Centrale vraag tijdens de werkbijeenkomst van de Energiekaart: ‘Helpt de systeemtool van modules (bouwblokken) gemeenten om volgens de gekozen doelstelling energie of CO2 neutraal te worden?’

1. Modulair bouwen aan routekaarten
voor de gemeentelijke en regionale
energietransitie
Terugblik op de bijeenkomst 16 juni 2016
CoProductie van de Energiekaart.net en Smart Grid Evolution

2. Achtergrond
Beleidsmakers van overheidsinstellingen zijn geen energie-experts. Hoe kunnen we ze helpen met hun langjarige routekaart waarmee de
betreffende regio haar energiedoelstellingen behaalt?
• Op de Energiekaart zijn alle Nederlandse energie-initiatieven gebundeld. De expertise die besloten zit in de projecten, zou ontsloten
moeten kunnen worden op een laagdrempelige manier waardoor de Nederlandse Energietransitie versnelt.
• Smart Grid Evolution (SGE) heeft tot doel om stakeholders – zoals gemeenten - te ondersteunen met een gestandaardiseerde modulaire
methoden van bouwblokken.
Met combinaties van bouwblokken kunnen gemeenten:
• scenario’s maken
• deze doorrekenen
• het juiste scenario kiezen en uitzetten in de tijd
• energieprojecten monitoren
• strategieen bijsturen en ‘opbrengsten’ inzichtelijk maken
Vraag tijdens de bijeenkomst:
‘Helpt de methode van bouwblokken gemeenten om volgens de gekozen doelstelling energie of CO2 neutraal te worden?’
Over het modulair systeem van ‘bouwblokken’ voor het ontwerp van energie routekaarten:
Het modulair systeem is een gestandaardiseerd systeem dat modulair opgebouwd kan worden, hybride georiënteerd is én integraal
gas/elektriciteit/warmte infrasystemen combineert (afhankelijk van de lokale bronnen) is een methode om elkaar versterkende
energieprojecten te ontwerpen, door te rekenen en uit te voeren.

3. Wilma Paalman, Hof van Twente
Dit heeft onze gemeente nodig om een routekaart te realiseren die ervoor zorgt dat we in
2035 energieneutraal zijn?
een tool die beleidsmakers en
lokale initiatiefnemers helpt
om:
Doelen te stellen
een tool die beleidsmakers en
lokale initiatiefnemers helpt
om:
Een routekaart uit te werken,
inclusief scenario’s die
doorgerekend kunnen
worden
een tool die beleidsmakers en
lokale initiatiefnemers helpt
om:
De impact te berekenen
Een tool die beleidsmakers en lokale initiatiefnemers helpt om:
De resultaten te monitoren, te evalueren en plannen bij te stellen
Highlights uit de bijeenkomst

4. Wilma Paalman – Hof van Twente
Bouwblokken waarmee gemeenten en
regio’s energiescenario’s kunnen
ontwerpen, doorrekenen, uitvoeren en
monitoren
ICT blijft een lasting vraagstuk.
John Post - Tki Urban Energy
Er is een Service Orientated ICT
Architectuur nodig om te
standaardiseren
De Nationale Energieatlas, het Ruimtelijk
Atelier en andere hulpmiddelen, zijn
goede tools om het gesprek aan te gaan.
Roosmarijn Sweers – Drechtsteden
De modulaire aanpak zie ik als een brug
tussen deze tools en de gemeentelijke
ambities
Tools van Netbeheerders
Olivier Ongkiehong – RVO
Gemeenten hebben mooie ambities om
te verduurzamen. Er zijn wat tools en de
netbeheerders hebben ook tools. Ik mis
de interactie tussen deze tools.
Gestandaardiseerde gegevens
Lennert Goemans – EZ
Merkt op dat kennis uit de grote
projecten vaak betwist wordt. Kunnen
we niet standaardiseren zodat er geen
discussies meer gevoerd hoeven
worden?
Gemeenten: standaarden zouden enorm
helpen bij het versnellen van onze
energieopgaven
Paul Burghardt en Niek Wijngaards,
Smart Grid Evolution
Ontwerp met het modulair systeem
langjarige routekaarten voor de locale
en/of regionale energietransitie
Waar hebben de pilotregio’s en de gemeenten behoeften aan?
Uit de discussie:

