raarste
momenten, bijvoorbeeld als zijn ouders ieder moment op
de stoep kunnen staan; meer om te provoceren omdat hij
weet dat hij toch weer nee hoort. Daardoor kan het een
vicieuze cirkel worden.
Kortom: het geeft spanningen in de relatie, op verschil-
lende manieren. Veel ruzies gaan over seks. Wanneer hij
aangeeft dat hij zin heeft, voelt zij zich onder druk gezet.
De partner kan exploderen van woede als hij te vaak wordt
afgewezen. Zij kan heel chagrijnig en kattig worden als hij
“het er te dik bovenop legt”. Bovendien worden de kleine
ergernissen in het dagelijks leven van elkaar steeds minder
goed verdragen vanwege het ontbreken van de intimiteit.

3333
De partner stopt met initiatief nemen
Als dit patroon nog meer ingesleten raakt, belanden veel
relaties op een gegeven ogenblik op het punt dat de partner
stopt met initiatief nemen en geen verwachtingen meer
heeft. Vrouwen lijken dat in eerste instantie prima te vin-
den. Ze krijgen vaak meer last van het gemis aan warmte in
de relatie. Opvallend is dat veel vrouwen die aangeven
geen zin te hebben om te vrijen, wel af en toe masturberen.
Niet zozeer uit lustgevoelens, maar om van de opgebouwde
spanning in hun lijf af te komen.
Mannen die wel zin in seks hebben, zijn gelukkig niet zie-
lig. Het is fijn om zin te hebben. We weten ook zeker dat
het jou zou verontrusten, wanneer hij niet meer naar jou
zou verlangen. Natuurlijk is het voor hem vreselijk frustre-
rend om steeds afgewezen te worden. Gek genoeg zie ik dat
mannen vaak veel beter met die afwijzing kunnen omgaan
dan vrouwen. Als een vrouw initiatief neemt en hij wil
niet, omdat hij zich van haar heeft afgewend, geeft dat bij
haar vaak een zeer sterke emotionele reactie. Mannen dra-
gen hun pijn van afwijzing ofwel in stilte ofwel door regel-
matig opmerkingen te maken over jouw libido, wanneer jij
het over de vakantie of een bezoek aan je ouders wilt heb-
ben. In een seksuologische behandeling is het fijn dat er
nog iemand is die naar seks verlangt. Deze partner weet
nog hoe fijn het is om seks te hebben en kan juist de moti-
verende factor zijn in het anders wat dorre woestijntje.

3434
z i n i n s e k s !
Geen zin geeft twijfels overje relatie enjezelf
Helena, 41 jaar:
“Ik doe altijd heel sexy. Ik draag uitdagende kleren en
maak heel vaak dubbelzinnige opmerkingen. Mensen
hebben geen idee hoe het werkelijk zit, dat we nauwelijks
seks hebben. Ik zou me doodschamen. Ik weet zeker dat ze
dat heel zielig zouden vinden.”
Suus, 32 jaar:
“Ik heb echt niets met seks. Als er iets erotisch op tv komt,
klik ik het weg. Ik vind dat het overgewaardeerd wordt in
onze maatschappij. Ik erger me aan die grote billboards
met lingerie. Alsof het voor iedereen het allerbelangrijkst
is. Het weerhoudt me om verliefd te worden op een man.
Seks zit ook bij dat pakket en daar teken ik niet voor.”
Doordat het weinig vrijen voor spanningen in de relatie
kan zorgen, gaan vrouwen vaak twijfelen aan hun relatie.
Het ís ook verwarrend. Vrouwen krijgen makkelijker zin
wanneer het gezellig is, terwijl mannen een ruzie graag
goedmaken in bed. Als je juist door seks ruzie krijgt, voel je
nog meer druk om zin te krijgen. Maar iets ‘moeten’ bij
seks werkt heel remmend. Vrouwen die denken: ja, maar
als we de één keer in de week niet halen wordt hij stikcha-
grijnig en hij vindt al dat hij zich aanpast, omdat het gemid-
delde op twee keer per week zou liggen. Vrouwen die het
gevoel hebben dat ze ‘moeten’ vrijen, staan al met 1-0 ach-
ter.
Daarnaast kunnen vrouwen ook gaan twijfelen over zich-
zelf. Ze voelen zich minderwaardig en schamen zich
ervoor dat ze weinig tot geen (plezierige) seks hebben,
zoals Helena hierboven goed samenvat. Of in het geval de

