Podsumowanie badań realizowanych w ramach projektu Ekultura.org. W prezentacji znajdują się najważniejsze wnioski z procesu badawczego. Informacje na temat świadomości polskich internautów oraz wyniki badań UX polskich serwisów (repozytoriów) udostępniających cyfrowe dziedzictwo kulturowe.

1. Upowszechnianie zdigitalizowanych
zasobów kultury
Stan obecny i wyzwania na przyszłość
Łukasz Maźnica
ekultura.org
Fundacja Warsztat Innowacji Społecznych
Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

2. Dlaczego zajęliśmy się digitalizacją?
1. Szeroka digitalizacja kultury ze środków
publicznych
2. Mocne zabezpieczenie (finansowe i kompetencyjne)
procesu digitalizacji – dobrze realizowana funkcja
ochronna
3. Mankamenty w obszarze upowszechniania i
udostępniania i udostępniania (znaki wodne,
opłaty, niska jakość)
4. Znaczące nakłady na digitalizację w kolejnych
latach – duże znaczenie powstających rekomendacji
5. Duże rozwojowe znaczenie i potencjał kultury oraz
dziedzictwa kulturowego

3. Badania
Co udało nam się ustalić podczas prac badawczych w 2014 i 2015 roku?

5. Rozkład odpowiedzi ankietowanych na pytanie: „Które z portali udostępniających w internecie
zasoby dziedzictwa kultury zna Pan(i), choćby ze słyszenia?
Wiek
15-18 lat 19-24 lata 25-34 lata 35-49 lat
50 lat i
więcej
Ogółem
Które z portali
udostępniających w
internecie zasoby
dziedzictwa kultury
zna Pan(i), choćby ze
słyszenia?
szukajwarchiwach.pl 12,1% 14,5% 9,4% 21,3% 21,8% 15,9%
www.zabytek.gov.pl 14,2% 8,6% 16,5% 13,3% 11,8% 13,4%
polona.pl 9,6% 10,4% 14,0% 10,6% 9,8% 11,3%
ninateka.pl 9,0% 8,3% 5,6% 9,0% 3,0% 7,0%
www.europeana.eu 6,2% 11,4% 5,8% 5,2% 5,4% 6,5%
• Europeana jest bliżej nieznana znakomitej większości polskich internautów
• Zaledwie 6,5% osób wskazało, że w jakikolwiek sposób kojarzy portal Europeana
• Zwykle grupa 50+ najsłabiej rozpoznaje badane portale; wyjątkiem szukajwarchiwach.pl
• Obserwowane zjawiska wykluczenia pewnych grup z obiegów cyfrowych treści
Badania - świadomość

6. Rozkład odpowiedzi ankietowanych na pytanie: „Czy Pana(i) zdaniem instytucje
posiadające ważne zasoby dziedzictwa kulturowego powinny udostępniać je w
internecie?”
Respondent korzystał z choć
jednego portalu udostępniającego
zdigitalizowane dziedzictwo kultury
Nie Tak
Czy Pana(i) zdaniem instytucje
posiadające ważne zasoby
dziedzictwa kulturowego
powinny udostępniać je w
internecie?
Tak 74,7% 89,3%
Nie 11,3% 6,2%
Trudno powiedzieć 14,1% 4,5%
• Poparcie dla udostępniania zasób dziedzictwa w internecie jest wysokie i rośnie wraz z
doświadczeniem osobistego wykorzystywania tego rodzaju zasobów
Badania - świadomość

7. Zmienne indeksu:
1. dostępność strony na urządzeniach mobilnych,
2. poprawne wyświetlanie w różnych przeglądarkach,
a także dostępność trzech najpopularniejszych
udogodnień dla osób niepełnosprawnych:
3. zmiana wielkości czcionki,
4. zmiana kontrastu
5. syntezator mowy umożliwiający odczytanie tekstów
na stronie.
Największą liczbę punktów uzyskały:
▪ Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie
– projekt digitalizacji kolekcji MOCAK
▪ Stowarzyszenie Świat Nadziei
– projekt digitalizacji kolekcji Galerii ArtBrut
▪ Muzeum Narodowe w Krakowie
– projekt digitalizacji kolekcji MNK
1,4 1,9
1,2
1,7
1,0
1,3
1,2
1,02,5
1,0
0,0
1,0
0
1
2
3
4
5
Ogółem
Muzea
Archiwa
Organizacje
pozarządowe
Uczelnie/Instytuty
badawcze/Szkoły
Instytucje kościelne
Biblioteki
Ośrodki kultury
Pozostałe instytucje
kultury
Teatry
Studia filmowe
Inne podmioty
Badania - dostępność
Indeks dostępności stron internetowych (skala: 0-5) – wartości średnie

