1. Page 1 of 26
ဗဟုဘာသာစကားအသံုးျပဳပညာေရးစနစ္
(Multilingual Education)
တိုးျမႇင့္ျခင္း
ဖယ္က်ဥ္ျခင္းခံရသူမ်ားားကို ထည့္သငးပါဝင္ေစျခင္း
ြ ္
Policy Makers Booklet
နိဒါန္း
၁။
UNESCO က ၁၉၉၀ ခုႏွစ္တင္ “အားလံုးအတြကပညာေရး” အစီအစဥ္ကုိ စတင္လုိကသည့္အခါ တြင္
ြ
္
္
အစိုးရအေတာ္မ်ားမ်ားသည္
၄င္းတို႔၏
အတြကပညာေရးလိုအပ္ခ်က္မ်ားကို
္
ႏိုငငသားမ်ားျဖစ္ၾကေသာ
္ ံ
ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုငရန္
္
ကေလးမ်ားႏွင့အရြယေရာက္ၿပီးသူမ်ား
္
္
ပိုမုႀိ ကိဳးစားအားထုတ္လာၾကပါသည္။
မ်ားစြာ
ႀကိဳးစားအားထုတေသာ္ၿငားလည္း ႏိုငငအတြငးမွ အခ်ိဳ႕အုပ္စုမ်ားအတြက္ အျပည့္အဝ မျဖည့္ဆည္းႏိုငဘဲ
္
္ ံ
္
္
ရိွေနၾကေသးသည္။
မိနးကေလးငယ္မ်ားႏွင့္
္
အမ်ိဳးသမီးမ်ား၊
HIV/AIDS
ျဖည့္ဆည္းေပးရန္လုအပ္သူမ်ား/မသန္စမးသူမ်ား၊
ိ
ြ ္
ႏိုငငအတြငးလႊမးမိုးမႈအားနည္းပါးေသာ/ႏိုငငအတြငး
္ ံ
္
္
္ ံ
္
language)
(သို႔မဟုတ္)
ဆင္းရဲႏမးပါးသူမ်ား၊
ြ ္
ေရာဂါရိွသူမ်ားႏွင့္
(Non-dominant
အသံုးနည္းေသာဘာသာစကား
လူနည္းစုဘာသာစကားတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးကို
အထူး
ေျပာဆိုတတ္ၾကေသာ
သူမ်ားအတြက္
ျဖည္ဆည္းေပးႏိုငမႈ အားနည္းေနပါေသးသည္။
္
၂။
တိုငးရင္းသားမ်ားျဖစ္ေစ၊
္
အျခားေနရာတစ္ေနရာရာမွ
ေရြ႕ေျပာင္းလာၾကေသာသူမ်ားျဖစ္ေစ
ႏိုငငတစ္ခ၏ရံုးသံုးဘာသာစကားကိုနားမလည္ၾကသူမ်ားသည္
္ ံ
ု
ေက်ာင္းပညာစတင္သင္ယေသာအခါ
ူ
ႀကီးမားေသာ အခက္အခဲအတားအဆီးႏွင့ရင္ဆုငၾ္ ကရမည္ ျဖစ္ပါသည္။
္
ိ
"လူတစ္ဥးသည္
ီ
မိမ၏မိခင္ဘာသာစကားမဟုတေသာ
ိ
္
နားမလည္ေသာ
ဘာသာစကားအသစ္တစ္ခခအား
ု ု
ေဖာ္ျပေရးသားထားေသာ
အျခားဘာသာစကားတစ္ခခုႏင့္
ု ွ
သင္ယျူ ခင္းသာမက၊
ဗဟုသတအေၾကာင္းအရာအသစ္မ်ားကို
ု
သင္ယူရပါက
၄င္းဘာသာစကားျဖင့္
သင္ယရသည့္
ူ
စိိနေခၚမႈႏွစရပ္ႏင့္
္
္
ွ
ရင္ဆုငရမည္သာျဖစ္သည္။ ထိုအခ်က္သည္ သိသာျမင္သာသည့္ ႐ုိး႐ွင္းေသာ အမွနတရားတစ္ချု ဖစ္ေသာ္လည္း
ိ ္
္
လူအမ်ားစုက လက္ခံထား ျခင္း မရွိေသးေပ။ ၄င္းစိနေခၚမႈမ်ားသည္ စာမတတ္သူမ်ား၊ လူနည္းစုမ်ားႏွင့္
္
ဒုကၡသည္မ်ားစသည့္
ပညာေရးပိုငးဆိုငရာအခက္အခဲ
္
္
အတားအဆီးမ်ား
နဂိုဆုးရြားေနသည့္ အေျခအေနကို ပိုမုဆိုးဝါးေစနိုငမည္ျဖစ္ပါသည္။"
ိ
ိ
္
1
1
UNESCO. 2003. Education in a Multilingual World, Paris, UNESCO.
ႏွင့ရင္ဆုငေနရသူမ်ား၏
္
ိ ္
Comment [O1]: ႏိုငငအတြငးလႊမးမိုးမႈ
္ ံ
္
္
ခံ ရေသာ

2. Page 2 of 26
၃။
၄င္းစိနေခၚမႈမ်ားကို
္
အေျခခံေသာ
ေက်ာ္လားေျဖရွငးႏိုငမည့္အေကာင္းဆံုးနည္းလမ္းမွာ
ြ
္ ္
ဗဟုဘာသာစကား2အသံုးျပဳပညာေရးစနစ္
education
(MLE)
ျဖစ္ပါသည္။
အသံုးနည္းေသာဘာသာစကားတစ္ခခုကုိ
ု
communities)
မ်ားမွ
tongue-based
MLE
ေကာင္းမြနေသာ
္
စနစ္တင္
ြ
ႏိုငငအတြငး
္ ံ
္
language
အတန္းငယ္မ်ားတြင္
ေက်ာင္းသူ/ေက်ာင္းသားမ်ားသည္
မိမိတု႔၏
ိ
သင္ၾကားမႈမ႑ိဳင္ဘာသာစကားအျဖစ္
သင္ယေနစဥ္မာပင္
ူ
ွ
multilingual
(Non-dominant
ေျပာဆိုတတ္ၾကေသာအုပ္စု
သက္ဆုငရာမိခင္ဘာသာစကားအား
ိ ္
အျခားဘာသာရပ္မ်ားကို
(Mother
“မိခင္ဘာသာစကားကို
ႏိုငင၏႐ုံးသံုးဘာသာစကားကို
္ ံ
အသံုးျပဳၿပီး
ေက်ာင္းသင္ဘာသာရပ္
(Subject) တစ္ခအျဖစ္ သင္ယၾူ ကရသည္။ ေက်ာင္းသူ/ေက်ာင္းသားမ်ားသည္ ႏိုငငေတာ္ဘာသာစကား
ု
္ ံ
(National language) အေျပာအဆို၊ အေရးအဖတ္တု႔ိတင္ ကြ်မ္းက်င္မႈရလာသည္ႏင့အမွ် ဆရာမ်ားက
ြ
ွ ္
၄င္းဘာသာစကားကို
စာသင္ၾကားရာတြင္
အသံုးျပဳလာၾကပါသည္။
MLE စနစ္မ်ားတြင္
အေကာင္းဆံုး
မူလတန္းတစ္ေလ်ာက္လံုး၌ ပညာသင္ယေန ခ်ိန္တင္ အခ်င္းခ်င္းေျပာဆိုဆက္သြယ္ (Communication)
ူ
ြ
ေသာအခါ၌
ဘာသာစကားႏွစ္မ်ိဳးစလံုးအသံုးျပဳျခင္းကို
အားေပးသကဲ့သု႔၊
ိ
ပညာသင္ယရာတြငလည္း
ူ
္
ဘာသာစကားႏွစ္မ်ိဳးစလံုးအသံုးျပဳျခင္းကို အားေပးၾကပါသည္။
၄။
UNESCO
သည္
ဗဟုဘာသာစကားအသံုးျပဳ
ေအာက္ပါအေျခခံအေၾကာင္တရားသံုးခုျဖင့္
ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္
UNESCO
သည္
ပညာေရးစနစ္အား
ေဖာ္ျပထားပါသည္။
ေထာက္ခေၾကာင္းကို
ံ
ထိုအေျခခံအေၾကာင္းတရားသံုးခုကုိ
ဘာသာစကားႏွင့ပညာေရးတို႔၏
္
အေရးပါေသာဆက္စပ္မႈအား
အသိအမွတျ္ ပဳေၾကာင္း ထင္ရွားပါသည္။
(က)
ပညာေရးအရည္အေသြးျမင့္မားေစရန္ ေက်ာင္းသူ/ေက်ာင္းသားမ်ား ႏွင့ဆရာ/ဆရာမ
္
မ်ား၏
ဗဟုသတ၊
ု
အေတြ႕အႀကံဳမ်ား
အေပၚအေျဖျပဳျတည္ေဆာက္ၿပီး္
မိခင္ဘာသာစကားမ်ားကို သင္ၾကားမႈမ႑ိဳင္ဘာသာစကားအျဖစ္ (Mother tongue
instruction) အသံုးျပဳရန္ UNESCO က ေထာက္ခအားေပးပါသည္။
ံ
(ခ)
ဘာသာစကားႏွစခုႏင့/သို႔မဟုတ္
္ ွ ္
ဘာသာစကားမတူညီ
ဗဟုဘာသာစကား
ကြျဲ ပားျခားနားေသာ
ျဖစ္ေသာေၾကာင့္လည္းေကာင္း
အသံုးျပဳပညာေရးစနစ္သည္
လူ႔အဖြ႕အစည္း၏
ဲ
လူမႈေရးတန္းတူညီမ်ွ မႈႏင့္
ွ
အဓိကလိုအပ္ခ်က္
က်ားမတန္းတူညီမ်ွ မႈကုိ
အားေပးေသာေၾကာင့္လည္းေကာင္း ပညာေရးအဆင့္အားလံုးတြင္ ထိုပညာေရးစနစ္ကုိ
UNESCO က ေထာက္ခအားေပးသည္။
ံ
(ဂ)
2
မတူညီကျဲြ ပားျခားနားေသာ
လူမ်ိဳးစုမ်ားအၾကား
အခ်င္းခ်င္းနားလည္မႈရွိေစရန္ႏင့္
ွ
သံုးမ်ိဳး သို႔မဟုတ္ သံုးမ်ိဳးထက္ပိုေသာ ဘာသာစကားမ်ားအသံုးျပဳပညာေရးစနစ္၊ ဥပမာ - မိခင္ဘာသာစကားကို အေျခခံၿပီး၊ ႏိုငငသံုးဘာသာစကားႏွင့္
္ ံ
ႏိုငငတကာသံုးဘာသာစကားမ်ားကို သင္ယရသည့္ ပညာေရးစနစ္ ျဖစ္ပါသည္။
္ ံ
ူ

3. Page 3 of 26
တစ္ဦး၏
အေျခခံအခြင့အေရးမ်ားကို
္
ဘာသာစကားမ်ားကို
တစ္ဥးက
ီ
ေလးစားေစရန္
UNESCO
က
ယဥ္ေက်းမႈေပါင္းစံုထည့္သငးသင္ယရသည့္ပညာေရးစနစ္
ြ ္
ူ
(Inter-Cultural Education) ၏ အဓိကအစိတအပိုငးအျဖစ္ ေထာက္ခအားေပး သည္။
္
္
ံ
OR
ဘာသာစကားသည္ ယဥ္ေက်းမႈေပါင္းစံုထည့္သငးသင္ယရသည့္ပညာေရးစနစ္ (Interြ ္
ူ
Cultural Education) ၏ အဓိကအစိတအပိုင္းျဖစ္ၿပီး၊ မတူညီကျဲြ ပားျခားနားေသာ
္
လူမ်ိဳးစုမ်ားအၾကား အခ်င္းခ်င္းနားလည္မႈရိေစၿပီး တစ္ဥး၏ အေျခခံအခြင့အေရးမ်ားကို
ွ
ီ
္
တစ္ဦးက
ေလးစားမႈကုိ
ေဆာင္ၾကဥ္းေပးေသာေၾကာင့္
UNESCO
က
3
ဘာသာစကားမ်ားကို ေထာက္ခအားေပး သည္။
ံ
၅။
ဤစာတမ္း၏က်န္အပိုငးမ်ားသည္ မိခင္ဘာသာစကားကို အေျခခံေသာ ဗဟုဘာသာစကားအသံုးျပဳ
္
ပညာေရးစနစ္ (MLE) ႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ အခ်က္အလက္အေၾကာင္းအရာမ်ားကို ေဖာ္ျပရွငးလင္းထားပါ
္
သည္။ ဗဟုဘာသာစကားအသံုးျပဳ ပညာေရးစနစ္ (MLE) ႏွင့ပတ္သက္၍ မၾကာခဏေမးျမန္းတတ္ၾကေသာ
္
ေမးခြနးမ်ားကို
္
အပိုငးလိုကေခါင္းစဥ္တပ္ကာ
္
္
ေျဖၾကားေပးထားပါသည္။
၄င္းေမးခြနးမ်ား၏အေျဖမ်ားမွာ
္
ပညာေရးကြ်မ္းက်င္သပညာရွင္ (Educator) မ်ား၊ အစိုးရအရာရိွမ်ား၊ သုေတသနပညာရွင္ (Researcher)
ူ
မ်ား၊
ကမၻာတစ္ဝွနးရိွ
္
လူနည္းစုဘာသာစကားေျပာဆိုၾကသူ
လူ႔အဖြ႕အစည္း
ဲ
(Minority
language
communities) မ်ားမွ ပုဂဳၢိ လ္မ်ား၏ ေျဖဆိုခ်က္မ်ားကို ကိုးကားေျဖဆိုထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
ေမးခြနးမ်ားႏွင့အေျဖမ်ား
္
္
လူနည္းစုဘာသာစကားေျပာဆိုၾကသူ လူအဖြဲ႕အစည္းမ်ားအတြငး ဘာသာစကားႏွင့ပညာေရး
္
္
ေမးခြနး (၁)
္
)
တိုငးရင္းသားဘာသာစကား(သို႔မဟုတ္)
္
(
လူနည္းစုဘာသာစကားကို
လူအဖြဲ႔အစည္းမ်ားမွ လူမ်ားအတြက္ ပညာေရးအေျခအေနဘယ္လုိ ရွိပါသလဲ။
အေျဖ (၁)
)
3
UNESCO, 2003, Education in a Multilingual World, Paris, UNESCO
ေျပာဆိုတတ္ၾကေသာ

