1. TRUNG TÂM LƯU KÝ
CHỨNG KHOÁN &
THANH TOÁN BÙ TRỪ
GVHD:Lê Ph ng Dungươ
Chương 15

2. Danh sách thành viên nhóm

3. 1
2
3
GIỚI THIỆU VỀ HỆ THỐNG LƯU KÝ CHỨNG
KHOÁN VÀ THANH TOÁN BÙ TRỪ
TRUNG TÂM LƯU KÝ CHỨNG KHOÁN
TRUNG TÂM THANH TOÁN BÙ TRỪ
Chương 15: Trung tâm lưu lý chứng khoán
và thanh toán bù trừ

4. I. Giới thiệu về hệ thống lưu ký CK và thanh toán bù trừ
1. Khái ni m:ệ
Hệ thống thanh toán bù trừ, lưu ký
chứng khoán là tên thông thường
của một hệ thống cụ thể các trang
thiết bị, con người, các quy định và
hoạt động về thanh toán, bù trừ, lưu
ký chứng khoán.

5. Hoạt động đăng ký
Hoạt động lưu ký chứng khoán
Hoạt động bù trừ
Hoạt động thanh toán
Các hoạt động chính

6. Hoạt động lưu ký chứng khoán
- Là ho t đ ng c t gi ch ng khoán t i trung tâm l u giạ ộ ấ ữ ứ ạ ư ữ
ch ng khoán. - Là đi uứ ề
ki n đ ch ng khoán đ c giao d ch trên th tr ng t pệ ể ứ ượ ị ị ườ ậ
trung.
- T o đi u ki n cho ng i s h u ch ng khoán đ c th cạ ề ệ ườ ở ữ ứ ượ ự
hi n quy n đ i v i ch ng khoán.ệ ề ố ớ ứ

7. Hoạt động bù trừ:
- X lý thông tin v các giao d ch ch ng khoán.ử ề ị ứ
- T đó đ a ra m t con s ròng cu i cùng mà các đ i tác tham gia ph iừ ư ộ ố ố ố ả
thanh toán sau khi giao d ch.ị

8. Hoạt động thanh toán
Các bên s th c hi n nghĩa v c a mình: bên ph i tr ch ngẽ ự ệ ụ ủ ả ả ứ
khoán th c hi n vi c giao ch ng khoán ,bên ph i tr ti nự ệ ệ ứ ả ả ề
th c hi n vi c chuy n ti nự ệ ệ ể ề

9. Đăng ký các thông tin về chứng khoán và quyền sởĐăng ký các thông tin về chứng khoán và quyền sở
hữu chứng khoán của người nắm giữ chứng khoán.hữu chứng khoán của người nắm giữ chứng khoán.
Hoạt động đăng ký:

10. 2. Chức năng của hệ thống lưu ký chứng khoán và
thanh toán bù trừ:
a. Ch c năng:ứ
- Quản lý các chứng khoán lưu ký của khách hàng.
- Ghi nhận quyền sở hữu và các thông tin về tình hình thay đổi của chứng
khoán lưu ký cho khách hàng.
- Cung cấp thông tin vế chứng khoán giả mạo bị mất cắp…
- Thực hiện các nghiệp vụ thanh toán tiền và chuyển giao chứng khoán sau
khi các giao dịch được thực hiện.
- Xử lý các thông tin về việc thực hiện quyền của sở hữu chứng khoán đối
với tổ chức phát hành và giúp khách hàng thực hiện quyền thông qua mạng
lưới của hệ thống.
- Phân phối lãi, trả vốn gốc và cổ tức bằng tiền cho người sở hữu chứng khoán.
- Giúp quản lý tỷ lệ nắm giữ của người sở hữu chứng khoán
- Cung cấp các dịch vụ khác liên quan đến chứng khoán lưu ý.

