Ekoizpena eta prezioak

1. Ekoizpena eta
prezioak
8. Unitatea
 IKUSPEGI
MAKROEKONOMIKOA
 HAZKUNDEA ETA EKOIZPENA
INFLAZIOA
INFLAZIOAREN ADIERAZLEAK
DIRUAREN PREZIOA

2. IKUSPEGI MAKROEKONOMIKOA
Makroekonomia, eskualde, herrialde edo mundu osoko
sistema ekonomikoa bere osotasunean aztertzen duen
ekonomiaren adarra da. (INFLAZIOA, BPG, LANGABEZIA,
KONTSUMO TOTALA, ERRENTAREN BANAKETA eta
INBERTSIOA)
Ikuspegi
makroekonomikoa
Aldagai
makroekonomikoak
Ekonomia-
adierazleak
Ekonomia- hazkundea BPGd-a
Prezioak KPI
Diruaren prezioa Interes-tasa
Enplegu maila Okupazio tasa

3.  Aldagai Makroekonomikoak
1. EKONOMIA – HAZKUNDEA; eragin handia ekonomia
ororen aberastasunean eta lanpostuetan
2. PREZIOAK; zenbatean eragiten digu ondasun edo zerbitzu
baten prezioaren igoerak?
3. DIRUAREN PREZIOA. Mailegu bat eskatzeak duen kostua
(interes tasa).
4. ENPLEGU MAILA; ekonomiako kezka handienetako bat.

4.  Ekonomiaren adierazleak
Ekoizpena, prezioak (erosketa – saskiarena) eta diruaren
prezioa (maileguan eskatutako diruarena).
Zertan laguntzen dute?
1. Zenbakien bidez kuantifikatzeko: familien, enpresen eta sektore publikoaren
portaera
2. Eskualdeen edo herrialdeen egoerak konparatzeko
3. Gobernuei makroekonomia-politiketan laguntzeko
4. Adierazleak denboran zehar izandako bilakaera aztertzeko. (%tan
adierazita)

5. Mikroekonomia, ekonomia zientziaren adar bat da,
kontsumitzaile, enpresa eta eragile ekonomiko banakoen
helburuak, jokaerak eta erabakiak aztertu eta hauek bateratuz,
merkatu osoaren egoera eta bilakaera, ondasunen prezioari
dagokionez esaterako, azaltzen duena da.
Mikroekonomiak, ezaugarri garrantzitsu batzuk ditu:
kontsumitzailearen teoria, Eskari-Eskaintzaren teoria,
Produktuak eta Balantzearen teoria

6. MIKROEKONOMIA ERABAKIAK
Etxea
Enpresak
Estatua
Ondasun eta
Zerbitzuen
Prezioa
MAKROEKONOMIA ERABAKIAK
Prezioen indizea
Langabezia
Ekonomiaren
Hazkundea
Aurrekontuen
oreka
Atzerriko oreka
Ekonomia bere
osotasunean

7. 1. HAZKUNDEA ETA EKOIZPENA
Barne Produktu Gordinak (BPGd) errelitateak neurtzen ditu;
benetan ekoizten denaren kalkulua da, hau da, herrialde baten barruan
ekoitzitako azken ondasunen eta zerbitzuen erosketa guztien balioa da
(urtero neurtzen den balioa)
BPGd K I G (S N)
Familien
kontsumoa
Enpresen
Inbertsioak
Gastu
Publikoa
Esportazioak
Inportazioak
Esportazio
Garbiak

8. ARIKETA
Demagun herrialde batek makromagnitude hauek dituela
(mila milioi eurotan)
Kontsumo Pribatua: 600 euro
Gatu Publikoa: 100 euro
Enpresen inbertsioa: 250 euro
Esportazioak: 100 euro
Inportazioak: 150 euro
a)Kalkulatu BPGd
b)Zein izango litzateke ekonomia horren BPGd-aren balio
bat batean atzerriko mugak erabat itxiz gero?

9. BAKARKAKO ARIKETA: MERKATARITZA INTERNAZIONALA
BPGd-aren balioan esportazio eta inportazioak garrantzi handia dute. Izan ere, BPGd-ak
herrialde batean ekoizten diren azken ondasun guztien balio neurtzen du.
Horregaitik, herrialde bateko enpresariek eurek produktuak ekoitzi beharrean, produktuak
inportatzen badute, gure ekonomian eragina izango du.
MERKEAK DIREN LELKUAN
EROSIKO DITUZTE MATERIALAK
…ETA GARESTIAGO DAUDEN LEKUANSALDUKO
DITUZTE, KONTSUMITZAILEEN BEHARRETARA
EGOKITUZ

10. BEZEROEKIN EPE LUZERAKO
HARREMANAK BILATUKO DITUZTE
FENICIAn kasua ikusita, azaldu herrialdeen arteko komertzio
internazionalaren arrazoiak eta horrek herrialde bateko BPGd-an duen
eragina azaldu.