3535
vrouw single is, zoals Suus, kunnen de twijfels haar ervan
weerhouden om aan een nieuwe relatie te beginnen.
Het nauwe verband tussen seks en onze
persoonlijkheid
Je hebt vast een aantal patronen of situaties herkend die
hierboven staan beschreven. Om het verminderd lustge-
voel nu aan te pakken, is het van belang te weten waardoor
het veroorzaakt wordt. Er zijn verschillende oorzaken aan
te wijzen.
In de eerste plaats kan het liggen aan de relatie. Wanneer
de spanningen in de relatie hoog oplopen, er te veel onop-
losbare problemen zijn en het jullie niet meer lukt om te
communiceren over je behoeften en gevoelens, kan het een
teken zijn dat jullie niet zo goed bij elkaar passen of dat de
liefde echt op is. Het verwarrende is ook dat wanneer je
weer een nieuwe relatie zou starten, je dan weer zou over-
lopen van verlangen. Maar omdat dit wordt ingegeven
door verliefdheid en het vrijkomen van allerlei hormonen,
is dat eigenlijk geen goede vergelijking.
Verder kan het liggen aan lichamelijke factoren, zoals hor-
monale veranderingen of het gebruik van medicatie. We
zien ook wel dat verminderd lustgevoel het gevolg is van
een beperkt seksueel repertoire. Als je elkaar niet op een
goede manier stimuleert, je geen seksuele fantasieën hebt
en je weet dat wat je kunt verwachten niet toereikend is om
je op te winden of tot een hoogtepunt te brengen, dan ga je
er ook niet naar verlangen. Een combinatie van boven-
staande factoren is uiteraard ook mogelijk.
Maar verminderd zin in seks kan óók een teken zijn van
een disbalans in je persoonlijkheid; je zit te veel in je hoofd,

3636
z i n i n s e k s !
je denkt in termen van wat je moet in plaats van wat je wilt,
je voelt veelal irritatie en spanning en weinig tevredenheid,
vrolijkheid of vrijheid. Als je niet meer in contact staat met
je gevoel, kun je ook niet voelen of je zin in seks hebt. Dit
‘uit balans zijn’ van onze persoonlijkheid is de factor waar
we ons in dit boek op concentreren. Verminderd seksueel
verlangen kan bij ogenschijnlijk gezond functionerende
vrouwen in een warme relatie een indicatie zijn van een
psychische disbalans, die misschien niet meteen ontzettend
verontrustend is, maar wel zorgt voor verminderde kwali-
teit van leven. We kunnen het opvatten als een waarschu-
wingssignaal in ons lichaam, om aan te geven dat er iets uit
balans is. Het lijkt je misschien makkelijker als jouw ver-
minderd lustgevoel een van de bovenstaande lichamelijke
of relationele oorzaken heeft, omdat die eenduidig aanwijs-
baar en op te lossen zijn. In onze huidige drukke, stress-
volle en op succes gerichte maatschappij is een verkeerde
balans in onszelf vaker de onderliggende oorzaak dan
gedacht wordt.
Te veel of te weinig voelen
Door mijn ervaring als seksuoloog te verrijken met de
inzichten die ik verkreeg door het geven van psychothera-
pie, zag ik dat er een verband bestaat tussen seks en psy-
chologisch functioneren. Wanneer mensen in hun kracht
staan, staan ze meer in contact met hun gevoelens. Hier-
door kunnen ze makkelijker hun seksuele gevoelens her-
kennen en zijn ze meer gemotiveerd om er ook naar te
handelen. Ze kunnen beter aangeven wat ze wel en niet
willen bij het vrijen, genieten meer van het samenspel en
kunnen zich laten gaan op de golven van genot.