11. b. Vai trò:
- Thanh toán các giao dịch chứng khoán, đảm bảo các giao dịch được
hoàn tất.
- Giúp quản lý thị trường chứng khoán.
- Giảm chi phí cho các đối tượng tham gia thị trường.
- Giảm rủi ro cho hoạt động của thị trường.
- Thực hiện việc thanh toán nhanh góp phần giúp các đối tượng của hệ
thống tăng vòng vay vốn.
2. Chức năng của hệ thống lưu ký chứng khoán và
thanh toán bù trừ:

12. II. TRUNG TÂM LƯU KÝ CHỨNG KHOÁN
Lưu ký chứng khoán là một khái niệm tổng hợp bao gồm 2 nghiệp vụ:
Lưu giữ và điều hành chứng khoán theo ủy thác.

13. Mô hình quản lý
một cấp
Mô hình quản lý
hai cấp
Mô hình quản lý tài
khoản hỗn hợp
II. TRUNG TÂM LƯU KÝ CHỨNG KHOÁN

14. • tài kho n c a nhà đ u t đ c ghi có và ghi n tr c ti p t i trung tâmả ủ ầ ư ượ ợ ự ế ạ
l u ký.ư
• Các thành viên l u ký ch đóng vai trò là ng i theo dõi tài kho n cho nhàư ỉ ườ ả
đ u t . Các tài kho n này ph i so kh p v i tài kho n c a nhà đ u t mầ ư ả ả ớ ớ ả ủ ầ ư ở
t i trung tâm l u ký.ạ ư
• Ch có các thành viên l u ký m i đc m TK t i Trung tâm l u ký.ỉ ư ớ ở ạ ư
1. Mô hình quản lí một cấp:
II. TRUNG TÂM LƯU KÝ CHỨNG KHOÁN
2. Mô hình quản lí hai cấp:
• Nhà đ u t m TK và ký g i ch ng ch CK t i thành viên l u ký và thành viên l u ký tái l u ký CK t iầ ư ở ử ứ ỉ ạ ư ư ư ạ
Trung tâm l u kýư
3. Mô hình quản lí tài khoản hỗn hợp:
• Đây là mô hình cho phép ng i s h u CK đ c m TK và l u ký CK t i hai n i:ườ ở ữ ượ ở ư ạ ơ
-T i thành viên l u ký.ạ ư
- Tr c ti p t i trung tâm l u ký.ự ế ạ ư

15. Ch c năng:ứ
II. TRUNG TÂM LƯU KÝ CHỨNG KHOÁN
-Nhận lưu ký CK bao gồm các chứng chỉ CK và CK
ghi sổ
-Tiến hành thanh toán, thực hiện chuyển khoản,
cầm cố thông qua các bút toán ghi sổ
- Thực hiện quyền của người sở hữu CK đối với CK
lưu ký

16. Trung tâm lưu ký chứng khoán Việt Nam
( VIETNAM SECURITIES DEPOSITORY)
- Theo mô hình quản lý 2 cấp
- Trung tâm lưu ký là nơi tập trung lưu trữ CK
- Các thành viên lưu ký là các công ty CK thành viên được mở tài
khoản tại Trung tâm lưu ký chứng khoán
- Người sở hữu mở tài khoản và kí gửi chứng khoán của mình tại
thành viên lưu ký và thành viên lưu ký tái lưu ký chứng khoán tập
trung tại Trung tâm lưu ký chứng khoán

17. III. TRUNG TÂM THANH TOÁN BÙ TRỪ:
1. Khái ni m:ệ Hệ thống thanh toán bù
trừ là 1 bộ phận cấu thành
của CK, đảm bảo chức
năng bù trừ và thanh toán
cho các giao dịch được
thực hiện trên thị trường.
Bù trừ là việc dựa trên
kết quả giao dịch để tính
toán theo một số
phương pháp nhất định
nhằm đưa ra được số
lượng chứng khoán và
tiền mặt mà các bên
tham gia vào giao dịch
sẽ được nhận và phải
trả.
Thanh toán là việc giao
nhận chứng khoán cho
bên mua và tiền cho bên
bán.