11. 2. INFLAZIOA
Inflazioa = Prezioen Igoera
Deflazioa = Prezioen Jaitsiera
https://www.ecb.europa.eu/ecb/educational/pricestab/html/index.es.html

12.  INFLAZIO MOTAK
> %100
HIPERINFLAZIOA
%10-99
ARRAPALADAKOA
% 3 inguru
NEURRIZKOA
%0
DEFLAZIOA
< %0

13. Ekoizpen kostuen igoera ematen bada, enpresek ekoizpen
baliabideen truke ordaintzen dutena ere igo egingo da
Eskaria handitzea. Eskaria > Eskaintza, prezioak igo egiten dira
ezin direlako eskari guztiak bete
ESKARIA PREZIOA
Diru gehiegi egotea zirkulazioan. Herrialde batek bere
ekoizpenarekin bat datorren dirua baino gehiago jaulkitzen badu,
jendeak badaki diru gehiago dagoala zirkulazioan eta lehen baino
balio gutxiago ematen dio diruari eta ondorioz prezioak igo egiten dira.
Beste era batera esanda, erosteko ahalmena txikitu egiten da.
 INFLAZIOAREN ARRAZOIAK
EKOIZPEN KOSTUEN PREZIOA

14. A. EROSTEKO AHALMENA GALTZEA
 INFLAZIOAREN ONDORIOAK
• Epe Luzeko Inbertsioak murrizten dira
• Lan Faktorea garestitzean enpresek lana kapitalaz
ordezkatu Langabezia Makinak erosi
• Diruak balio galdu ondasunak eta zerbitzuak erosteko diru
gehiago beharko dugu
B. ZIURGABETASUNA
Prezioak etengabe aldatzen badira, familiek eta enpresek ez dute
beharrezko informaziorik izaten, zer eta zenbat kontsumitu eta ekoitzi jakiteko. Ez
dago konfidantzarik.

15. KALTETUAK PENTSIODUNAK LANGILEAK AURREZTAILEAK ESPORTATZAILEA
Pentsioen
eguneratzea ez
dator bat
bizitzaren
kostuaren
igoerarekin
Soldatak ez
dira igotzen
inflazioaren
erritmo
berean
Mailegatutako
itzultzen
zaienean,
ondasun gutxiago
kontsumitu ahal
izaten dute
Produktu
nazionalak
garestiagoak
badira, arazo
gehiago saltzeko
ONURADUNAK ADMINISTRAZIO
PUBLIKOA
ZORDUNAK INPORTATZAILEA
K
Adminitrazioak
kredituekin
funtzionatu ohi
du. “Estatuko
bonoak”.
Inflazioarekin
dirua gutxiagotu,
orduan gutxiago
ordaindu bere
bezeroari.
Diruaren
balioak
behera
egiten badu,
errazago
lortzen da
itzuli
beharreko
kantitatea
Atzerriko
produktuak
merkeagoak
badira, errazago
saltzen dira.

16. Herrialde bateko ondasunen eta zerbitzuen prezio-aldaketa neurtzeko
prezio indizeak erabiltzen dira. Espainian KPIa erabiltzen da.
KPIa batez besteko familia batek egunerokoan kontsumitu ohi dituen
ondasunen batez besteko haztatua da. Hau da, familiek produktu horretan
egiten duten gastuaren proportzioa kontutan hartuta, produktu bakoitza pisu
jakin bat duela.
3. INFLAZIOAREN ADIERAZLEAK
Erosketa Saskia ere esaten zaio KPIari; batez besteko familiek gastatu ohi
dutenaren prezioen bilketa.
Erosketa-saskia espainarrek kontsumo-talde bakoitzean egiten duten gastua
kontuan hartuta egiten den prosuktu adierazgarrien hautaketa bat da.
Prezioaren
aldakuntza-tasa
(KPI2 – KPI1)
KPI1
X 100
 INFLAZIOA NEURTZEA

17. 4. DIRUAREN PREZIOA
Diruaren prezioa (ofiziala) herrialde bakoitzeko banku zentralak banku
pribatuei mailegatutako diruaren oinarrizko interes-tasa da.
 MONETA POLITIKA
Banku zentralek interes publikoko arrazoiak kontuan hartuta finkatzen
dituzte banku pribatuentzako maileguen baldintzak, hurrengo bi aldagaiak
kontutan hartuta:
• Maileguan emandako diruaren prezioa; interesa txikiagoa den einean,
mailegu gehiago emango dituzte
• Zirkulazioan dagoen diru kantitatea; zenbat eta mailegu gehiago eman, diru
gehiago zirkulazioan
Merkatu irekiko eragiketak herrialde
bakoitzeko banku zentralek banku pribatuei
maileguak diru-prezio (ofizial) jakin batean
emateko egindako enkanteak dira.

18. EUROPAKO BANKU
ZENTRALA
BANKU
PRIBATUAK
(KUTXABANK,
BBVA,…)
ENPRESAK
ETA
FAMILIAK
MAILEGUEN ENKANTEAK.
% i
Diruaren prezioa (ofiziala)
Maileguak
% i
Diruaren prezioa

19.  Eraginak ekonomian
 ERAGINAK EKONOMIAN
MONETA POLITIKA
HEDATZAILEA
MONETA POLITIKA
MURRIZTATZAILEA
Zirkulazioan dagoen dirua
Diruaren prezio ofiziala
Zirkulazioan dagoen dirua
Diruaren prezio ofiziala
Ondorioz:
KONTSUMOA
INBERTSIOA
Ondorioz:
KONTSUMOA
INBERTSIOA
Ondorioz:
EKOIZPENA
ENPLEGUA
Ondorioz:
EKOIZPENA
ENPLEGUA

20. ARIKETA 3PERTSONAKO TALDEETAN
Ekonomiaren aldagaiek Enpleguan eragina dutela ikusi dugu.
Komiki hauek kontutan hartuta, Langabezia zergatik sortzen den azaldu eta
Langabeziak dituen ondorio ekonomikoak eta sozialak jasaten duen
pertsonarekiko eta herrialdearekiko.
Ekoizpena murrizten denean, langabezia
handitu egiten da. Baina langabe danak ez
dira bardinak, batzuri gehiago kostatzen
zaie euren lekua aurkitzea

21. Oraindik ez dugu aparkatzeko
lekurik aurkitu. Baina ez dit
ardura, mugimendu asko
dagoelako leku honetan eta
laster aurkituko dudalako!
Honek
bai zail
duela!