3737
Mensen die niet in contact staan met hun gevoelens, zitten
meer in hun hoofd. Ze kunnen niet voelen of ze zin hebben
of niet. Dan moet je met je cognities beslissen of je wel of
niet wilt vrijen. Grote kans dat je daarin vastloopt.
Binnen de psychotherapie heb ik vaak te maken met men-
sen die denken dat ze te veel voelen: te veel somberheid of
te veel angst. Hoe dat op te lossen is, daar komen we later
op terug. Binnen de seksuologie zie ik vaker mensen die te
weinig voelen. Het is niet dat ze niet kunnen voelen, want
ze ervaren wel stress, irritatie en soms opluchting. Maar
dat zijn gevoelens die voortkomen uit het feit dat ze niet in
staat zijn om met hun hoofd alles te controleren; dat ze als
het ware vastlopen in hun eigen denkpatronen. Het is
natuurlijk vervelend om vast te lopen en jezelf ergens in
tegen te komen. Het voordeel is nu wel dat je dit boek bent
gaan lezen en meer van jezelf zult gaan begrijpen. Het ont-
dekken van onze eigen denkpatronen geeft ons informatie
over onze persoonlijkheid. En wie wil nu niet graag haar
eigen gebruiksaanwijzing vinden?
Wanneer je jezelf onderzoekt op de manier die we in dit
boek beschrijven, zul je niet alleen meer zin en plezier in
seks kunnen ervaren, maar ook steviger in het leven gaan
staan. Je kunt op zoek gaan naar de kwaliteit in je leven.
Dat doe je dus niet in de eerste plaats voor je partner, maar
voor jezelf.
Het persoonlijkheidsmodel De Bloem dat we presenteren in
het volgende hoofdstuk gaat je hierbij helpen.

3838
z i n i n s e k s !
“Ik weet dat ik het“Ik weet dat ik het
ben geweest, maar ikben geweest, maar ik
kan me niet meerkan me niet meer
herinneren wanneerherinneren wanneer
ik voor het laatstik voor het laatst
écht zorgeloos was.”écht zorgeloos was.”
– Gwen, 38jaar

3939
2 h e t p e r s o o n l i j k h e i d s m o d e l d e b l o e m
2HetHet
persoonlijkheidsmodelpersoonlijkheidsmodel
De BloemDe Bloem
OO
m je persoonlijkheid meer in balans te kunnen bren-
gen, moet je eerst je persoonlijkheid goed in kaart
weten te brengen. En in het geval je nu denkt: o jee, dat
kan ik niet… Maak je geen zorgen: bijna niemand kan
zomaar een goed beeld schetsen van zijn of haar eigen per-
soonlijkheid. In dit hoofdstuk ga je daarmee stap voor stap
aan de slag. Aan de hand van die schets van je persoonlijk-
heid kunnen we vervolgens onderzoeken waardoor jij
weinig tot geen seksuele gevoelens ervaart.
Om op eenvoudige en duidelijke wijze inzicht te krijgen in
je persoonlijkheid, gebruiken we het persoonlijkheidsmo-
del De Bloem. Zoals de naam al aangeeft, heeft het model
de vorm van een bloem. De acht bloemblaadjes represente-
ren ieder een facet van je persoonlijkheid. Aan de boven-
kant komen je vier primaire of dominante eigenschappen
te staan; de persoonlijkheidskenmerken waar je je sterk in
herkent.
Onze persoonlijkheid is echter niet eendimensionaal. Om
de persoonlijkheid als een evenwichtig geheel te presente-
ren, gaan we er in De Bloem vanuit dat er ook vier tegen-
overgestelde persoonlijkheidskenmerken zijn. Kenmerken
waarin je je óók herkent, maar vaak niet van harte omdat

4040
z i n i n s e k s !
ze als negatief of ongewenst worden ervaren. We zouden
ze je zorgvuldig verborgen kanten kunnen noemen.
Stap 1: de vier dominante eigenschappenStap 1: de vier dominante eigenschappen
Het is de bedoeling om in De Bloem eerst de vier domi-
nante eigenschappen te noteren. Deze eigenschappen zijn
vaak makkelijker te benoemen dan degene die je (onbe-
wust) liever verborgen houdt.
Het kan helpen om na te denken over hoe je met andere
mensen omgaat: ben je bijvoorbeeld heel zorgzaam of
spontaan? Of vrolijk, humoristisch, verbindend, manipula-
tief, gevoelig...
Het kan ook helpen om te bedenken hoe je in je werk staat:
serieus, kritisch, ambitieus, improviserend, creatief, lei-
dend, strategisch, consciëntieus…
Of bedenk wat je meest opvallende eigenschap is, echt het
eerste kenmerk dat in je opkomt: ﬂirt, organisator, avon-
turier, entertainer, perfectionist, analytisch….
Of bedenk juist met welke eigenschap je het meeste moeite
hebt. Ben je bijvoorbeeld verlegen of angstig? Introvert of
juist een ﬂapuit? Of dwangmatig, drammerig, perfectionis-
tisch, chaotisch, faalangstig, lui, passief, depressief…
Soms lukt het je écht niet om er zelf op te komen. Je hebt
drie passende kenmerken van jezelf omschreven, maar die
vierde wil maar niet komen. Je zou dan aan vriendinnen of
collega’s kunnen vragen hoe zij jou zien: kunnen zij jou in
een paar steekwoorden omschrijven? Je hoeft niet alle
eigenschappen over te nemen als je ze niet passend vindt,
maar grote kans dat er wel (minstens) eentje tussen zit
waaraan je zelf nog niet had gedacht. Of misschien heb je
er wel te veel: laat de eigenschappen die je genoteerd hebt