8. 2,1
2,0
2,1
1,8
1,8
1,8
1,8
2,0
2,0
1,8
0,0
2,5
0
1
2
3
4
5
Ogółem
Muzea
Archiwa
Organizacje
pozarządowe
Uczelnie/Instytuty
badawcze/Szkoły
Instytucje kościelne
Biblioteki
Ośrodki kultury
Pozostałe instytucje
kultury
Teatry
Studia filmowe
Inne podmioty
Zmienne indeksu:
1. możliwość korzystania z zasobów
bez wykonywania dodatkowych
działań (rejestracja lub/i logowane)
oraz instalacji dodatkowego
oprogramowania lub wtyczek,
2. udostępnianie dzieł w całości,
3. możliwość pobrania dzieła na dysk
lokalny
4. brak opłat za powtórne
wykorzystanie zasobu,
5. dodatkowe formy dostępu do
zbiorów (np. poprzez aplikacje
mobilne).
Żadna z witryn poddanych badaniu
nie uzyskała maksymalnej liczby
punktów, a jedynie 17 (14,9%)
uzyskało 3 na 5 punktów.
Jednocześnie 4 instytucje nie
uzyskały żadnych punktów.
Badania - dostępność
Indeks dostępności do zdigitalizowanych dzieł kultury (skala: 0-5) – wartości średnie

9. 0,9%
2,6%
0,9%
3,5%
6,1%
41,2%
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45%
6 portali
5 portali
4 portale
3 portale
2 portale
1 portal
2,6%
2,6%
6,1%
8,8%
10,5%
55,3%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%
Instagram
Pinterest
Google Plus
Twitter
Youtube
Facebook
Liczba portali społecznościowych, na których
beneficjenci mają swoje konta
Popularność poszczególnych portali
społecznościowych wśród beneficjentów
Badania - dostępność
Interakcyjność i bieżące działania promocyjno-komunikacyjnych

10. Zmienne indeksu:
1. linki do profili na portalach
społecznościowych umieszczone na
stronie z zasobami,
2. możliwość dzielenia się zasobami lub
informacjami o nich na portalach
społecznościowych,
3. prowadzenie bloga lub aktualności na
stronie,
4. możliwość oceniania treści (zasobów)
lub pozostawiania komentarzy.
Maksymalna liczbę punktów uzyskały:
▪ Małopolski Instytut Kultury
– projekt „Wirtualne Muzea Małopolski”
▪ Filmoteka Narodowa
– projekt digitalizacji kolekcji Studia Se-
Ma-For
0,8 1,1
0,3
1,1
1,10,4
0,7
0,5
4,0
0,5
0,0
0,5
0,0
1,0
2,0
3,0
4,0
Ogółem
Muzea
Archiwa
Organizacje
pozarządowe
Uczelnie/Instytuty
badawcze/Szkoły
Instytucje kościelne
Biblioteki
Ośrodki kultury
Pozostałe instytucje
kultury
Teatry
Studia filmowe
Inne podmioty
Badania - dostępność
Interakcyjność i bieżące działania promocyjno-komunikacyjnych
Indeks interakcyjności (skala: 0-4) – wartości średnie

11. Zmienne indeksu:
1. zasoby posiadają informacje o
autorstwie/prawach autorskich do
dzieła,
2. przy zasobach znajduje się informacja
o licencji,
3. na stronie znajduje się osobna
zakładka poświęcona licencjom.
Ogólnie rzecz biorąc, badane podmioty
zadbały o informowanie użytkowników
średnio tylko o jednym z trzech
omawianych tutaj obszarów
związanych z prawami autorskimi i
ponownym użyciem.
1,1 1,3
0,4
1,2
1,50,5
1,5
1,0
1,5
0,5
0,0
0,5
0
1
2
3
Ogółem
Muzea
Archiwa
Organizacje
pozarządowe
Uczelnie/Instytuty
badawcze/Szkoły
Instytucje kościelne
Biblioteki
Ośrodki kultury
Pozostałe instytucje
kultury
Teatry
Studia filmowe
Inne podmioty
Badania - dostępność
Prawo autorskie i możliwości powtórnego wykorzystania
Indeks transparentności prawnej i autorskiej dotyczącej zdigitalizowanych dzieł (skala: 0-3) – wartości średnie