4. Page 4 of 26
၆။
တိုငးရင္းသားဘာသာစကား
္
လူအဖြဲ႔အစည္းမ်ားမွ
လူမ်ားစြာ
(သို႕မဟုတ)
္
(အထူးသျဖင့္
အရည္အေသြးေကာင္းမြနေသာ
္
လူနည္းစုဘာသာစကားကိုေျပာဆိုတတ္ၾကေသာ
ေဝးလံေခါင္ဖ်ားေနရာမ်ားမွ
အေျခခံပညာေရးစနစ္ကုိ
လူမ်ားစြာ)
တို႔သည္
ရရိွရန္ႀကိဳးစားသည့္အခါမ်ားတြင္
ႀကီးမားေသာစိနေခၚမႈမ်ားကို ရင္ဆုငၾ္ ကရပါသည္။ ၎တို႔မာ္
ိ
ွ
•
အခ်ိဳ႕ေနရာမ်ားတြင္ ေက်ာင္းမရွိျခင္း၊ အခ်ိဳ႕ေနရာမ်ားတြင္ ေက်ာင္းရွိေသာ္လည္း ဆရာ မရွိျခင္း၊
အခ်ိဳ႕ေနရာမ်ားတြင္
ဆရာအတတ္သင္ေက်ာင္းဆင္းၿပီးသူမ်ားမရွိျခင္း၊
အခ်ိဳ႕ေနရာမ်ားတြင္
ဆရာအလံုအေလာက္မရွိျခင္း။
•
ေက်ာင္းမ်ားတြင္လံုေလာက္ေသာဆရာအေရအတြက္
ရွိေသာ္လည္း္
ဆရာမ်ားစြာတို႔သည္
ေက်ာင္းသူ/ေက်ာင္းသားမ်ား်ား နားမလည္ေသာ ဘာသာစကားကို အသံုးျပဳျခင္း။
•
ျပဌာန္းစာအုပ္ (Textbook) မ်ားႏွင့္ သင္ခန္းစာမ်ားသည္ လူမ်ားစုု (Dominant group) ၏
ဘာသာစကားႏွင့ယဥ္ေက်းမႈကုသာ အဓိကထားျခင္း။ အကယ္၍ ေက်ာင္းသူ/ေက်ာင္းသားမ်ားသည္
္
ိ
ထိုလူမ်ားစု၏ ယဥ္ေက်းမႈႏင့္ ရင္းႏွီးကြ်မ္းဝင္မႈ မရိွပါက (အမ်ားစုမာ ထိုယဥ္ေက်းမႈႏင့မရင္းႏွီးၾကပါ။)
ွ
ွ
ွ ္
သင္ၾကားေနၾကသည့္
အေၾကာင္းအရာႏွင့္
သေဘာတရား
(Concept)
မ်ားကို
နားလည္ရန္
မ်ားစြာခက္ချဲ ခင္း။
•
လူမ်ားစုမွ
လာၾကေသာ
သည္ဟထင္ျမင္ၾကျခင္း။
ု
ဆရာမ်ားသည္
ကို
ေက်ာင္းသူ/ေက်ာင္းသားမ်ား၏
ဆရာမ်ားသည္
ထိုေက်ာင္းသူ/ေက်ာင္းသားမ်ား
“ေႏွးေကြး”
ဘာသာစကားႏွင့္
ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ (Heritage language and culture) မ်ားအား တန္ဖိုးထားနားလည္ေပးမႈ
မရိွတတ္ၾကျခင္း၊ အထင္မႀကီးျခင္း စသည္တုိ႔ျဖစ္ၾကပါသည္။
၇။
၄င္းေက်ာင္းသူ/ေက်ာင္းသားမ်ားအတြက္
အေၾကာင္းအရာႏွင့္
စာသင္ေက်ာင္းဆိုသည္မာ
ွ
(Unfamilar
သေဘာတရားမ်ား
"ရင္းႏွီးကြ်မ္းဝင္မႈမရိွေသာဘာသာစကား"
"ရင္းႏွီးကြ်မ္းဝင္မႈမရိွေသာ"
(Unfamiliar
concepts)
langauge)
ျဖင့္
ကို
သင္ၾကားေပးေနေသာ
"ရင္းႏွီးကြ်မ္းဝင္မႈမရိွေသာေနရာ" (Unfamiliar place) မ်ိဳး ျဖစ္ေနတတ္ပါသည္။ ေအာက္ပါျဖစ္ရပ္သည္
အိႏယႏိုငငအတြငး၌
ၵိ
္ ံ
္
တိုငးရင္းသားလူနည္းစုေနထိုငေသာ
္
္
သြားေရာက္ေလ့လာခဲ့ေသာ
ေဒသရွိ
ေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္းအား
ပညာေရးကြ်မ္းက်င္သပညာရွင္
ူ
တစ္ဥး၏
ီ
ေျပာၾကားခ်က္ျဖစ္ပါသည္။
ထိုေက်ာင္းတြင္လူမ်ားစုဘာသာစကားျဖစ္သည့္
ဟင္ဒဘာသာစကားအား
ီ
သင္ၾကားမႈမ႑ိဳင္ဘာသာအျဖစ္
သတ္မွတ္ထားျခင္းခံရသည္။ အတြငး၌ တိုငးရင္းသားလူနည္းစုေနထိုငေသာ ေဒသရွိ
္
္
္
ကေလးေတြကုၾိ ကည့္ရတာ
စိတမဝင္စားတဲ့
္
သင္တ့ဆရာရဲ႕
ဲ
အဆက္မျပတ္ေျပာေနတဲ့
ပံုဘ…ဆရာကိုေငးေၾကာင္ေၾကာင္ၾကည့္လုိက…
ဲ
္
စကားကို
လံုးလံုးကို
တစ္ခါတစ္ခါ စာေတြေရးထားတဲ့
ေက်ာက္သင္ပံုးကို ၾကည့္လုိက…. ဆရာက သူေျပာေနတာကို ကေလးေတြနားမလည္ႏုငၾ္ ကဘူး ဆိုတာ
္
ိ

5. Page 5 of 26
ေကာင္းေကာင္းသိေတာ့
အသံပုိက်ယ္က်ယ္န႔ဲ
ပိုအေသးစိတရင္းျပေတာ့တာပါဘဲ…..
္ ွ
အဲဒေနာက္
ီ
စကားေျပာရတာ ေမာလာတာရယ္. .ကေလးငယ္ေတြက လံုးလံုးကိုနားမလည္ၾကတာရယ္ ေၾကာင့္
ဆရာက ကေလးေတြကုိ ေက်ာက္သင္ပုနးက စာေတြကိုေရးခိုင္းျပန္တယ္… “က်မကေလးေတြက
္
ေက်ာက္သင္ပုနးကစာကူးတာေတာ့အရမ္းေတာ္တယ္… Grade 5 ေရာက္ရင္ အေျဖအကုန္လံုးကို
္
ကူးႏိုငတယ္… အလြတ္က်က္ႏုငတယ္..ဒါေပမဲ့ Grade 5 ေက်ာင္းသားငါးေယာက္ထက ႏွစေယာက္ဘဲ
္
ိ ္
ဲ
္
ဟင္ဒစကားကို တကယ္ေျပာႏိုငတယ္” လို႕ဆရာကေျပာတယ္…4
ီ
္
၈။ ကေလးမ်ား (သို႔မဟုတ္) လူႀကီးမ်ားအား ၄င္းတို႔မေျပာဆိုႏုငေသာ (သို႔မဟုတ) နားမလည္ေသာ
ိ ္
္
ဘာသာစကားတစ္ခုကုအသံုးျပဳေသာ စာသင္ေက်ာင္းမ်ားသို႔အတင္းတက္ေရာက္ေစျခင္းသည္ လူ႕အဖြဲ႕
ိ
အစည္းအားအက်ိဳးျပဳေသာသူမ်ား(Productive members of society) း ျဖစ္ ႏိုင္စမး (Potential) ကို
ြ ္
ပ်ိဳးေထာင္ေပးရာမေရာက္ဘဲ၊
ဟန္႔တားရာ
ေရာက္ပါသည္။
သင္ခန္းစာမ်ားတြင၎တို႔၏ရပ္ရာအဖြ႕အစည္းျပင္ပမွ
္
ြ
ဲ
ျပဌာန္းစာအုပ္မ်ားမွ
အေၾကာင္းအရာမ်ားကိုသာ
အဓိကထားသင္ၾကားၿပီး၄င္းတို႔၏ ဗဟုသုတးႏွင့္ အေတြ႕အႀကံဳမ်ား မပါဝင္ပါက
“၄င္းတို႔၏
ဘာသာ
စကား
မ်ား
၊
ယဥ္ေက်းမႈမ်ားႏွင့္
အေတြ႔အႀကံဳမ်ားသည္တန္ဖုိးမရိွ”
ဟု
အတိအလင္းေျပာေနသကဲ့သု႔ပင္ ်က္ျဖစ္ပါသည္။ ဤသိုိ႔ေသာ ပညာေရးစနစ္သည္ ကေလးမ်ားအား သူတု႔၏
ိ
ိ
လူ႕အဖြဲ႕အစည္းး၊ သူတု႔၏မိဘားႏွင့္ ကိုယ့္ကုိကုိယ္ ေလးစားမႈ ေလ်ာ႔ပါးလာေစသည္။ ေပါပါနယူးဂီနီ (Papua
ိ
New Guinea) ႏိုငငံမွ မိဘတစ္ဥးက ထိုအေျခအေနကို ေအာက္ပါအတိုငး ေျပာျပပါ သည္။
္
ီ
္
ကေလးေတြေက်ာင္းကို သြားတဲ့အခါ သူတု႔အတြက္ ထူးဆန္းၿပီးေၾကာက္စရာေကာင္းတဲ့ ေနရာကိုသား
ိ
ြ
ရသလိုပဲ
.သူတု႔ိမဘေတြကုိထားခဲ့ၾကတယ္..
ိ
သူတု႔ရ႕ေန႔စဥ္ဘဝအားလံုးကိုထားခဲ့ၾကတယ္…
ိ ဲ
သူတု႔ရ႕ဥယဥ္ၿခံေတြကို
ိ ဲ
စာသင္ခန္းထဲမာ
ွ
ထားခဲ့ၾကတယ္..
ထိုင္ၾကၿပီး..
သူတု႔ိ
က်င္လည္ေနထိုငၾ္ ကတဲ့ ေဒသနဲ႔ ..ဆက္စပ္မႈလံုးဝမရိွတ့ဲ အေၾကာင္းအရာေတြကုိ သင္ယးၾကတယ္..
ူ
ျပင္ပအေၾကာင္းအရာေတြားကိုပဲ သင္ယးၾကရတဲ့အတြက္ ေနာက္ပုငးမွာ သူတိ႕ရဲ႕ ဘာသာစကား၊
ူ
ိ ္
ု
႐ုိးရာယဥ္ေက်းမႈန႔ဲ ဓေလ့ထံုးစံေတြ အားလံုးကို ေက်ာခိုငးစြန႔ပစ္လုိကၾ္ ကတယ္ 5
္ ္
၉။
အမ်ားအားျဖင့္ ျဖစ္ေပၚလာသည္အက်ိဳးဆက္ မွာ ေက်ာင္းတြငးပညာေရးစနစ္ (Formal education
့
္
system)
4
တြင္
ေအာင္ျမင္လိုေသာ
ေက်ာင္းသူ/ေက်ာင္းသားမ်ားသည္သူတု႔၏
ိ
ဘာသာစကားႏွင့္
Jhingran, D. 2005. Language Disadvantage. The Learning Challenge in Primary Education. New
Delhi, A.P.H Publishing.
5
Delpit, L.D and Kemelfield, G, 1985. An Evaluation of the Viles Tok Ples Skul Scheme in the North
Solomons Province. ERU Report No. 51, Waigani, Papua New Guinea, University of Paupa New
Guinea.