4141
eens een paar dagen liggen en kies met een frisse blik de
vier eigenschappen die er het meest uitspringen.
Om je te helpen jouw eigen Bloem in te vullen, nemen we
je nu eerst mee in het proces van de vier vrouwen aan wie
we je voorstelden in de Inleiding. Daarnaast vind je achter
in het boek als bijlage (nummer 2) een lijst met veelvoor-
komende eigenschappen en hun mogelijke tegenoverge-
stelde kenmerken. Deze kunnen het invullen van De Bloem
makkelijker maken en ter inspiratie dienen mocht je even
vastlopen.
De Bloem van Annelijn: de ‘Ambitieuze’
Wie was Annelijn ook alweer? 28 jaar, accountmanager,
heeft sinds drie jaar een goede relatie met haar vriend
Daan, maar sinds twee jaar geen zin meer om te vrijen.
Eerst gaan we samen met Annelijn op zoek naar vier per-
soonlijkheidskenmerken die er bij haar uit springen.
Onmiddellijk omschrijft ze zichzelf als ‘gedreven’. Bijvoor-
beeld in haar werk als accountmanager: “Ik ga net zo lang
door totdat ik de klant binnen heb.” Zo handelt ze ook in
relatie tot haar verdwenen zin in seks: “Ik heb heel internet
al afgespeurd naar informatie over het vrouwelijk libido.
Ik kan niets vinden wat echt lijkt te werken. Ik vind al die
informatie vaag en verwarrend.”
Als tweede noemt ze zichzelf ‘kritisch’: “Ik moet scherp blij-
ven. Onze organisatie is te log als het erop aankomt.”
In het contact met anderen ziet ze zichzelf als een ‘trotse’
vrouw: “Ik vind dat ik er gelikt uitzie in mijn mantelpakje,
goede laptop op tafel en een top-auto om naar de klant te
gaan. Daar kan ik echt van genieten.”

4242
z i n i n s e k s !
En ten slotte: “Ik ben ook een bemoeial. Ik heb maar weinig
informatie nodig en ik weet dingen al voordat anderen ze
weten. Ik kan zo het plaatje uittekenen. Dan moeten ze
natuurlijk wel naar me willen luisteren, haha!”
Annelijn vult de bovenste vier blaadjes van haar Bloem nu
als volgt in:
De Bloem van Suus: de ‘Perfectionist’
Suus: 32 jaar, salarisadministrateur, geen relatie wel een
kinderwens. Heeft naar eigen zeggen niets met seks, maar
wel veel geëxperimenteerd op dat gebied.
Suus hoeft geen seconde na te denken voordat ze zichzelf
omschrijft als ‘perfectionist’: “Alles wat ik doe, doe ik heel
precies. Ik zie details die jou misschien niet zouden opval-
len, maar die storen me echt. Ik heb ook last van mijn per-
annelijnannelijn
Gedreven
Kritisch
Trots
Bemoeial

4343
fectionisme, want ik ben nooit klaar. Ik kan eeuwig door-
gaan.”
Verder houdt ze erg van structuur: “Ik doe alles volgens
een vast stramien. Dat geeft me rust. Alles heeft zijn plek.
Ook de mappen op mijn computer moeten volgens een
bepaalde structuur worden opgeslagen. Ik maak van alles
lijstjes. Soms maak ik zelfs een lijstje van mijn lijstjes. Dan
voel ik wel dat ik te ver doorsla.” Ze komt zelf met het
woord ‘structopaath’.
Suus noemt zichzelf ook ‘verlegen’. Ze geeft antwoord als je
iets vraagt, maar zal niet zomaar uit zichzelf iets zeggen.
Ten slotte herkent ze dat ze vaak ‘zorgelijk’ is in het contact
met anderen. Ze maakt zich zorgen over hoe het contact
verloopt, of de ander het wel naar z’n zin heeft, en kan
daardoor moeilijk genieten van sociaal contact.
De bovenkant van Suus’ Bloem wordt dan als volgt:
SUUSSUUS
Perfectionist
Structopaath
Verlegen
Zorgelijk