18. 2. Các nguyên tắc thanh toán bù trừ:
Thực hiện
thanh
toán theo
kết quả
bù trừ
Đảm bảo
việc giao
CK đồng
thời với
việc thanh
toán tiền
Thực hiện
bù trừ
theo kết
quả giao
dịch

19. 3. Phương thức bù trừ:
• Là việc thanh toán
theo từng giao dịch
phát sinh.
• Áp dụng cho 1 số
giao dịch đặc biệt
hoặc trong giao dịch
thương mại truyền
thống
• Khối lượng giao dịch
lớn và có nhiều thành
viên => không hiệu
quả
• Là việc tính toán số
lượng thuần tiền và
từng loại chứng
khoán mà mỗi thành
viên lưu ký phải thanh
toán
• Được áp dụng phổ
biến nhất hiên nay
• Ưu điểm: giảm tối đa
sự luân chuyển tiền
và CK => tiết kiệm
được chi phí và giảm
thiểu rủi ro trong
thanh toán.
Phương thức thanh
toán từng giao dịch:
Phương thức bù
trừ song phương:
Phương thức bù
trừ đa phương:
• Là việc thanh toán
số lượng thuần tiền
và từng loại CK phải
thanh toán giữa các
cặp đối tác giao dịch
• Thường sử dụng
cho số lượng giao
dịch,CK và thanh
viên lưu ký nhỏ
3. Phương thức bù trừ:

20. Ví dụ:
Kết quả bù trừ đa phương như sau:
Về chứng khoán:
Tự doanh Môi giới Tổng thuần
Mua Bán Thực
nhận
Phải
giao
Mua Bán Thực
nhận
Phải
giao
Thực
nhận
Phải
giao
- 100 - 100 500 400 100 - - -
Công ty Ch ng khoán ABC có các l nh sau đây đ c kh p:ứ ệ ượ ớ
 L nh môi gi i:ệ ớ
A : mua ch ng khoán ACB, kh i l ng 200, giá 10.000đứ ố ượ
B : mua ch ng khoán ACB, kh i l ng 300, giá 10.000đứ ố ượ
C : bán ch ng khoán ACB, kh i l ng 400, giá 10.000đứ ố ượ
 L nh t doanh: bán ch ng khoán ACB, kh i l ng 100, giá 10.000đệ ự ứ ố ượ
Về tiền: (đơn vị : 1000đ)
Tự doanh Môi giới Tổng thuần
Mua Bán Thực
nhận
Phải
giao
Mua Bán Thực
nhận
Phải
giao
Thực
nhận
Phải
giao
- 1000 1000 - 5000 4000 - 1000 - -

21. 4. Tổ chức hoạt động của trung tâm lưu ký CK
trên thị trường CK VN
1
Trung tâm lưu ký
chứng khoán là
pháp nhân thành
lập và hoạt động
theo mô hình
công ty trách
nhiệm hữu hạn
hoặc công ty cổ
phần.
2
Trung tâm lưu ký
chứng khoán có
chức năng tổ
chức và giám sát
hoạt động đăng
ký, lưu ký , bù trừ
và thanh toán
chứng khoán.
3
Trung tâm lưu ký
chứng khoán chịu
sự quản lý và
giám sát của Ủy
ban chứng khoán
Nhà nước.
Đặc điểm chính của Trung tâm lưu ký chứng khoán ở Việt Nam:

22. 5. Quyền của trung tâm lưu ký CK:
- Ban hành quy chế đăng ký, lưu ký, bù trừ và thanh toán chứng
khoán sau khi được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước chấp nhận.
- Chấp thuận, hủy bỏ tư cách thành viên lưu ký, giám sát việc tuân
thủ quy định của thành viên lưu ký theo Quy chế của Trung tâm
lưu ký Chứng khoán.
- Cung cấp dịch vụ đăng ký, lưu ký, bù trừ và thanh toán chứng
khoán và giao dịch khác có liên quan đến lưu ký chứng khoán
theo yêu cầu của khách hàng.