6. Page 6 of 26
ယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္
တို႔ကုိ
စြန႔္လတၾ္ ကရသည္အထိတန္ဖိုးႀကီးစြာ
ြ
"တိုငးရင္းသားဘာသာစကားမ်ား
္
ေျပာဆိုၾကေသာ
ေပးဆပ္ၾကရသည္။
လူ႔အဖြဲ႕အစည္းမွ
လူမ်ားသည္
သူတု႔၏
ိ
ဘာသာစကား၊ ႐ုိးရာယဥ္ေက်းမႈႏင့္ ဓေလ့ထံုးစံမ်ားကို စြန႔္လတ္ကာ လူမ်ားစု၏ ဘာသာစကားႏွင့္
ွ
ြ
ယဥ္ေက်းမႈတု႔ိကုိ
လက္ခံလုိကၾ္ ကရသည္။
ထားေသာလူမႈအသိုငးအဝိုငး (Mainstream
္
္
ျဖစ္စဥ္အသစ္တစ္ခမဟုတပါ။
ု
္
အမ်ားသိႏင့ၾ္ ကၿပီးျဖစ္သည့္
ွ
သမိုငးပင္ျဖစ္ပါသည္။
္
သို႔မသာ
ွ
ႏိုငငအတြငး
္ ံ
္
အမ်ားလက္ခံ
life) အတြငးသို႔ဝင္ခင့ရရိွၾကသည္။ ္ ဤသည္မာ
္
ြ ္
ွ
ယခင္ႏွစေပါင္းမ်ားစြာကပင္
္
ကမာၻတစ္ဝွမးလံုးရွိ
္
ေကာင္းစြာမွတတမ္းတင္ထားၿပီး
္
တိုငးရင္းသားလူမ်ိဳးစုမ်ား၏
္
ဝမ္းနည္းေၾကကြဲစရာ
6
ေမးခြနး ( )
္ (၂)
မိခင္ဘာသာစကားကို အေျခခံေသာ ဗဟုဘာသာစကားအသံုးျပဳပညာေရးစနစ္ (MLE) သည္ ေက်ာင္းစတင္
တက္ေရာက္ခ်ိန္တင္
ြ
ႏိုငင၏ရံုးသံုးဘာသာစကား
္ ံ
(ျမန္
( မာစကား)
)
ကိုနားမလည္ၾကေသာ
(သိ
( ု႔မဟုတ္)
မေျပာဆိုၾကေသာ ေက်ာင္းသား/သူူမ်ားအတြက္ ပညာေရးအေျခအေနကို မည္က့သု႔ိတိုးတက္ေစပါသနည္း။
ဲ
/
အေျဖ (၂)
)
၁၀။
မိခင္ဘာသာစကားကို အေျခခံေသာ ဗဟုဘာသာစကားအသံုးျပဳပညာေရးစနစ္ (MLE) သည္ ပညာ
စတငသင္ယသေက်ာင္းသား/သူမ်ား
ူ ူ
စတင္သင္ယခင့္ျပဳပါသည္။
ူ ြ
ကို
၄င္းတို႔အေကာင္းဆံုးနားလည္ထားေသာ
သူတု႔၏မိခင္္ဘာသာစကားကို
ိ
ဘာသာစကားျဖင့္
ပညာသင္ယရာတြင္
ူ
အသံုးျပဳရင္း
ဘာသာစကားအသစ္ (ႏိုငင၏ရံုးသံုးဘာသာစကား) ကိုစတင္ သင္ၾကားကာ ၄င္းဘာသာစကားအသစ္ျဖင့္
္ ံ
ေျပာဆိုဆက္ဆရန္
ံ
တစ္ၿပိဳင္နက္တည္းသငယူၾကပါသည္။
ဆရာမ်ားကေက်ာင္းသား/သူမ်ား
ျဒပ္မ့သေဘာတရား
ဲ
(Abstract
တစ္ခ်ိနတည္းမွာပင္
္
concepts)
မ်ားကို
ပိုမိနားလည္ုေျပာဆိုေဆြးေႏြးႏိုငေစရန့္္ ္ ဘာသာစကားအသစ္တငရိွေသာ ပညာေရးေဝါဟာရမ်ား (Academic
္
ြ ္
vocabulary)
ကို
ေက်ာင္းသား/သူမ်ား၏
6
ၾကြယ္ဝ္လာေအာင္
အကူအညီေပးၾကပါသည္။
အေကာင္းဆံုးစနစ္မ်ားသည္္
ဘာသာစကားႏွစ္မ်ိဳး(မိခင္ဘာသာစကားႏွငႏုငင၏ရံုးသံုးဘာသာစကား)ျဖင့္
့္ ိ ္ ံ
Shaffer, S. 2003. (7-9 November) Language Development and Language Revitalisation: An
Educational Imperative in Asia. Internatonal Conference on Language Development, Language
Revitalization and Multilingual Education. Bangkok, Thailand.

7. Page 7 of 26
ေျပာဆိုဆက္သြယသင္ယူႏုငစြမးရည္ု
္
ိ
္
ဆက္လက္တိုးတက္ေနရန္္မလတန္းပညာေရးအဆင့္တစ္ေလ်ာက္လံုးတြငဖန္တးေပးထားပါသည္။ 7
ူ
္
ီ
၁၁။
ေအာက္ပါသရုပျ္ ပပံုတင္
ြ
အားေကာင္းေသာ
MLE
စနစ္မ်ားတြင္
ဘာသာစကားသင္ယျူ ခင္း၏
တိုးတက္မႈျဖစ္စဥ္အဆင့္ဆင့္္ (Progression of langauge learning) ကို သရုပေဖၚျပထားပါသည္။
္
၁၂။
ေက်ာင္းသားေလးမ်ားအား မိခင္ဘာသာစကားျဖင့္ ပညာေရးအေျခခံ (Education foundation) ကို
တည္ေဆာက္္ၿပီးေနာက္ သူတု႔သည္ ဘာသာစကားအသစ္ကုိ စတင္ သင္ၾကားၾကပါသည္။
ိ
ပထမဦးစြာ
စကားကိုစတင္ကာ စာကို ေနာက္ပုငးဆက္လက္သင္ၾကားၾကပါသည္။ ဘာသာစကားအသစ္ (ျမန္မာစကား)
ိ ္
တြင္
အေျခခံတတ္ေျမာက္မႈ
(Basic
အသံုးျပဳျခင္းမရပ္ေသးေပ။
competency)
အနည္းဆံုး
ရရိွသည္တုင္
ိ
သူတု႔၏
ိ
မူလတန္းအဆင့္ပညာေရး
မိခင္ဘာသာစကားကို
တစ္ေလွ်ာက္လံုးတြင္
ဘာသာစကားႏွစ္မ်ိဳးစလံုးကို ဆက္လက္အသံုး ျပဳေနၾကမည္ ျဖစ္ပါသည္။
ေက်ာင္းသားမ်ားသည္
သူတု႔၏မူလတန္းအဆင့္ပညာေရးတစ္ေလွ်ာက္လံုး
ိ
ဘာသာစကားႏွစ္မ်ိဳး
္
ြ ္
(သို႔မဟုတ) ႏွစ္မ်ိဳးထက္ပုိမိုေသာ ဘာသာစကားမ်ားကို နားလည္တတ္က်ြ မ္းမႈစမးရည္ ဆက္လက္
ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္လာသည္ႏင့အမွ်
ွ ္
မည္က့သိ႔ု
ဲ
ဘာသာစကားမ်ားကိုလည္း
ထိေရာက္စာအသံုးခ်ရမည္ကုလည္း
ြ
ိ
စာတတ္ေျမာက္မႈ
တုိးတက္လာသည္ႏင့အမွ်
ွ ္
အေလ့အက်င့္ကုလည္း
ိ
ပိုမုရရွိလာသည္။
ိ
ထဲထဝင္ဝင္ပုိမုိနားလည္လာၾကကာ
ဲ
သိနားလည္လာၾကပါသည္။
ဘာသာႏွစ္မ်ိဳးစလံုးအား
ထိုအခါ
အထူးသျဖင့္
စဥ္းစားေတြးေခၚသည့္
ဘာသာစကားႏွစ္မ်ိဳးစလံုး
ဖြ႕စည္း
ဲ
တည္ေဆာက္မႈမ်ားကို ႏိႈငးယွဥသံုးသပ္လာႏိုင္ကာ ထိုဘာသာစကားႏွစမ်ိဳး၏ ကြျဲ ပားျခားနားေသာ
္
္
ဘဝအျမင္႐ႈေထာင့္မ်ား ကိုလည္း ႏႈငးယွဥသံုးသပ္ နားလည္လာၾကမည္ ျဖစ္ပါသည္။8
ိ ္
္
7
သငယူသူ မွ ဘာသာစကားအသစတစခုြတ ငလိ ို အပ္ေ သာ ေ ဝါဟာရအသစမ်ားကို သိ ရိ ွ လာသည္ ့ အခါြတင္ ဘာသာတစခ ုြတ ငိ ရိ ွ ထားေ သာ ေအၾကာင္ းအရာ
သ
မ်ားကို အျခားဘာသာစကားတစခ ုသို ႕ြလယက ူြစာ ြလဲေ
ျပာင္ း ေ ပး ႏ ု ိ င သည္ဟူ ေ သာပညာေ ရးေသဘာတရား ေအပၚြတင္ ေအ ျခခံ ထားပါသည္။
Cummins, J. 2000. Bilingual Children's Mother Tongue: Why is it important for Education?)
8
Cummins, J, 1200. Billingual Children's Mother Tongue.:; Why it is important for Education?
http://www.iteachilean.com/cummins.mother.htm (Accessed on 17 November 2006).
(See

8. Page 8 of 26
၁၃။
ဤလုပငန္းစဥ္အဆင့္ဆင့္၏ အဓိကအေရးအပါဆံုး အသြငအျပင္မ်ားမွာ္
္
•
ပညာေရးဆိုသည္မာ
ွ
ေက်ာင္းသား/သူမ်ား
သိထားၿပီးသည္မ်ားႏွင့စတင္ပါသည္။
္
ပညာစတင္သင္ယခ်ိန္တင္ ေက်ာင္းသား/သူမ်ား သိနားလည္ၿပီးသား ဘာသာစကားႏွင့ယဥ္ေက်းမႈ၊
ူ
ြ
္
ရရွိထားၿပီးသား ဗဟုသတမ်ားႏွင့္ အေတြ႕အႀကံဳမ်ားအေပၚတြင္ တည္ေဆာက္ျခင္းျဖင့္ စတင္ပါသည္။
ု
•
ေက်ာင္းသား/သူမ်ားသည္ ္ နိုငင၏ရံုးသံုးဘာသာစကား (ဘာသာစကားအသစ္) တစ္ခတည္းကိုသာ
္ ံ
ု
ေက်ာင္းသင္ဘာသာရပ္
၄င္းဘာသာစကားအသစ္ကုိ
(Academic
subjects)
ကၽြမးက်င္ယုၾံ ကည္စာ
္
ြ
မ်ားသင္ၾကားရန္
တတ္ေျမာက္ရန္
အသံုးမျပဳမွီ
တစ္ေျဖးေျဖးခ်င္း
သင္ယပါသည္။
ူ
•
ေက်ာင္းသင္ဘာသာရပ္ဆုငရာအေၾကာင္းအရာမ်ား၊
ိ ္
ဆရာ/မမ်ားက
မိခင္ဘာသာစကားႏွင့္
ယွဥ္တဲအသံုးျပေသာေၾကာင့္
ြ
အေတြးအေခၚမ်ားကိုနားလည္ႏုင္
ိ
ႏိုငင၏႐ုံးသံုးဘာသာစကား
္ ံ
ေက်ာင္းသား/သူမ်ားသည္
ကြ်မ္းက်င္တတ္ေျမာက္လာပါသည္။
ေစရန္
(ျမန္မာဘာသာစကား)
ကို
ေက်ာင္းသင္ဘာသာရပ္အသီးသီးတြင္