4444
z i n i n s e k s !
De Bloem van Gwen: de ‘Pleaser’
Gwen: 38 jaar, verpleegkundige, heeft sinds twaalf jaar een
relatie met Rick en ze hebben samen twee kinderen. Ze zijn
ontevreden over hun seksleven, zij voelt er weinig bij.
Alleen na een ﬂes wijn of op vakantie kan ze er echt van
genieten.
Over de eerste eigenschap hoeft Gwen niet na te denken:
“Ik ben een echte pleaser. Ik word blij als anderen tevreden
zijn. Ik houd niet van ruzie.”
Gwen omschrijft zichzelf verder als een ‘optimist’: “Wat er
ook is, ik geloof dat het altijd weer goed komt.”
Verder noemt ze zichzelf een ‘denker’. “Soms lijk ik mis-
schien oppervlakkig, maar ik denk overal over na. Ik moet
de zin van iets inzien, de logica.”
In het dagelijks leven ziet ze zichzelf ten slotte als ‘doelge-
richt’: “Als ik niet kan doen wat ik heb bedacht, raak ik
enorm gefrustreerd. Ik houd niet van wachten of uitstellen.
Zeg mij wat ik moet doen, en ik doe het meteen.”
De bovenste helft van Gwens Bloem wordt dan als volgt:
GWENGWEN
Pleaser
Optimist
Denker
Doelgericht

4545
De Bloem van Helena: de ‘Angsthaas’
Helena: 41 jaar, thuisblijfmoeder en vrijwilliger, sinds haar
achttiende met haar partner Sergio, met wie ze één zoon
heeft. Ze heeft last van pijn bij penetratie.
De eerste eigenschap springt eruit: “Mijn leven bestaat uit
angst. Ik vind alles eng. Net als mijn moeder. Als onze zoon
buiten speelt, ga ik maar schoonmaken, anders maak ik me
de hele tijd druk dat er iets ergs kan gebeuren. Als Sergio
naar het buitenland gaat, zie ik het vliegtuig al neerstorten.”
Ze vindt zichzelf ook ‘zwaar op de hand’. “Het zijn geen
vrolijke scenario’s die ik steeds bedenk. Ik vind het leven
best zwaar, ook al hebben we het goed.”
Verder omschrijft ze zichzelf als ‘braaf’. “Ik doe wat er
wordt verwacht. Op de school van mijn zoon vragen ze
voorleesmoeders, hup dan sta ik vooraan. Op school deed
ik vroeger ook altijd wat er werd gevraagd.”
Als vierde kenmerk noemt ze haar ‘drammerigheid’: “Ik
ben echt ongeduldig. Sergio kan een klus eindeloos uitstel-
len. Dat kan ik niet uitstaan. Ik leg dan het liefst alle
gereedschap klaar en zet hem voor het blok. Dat geeft wel-
eens wrijving, maar hij snapt het ook wel van me.”
De bovenste helft van Helena’s Bloem wordt als volgt:

4646
z i n i n s e k s !
Mijn vier dominante eigenschappen
Nu is het de beurt aan jou om De Bloem te gaan invullen.
Hopelijk hebben de voorbeelden van Annelijn, Suus, Gwen
en Helena je inspiratie en inzicht gegeven. Het is nu de
bedoeling dat jij, net als deze vier vrouwen, jouw vier
dominante of meest in het oog springende persoonlijke
eigenschappen beschrijft. Je kunt zoals gezegd gebruik-
maken van bijlage 2 achter in dit boek om voorbeelden te
vinden, maar probeer wel zo veel mogelijk je eigen woor-
den te gebruiken. Zo verzon Suus zelf het fantastische
woord ‘structopaath’. De volgorde waarin je ze invult is
willekeurig.
HelenaHelena
Angstig
Zwaarmoedig
Braaf
Drammerig

4747
De bovenste helft van mijn BloemDe bovenste helft van mijn Bloem
Als het goed is, is het je nu gelukt om vier passende per-
soonlijkheidskenmerken van jezelf te omschrijven. Mis-
schien heb je al gemerkt dat je ook tegenstrijdigheden in je
karakter kunt tegenkomen, botsende eigenschappen die je
maar moeilijk kunt plaatsen: “Ik ben enorm gedreven,
maar soms ook heel lui. Hoe kan dat nou?”
Hoewel dit verwarrend is, betekent het juist dat je op de
goede weg zit. In het model van De Bloem gaan we er
namelijk vanuit dat de vier eigenschappen die je aan de
bovenkant hebt ingevuld, ook vier tegenovergestelde kan-
ten hebben.

