Oral presentation given at the defense of my dissertation 'Unravelling changes in soil fertility of agricultural land in the Netherlands'. J.A. Reijneveld 240 pages. PhD thesis, Wageningen University, Wageningen, NL (2013) With references, with summaries in English, Dutch, and French

2. Unravelling changes in soil fertility
of agricultural land in The Netherlands
Ontrafelen van veranderingen in bodemvruchtbaarheid
van landbouwgronden in Nederland

3. Bodem-
vruchtbaarheid

4. Definitie: bodemvruchtbaarheid
Bodemvruchtbaarheid =
opbrengstpotentieel van een bodem
ofwel
Hogere bodemvruchtbaarheid =
hogere gewasopbrengsten

5. Bodemvruchtbaarheid
Chemisch
N, S, P, K, Mg, Ca
Mn, Cu, B, Fe
Fysisch
textuur
org. stof
CEC, pH, structuur
Biologisch
nematoden
schimmels
bacteriën
Opbouw bodemvruchtbaarheid

6. Belang bodemvruchtbaarheid
 Rendement voor de boer
 Voedsel voor groeiende bevolking
FAO, 2012

7. Bodemvruchtbaarheid voldongen feit?
 Nee, je kunt bodemvruchtbaarheid verbeteren,
onder andere door:
 Dierlijke mest
 Kunstmest
 Compost
 Bekalking
 Maar:
 Wetgeving (milieu) (in Nederland vanaf 1984)
 Klimaatverandering
 Fosfaatvoorraden beperkt
 Daardoor zorgen over afname bodemvruchtbaarheid
7

8. Afname bodemvruchtbaarheid
wereldwijd
West P C et al. PNAS 2010;107:19645-19648

9. 9
Afname bodemvruchtbaarheid
(ook dichtbij)
www.sols-de-bretage.fr www.bdb.be

10. Vragen

11. Bodemvruchtbaarheid in Nederland
 Hoe heeft het organische-stofgehalte zich ontwikkeld?
(Hfdst 2)
 Hoe heeft de fosfaattoestand zich ontwikkeld? (Hfdst 3)
 Wat is het effect van bemestingspraktijk op de
fosfaattoestand van de bodem? (Hfdst 4)
 Wordt ruwvoerkwaliteit beïnvloed door
bodemvruchtbaarheid? (Hfdst 5)
 Hoe kunnen nieuwe inzichten worden
geïmplementeerd? (Hfdst 6)
 Hoe zien boeren bodemvruchtbaarheid? (Hfdst 7)

12. Hoe

13. Grondonderzoek & Enquête
Dataset grondonderzoek
1928: start grondonderzoek
Tot 1984: publicaties + overzichten
Vanaf 1984: miljoenen bodemkengetallen digitaal
Enquête
Gebruik grondonderzoek
Zorgen aangaande bodemvruchtbaarheid

14. Resultaten:
Organische
stof

15. Veel variatie binnen Nederland
Verschillen tussen
o.a.
Grondsoort
Landgebruik
Historie
In deze figuur
organische stof
grasland

16. Veranderingen in organische stof, % per jaar
Gemiddeld blijf het organische-
stofgehalte gelijk
Veranderingen in organische stof, % per jaar

17. Zorgen omtrent bodemvruchtbaarheid
 Organische-stofgehalte nu gemiddeld stabiel
 Toch zorgen: resultaat enquête:
 Maar: minder dierlijke mestaanvoer: risico op afname in de
toekomst!
 Organische-stofgehalte monitoren
17

18. Resultaten:
Fosfaat

19. Verloop P-toestand
Noordoostpolder
Landbouwkundig optimale traject

20. Waarom is P-toestand hoger dan
streeftraject?
Enquête:
Veel telers monitoren nauwkeurig de fosfaattoestand van
de bodem
Benutten het grondonderzoek in hun bemestingsregime
Maar hebben twijfel of de gemeten fosfaat ook
daadwerkelijk plant-beschikbaar is
en streven daardoor een hogere fosfaattoestand na

21. Plant beschikbare fosfaat, P-CaCl2 (mg P kg-1
)
Pw categorie (mg P2O5 L-1
)
Fosfaat ook plant beschikbaar ?
Grote verschillen in plant-beschikbaar fosfaat
Plant-beschikbaar fosfaat benutten in bemestingsadviezen
Onzekerheid over advisering verminderen waardoor
fosfaatbronnen (mest en kunstmest) goed ingezet kunnen
worden
laag hoog

22. Tot slot

23. Conclusie
 Organische-stofgehalte van bodem is gemiddeld gelijk
gebleven
 Fosfaattoestand steeg tot boven landbouwkundig
optimale traject
 Effecten mestbeleid nog niet zichtbaar in
bodemvruchtbaarheid
 Verbeteringen in grondanalyses resulteren in
betrouwbaarder bemestingsadvies
 Optimaal gebruik van o.a. organische stof en P
 Kennis internationaal te benutten