9. Page 9 of 26
ေမးခြန္း (၃)
)
၏
မိခင္ဘာသာစကားကို အေျခခံေသာ ဗဟုဘာသာစကားအသံုးျပဳပညာေရးစနစ္ (MLE) ႏွင့္ ႏိုငငံႏင့္ ရပ္္႐ာ
္ ွ
ြ
ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈတု႔ိ မည္က့သု႔ိ ဆက္စပ္မႈရိပါသလဲ။
ဲ
ွ
အေျဖ ( )
(၃)
၁၄။
ႏိုငငအတြငး အခ်ိဳ႕လူအုပ္စုမ်ားကို ဖယ္က်ဥ္ထားသည့္ပညာေရးစနစ္မ်ိဳးသည္ ရပ္႐ာ (သို႕မဟုတ္)
္ ံ
္
ြ
ႏိုငငံဖံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးလုပငန္းမ်ားတြင္ ၄င္းခ်န္လွပ္ထားေသာ အုပ္စဝင္မ်ား၏ တက္ႂကြစာ ပါဝင္ႏုငမႈကုိ
္ ြ
္
ု
ြ
ိ ္
တားဆီးကန္႔သတ္ထားပါသည္။ အေၾကာင္းရင္းမွာ ထိုက့သုိ႔ေသာပညာေရးစနစ္တင…….
ဲ
ြ ္
ေက်ာင္းသား/သူမ်ား႔ကုိ
၄င္းတို႔ေနထိုငေသာရပ္႐ားႏွင့္
္
ြ
ပါဝင္လုပေဆာင္ႏုငရန္ား
္
ိ ္
အတြက္
လိုအပ္ေသာ
ႏိုငငံဖၿ႔ံြ ဖိဳးတိုးတက္မႈလုပငန္းမ်ားတြင္
္
္
ဗဟုသတ၊
ု
စိတေနသေဘာထားမ်ားကို သင္ၾကားေပးမႈ နည္းပါးျခင္းေၾကာင့္ ့္ ျဖစ္သည္။
္
၁၅။
ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးကို
ဦးတည္ေသာပညာေရး
ကြ်မ္းက်င္မႈမ်ားႏွင့္
9
(Education–for-development)
ဆိုသည္မာ
ွ
ေက်ာင္းသား/သူူ အားလံုးသည္ မည္သည့္မခင္ဘာသာစကားကို ေျပာဆိုၾကေစကာမူ ၄င္းတို႔စမးရည္ရိသမွ်
ိ
ြ ္
ွ
တိုးတက္ေစကာ ၄င္းတ႔ု၏ေပ်ာ္ရင္က်န္းမာမႈအတြက္ စြမ္းေဆာင္သကဲ့သု႔ိ သူတုိ႔ေနထိုငၾ္ ကေသာ ရပ္႐ားႏွင့္
ိ
ြ
ြ ္
ႏိုငင၏ အက်ိဳးအတြက္ကုပါ ထမ္းေဆာင္ႏုင္စမးကို ်ာရွိေစရမည္ျဖစ္ပါသည္။
္ ံ
ိ
ိ ြ ္
နိုငငတစ္ႏုငင၏
္ ံ
ိ ္ ံ
(Principle
ဦးတည္ခ်က္
ႏုိငငသားအားလံုးႏွင့ဆက္စပ္ေနသည္မ်ားကို
္ ံ
္
ေဆာင္႐ြကရမည္ျဖစ္သည္။
္
Objective)
သည္
ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေစရန္ဦးေဆာင္အားေပး
ႏိုငင့ံတိုးတက္ေရးဆိုသည္မာ
္
ွ
အုပခ်ဳပ္သူမ်ားက
္
တိုက႐ိုက္လုပေပးျခင္းထက္ အုပခ်ဳပ္ခရသူမ်ားအတြက္ လုပ္ပုငခင့ဖန္တီးေပးထားျခင္း ျဖစ္သည္။
္
္
္
ံ
ိ ္ ြ ္
9
Department of Education.1991, Education Sector Review. Waigani, Papua New Guinea, Department
of Education.
ေပါပါးနယူဂီနီႏုငငံ လူဦးေရငါးသန္းတို႔သည္ မတူညေသာ ဘာသာစကား (
ိ ္
ီ
(၈၀၀) ေက်ာ္တု႔ိကုိ ေျပာဆိုၾကသည္။ ၁၉၉၃ ခုႏွစမတိုင္မီွ
္
)
အဂၤလိပဘာသာစကားသည္ ေက်ာင္းသင္ပညာေရးစနစ္တငအသံုးျပဳေသာ ဘာသာစကားတစ္ချု ဖစ္ခ့ပါသည္။
္
ြ ္
ဲ
အဂၤလိပဘာသာစကားတစ္မ်ိဳးတည္းအသံုးျပဳေသာပညာေရးစနစ္၏ ဆိုးက်ိဳး ကိုသရိွနားလည္လာသည့္ အတြက္ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္တငအစိုးရမွ
္
ိ
ြ ္
ပညာေရးစနစ္တစ္ခုလံုး အား ျပန္လည္ျပင္ဆင္ေျပာင္းလဲခ့ပါသည္။ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္တင္ အစိုးရမွ မိခင္ဘာသာစကားအားအေျခခံေသာMLE
ဲ
ြ
MLE
အစီအစဥ္မ်ားကို ႏိုငင၏ ၈၀၀ ေက်ာ္ဘာသာစကားမ်ားအနက္ ဘာသာစကား (
္ ံ
(၄၀၀) ေက်ာ္တငတည္ေထာင္ခ့ၿဲ ပီးျဖစ္ပါသည္။
ြ ္
)

10. Page 10 of 26
၁၆။
လူမ်ိဳးစုတုငး
ိ ္
(ႀကီးသည္ျဖစ္ေစငယ္သည္ျဖစ္ေစ)
ရပ္ရာဝန္းက်င္အတြက္
ြ
လူမ်ိဳးစုတုငးတြင္
ိ ္
သဟဇာတအျဖစ္ဆံုး
ေနထိုငရန္
္
သူတု႔ိဘာသာစကားအားျဖင့္္
တြင္
သူတု႔ိက်င္လည္ေနရေသာ
နည္းလမ္းမ်ား
ရွာေဖြရရိွထားၿပီးျဖစ္ပါသည္။
၄င္းတို႔မ်ိဳးဆက္အလိုကလက္ဆင့္ကမ္းေပးခဲ့ၾကသည့္
္
ဗဟုသတမ်ား၊ အသိပညာႏွင့္ အတတ္ပညာမ်ားကို ေျပာဆိုသင္ၾကားေပးႏိုငေသာ စြမးရည္မ်ားရိွၾကပါသည္။
ု
္
္
မတူညေသာယဥ္ေက်း
ီ
မႈေပါင္းစုံ၊
ဘာသာစကားေပါင္းစံုႏင့္
ွ
တူညေသာအနာဂါတ္အတြက္
ီ
အေတြးအျမင္ေပါင္းစံုတု႔ိကုိ
မွ်ေဝကာ
အားလံုးအတူတကြပူးေပါင္းစီမေဆာင္႐ကၾ္ ကမည္ဆုပါက
ံ
ြ
ိ
္
ႏိုငငအတြကအက်ိဳးျဖစ္ထန္းေစမည္ျဖစ္ပါသည္။ တိုငးရင္းသားဘာသာစကားတစ္ခခုကုိ ေျပာဆိုတတ္ၾကေသာ
္ ံ
္
ြ
္
ု
ေဒသတစ္ခုတင္ က်င့္သံုးသည့္ ေကာင္းမြနေသာ MLE Programme ၏ ေရရွညရည္မွနးခ်က္တစ္ခုမာ
ြ
္
္
္
ွ
၄င္းဘာသာစကားကိုေျပာဆိုၾကသူ အားလံုးသည္ တစ္ႏုငငံလံုး၏ဖြၿ႔ံ ဖိဳးတိုးတက္ေရးတြင္ ပါဝင္လုပ္ကုင္ႏုငရန္
ိ ္
ိ ိ ္
လိုအပ္ေသာဗဟုသတ၊ စြမးရည္ႏင့္ ယံုၾကည္ မႈမ်ားရရိွေစျခင္း္းျဖစ္ပါသည္။
ု
္
ွ
က်ေနာ္တု႔ိနုငငရ႕
ိ ္ ံ ဲ
10
တန္ဖိုးအႀကီးဆံုးသယံဇာတအရင္းအျမစ္က
နိုငငအတြငးမွာရိွတ့ဲ
္ ံ
္
မတူညီတ့ယဥ္ေက်းမႈမ်ားစံုလင္မႈပျဲ ဖစ္တယ္…မတ ကြျဲ ပားမႈကုအားေပးရင္ အေျခအေနတစ္ရပ္ရပ္ကုိ
ဲ
ိ
ရႈေထာင့္မ်ိဳးစံုကေနရွငးရွငးလင္းလင္း
္ ္
ျပႆနာမ်ားကိုေျဖရွငးနိုငမယ္ဖု႕
္ ္
ိ
သံုးသပ္သျိ မင္ႏငမယ္။
ိ္ု ္
တီထငၾ္ ကံဆတဲ့
ြ
အေျပာင္းအလဲေတြန႔လုိကေလ်ာညီေထြေနနိုငမယ္
ဲ
္
္
ဖို႔နည္းလမ္းေပါ္ငးစံုန႕
္ ဲ
စိတ္ကးစိတသန္းေတြ
ူ
္
မတူကျဲြ ပားးမႈကုိ
ပ်ိဳးေထာင္ေပးႏိုငမယ္။
္
ဖ်က္ဆးလိုကရင္
ီ
္
နိုငငက
္ ံ
11
အားနည္းလာၿပီး စည္းလံုးမႈၿပိဳကြမယ္
ဲ
၁၇။
အစိုးရမွေကာင္းမြနေသာ
္
တိုငးရင္းသားဘာသာစကား
္
ႏိုငငသားအားလံုးေရွ႕တြင္
္ ံ
မ်ားသည္
မိခင္
MLE
မ်ားႏွင့္
Programme
၄င္းဘာသာစကား
သက္ေသျပသရာေရာက္ပါမည္။
ဘာသာစကားႏွင့္
မ်ားအား
ခြင့္ျပဳေထာက္ခအားေပးျခင္းသည္
ံ
ေျပာဆိုသမ်ားကိုပါ
ူ
ေက်ာင္းသား/သူမ်ား၏
ႏိုငင၏ရံုးသံုးဘာသာစကား
္ ံ
တန္ဖိုးထားေၾကာင္း
MLE
Programme
(ျမန္မာဘာသာစကား)အၾကား
ေကာင္းမြန္စြာေပါင္းကူးေပးျခင္းအားျဖင့္ တိုငးရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ားအား ၄င္းတို႔၏ဘာသာစကားႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈ
္
အေမြအႏွစ္မ်ားအား စြန႔္လြတေစရန္ ဖိအားေပးျခင္းမရိွဘဲ ႏိုငင၏ညီညတေရးကိုတည္ေဆာကေပးပါသည္။ ။
္
္ ံ
ြ ္
ကမၻာအရပ္ရပ္ရိွ အျဖစ္အပ်က္မ်ားကို ေလ့လာၾကည့္ပါက လူမ်ိဳးစုမ်ားား၏ဘာသာစကားႏွင့္
အေမြအႏွစ္မ်ားကို
ျငင္းပယ္ျခင္းႏွင့္
ဖိႏိွပျ္ ခင္းတို႔သည္
စည္းလံုးညီညတမႈ
ြ ္
ယဥ္ေက်းမႈ
ၿပိဳကြေစျခင္းႏွင့္
ဲ
့
ပဋိပကၡရန္ၿငိဳးမ်ားကိုျဖစ္ေပၚေစေၾကာင္း ေတြ႕ရပါသည္။ MLE သည္ တိုငးရင္းသားလူမ်ိဳးုမ်ား၏ မတူကျဲြ ပားမႈကုိ
္
မ်က္ကြယ္မျပဳဘဲအသိအမွတျ္ ပဳ ေထာက္ချံ ခင္းအားျဖင့္စည္းလံုးညီညတမႈကုိ
ြ ္
ေဖာ္ေဆာင္သည္။
10
Gharagedahi, J. 1986. A Prologue to National Development Planning. New York. Greeenwood
Press.
11
Gharagedahi, J. 1986. A Prologue to National Development Planning. New York. Greeenwood
Press.