5. … …
…
Laag
hangend
fruit
…
…
…
…
2017 - 2021
2022 - 2026
WIND ZON GEO BIO WKK
UITLEES
SYSTEMEN
PRIJS
BEPALING
SYSTEMEN
PRESTATIE
MEET
SYSTEMEN
AGGRE-
GATOR
NETBEHEER
BALANS OP
HET NET
POWER TO
GAS
BATTERIJ
THERMISCH
EOPSLAG
BOUWBLOKKEN ORGANISATIES / ACTOREN / ROLLEN
BOUWBLOKKENICTAPPLICATIES
BOUWBLOKKENENERGIEOPSLAG
BOUWBLOKKEN FYSIEKE INSTALLATIES

6. de modulaire
‘bouwblokken’ tool van
Smart Grid Evolution
6.
De verschillende
bouwblokken
kunnen in scenario’s
doorgerekend
worden waarmee
gerekend wordt
1.
Is een modulair
systeem van ‘van
bouwblokken’
2.
Met
gestandaardiseerde
gegevens
3.
Is hybride
georiënteerd
4.
Combineert gas,
elektriciteit en
warmte
infrasystemen
5.
Is geschikt voor het
ontwerp van locale
en regionale
energiprojecten
Wat mag je verwachten van
het systeem van modulaire
bouwblokken waarmee je
langjarige energie
routekaarten kunt
ontwerpen?
Sjaan van den Heuvel van pilotregio
West-Brabant vindt betrouwbaarheid
van data in de ‘bouwblokken’
belangrijk.
“De gegevens in de ‘bouwblokken’
moeten gestandaardiseerd en
gevalideerd zijn.”
Wilma Paalman, Hof van Twente heeft
een tool nodig die beleidsmakers en
lokale initiatiefnemers helpt om:
• Doelen te stellen
• Een routekaart uit te werken,
inclusief scenario’s en doorrekenen
hiervan
• De CO2 impact te berekenen
• De resultaten te monitoren

7. Huidige Toolkit voor
gemeenten tbv hun
afwegingskader naar
energieneutraal
• Afwegingskader warmte
klimaat warmtestatistieken
• Ruimtelijk atelier
• ETRM modellen
• Nationale EnergieAtlas
Modulair systeem van
‘bouwblokken’ helpt
regio’s en gemeenten om
energie routekaarten te
maken
Regionaal dus
geschikt voor
‘hoog-over’
planvorming
Ontwerpen
locale
energieprojecten
voor
gemeentelijke
initiatiefnemers
Hoe integreert het modulaire
system met andere instrumenten
waarover gemeenten en region’s
kunnen beschikken? Een voorbeeldvraag van een
gemeente zou kunnen zijn: ‘Als wij
een lokaal project willen starten:
Welke (hybride) oplossingen passen
het beste bij onze lokale situatie?’

8. Conclusie werkbijeenkomst ‘Modulair bouwen aan routekaarten voor de
energietransitie’ op 16 juni 2016 in Den Haag
Huidige
toolkit
Modulair
systeem van
bouwblokken
Realiseren
Gemeentelijke
ambities
Elke regio heeft zijn eigen
E-dentiteit
Elke region is uniek met zijn eigen
oplossingen
Kunnen we de instrumenten samen
brengen en met gemeenten bekijken
hoe we samen verder kunnen
komen?
Laten we niet langer kiezen voor
de krenten uit het
krentenbolletje. Laten we
werken aan regionale
krentenbollen om onze
energieambities te
verwezelijken.
Roosmarijn Sweers -
Drechtsteden