12. Wyzwania
Z czym należy się mierzyć promując kulturę w świecie cyfrowym?

13. Skala działań digitalizacyjnych
ok. 400 mln zł
Wydano w latach 2007 – 2013 r. na
digitalizację kultury w Polsce
ok. 2,3 mld zł
Szacowane nakłady do 2020 r.
Zasoby audiowizualne:
8100 godzin
Zasoby muzealne i biblioteczne:
22,6 mln

14. Wyzwania dla cyfrowej obecności instytucji
#Czas
Taka ilość treści sprawia, że
nie jesteśmy w stanie
zobaczyć wszystkiego

15. Wyzwania dla cyfrowej obecności instytucji
#Uwaga
W internecie różne treści
konkurują o naszą uwagę
na równych prawach

16. Wyzwania dla cyfrowej obecności instytucji
#Upowszechnianie
By promować cyfrową
kulturę potrzebne są
gotowe i atrakcyjne dla
użytkownika produkty
bądź usługi

17. Polityka publiczna a
digitalizacja
Jakie działania i przez kogo są podejmowane?

18. Poddziałanie 2.3.2 PO PC
„Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury”
Adresaci: Narodowe instytucje kultury
Łączna alokacja: 400 mln zł
Wybrane kryteria oceny merytorycznej:
• Udostępnianie zasobów realizowane w oparciu o zasady projektowania zorientowane
na użytkownika (20 pkt)
• Projekt w stopniu wyższym niż minimalny zapewnia podniesienie poziomu otwartości i
dostępności cyfrowych zasobów kultury – tu m.in. API, 5 Star Open Data (18 pkt)
• Zakres bezpłatnego cyfrowego udostępniania zasobów kultury objętych projektem
(regułą powinno być udostępnianie całości w sposób bezpłatny) (8 pkt)
• W projekcie przewidziano adekwatne działania promocyjne (8 pkt)
Powyższe kryteria odpowiadają za 54 pkt (55,7% całości)
Maksymalnie można uzyskać 97 pkt

19. Poddziałanie 2.3.2 PO PC
„Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury”
Wskaźniki kluczowe
Nazwa wskaźnika Jednostka miary
Liczba podmiotów, które udostępniły on-line informacje sektora
publicznego
szt.
Liczba zdigitalizowanych dokumentów zawierających informacje
sektora publicznego
szt.
Liczba udostępnionych on-line dokumentów zawierających
informacje sektora publicznego
szt.
Liczba utworzonych API szt.
Liczba baz danych udostępnionych on-line poprzez API szt.

20. Konkurs „Kultura cyfrowa” MKiDN
Adresaci: Samorządowe instytucje kultury, NGO, kościoły i związki wyznaniowe
Łączne nakłady: 7 mln zł
Wybrane kryteria oceny merytorycznej:
• Formy i zakres udostępniania, z uwzględnieniem deklaracji odnośnie szerokiego, bezpłatnego
udostępniania opracowanych i/lub zdigitalizowanych zbiorów.
• Udostępnianie zbiorów za pośrednictwem aplikacji, w szczególności o charakterze
popularyzatorskim, edukacyjnym, lub naukowym
• Udostępnianie zbiorów poprzez portal Europeana.
• Udostępnianie zdigitalizowanych zbiorów w formie przyjaznej dla osób niepełnosprawnych.
Jednocześnie jednak wiele zapisów regulaminu wskazuje, że jest to konkurs nastawiony raczej na
digitalizację i udostępnianie, niż na upowszechnianie owoców cyfryzacji zasobów dziedzictwa
oraz raczej na instytucje kultury niż na podmioty pozarządowe.

21. Digitalizacja
Skan
Surowiec
Udostępnianie
Repozytorium
Półprodukt
Upowszechnianie
Kompletna usługa
Produkt
Proces digitalizacji
Zamiast podsumowania

22. Lokowanie produktu
Czym jest portal ekultura.org i po co istnieje?

25. Dziękuję za uwagę
Łukasz Maźnica
facebook.com/ekultura.org
@ekultura_org
@lmaznica
www.ekultura.org
lukasz.maznica@warsztat.org.pl