11. Page 11 of 26
ေမးခြနး (၄)
္
)
မိခင္ဘာသာစကားအေျချပဳ MLE ႏွင့္ က်ား-မတန္းတူညီမွ်ေရး (Gender equality) တို႔အၾကား မည္က့သု႔ိ
ဲ
ဆက္စပ္မႈရိပါသလဲ။
ွ
အေျဖ ( )
(၄)
၁၈။
၁၉၉၃ ခုႏွစ္တင္ ဘာသာစကားသုေတသနပညာရွင္ Carson က ပညာေရးက႑တြင္ တရားမွ်တမႈမရိွ
ြ
ေသာ ဘာသာစကားမူဝါဒမ်ားႏွင့္ စီမံကိနးမ်ားေၾကာင့္ အမ်ားဆံုးထိခုိကနစ္နာေနေသာ ေသာအုပ္စု မ်ားတြင္
္
္
အမ်ိဳး
သမီးမ်ား
ႏွင့္မိနးကေလးငယ္မ်ား၊
္
ဆင္းရဲႏမးပါးသူမ်ားႏွင့္
ြ ္
မိမိတု႔၏
ိ
မိခင္ဘာသာစကားကို
ႏိုငင၏ယႏၱရား/စနစ္မ်ား (အုပခ်ဳပ္ေရး၊ စီးပြားေရး၊ တရားစီရင္ေရး၊ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး စသည္ျဖင့္)
္ ံ
္
အတြငး
္
တရားဝင္အသံုးျပဳခြင့မရွိေသာ
္
ားပါဝင္ေနေၾကာင္းကို
ရွာေဖြေတြ႕ရိွခ့ပါသည္။
ဲ
မိနးခေလးငယ္မ်ားသည္
္
ေတြ႕ရွိခ်က္အရ
တိုငးရင္းသားမ်ိဳးႏြယ္စမ်ား
္
ု
တရားမမွ်တမႈကုိ
အခ်ိဳ႕ႏိုငငံမ်ားတြင္
္
(သို႔မဟုတ)
္
ဆင္ရႏမးပါးေသာ
ဲ ြ ္
လူနည္းစုမ်ား
တိုငးရင္းသူအမ်ိဳးသမီးမ်ားႏွင့္
္
အမ်ားဆံုးခံစားရသူမ်ားျဖစ္ၾကသည။
မိနးကေလးမ်ားႏွင့အမ်ိဳးသမီးမ်ားသည္
္
္
သုေတသနတစ္ခ၏
ု
မိခင္ဘာသာစကားကိုသာ
ေျပာဆိုေသာ ေနအိမ္ႏင့္ မိသားစုအသိုငးအဝိုငးအတြငးသာ က်င္လည္ေနရသည္။ ေယာက္က်ားေလး မ်ားႏွင့္
ွ
္
္
္
အမ်ိဳးသားမ်ားေလာက္္
ႏိုငင၏ရံုးသံုးဘာသာစကားႏွင့္ထေတြ႕ရန္လည္း
္ ံ
ိ
မိနးကေလးမ်ားသည္
္
ေက်ာင္း၌
နားမလည္ၾကပါ။
အခြင့အလမ္းမရွိေပ။
္
ဆရာ/မမ်ား၏ညြနၾ္ ကားခ်က္မ်ားအား
ေက်ာင္းဆရာ/မမ်ားသည္
ေကာက္ခ်က္ခ်ထားတတ္ၾကသည္။
အဟန္႔အတားေၾကာင့္
ေက်ာင္း၌
ဆရာ/မမ်ား၏
ေယာက္်ားေလးမ်ားေလာက္
မိနးကေလးမ်ားသည္
္
မစြမ္းေဆာင္္ႏုင္ဟု
ိ
နားမလည္ၾကေၾကာင္းကိုသတိမျပဳမိၾကပါ။
ေယာက္က်ားေလးမ်ားေလာက္
မိနးကေလးမ်ားအား
္
စကားေျပာဆိုရန္အခြင့အေရးမ်ားမေပးၾကသည့္အျပင္
္
ေယာက္်ားေလးမ်ားကဲ့သု႔ိ
မိနးကေလးမ်ားသည္
္
ၫႊနၾ္ ကားခ်က္မ်ားအား
ႏိုငငတကာ၌
္ ံ
ထို႔ေၾကာင့္
ဘာသာစကား
ေယာက္်ားေလးမ်ားေလာက္
ပညာေရးအခြင့အလမ္းမ်ားကို
္
က်ား-
မတန္းတူရရွိရန္ႈ(Gender equality in education)လိုအပ္ေၾကာင္းကို ကို ပိုမုသိရွိနားလည္လာေသာလည္း
ိ
မိနးကေလးမ်ားသည္
္
(သို႔မဟုတ္)
ေယာက္်ားေလးမ်ားေလာက္္
လူနည္းစုအဖြ႕အစည္းမ်ားမွ
ဲ
ေက်ာင္းတက္ခင့မရၾကေသးေခ်။
ြ ္
မိနးကေလးမ်ားသည္
္
အခြင့အေရးမ်ား
္
တိုငးရင္းသား
္
အမ်ားဆံုး
ဆံုးရႈးနစ္နာေနသူမ်ား ျဖစ္ေနတတ္ၾကပါသည္။
ံ
၁၉။
MLE
ပညာေရးစနစ္သည္
အခြင့အလမ္းမ်ား ပိုမိုေပးအပ္ပါသည္။
္
မိနးကေလးမ်ားအား
္
ေကာင္းမြနေသာပညာေရးရရိွရန္အတြက္
္

12. Page 12 of 26
က်ား-မတန္းတူ ညီမ်ွ မႈ လိုအပ္ခ်က္မ်ားသည္ က႑တိုငးရွိေနၿပီး၊ အမ်ားအားျဖင့္ မိနးကေလးမ်ားႏွင့္
္
္
အမ်ိဳးသမီးမ်ားသည္ ထိခုိကနစ္နာၾကသူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ မိ႐ုိးဖလာလူေနမႈစနစ္ကုိက်င့္သံုးေသာ
္
လူ႔အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအတြငးရွိ မိနးကေလးမ်ားႏွင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားသည္ ေက်ာင္းတက္ခင့္ နည္းပါးျခင္း၊
္
္
ြ
လခစားအလုပအကိုငအရနည္းပါးျခင္းႏွင့္
္
္
ေ႐ြ႕ေျပာင္းေန
ထိုငမႈနည္း
္
ပါးျခင္း
တို႔ေၾကာင့္
သူမတို႔၏သား၊ အစ္ကု၊ ေမာင္၊ လင္ေယာက္်ားမ်ားေလာက္ ႏိုငငရံုးသံုးဘာသာစကားႏွင့္ ထိေတြ႕မႈ
ိ
္ ံ
မရၾကဘဲ
ႏိုငင၏႐ုံးသံုးဘာသာစကားအား
္ ံ
ေျပာဆိုတတ္ၾကေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။
၂၀။
မိခင္ဘာသာစကားအေျချပဳ
လူနည္းစုဘာသာစကားေျပာဆိုေသာ
မိခင္ဘာသာစကား
တစ္မ်ိဳးတည္းကိုသာ
12
MLE
စနစ္သည္
တိုငးရင္းသားဘာသာစကား
္
လူ႔အဖြ႔အစည္းမွ
ဲ
မိနးကေလးမ်ားအတြက္
္
(သို႔မဟုတ္)
ေအာက္ပါ
အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ားကို ရရွိေစပါသည္။
•
မိနးကေလးမ်ား၏မိဘမ်ားသည္ သမီးမ်ားအား ၄င္းတို႔၏မိခင္ဘာသာ စကားႏွင့္ ဆက္စပ္ေနေသာ
္
ယဥ္ေက်းမႈႏင့္ တန္ဖိုးမ်ားကို သင္ၾကားေပးေသာ ေက်ာင္းမ်ားတြင္ ပိုမုိစိတခ်ယံုၾကည္စာ ေက်ာင္း
ွ
္
ြ
အပ္
ႏိုငမည္ျဖစ္ပါသည္။
္
၄င္းအျပင္
မိဘမ်ားသည္
သမီးမ်ားေက်ာင္းအပ္ျခင္း
ႏွင့္
ေက်ာင္းတက္ျခင္းတို႔ႏင့ဆုငေသာ သတင္း အခ်က္အလက္မ်ားကို ၄င္းတို႔၏မိခင္ဘာသာစကားျဖင့္
ွ ္ ိ ္
ရရိွႏုငမည္ျဖစ္ပါသည္။
ိ ္
ေက်ာင္းတြင္
ယွဥ္တဲအသံုးျပဳခြင့ရမည္ဆုပါက
ြ
္
ိ
မိခင္ဘာသာစကားကို
မိဘမ်ားသည္
ႏိုငင၏ရံုးသံုးဘာသာစကားႏွင့္
္ ံ
သမီးမ်ားအား
ေက်ာင္းဆက္တက္ရန္
အားေပးၾကမည္ျဖစ္ပါသည္။
MLE
Programme
သည္
မိဘမ်ားႏွင့ဆရာမ်ားအၾကားဆက္ဆေရးကိုအားေပးေသာေၾကာင့္
္
ံ
ေက်ာင္းတြငးလႈပရွားမႈမ်ားတြင္
္
္
မိဘမ်ားကို
ပိုမုပါဝင္လာေစပါသည္။
ိ
ဆက္ဆေရးႏွင့္မဘမ်ားပါဝင္မႈအားေကာင္းလာေသာအခါ
ံ
ိ
ရပ္ရာလူထ၏လိုအပ္ခ်က္မ်ားျဖည့္ဆည္းႏိုငမည္ျဖစ္ၿပီး
ြ
ု
္
အားေပးထိနးသိမးႏိုငမည္ျဖစ္ပါသည္။
္
္ ္
မိခင္ဘာသာစကားလည္းတူ၊
၄င္းတို႔့
ဤကဲ့သုိ႕
ေက်ာင္းမ်ားအေနျဖင့္
တန္ဖိုးထားေသာအရာမ်ားကိုလည္း
ေက်ာင္းဆရာမ်ားသည္
ယဥ္ေက်းမႈလည္းတူေသာအခါ
ေက်ာင္းသူမ်ားႏွင့္
လူမႈေရးစည္းမ်ဥ္းမ်ားေၾကာင့္
ေက်ာင္းသူမ်ားအေပၚ မတရားအျမတ္ထုတမႈ ပိုမိုေလွ်ာ့ပါးႏိုငပါသည္။
္
္
ေက်ာင္းသူ မ်ား၏မိဘမ်ားႏွင့္ ထိေတြ႕႔ဆက္ဆမႈပုိမုိမ်ားျပားေသာဆရာမ်ားသည္ ေယဘူယ်အားျဖင့္
ံ
ပိုမုိယုၾံ ကည္စိတခ်ရသူမ်ား
္
ေက်ာင္းသူမ်ားအေပၚ
ျဖစ္ၾကသည္။
ဆရာမ်ား၏
လူမႈေရးစည္းမ်ဥ္းမ်ား၏ထိမးခ်ဳပ္မႈမ်ားေၾကာင့္
္
လိင္ပုငးဆိုငရာမဖြယမရာျပဳျခင္းႏွင့္
ိ ္
္
္
အျပဳအမူမ်ားကို ေလ်ာ႔ပါးေစႏိုငသည္။
္
12
UNESCO, 2003. Education in a Multilingual World, Paris, UNESCO.
အျခားမေလွ်ာ္ကန္သည့္