4848
z i n i n s e k s !
Stap 2: de vier tegenovergestelde kantenStap 2: de vier tegenovergestelde kanten
Het is soms even zoeken naar die tegenovergestelde kan-
ten, omdat veel mensen alleen de primaire kanten erken-
nen. Dit zijn voor hen vaak positieve kanten, waarin ze
zichzelf graag herkennen en waaraan ze hun successen te
danken hebben. Het is nu eenmaal makkelijker te denken
over jezelf als iemand die ambitieus of zorgzaam is, dan lui
of egocentrisch. En waarom zou je evenwicht nastreven als
bepaalde dominerende kanten als perfectionisme en gedre-
venheid maatschappelijk gezien veel meer opleveren dan
de tegenovergestelde kanten faalangst en doelloosheid?
Aan het einde van dit hoofdstuk zul je echter blij zijn dat
die andere kanten er óók zijn. Je hebt ze namelijk nodig om
je persoonlijkheid in balans te brengen.
Voordat je zelf aan de slag gaat met het completeren van
jouw bloemblaadjes, laten we zien hoe Annelijn, Suus,
Gwen en Helena de onderkanten van hun Bloem hebben
ingevuld.
De Bloem van Annelijn: gedreven en somsjuist
passief
De bovenste cirkel, dat is Annelijn. Dat is haar ideaalbeeld.
De andere kanten van haar persoonlijkheid wijst ze af.
Tegenover de gedreven kant herkent Annelijn ‘passiviteit’.
“In het weekend kom ik soms tot niets, kan ik uren naar
een schermpje kijken zonder te weten wat ik kijk. Echt ver-
schrikkelijk.”

4949
Tegenover de kritische kant staat een ‘naïeve’ kant. “Het
komt niet vaak voor, maar als ik een glaasje op heb, kun je
me werkelijk van alles wijsmaken.”
Naast trots is ze ook ‘een slons’. “Ik kan de hele dag met
ongekamde haren in een joggingbroek rondlopen. Het
boeit me dan ook niet dat anderen me zo zien. Mijn vriend
kent me eigenlijk vooral zo haha!”
Als laatste herkent ze ‘onverschilligheid’ als tegenhanger
van haar bemoeizuchtige kant: “Ja, er zijn zeker dagen dat
niets me interesseert. Dan kan het me allemaal gestolen
worden.”
IdeaalbeeldIdeaalbeeld
annelijnannelijn
Gedreven
Onverschillig
Slons
Kritisch
Trots
Bemoeial
Passief
Naïef

5050
z i n i n s e k s !
De Bloem van Suus: gestructureerd, maar ook
creatief
Bij Suus zijn de tegenovergestelde kanten al op jonge leef-
tijd verborgen geraakt of verstoten.
Suus herkent haar ‘faalangstige’ kant tegenover de perfecti-
onistische: “Als kind had ik heel veel last van faalangst. Het
is minder geworden, omdat ik goed ben in mijn werk.”
Tegenover haar gestructureerde kant staat haar ‘creativi-
teit’. “Ik doe het te weinig, maar ik houd van dichten. Spe-
len met woorden, heerlijk vind ik dat.”
Bij de derde loopt Suus vast. “Ik ben altijd verlegen, daar
staat niets tegenover,” zegt ze beslist. Het zoeken naar de
tegenovergestelde kant, maakt haar boos en opstandig. Uit-
eindelijk zegt ze: “Nou, in mijn hoofd ben ik ongeremd.
Daar heb ik wél praatjes.”
SUUSSUUS
Perfectionist
Zorgeloos
Ongeremd
Structopaath
Verlegen
Zorgelijk
Faalangstig
Creatief

5151
Tegenover Suus’ zorgelijke kant staat een zorgeloze kant.
Ze begint te huilen bij het noemen van die kant. “Ik weet
dat ik het ben geweest, heus, maar ik kan me niet meer
herinneren wanneer ik voor het laatst écht zorgeloos was.
Als kind was ik me al bewust van alles wat er mis kon
gaan.”
De Bloem van Gwen: niet altijd een pleaser
Ook Gwen heeft een favoriete kant van zichzelf en doet
haar best om de andere kanten verborgen te houden.
Dat ze niet altijd aardig is – de tegenovergestelde kant van
‘pleasen’ – vindt Gwen wel moeilijk. “Als ik moe ben, kan ik
echt uitvallen tegen Rick en de kinderen. Dan kan ik heel
pinnig zijn.”
GWENGWEN
Pleaser
Doelloos
Gedachteloos
Optimist
Denker
Doelgericht
Kattenkop
Sombere