23. 6. Nghĩa vụ của trung tâm lưu ký CK:
 Bảo đảm cơ sở vật chất, kỹ thuật phục vụ cho các hoạt động đăng
ký, lưu ký, bù trừ và thanh toán chứng khoán.
 Xây dựng quy trình hoạt động và quản lý rủi ro cho từng nghiệp
vụ.
 Quản lý tách biệt tài sản của khách hàng.
 Bồi thường thiệt hại cho khách hàng...
 Cung cấp các thông tin liên quan đến việc sở hữu chứng khoán của
khách hàng theo yêu cầu của công ty đại chúng, tổ chức phát hành.
 Chịu trách nhiệm về hoạt động lưu ký, thanh toán tại trụ sở chính, chi
nhánh đã đăng ký hoạt động lưu ký.
...

24. 7. Thành viên lưu ký:
Quyền: Nghĩa vụ:
 Cung cấp dịch vụ lưu
ký và thanh toán các giao
dịch chứng khoán cho
khách hàng;
 Thu phí theo quy định
của Bộ Tài chính;
 Các quyền khác theo
quy định của pháp luật và
theo quy chế của Trung
tâm lưu ký chứng khoán.
 Đóng góp quỹ hỗ trợ
thanh toán theo quy định
tại quy chế của Trung
tâm lưu ký chứng khoán;
 Các nghĩa vụ khác
theo quy định của pháp
luật và theo quy chế của
Trung tâm lưu ký chứng
khoán.
Thành viên lưu ký phải là công ty chứng khoán, ngân hàng thương mại
hoạt động tại Việt Nam.

25. 8. Đăng ký chứng khoán:
Chứng khoán của công ty đại chúng phải được đăng ký tập
trung tại trung tâm lưu ký chứng khoán
Công ty đại chúng, tổ chức phát hành thực hiện đăng ký loại
chứng khoán và thông tin về người sở hữu chứng khoán với
trung tâm lưu ký chứng khoán.
Chứng khoán của tổ chức phát hành khác ủy quyền cho trung
tâm lưu ký chứng khoán làm đại lý chuyển nhượng được đăng
ký làm tại trung tâm lưu ký chứng khoán.

26. 9. Lưu ký chứng khoán
Chứng khoán của
công ty đại chúng
phải được lưu ký
tập trung tại Trung
tâm lưu ký chứng
khoán trước khi
thực hiện giao
dịch.
Chứng khoán lưu
ký tại Trung tâm
lưu ký chứng
khoán dưới hình
thức lưu ký tổng
hợp
Trung tâm lưu ký
chứng khoán được
nhận lưu ký riêng
biệt đối với chứng
khoán ghi danh và
các tài sản khác
theo yêu cầu của
người sở hữu.

27. 10. Chuyển quyền sở hữu chứng khoán:
Vi c chuy n quy n s h u đ i v i các lo i ch ng khoán đãệ ể ề ở ữ ố ớ ạ ứ
đăng kí t i Trung tâm l u kí ch ng khoán đ c th c hi n quaạ ư ứ ượ ự ệ
Trung tâm l u kí ch ng khoánư ứ

28. 11. Bù trừ thanh toán giao dịch chứng khoán:
 Việc bù trừ và thanh toán giao
dịch chứng khoán được thực hiện
theo quy chế của Trung tâm lưu kí
chứng khoán.
 Thanh toán chứng khoán được
thực hiện qua Trung tâm lưu kí
chứng khoán, thanh toán tiền giao
dịch chứng khoán được thực hiện
qua ngân hàng và phải tuân thủ
nguyên tắc chuyển giao chứng
khoán đồng thời với thanh toán tiền.

29. 12.Bảo vệ tài sản của khách hàng:

30. 13.Bảo mật:
Trung tâm lưu kí chứng khoán và thành viên lưu kí có trách nhiệm
bảo mật các thông tin liên quan đến sở hữu chứng khoán của khách
hàng, từ chối việc điều tra, phong tỏa, cầm giữ, trích chuyển tài sản
của khách hàng mà không có sự đồng ý của khách hàng.

31. 14. Quỹ hỗ trợ thanh toán:
Thực hiện
theo quy chế
của Trung
tâm lưu kí
chứng khoán.Do Trung tâm lưu kí
chứng khoán quản
lí và phải được tách
biệt với tài sản của
Trung tâm lưu kí
chứng khoán
Quỹ hỗ trợ
thanh toán
hình thành từ
sự đóng góp
của các thành
viên lưu kí