13. Page 13 of 26
•
ႏိုငငသံုးဘာသာစကားကို
္ ံ
စာသင္ခန္းအတြငး၌အသံုးျပဳေသာအခါ
္
ဘာသာစကားအဟန္႔အတားေၾကာင့္
ေယာက္်ားေလးမ်ားေလာက္
ေက်ာင္း၌
မိနးကေလးမ်ားသည္
္
ဆရာ/မမ်ား၏
ၫႊနၾ္ ကားခ်က္မ်ားအား
နားမလည္ၾကေၾကာင္းကုိဆရာ၊ဆရာမမ်ားက
သို႔ေသာ္လည္းစာသင္ခန္းအတြငး၌
္
မိခင္ဘာသာစကားကို
ကြ်မ္းက်င္္စာေျပာဆိုဆက္သယ္ႏုငသျဖင့္
ြ
ြ
ိ ္
ေလးမ်ားကိုေပးေသာအခြင့အေရးမ်ားအား
္
အသံုးျပဳပါက
ေယာက္်ားေလးမ်ားကဲ့သု႔ိ
ထုတေဖာ္ျပသႏိုင္စမးရိွလာၾကမည္ျဖစ္ပါသည္။
္
ြ ္
သတိမျပဳမိတတ္ၾကပါ။
မိနးကေလးမ်ားသည္
္
သင္ယူႏုင္စမးရိွေၾကာင္းကို
ိ ြ ္
ဆရာ/ဆရာမမ်ားကလည္း
မိနးကေလးမ်ားကိုပါ
္
ေယာက္်ား
ေပးသင့္သည္ဟု
ပိုမုိနားလည္
သိျမင္လာၾကမည္ ျဖစ္ပါသည္။
•
MLE
ပညာေရးစနစ္ေၾကာင့္
တိုငးရင္းသားေဒသမ်ားတြငဆရာအတတ္သင္
္
္
ထိုသင္တန္းမ်ားမွေမြးထုတ္လုိကေသာ
္
တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခင့္ေပးပါက
ြ
ဆရာမမ်ား
တိုငးရင္းသားဆရာ/ဆရာမမ်ားကို
္
မိမတု၏ေဒသ၌ပင္
႔ိ
တိုငးရင္းသားလူမ်ိဳးဆရာမမ်ားပိမုိမ်ားျပားလာမည္ျဖစ္ပါသည္။
္
ု
မ်ားျပားလာသည္ႏင့အမွ်
ွ ္
သည့္ဆရာမမ်ား
သင္တန္းမ်ားရိွလာပီး
မိနးကေလးေက်ာင္းသူမ်ားအတြက္
္
ပိုမ်ားလာႏိုငမည္ျဖစ္ပါသည္။
္
တိုငးရင္းသား့
္
ဝင္ေငြရရိွေစႏိုငသည့္အခြင့္အလမ္းမ်ားကိုလည္း ဖန္တီးေပးရာ ေရာက္ပါမည္။
္
စံျပဳနမူနာယူႏုင္
ိ
အမ်ိဳးသမီးမ်ားအတြကု္
13
ေမးခြန္း (၅)
)
MLE
Programme
မ်ားသည္
အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ႏင့္
ွ
ေရရွည္လုပေဆာင္္ရန္
္
ကုန္က်စရိတ္
ႀကီးျမင့္ပါသလား။
အေျဖ ( )
(၅)
၂၁။
MLE Programme မ်ားကို စတင္အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ႏင့္ ေရရွညလုပေဆာင္္ရန္ ကုန္က်
ွ
္
္
စရိတႀ္ ကီးျမင့္မည္ဟု ထင္ျမင္ယဆၾကသျဖင့္ အခ်ိဳ႕သူမ်ားက MLE Programme ကိုဆန္႔က်င္ၾကသည္္။
ူ
သို႔ေသာ္လည္း ့္ MLE Programme ၏ကုန္က်စရိတ္ ်ားအား ေလ့လာၾကည့္ေသာအခါ ္ ေရရွည္တငရရိွသည့္
ြ ္
အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ားေၾကာင့္ ကုန္က်မႈမာ မႀကီးျမႇင့္ေၾကာင္း၊ သင္တင့္မ်ွ တမႈရိွေၾကာင္း ေတြ႕ရိွထားပါသည္။
ွ
(Monolingual)
ဘာသာစကားတစ္မ်ိဳးးတည္းကိုသာ
္ဘာသာစကားႏွစ္မ်ိဳးကိုအသံုးျပဳ ေသာ
13
အသံုးျပဳေသာ
ပညာေရးစနစ္မွ
(Bilingual) ပညာေရး စနစ္သု႔ိကူးေျပာင္းရာျခင္းေၾကာင့္
Benson, C. 2005. Mother-Tongue based Teaching and Education for Girls. Bangkok, UNESCO,

14. Page 14 of 26
ပိုမိုံကုန္က်မည့္စရိတ္မာ အမ်ားထင္မွတ္ထားသည္ထက္ မ်ားစြာ နည္းပါးေၾကာင္းု ေတြ႕ရပါသည္။
ွ
သုေတသနျပဳခ်က္မ်ားအရ
ပိုမုိကုန္က်မည့္စရိတသည္
္
စုစေပါင္းပညာေရးဘတ္ဂ်က္ပမာဏ၏
ု
၃ရာခိုငႏႈနးမွ ၄ရာခိုငႏႈနးအတြငးတြငသာရိွေၾကာင္းေတြ႕ရသည္။14
္ ္
္ ္
္
္
၂၂။
သို႔ျဖစ္ပါ၍ “MLE Programme မ်ားသည္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ႏင့္ ေရရွည္လုပေဆာင္္ရန္
ွ
္
ကုန္က်စရိတ္ ႀကီးျမင့္ပါသလား”ဟု ေမးျခင္းထက္ ေမးသင့္သည့္ေမးခြနးမွာ “ႏိုငင၏ရံုးသံုးဘာသာစကားကို
္
္ ံ
မကြ်မ္းက်င္ေသာ တိုငးရင္းသားေက်ာင္းသူ/ေက်ာင္းသားမ်ား၏ ပညာတတ္ေျမာက္မႈ ကို ဟန္႔တားေနေသာ
္
ဘာသာစကားတစ္မ်ိဳးတည္းကိုအသံုးျပဳသည့္ပညာေရးစနစ္ေၾကာင့္ျဖစ္လာသည့္
ဆိုးက်ိဳးႏွင့အလဟႆ
္
ျဖစ္သြားသည့္ ေငြေၾကးပမာဏမွာ မည္မ်ွ ႀကီးမားသနည္း” ျဖစ္သည္။
၂၃။
ႏိုငင၏ရံုးသံုးဘာသာစကားကိုမကြ်မ္းက်င္ေသာ
္ ံ
ပညာတတ္ေျမာက္မႈကုိ
ဟန္႔တားေနေသာ
စနစ္ေၾကာင့္ျဖစ္လာသည့္
လူမႈေရးႏွင့္
ကုန္က်စရိတ္ႏင့္
ွ
ကို
တိုငးရင္းသားေက်ာင္းသူ/ေက်ာင္းသားမ်ား၏
္
ဘာသာစကားတစ္မ်ိဳးတည္းကို
စီးပြားေရးဆိုငရာဆိုးက်ိဳး
္
ႏိႈငးယွဥၾ္ ကည့္မည္ဆုပါက
္
ိ
MLE
မ်ားအား
Programe
MLE
သည္
အသံုးျပဳသည့္ပညာေရး
Programme
၏
္
အေမွ်ာ္အျမႇငရိွေသာ
္
ေရရွညရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွမႈ(Wise long-term investment) ျဖစေၾကာင္းကို ရွငးလင္းစြာ ေတြ႕ျမင္ရမည္ျဖစ္ပါသည္။
္
ံ
္
ဤအခ်က္ကုိ ကမၻာ႔ဘဏ္မွ MLE Programme ၏ ကုန္က်စရိတ္ႏင့အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ားကို ခ်ိနဆႏိႈငးယွဥသည့္
ွ ္
္
္
္
(Cost
effectiveness)
ဝန္ႀကီးဌာနမွ
ေေလ့လာမႈအခ်ိဳ႕က
စာရင္းအင္းမ်ား
သက္ေသိုျပသပါသည္။
အေပၚအေျခခံကာ
ဂြာတီမာလာႏိုငင၏
္ ံ
ပညာေရး
တိုငးရင္းသားေက်ာင္းသားအုပ္စုႏွစ္စ၏
္
ု
“ထပ္ေက်ာ့အတန္းျပန္တက္ရျခင္း (Repetition)” ႏွင့္ “ေက်ာင္းပညာမၿပီးဆံုးခင္ ေက်ာင္းထြကမႈ (Drop္
out)”
ႏႈနးမ်ား
္
ကိုႏငးယွဥေလပလာၾကည့္ခ့ဲ
ႈိ ္
္
အသံုးျပဳေသာပညာေရးအစီအစဥ္တင္
ြ
ပါသည္။
ပါဝင္တက္ေရာက္ေန
ဘာသာစကားတစ္မ်ိဳးတညး္(စပိနဘာသာစကား)ကိုသာ
္
ထုိေလ့လာမႈအရ
ေသာ
ဘာသာစကားႏွစ္မ်ိဳးကို
တိုငးရင္းသားေက်ာင္းသား/သူမ်ားႏွင့္
္
အသံုးျပဳေသာပညာေရးအစီအစဥ္တင္
ြ
ပါဝင္
တက္ေရာက္ေနေသာ တိုငးရင္းသားေက်ာင္းသား/သူမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားမွာ
္
ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္ပါသည္။
ဘာသာစကားႏွစ္မ်ိဳးအသံုးျပဳေသာ
ပညာေရးအစီအစဥ္သုိ႔ေျပာင္းလဲမည္
ဆိုပါက
ထပ္ေက်ာ့
အတန္းျပန္တက္ရျခင္းကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုငမည္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အစိုးရအေနျဖင့္ အေမရိကန္ ေဒၚလာ (၅)
ု
14
Grin, F. Economic Considerations in Language Policy, 2005. Ricento , T. (Ed).,2005. An Introduction
to Language Policy: Theory and Method. Oxford, Basil Blackwell.

15. Page 15 of 26
သန္းခန္႔
သက္သာ
ေစမည္ျဖစ္ပါသည္။
ယင္းေငြပမာဏသည္
မူလတန္းအဆင့္
ေက်ာင္းသား
(၁၀၀,၀၀၀) ခန္႔ကုိ အစိုးရက တစ္ႏစပညာသင္ေပးႏိုငသည့္းစရိတႏွင့ညီမ်ွ ပါသည္။ 15
ွ
္
္
၂၄။
ဂြာတီမာလာႏွင့ဆီနေဂါႏိုငငံမ်ားမွ အခ်က္အလက္မ်ားအရလည္း ျပဌာန္းစာအုပ္မ်ားကို တိုငးရင္းသား
္
ီ
္
္
ဘာသာစကားမ်ားျဖင့္
ဘတ္ဂ်က္၏
ဘာသာျပန္ဆုိပုံႏိွပ္ထုတေဝျခင္းအတြက္ကန္က်စရိတသည္
္
ု
္
ေသးငယ္ေသာအစိတအပိုငးမွ်သာျဖစ္ၿပီး
္
္
အစိုးရပညာေရး
(ဂြာတီမာလာစာရင္းအင္းမ်ားအရ
၀.၁၃%
ျဖစ္
ေၾကာင္းေတြ႕ရပါသည္။)
ေမးခြနး ( )
္ (၆)
ေကာင္းမြနၿ္ ပီးေရရွည္လုပေဆာင္ႏုငေသာ
္
ိ ္
MLE
Programme
မ်ားတြင္
မည္သည့္အသြငအျပင္
္
လကၡဏာမ်ားရိွပါသလဲလ။
ဲ
အေျဖ ( )
(၆)
၂၅။
MLE
ေတြးေခၚႏိုင္စြမး၊
္
Programme
မ်ားကိုေအာင္ျမင္စာအေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္
ြ
ဆန္းသစ္စာေတြးေခၚႏိုင္စမးတို႕လိုအပ္သည့္အျပင္
ြ
ြ ္
MLE
အတြက္လတလပ္စာ
ြ ္
ြ
Program
တြငပါဝင္သူတုငး၊
္
ိ ္
အဖြဲ႕အစည္းတိုငး၏ ပူးေပါင္းလုပေဆာင္မႈ လည္းလိုအပ္သည္။ ေအာက္ပါသရုပျ္ ပပံုသည္ အေကာင္းဆံုး MLE
္
္
Programme တစ္ခ၌ မရိွမျဖစ္လုအပ္ေသာ အစိတ္ အပိုငးမ်ားကို တင္ျပထားပါသည္။ 16
ု
ိ
္
15
Dutcher, N.2004. Expanding Educational Opportunities in Linguistically Diverse Communities.
Washington, D.C., Center of Applied Linguistics .
http://www/cal.org/resources/pubs/fordreport_040501.pdf (Accessed on 17 November 2006)
16
Adapted from Malone, S. 2005. Planning community-based education programs in minority
language communities. Resource manual for mother tongue speakers of minority languages engaged
in planning and implementing education programs in their own communities.

16. Page 16 of 26
MLE Programme စိမံကိန္းေရးဆဲရန္
ြ
MLE Program ကို
အတြက္လုအပ္ေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား
ိ
ေထာက္ခအားေပးေသာ
ံ
ရရိွရန္ ကနဦး သုေတသနျပဳလုပျ္ ခင္း။
ဥပေဒႏွင့္
ေဒသအဆင့္၊ျပည္နယ္အဆင့္၊တိုင္းေဒသႀကီးအဆင့္၊
တစ္ႏုငငံလံုး အဆင့္ႏင့္ ႏိုငငတကာ အဆင့္မ်ား တြင္
ိ ္
ွ
္ ံ
MLE Programme အေၾကာင္းကို အမ်ားကသိရိသတိ
ွ
ျပဳလာေစရန္ႏင့္ အားလံုးပူးေပါင္းပါဝင္ ေအာင္
ွ
ေဆာင္ရကျ္ ခင္း။
ြ
အစိုးရႏွင့ျ္ ပည္တငးျပည္ပမွပညာေရး
ြ ္
အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအခ်င္းခ်င္း
ပူးေပါင္းေဆာင္ရြကျ္ ခင္း။
ေကာင္းမြနၿ္ ပီးေရရွည္
ေက်ာင္းသူ/သားမ်ား၏ပညာေရးဆိုငရာ
္
တိုးတက္မႈမ်ားကိုသာမက
Programme
၏
MLE
က႑တိုငးကို
္
ျပန္လည္သံုးသပ္ျခင္းႏွင့္
လုပေဆာင္ႏုငေသာ
္
ိ ္
MLE Programme ၏
မရိွမျဖစ္လုအပ္သည့္
ိ
အစိတအပိုငးမ်ား
္
္
ရံုသာမက သင္ၾကားမႈဆုငရာ နည္းပညာပံပိုး မႈမ်ား
ိ ္
ကိုပါ ရရိွေသာ ေရရွည္တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ မည့္
တိုငးရင္းသားဆရာ/ဆရာမမ်ား ရိွျခင္း။
္
က ႏိုငငေတာ္အစိုးရကပါ လက္ခံႏုငေသာ
္ ံ
ိ ္
အကၡရာႏွင့္ သတ္ပုံ သတ္ညနးမ်ား
ြ ္
(Orthographies) ရိွျခင္း။
အစိုးရက သတ္မတထားသည့္ ပညာတတ္ေျမာက္မႈကုိ
ွ ္
မွတတမ္းတင္ထားျခင္း။
္
MLE Program မွ ဆရာျဖစ္သင္တန္း ဆင္းၿပီး
သက္ဆုငရာတိုငးရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ားကသာမ
ိ ္
္
ေက်ာင္းသား/သူမ်ား၏မိခင္ဘာသာစကားႏွင့္
ေရးသားထားေသာ ဖတ္စာအုပ္မ်ားသာမက
ႏိုငင၏ရံုးသံုးဘာသာစကားႏွင့္ေရးသားထားေသာ
္ ံ
ဖတ္စာအုပ္မ်ား အတန္း(အဆင့္) အလိုက္ ရိွျခင္း။
အတန္းအလိုကအျပည့္အဝရရိွေစရန္္အတြက္
္
တိုငးရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ား၏ ဘာသာစကားႏွင့္
္
ယဥ္ေက်းမႈမ်ားအေပၚ အေျခခံၿပီးေရးဆြဲထားသည့္
သင္ၾကားေရးႏွင့သင္ယေရးဆိုငရာ စာအုပ္စာေပ(Teaching
္
ူ
္
& learning materials)မ်ားရိွျခင္း။