9. Opmerkingen
John Post – Tki Urban Energy
Smart grid is inmiddels een volwassen technologie. Alleen wetgeving staat slimme netwerken nog in de weg.
Tip: probeer in Hof van Twente verslimming toe te passen
Wilma Paalman – Hof van Twente
Hof van Twente heeft wethouder Wim Meulenkamp die zich al sinds 2007 inspant voor duurzaamheid. Hij wist wat er nodig is om in 2035
energieneutraal te zijn en heeft alle portefeuiles (Ruimtelijk domein, Wonen en woonservicegebieden, Duurzaamheid, Economie) om het waar
te maken.
Lennert Goemans – EZ
Merkt op dat kennis uit de grote projecten vaak betwist wordt. Kunnen we niet standaardiseren zodat er geen discussies meer gevoerd hoeven
worden?
Gemeenten zijn het er mee eens dat standaarden enorm zouden helpen bij het versnellen van hun energieopgaves
John Post – Tki Urban Energy
ICT blijft een lasting vraagstuk. Er is een Service Orientated ICT Architectuur nodig om te standaardiseren
Joris Knigge – Tki Systeemintegratie
Wie gaat de standaardisatie van data en de ICT architectuur op zich nemen?
Suggestie van Hof van Twente Wilma Paalman: rijk, provincie?
Roosmarijn Sweers – Drechtsteden
Kijk verder dan wat er nu al is. De Nationale Energieatlas en het Ruimtelijk Atelier zijn goede tools om het gesprek aan te gaan. De modulaire
aanpak ziet Roosmarijn als een brug tussen deze tools en de gemeentelijke ambities. ‘Het wordt nu belangrijk om niet meer alleen voor de
krenten te kiezen. Laten we kijken hoe we de krentenbroodjes kunnen maken
Wilma Paalman – Hof van Twente
De Nationale EnergieAtlas is geschikt voor de grote lijnen. De bouwblokken tool lijkt geschikt voor het ontwerpen van kleinere projecten.
‘Je hebt verschillende instrumenten nodig om tot besluitvorming te komen.

10. Opmerkingen
Joris Knigge – Tki Systeemintegratie
Waar zou je willen aankloppen als gemeente om de gegevens te ontsluiten?
Sjaan van den Heuvel – Pilotregio West-Brabant
Een organisatie die normeert. Dat moet een overheid zijn
Coen Hanschke - ECN
benadrukt dat veel data uit statistieken te halen is, waar ECN mee werkt. Als de standaardisatie van NEN zou moeten komen, wordt het een
erg langdurig en duur proces. ‘Wellicht is het handiger om aan te sluiten op bronnen en daar overeenstemming over te krijgen. ‘Dit moet
betaalbaar te doen zijn.’
Sjaan van den Heuvel – Pilotregio West-Brabant
Ik had de idee dat de blokkentool vooral object georienteerd is. Is het ook gebiedsgeorienteerd?
Paul Burghardt – Smart Grid Evolution
De tool is zowel geschikt voor hoog-over planvorming voor gebieden als voor objecten. De gebruiker bepaalt hoe hij het wil gebruiken
Het handige aan de tool is dat je scenario’s kunt maken uit verschillende samenstellingen van bouwblokken en die kunt laten uitrekenen. Deze
scenario’s kun je vervolgens voorleggen aan het college. Dit verbetert de politieke discussie om energieroutes inzichtelijk te maken.
John Post – Tki Urban Energy
Wijst erop dat het modulaire systeem, opgebouwd met kennis uit de Energiekaart een goede tool is om de bouwblokken te destilleren en te
definieren. Maar ‘hou ook rekening met de sociale component. Op Texel gaan de handen voor windmolens eerder op elkaar dan in
Spijjkenisse.’ Roosmarijn wijst op de E-dentiteit die in elk gebied besloten is.
Roosmarijn Sweers - Drechtsteden
Misschien moet de methode van bouwblokken aansluiten bij het transitiemodel van Quintel. ‘Zij missen de worteling in de locale samenleving.’
Paul Burghardt – Smart Grid Evolution
ETM rekenmodellen gaan niet in op de 3e laag. (ETM = EnergieTransitieModel)
Olivier Ongkiehong - RVO
Gemeenten hebben mooie ambities om te verduurzamen. Er zijn wat tools en de netbeheerders hebben ook tools. Ik mis de interactie tussen
deze tools. Suggestie: misschien moeten we nog een keer bij elkaar komen om te bespreken of gemeenten hier iets aan hebben.