5252
z i n i n s e k s !
Tegenover haar optimistische kant herkent ze ook het ‘som-
bere’ in zichzelf: “Ik kan me echt rot voelen over de wereld
waarin ik mijn kinderen moet grootbrengen. Ik wil dan
geen nieuws meer kijken, dan verlies ik het echt even.”
Verder plaatst ze ‘onnadenkend’ tegenover ‘denker’ en
‘doelloos’ tegenover ‘doelgericht’. Dat onnadenkende en
zich doelloos voelen herkent ze het meest in haar sombere
buien. “Ik heb er gelukkig niet heel vaak last van, maar als
ik uit de nachtdienst kom, heb ik het weleens zwaar. Van
die ‘wat heeft het allemaal voor zin’- gedachten.”
De Bloem van Helena: aangename tegenovergestelde
kanten
Voor Helena is het verrassend en aangenaam om haar
tegenovergestelde kanten in kaart te brengen.
HELENAHELENA
Angstig
Nalatig
Stout
Zwaarmoedig
Braaf
Drammerig
Overmoedig
Lolbroek

5353
In tegenstelling tot de andere drie vrouwen vindt Helena
het juist verrassend en aangenaam om haar tegenoverge-
stelde kanten in kaart te brengen. De eerste vier eigen-
schappen die in haar opkwamen en die ze boven in De
Bloem invulde, waren in haar geval ook negatiever van
aard.
Dat zij naast angstig ook ‘overmoedig’ kan zijn, kan ze aan-
vankelijk nauwelijks bevatten. “Nu we het erover hebben…
Als wij in Oostenrijk zijn, ben ik altijd de eerste die op de
tafel danst bij de bierfesten.”
Ze kan zwaar op de hand zijn, maar tegelijkertijd grappen
maken. “Ik heb echt zwarte humor. Ik verberg daarmee
trouwens ook mijn ware aard. Niemand weet dat ik zo’n
angsthaas ben.”
Tegenover haar brave kant staat een ‘stoute’ kant. “Ik houd
ervan om gekke dingen te doen. Soms vind ik die wel heel
kinderachtig, hoor.”
Ze geeft eerlijk toe dat ze geen beeld heeft bij de tegenover-
gestelde kant van drammerig. Misschien wel ‘nalatig’ of
‘sloom’, oppert ze. “Maar dat ben ik eigenlijk nooit, volgens
mij.”
Mijn Bloem: dit ben ik
Aan de bovenkant staan jouw vier opvallendste eigen-
schappen. Probeer nu ook de vier tegenovergestelde kan-
ten erin te zetten om jouw Bloem compleet te maken. Dit
ben jij. Zoals je jezelf nu ziet.
De boven- en onderkant van mijn Bloem

5454
z i n i n s e k s !
Ja, en nu? Wat heeft deze Bloem met seks te maken? We
horen het je denken, wanneer je naar de acht eigenschap-
pen in je Bloem kijkt. En je hebt gelijk, we gaan nu pas naar
de kern van het verhaal. Kijk nog eens naar de modellen
die hierboven getekend staan en kijk nog eens naar je eigen
Bloem. Staan er persoonlijkheidskenmerken in die over-
eenkomen met een sexy state of mind, eigenschappen
waarvan je denkt: ja, die eigenschappen helpen me zeker
tussen de lakens? Waarschijnlijk niet, daarnaar zijn we nog
steeds op zoek.
Maar… wat als we nu eens niet in de boven- of onderkant
van De Bloem gaan zitten, maar in het midden? Dan komt
het getekende plaatje van onze persoonlijkheid er ineens
heel anders uit te zien. In het midden, in het hart van De
Bloem, voert namelijk geen enkele kant de boventoon. Hier
kunnen we voelen dat we alle acht kanten in ons hebben,
hier kunnen we in balans komen. Hoe dat precies zit en
hoe we daar komen, leggen we uit in hoofdstuk 3.