17. Page 17 of 26
၂၆။
မူဝါဒခ်မွတသူမ်ားသည္ မိခင္ဘာသာစကားအေပၚအေျခခံေသာ MLE Programme မ်ားကို
္
လက္ေတြ႕အေကာင္အထည္ေဖၚေသာ အခါတြင္ မပါဝင္ၾကေသာ္လည္း ၄င္းတို႔၏တက္ၾကြေသာ ပံ႔ပိုးမႈမ်ားက
MLE Programme မ်ား၏ေရရွည္ ေအာင္ျမင္မႈမ်ားအတြက္ မ်ားစြာအေရးပါပါသည္။ ၄င္းတိ၏
႔ု
အေရးအပါဆံုးပါဝင္အားေပးမႈတစ္ခုမာ MLE Programme ကို အားေပးကူညေသာ MLE Program ကို
ွ
ီ
ေထာက္ခအားေပးေသာ ဥပေဒႏွင့္ မူဝါဒမ်ားဖန္တီးေပးရန္ျဖစ္သည္။ ဘာသာစကားႏွင့္ ဆိုငေသာ ပညာေရး
ံ
္
မူဝါဒ မ်ားသည္ (လူနည္းစုဘာသာစကားေျပာဆိုသူမ်ားအပါအဝင္) အားလံုး အတြက္ ပိုမိုေကာင္းမြနေသာ
္
ပညာေရးရရိွေရးအတြက္ အဓိကက်သည္ ဆို သည့္အခ်က္ကုိ ႏိုငငတကာမွလည္း ယခင္ကထက္
္ ံ
ပိုမုအသိအမွတျ္ ပဳၾကျ့ပျီ ဖစ္သည္။
ိ
၂၇။
MLE
Program
17
ကို
ေထာက္ခအားေပးေသာ
ံ
အေကာင္းဆံုး
ဥပေဒႏွင့္
မူဝါဒမ်ားမွာ
ဗဟုဘာသာစကားပညာသင္စနစ္ (Multilingual education) အား အစိုးရ၏ ေက်ာင္းတြငးပညာေရးစနစ္
္
(Formal education) တြငသာမက ေက်ာင္းျပင္ပပညာ ေရးစနစ္ (Non-formal education system)
္
မ်ားတြငပါ
္
အေရးပါေသာအစိတအပိုငးအျဖစ္
္
္
ထိုဥပေဒႏွင့္မဝါဒမ်ားတြင္
ူ
MLE
ထည့္သငးပါဝင္ေစသည့္
ြ ္
Programme
မ်ားကို
ရွငးလင္းေသာညြနၾ္ ကားခ်က္မ်ားပါဝင္သည္။
္
ဥပေဒႏွင့္မဝါဒမ်ား
ူ
ျဖစ္ပါသည္။
အေကင္အထည္ေဖၚရန္ျခင္းႏွင္ပ့ံပိုးရန္
ခ်မွတ္ထားေသာ
အတြက္
မူဝါဒမ်ားတြင္
ေအာက္တငေဖာျပထားေသာအခ်က္မ်ား ပါဝင္ရမည္။
ြ ္
•
MLE Program တြငမည္သည့္မလတန္းအဆင့္မ်ား ္ ပါဝင္သည္ကုိ ရွငးလင္းစြာေဖၚျပထားျခင္း (MLE
္
ူ
္
Programmeတြင္
မူလတန္းအဆင့္မ်ားသာမက
အလယ္တန္းအဆင့္မ်ားကိုပါ
ပါဝင္ေစလွ်င္
အေကာင္းဆံုးျဖစ္သည္။ )
•
MLE
Programme
ကို
ေရရွည္လုပေဆာင္ႏုငရန္အတြက္
္
ိ ္
အစိုးရဌာနတစ္ခခအား
ု ု
တာဝန္ေပးအပ္ျခင္း။ ထုိဌာနအတြက္ လိုအပ္သည့္ဖ႕စည္းပံုႏင့္လအင္အား မ်ား ထားရိွျခင္း
ဲြ
ွ
ူ
•
MLE
Program
အတြက္
သီးသန္႔အသံုးျပဳႏိုငရန္အတြက္
္
ေရရွည္တင့္
ြ
ရံပံုေငြမ်ား
ရရိွရန္စစဥ္ထားရိွျခင္း။
ီ
မူဝါဒခ်မွတသူမ်ားသည္ MLE Programme ကို အေထာက္အပံ့ေပးသည့္ အဖြ႕အစည္းမ်ားျဖစ္ၾကေသာ အစိုးရ၊
္
ဲ
အစိုးရမဟုတေသာအဖြ႔အစည္းမ်ား၊
္
ဲ
အရပ္ဖက္လမႈအဖြ႕အစည္းမ်ား
ူ
ဲ
တကၠသုိလ္မ်ား
ႏွင့္တုငးရင္းသား
ိ ္
လူမ်ိဳးမ်ားအၾကား ပူးေပါင္းေဆာင္ရကတတ္ေသာ အေလ့အက်င့္မ်ား ရိွလာေစရန္ႏင့္ပူးေပါင္း ေဆာင္ရက္လုိ
ြ ္
ွ
ြ
ေသာ စိတ္ထားမ်ားလည္းထားရိွလာေစရန္ အားေပးၾကျခင္းအားျဖင့္ MLE Programme မ်ားေအာင္ျမင္ ေစရန္
17
Alidou., H. Boly A. Brock-Utne, B., Diallo, Y.S, Heugh, K. and Wolff, H.E. 2006. Optimizing Learning
and Education in Africa: The Language Factor, A Stock-Taking Research on Mother Tongue and
Bilingual Education in Sub-Saharan Africa,Paris. Association for the Development of Education in
Africa (ADEA). www.adaeanet.org/biennial-2006/doc/document/B3_1_MTBLE_en.pdf (Accessed 17
November 2006)

18. Page 18 of 26
ပ့ံပိုးကူညၾီ ကသည္။
မူဝါဒခ်မွတသူမ်ားလုပေဆာင္ၾကေသာလုပငန္းမ်ားအထဲမွ
္
္
္
အေရးပါေသာ
ေနာက္ထပ္အခ်က္တစ္ခုမာ တစ္ႏုငငံလံုး အဆင့္၊ ျပည္နယ္တုင္းေဒသႀကီးအဆင္၊့ေဒသအဆင့္တ႕တြင္ MLE
ွ
ိ ္
ိ
ို
Program
အားအေကာင္အထည္ေဖာ္နုငေရးအတြက္လုပေဆာင္ရမည့္လပငန္းမ်ားျဖစ္ေသာ
ိ ္
္
ု ္
စီမံကိန္းေရးဆြဲျခင္း၊
လက္ေတြ႕အေကာင္အထည္
ေဖာ္ျခင္းႏွင့္
ေရရွညဆက္လက္လုပေဆာင္
္
္
ျခင္းတို႔ကုိလုပေဆာင္ႏုငရန္အတြက္ လံုေလာက္ေသာရံပံုေငြရရိွေစရန္ ေဆာင္ရကေပး ျခင္းျဖစ္ပါသည္။
္
ိ ္
ြ ္
ေအမး ( )
(၇)
MLE
Program
ကို
အမွနတကယ္အေကာင္အထည္ေဖာ္နုငပါမည္လား၊
္
ိ ္
ေကာင္းမြနေသာ
္
မိခင္ဘာသာစကားအေျချပဳ MLE Programme ကိုစတင္ၿပီး ေရရွညဆက္လက္လုပ္ကုငသားႏိုငပါမည္လား။
္
ိ ္ ြ
္
အေျဖ (၇)
)
၂၉။
ကမၻာေပၚတြင္
UNESCO၊
UNICEF
ႏွင့္
အျခားျပင္ပအဖြ႕အစည္းမ်ား၏
ဲ
အားေပးကူညေထာက္ပံမႈမ်ားျဖင့္ မိခင္ဘာသာစကားအေျချပဳ MLE Program မ်ားကို စတင္ခ့ၾဲ က ကာ
ီ
့
ဆက္လက္၍လည္း ေဆာင္ရကေနၾကဆဲျဖစ္ပါသည္။ အာရွႏင့ပစိဖိတေဒသမ်ား အတြငးရိွႏုငငအခ်ိဳ႕သည္
ြ ္
ွ ္
္
္ ိ ္ ံ
MLE Program မ်ားကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေဆာင္ရကေနၾကပါသည္။ အခ်ိဳ႕နိုငငံမ်ားမွာမူ စီမံကိနးမ်ားကို
ြ ္
္
္
ေရးဆြဲ ေနဆဲျဖစ္ပါ သည္။ ႏိုငငအနည္းငယ္ကုတင္ျပရ မည္ ဆိုပါက ေပါပါးနယးူဂီန၊ တ႐ုတ၊ ထိုင္း၊
္ ံ
ိ
ီ
္
ံ
ကေမၻာဒီးယား၊ ဘဂၤလားေဒ့(ရွ္)၊ အိႏၵယႏွင့္ ေဆာ္လမြန္က်ြ န္းႏိုငငံမ်ား ျဖစ္ပါသည္။
ိ
္
“အားလံုးအတြကပညာေရး”ဆိုသည့္ေဆာင္ပဒအတိုငး
္
ု ္
္
မိမိတု႕၏ႏိုငင၌
ိ
္ ံ
လူတုငးလူတုငး
ိ ္
ိ ္
ပညာေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားျပဳလုပရန္
္
ပညာသင္ယခင့ရွိေစရန္အတြက္
ူ ြ ္
လိုအပ္ေၾကာင္းကို
သတိျပဳမိေသာ္လည္း
ပညာေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားကို မလုပေဆာင္ေသးသည့္ ႏိုငငံမ်ားအတြက္ အထက္တငေဖာ္ျပထားေသာ
္
္
ြ ္
ႏိုငငံမ်ား၌
္
အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္႐ကေနသည့္
ြ ္
စံနမူနာေကာင္းမ်ားျဖစ္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ပါသည္။
MLE
Program
မ်ားသည္