5555
Over de auteursOver de auteurs
Ingeborg Timmerman is oprichter van het Seksuologisch
Expertise Centrum in Haarlem en heeft als seksuoloog en
psychotherapeut de afgelopen 25 jaar vrouwen behandeld
met uiteenlopende seksuele problemen. In die behandelin-
gen maakt zij – en met haar steeds meer collega’s – al jaren
succesvol gebruik van De Bloem als persoonlijkheidsmodel.
Zij heeft zich verdiept in de liefde, seksualiteit en matchma-
king. Samen met haar partner heeft ze Helder Matchma-
kers opgericht en ze is onderdeel van Helder Coach Collec-
tief.
Verder werkt zij mee als expert aan het tv-programma
‘Married at ﬁrst sight’ (RTL4, presentatie Peter van der
Vorst), vanaf najaar 2016 is het tweede seizoen te zien.
www.sechaarlem.nl
www.heldermatchmakers.nl
www.heldercoachcollectief.nl
Carlie van Tongeren is freelance journalist, redacteur en
auteur. Eerder publiceerde zij de chicklits ‘Pasta & passie’,
‘Liever Lombok’ en ‘Cruise Control’ en zo’n 30 doktersro-
mans. Zij interviewde Ingeborg in 2014 voor het vakblad
PsychoPraktijk, waarna het idee voor samenwerking ont-
stond.
www.carlievantongeren.nl

5757
Bijlage 1 Lijst metBijlage 1 Lijst met
tegenovergesteldetegenovergestelde
eigenschappeneigenschappen
HH
ieronder volgt een alfabetisch overzicht van primaire/
dominante eigenschappen (links) en hun mogelijke
tegengestelde eigenschappen (rechts). Deze kun je
gebruiken ter ondersteuning bij het invullen van de
boven- en onderkant van De Bloem in hoofdstuk 2.
Noot: de lijst is gebaseerd op tekeningen van cliënten en is
uiteraard niet volledig. Sommige eigenschappen zul je
meerdere malen tegenkomen, omdat er bij een eigenschap
vaak meerdere tegengestelden te bedenken zijn.
Primaire kant Tegenovergestelde kantPrimaire kant Tegenovergestelde kant
Aanhankelijk - teruggetrokken
Amicaal - niet sociaal
Analytisch/scherp - afgeleid
Analytisch - creatief
Analytisch - emotioneel
Autistisch - chaotisch
Bemoeial - verwaarlozend
Betrouwbaar - grillig
Bezorgd - onbezonnen
Bitchie - pleasend

5858
z i n i n s e k s !
Creatief - routineus
Creatief - voorspelbaar
Consciëntieus - ondeugend
Doelgericht - doelloos
Doemdenker - zorgeloos
Dominee - onconventioneel
Doorpakker - lui
Doorzetter - laks
Drammer - aanpassend/Kameleon
Egocentrisch - gericht op anderen
Eigengereid - verbindend
Eigenwijs - aanpassend
Entertainend - saai
Enthousiast - somber
Gedreven - ongemotiveerd
Gedreven - sloom
Georganiseerd - chaotisch
Goedkeuringzoekend - agerend
Harmonieus - teruggetrokken
Hoge eisen - laks
Initiatiefrijk - lamlendig
Inschikkelijk - bot
Kritisch - naïef
Lolbroek - nors
Loyaal - afstandelijk
Loyaal - egocentrisch
Loyaal - individualistisch

5959
Nieuwsgierig - onnadenkend
Normatief - onconventioneel
Normatief - vrijbuiter
Onverschrokken - schuw
Oplossingsgericht - gemakzuchtig
Optimist - pessimist
Overgevoelig - hard
Perfectionist - faalangst
Piekeraar - impulsief
Piekeraar - levensgenieter
Pleaser - nukkig
Praktisch - filosofisch
Profileren - introvert
Romanticus - somber
Sensitief - afgesloten
Somber - uitgelaten
Strategisch - gevoelig
Streber - lui
Toegewijd - laks
Trots - slons
Vechtlustig - machteloos
Verleidelijk - bot
Wegcijferend - kattig
Zorgvuldig - rommelig
Zorgelijk - zorgeloos
Zorgzaam - afstandelijk

6060
z i n i n s e k s !
Zorgzaam - bot
Zorgzaam - verwaarlozend
Zwaar op de hand - lichtzinnig

Voorpublicatie Zin in seks (2)

Recommended

Recommended

More Related Content

Viewers also liked

Viewers also liked (12)

Similar to Voorpublicatie Zin in seks (2)

Similar to Voorpublicatie Zin in seks (2) (20)

Voorpublicatie Zin in seks (2)