19. Page 19 of 26
UNESCO ၏
ဘာသာစကားႏွင့္ ပညာေရးႏွင့ပတ္သက္ေသာသေဘာထားမူဝါဒမ်ား
္
18
UNESCO's Principles on Language & Education
သေဘာထားမူဝါဒ (၁)
မိခင္ဘာသာစကားျဖင့္သင္ၾကားမႈ
(Mother
tongue
ဆရာ/ဆရာမမ်ားကြ်မ္းက်င္စာေျပာဆိုႏုင္
/
ြ
ိ
အေၾကာင္းအရာမ်ား၊
သည္
ေသာဘာသာစကားႏွင့္
အေတြ႕အႀကံဳတိ႕အေပၚ
္ု
ဘာသာစကားျဖင့္သင္ၾကားမႈကုိ
instruction)
အေျခခံထားေသာေၾကာင့္
ပညာေရးအရည္အေသြးတိုးတက္ေစေသာ
ေက်ာင္းသား/သူမ်ားႏွင့္
/
၄င္းတို႕႔သရွိထားၿပီးေသာ
ိ
UNESCOသည္
UNESCO
မိခင္
နည္းလမ္းတစ္ရပ္အျဖစ္
အားေပးသည္။
OR
ပညာေရးအရည္အေသြးျမင့္မားေစရန္ ေက်ာင္းသူ/ေက်ာင္းသားမ်ား ႏွင့ဆရာ/ဆရာမ မ်ား၏ ဗဟုသတ၊
္
ု
အေတြ႕အႀကံဳမ်ား
အေပၚအေျဖျပဳတည္ေဆာက္ၿပီး
မိခင္ဘာသာစကားမ်ားကို
သင္ၾကားမႈမ႑ိဳင္ဘာသာစကားအျဖစ္ (Mother tongue instruction) အသံုးျပဳရန္ UNESCO က
ေထာက္ခအားေပးပါသည္။
ံ
(၁)
မိခင္ဘာသာစကားသည္
မူလတန္းအႀကိဳအဆင့္ႏင့္မလတန္းေအာက္အဆင့္
ွ ူ
အတန္းမ်ားတြင္
သင္ၾကားမႈႏငည္ စာတတ္ေျမာက္မႈတု႔အတြက္ မရိွမျဖစ္လုအပ္ေသာအရာျဖစ္သည္။ မူလတန္းအထက္အဆင့္
ွ ္
ိ
ိ
ႏွင့အလယ္တန္းအဆင့္မ်ားတြငပါ မိခင္ဘာသာစကားျဖင့္ သင္ၾကား္လ်ွ င္အေကာင္းဆုံးျဖစ္သည္ဟု UNESCO
္
္
မွခံယူထားပါသည္။။
(၂) ေက်ာင္းေနကေလးငယ္မ်ားသာမက အရြယေရာက္သူမ်ား၊ လူႀကီးမ်ားအတြက္ ဖတ္စရာစာအုပ္စာေပမ်ား
္
လံုလံုေလာက္ေလာက္ေထာက္ပံ့ေပးျခင္းအားျဖင့္သာ
မိခင္ဘာသာစကားျဖင့္စာေရး၊
စာဖတ္ႏုင္စမးကို
ိ ြ ္
ထိမးသိမ္းးေပးိွႏုငပါသည္ဟု UNESCO မွခံယူထားပါသည္။
္
ိ ္
(၃)
ပညာေရးစီမံကိနးမ်ားအားလံုးတြင္
္
ရင္းႏွီးကြ်မ္းဝင္ထားၿပီး
ေက်ာင္းသား/သူမ်ား၏
အရည္အေသြးျပည့္ဆရာ/ဆရာမမ်ား
ေဒသခံဆရာ/ဆရာမမ်ားအား
သက္ဆုငရာတိုငးရင္းသား
ိ ္
္
မိခင္ဘာသာ
အတန္း့တုငးအတြက္
ိ ္
ဆရာျဖစ္သင္တန္းမ်ားေပးျခင္း၊
သင့္သည္ဟု UNESCO မွခံယူထားပါသည္။။ ကို
18
UNESCO. 2003. Education in a Multilingual World Paris, UNESCO.
စကားျဖင့္
မ်ား၏ေနထိုငမႈဘဝကို
္
သင္ၾကားႏိုင္စမးရိွေသာ
ြ ္
လံုလံုေလာက္ေလာက္
ရိွေစရန္္
မြမးမံသင္တန္းမ်ားေပးျခင္း၊
္
တို႕ပါဝင္

20. Page 20 of 26
သေဘာထားမူဝါဒ (၂)
ပညာေရးအဆင့္တုငးတြင္
ိ ္
မတန္းတူညမႈကိ
ီ
MLE Programme မ်ားကို
ျဖစ္ေပၚေစေသာ
UNESCO သည္
လူမႈေရးတန္းတူညမႈ
ီ
နည္းလမ္းတစ္ရပ္အျဖစ္လည္းေကာင္း၊
က်ား-
ဘာသာစကားအရ
မတူညီကြဲျပားေသာလူ႕အဖြ႕အစည္းမ်ား၌အဓိကလိုအပ္ေသာအစိတအပိုငးတစ္ရပ္အျဖစ္လည္းေကာင္း
ဲ
္
္
လက္ခအားေပးပါ သည္။
ံ
OR
ဘာသာစကားႏွစခုႏင့/သို႔မဟုတ္
္ ွ ္
ကြဲျပားျခားနားေသာ
ဗဟုဘာသာစကား
လူ႔အဖြဲ႕အစည္း၏
လူမႈေရးတန္းတူညီမ်ွ မႈႏင့္
ွ
အသံုးျပဳပညာေရးစနစ္သည္
အဓိကလိုအပ္ခ်က္
က်ားမတန္းတူညီမ်ွ မႈကုိ
ဘာသာစကားမတူညီ
ျဖစ္ေသာေၾကာင့္လည္းေကာင္း
အားေပးေသာေၾကာင့္လည္းေကာင္း
ပညာေရးအဆင့္အားလံုးတြင္ ထိုပညာေရးစနစ္ကုိ UNESCO က ေထာက္ခအားေပးသည္။
ံ
(၁)
ပထမဦးဆံုးအေနျဖင့္
မိခင္ဘာသာစကားျဖင္ေျပာဆိုဆက္သယစြမးႏွင့္
ြ
္
နားေထာင္ကာ
ျပန္လည္ေျပာဆိုႏုင္စမး္ (Capacity to listen and dialogue) တို႔ကုိ အားေပးသင့္ပါသည္္။ ထို႕ေနာက္
ိ ြ
(မိခင္ဘာသာစကားသည္
ႏိုငင၏ရံုးသံုး
္ ံ
ဘာသာစကားမတူညပါက)
ီ
၊နိုငင၏ရံုးသံုး
္ ံ
ဘာသာစကား
ျဖင့္ေျပာဆိုဆက္သယ္စမးႏွင့္ နားေထာင္ကာျပန္လည္ေျပာဆိုႏုင္စမး္ (Capacity to listen and dialogue)
ြ
ြ ္
ိ ြ
တို႔ကုိ
အားေပးသင့္သလို
ႏိုငငျံ ခားဘာသာစကားတစ္မ်ိဳး
္
(သို႕မဟုတ)
္
တစ္မ်ိဳးထက္ပုိမိုေသာ
ႏိုငငျံ ခားဘာသာစကားမ်ားျဖင့္ ့ေျပာဆိုဆက္သယ္စမးႏွင့္ နားေထာင္ကာျပန္လည္ေျပာဆိုႏုင္စမး္ (Capacity
္
ြ
ြ ္
ိ ြ
to listen and dialogue) တို႔ကုိ အားေပးသင့္သည္ဟု UNESCO မွခံယူထားပါသည္။
(၂)
အင္တာနက္ေပၚတြင္
ဘာသာစကားဆိုငရာ
္
လြတလပ္စာရယူဖတ္ရႏိုငေသာအခ်က္အလက္အေၾကာင္းအရာမ်ား၊
္
ြ
္
တိုးတက္ျဖစ္ေပၚလာ
လူသားအရင္းအျမစ္
ေရးကို
အဆင္ေျပလြယ္ကေအာင္
ူ
ကြ်မ္းက်င္မႈမ်ား
သင္ၾကားမႈ
အခမဲ့လယ္သူစာ
ြ
ြ
အားေပးႏိုငရန္
္
တိုးျမႇင့္ႏုငေစရန္ပံုေဖာ္ထားေသာ
ိ ္
ႏွင့္
စသည္တု႔ိ
၄င္းနယ္ပယ္
မ်ားကို
စုုစည္း
တြင္
ခိုင္မာသည့္ႏုငငအဆင့္
ိ ္ ံ
ေပၚလီစီမဝါဒမ်ား ခ်မွတေရးဆြေရးကို အေလးေပးေဆာင္ရကသင့္ပါသည္ ဟု UNESCO မွခံယူထားပါသည္။
ူ
္
ဲ
ြ ္
'အင္တာနက္ေပၚတြင္ ဘာသာစကားသင္နုငရန္ အားေပးေသာခိုင္မာသည့္ႏုငငအဆင့္မဝါဒမ်ား ခ်မွတရန္' ႏွင့္
ိ ္
ိ ္ ံ
ူ
္
'ဖြံျဖိဳးဆဲႏုငငံမ်ားတြင္ ဘာသာစကားသင္ၾကားျခင္း၊သင္ယျူ ခင္းတို႕ႏွင့ဆုငေသာ အခ်က္အလက္မ်ားကို
ိ ္
္ ိ ္
အင္တာနက္ေပၚမွအခမဲ့ လြတလပ္စာရယူဖတ္ရႈႏုငရန္ႏင့္ ဘာသာစကားသင္ၾကားေရး သင္ယေရးတို႔ႏင့ဆုင္
္
ြ
ိ ္
ွ
ူ
ွ ္ ိ

21. Page 21 of 26
ေသာ က႑တြင္လ႔ူစမးအား အရင္းအျမစ္မ်ား ဖြံ႕ၿဖိဳးလာေစရန္အတြက္ နိငငတကာမွ အကူအညီမ်ားကို
ြ ္
္ ံ
ရရိွေစရန္' အဓိကထားေဆာင္ရကသင့္သည္ဟု UNESCO မွခံယူထားပါသည္။
ြ ္
သေဘာထားမူဝါဒ (၃)
မတူညီကြဲျပားျခားနားေသာ
လူမ်ိဳးစုမ်ားအၾကား
အေျခခံအခြင့အေရးမ်ားကို
္
တစ္ဥးက
ီ
အခ်င္းခ်င္းနားလည္မႈရွိေစရန္ႏင့္
ွ
ေလးစားေစရန္
UNESCO
ယဥ္ေက်းမႈေပါင္းစံုထည့္သင္းသင္ယရသည့္ပညာေရးစနစ္
ြ
ူ
က
(Inter-Cultural
တစ္ဥး၏
ီ
ဘာသာစကားမ်ားကို
Education)
၏
အဓိကအစိတအပိုငးအျဖစ္ ေထာက္ခအားေပး သည္။
္
္
ံ
OR
ဘာသာစကားသည္ ယဥ္ေက်းမႈေပါင္းစံုထည့္သငးသင္ယရသည့္ပညာေရးစနစ္ (Inter-Cultural Education)
ြ ္
ူ
၏ အဓိကအစိတအပိုင္းျဖစ္ၿပီး၊ မတူညီကျဲြ ပားျခားနားေသာ လူမ်ိဳးစုမ်ားအၾကား အခ်င္းခ်င္းနားလည္မႈရွိေစၿပီး
္
တစ္ဥး၏ အေျခခံအခြင့အေရးမ်ားကို တစ္ဥးက ေလးစားမႈကုိ ေဆာင္ၾကဥ္းေပးေသာေၾကာင့္ UNESCO က
ီ
္
ီ
ဘာသာစကားမ်ားကို ေထာက္ခအားေပး သည္။
ံ
(၁) က်ားမ၊ လူမ်ိဳး၊ ေျပာဆိုေသာဘာသာစကား၊ ယံုၾကည္ကိုးကြယေသာဘာသာတရား၊ ေမြးဖြားသည့္ႏုငင၊
္
ိ ္ ံ
အသက္အရြယ၊ သန္စမးမႈရွ/မရွိ (သို႕မဟုတ္) အျခားအေၾကာင္းအရာမ်ားကိုအေၾကာင္းျပဳ၍ ပညာေရးအတန္း
္
ြ ္ ိ
အားလံုးတြင္
ခြဲျခားဆက္ဆမႈမ်ားအားေလွ်ာ့ပါးပေပ်ာက္ေစရန္
ံ
ေဆာင္ရကသင္သည္ဟု
ြ ္
UNESCO
က
လက္ခံထားပါသည္။
(၂)
လူနည္းစမ်ား၊
ေဒသခံတုငးရင္းသားမ်ား၏
ိ ္
အျပည့္အဝေလးစားေၾကာင္းကို
ပညာေရးပိုငးဆိုငရာအခြင့အေရးမ်ားကို
္
္
္
ေအာက္ပါနည္းလမ္းမ်ားအားျဖင့္ေဖာ္ျပသင့္သည္ဟု
UNESCO
လည္း
က
လက္ခံထားပါသည္။
•
ေက်ာင္းသူ/သားတိုငး
္
သက္ဆုငရာ
ိ ္
မိခင္ဘာသာစကားျဖင့္ပညာသင္ယခင့ရေအာင္ေဆာင္ရကေပးျခင္းႏွင့္
ူ ြ ္
ြ ္
တိုငးရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ား
္
(သို႔မဟုတ)
္
သက္ဆုငရာလူနည္းစုမ်ား၏
ိ ္
ယဥ္ေက်းမႈဓေလ့ထတမ္းႏွင့္ ကိုကညေသာ သင္ၾကားနည္း စနစ္မ်ားကို အျပည့္အဝအသံုးျပဳျခင္း့
ုံ
္ ီ
တိုငးရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ားႏွင့္လနည္းစုမ်ား
္
ူ
ေစရန္
မိခင္ဘာသာစကားႏွင့္
ႏိုငငအေရးတြင္
္ ံ
ပူးေပါင္းပါဝင္ကညေဆာင္ရက္ႏုငေသ
ူ ီ
ြ
ိ ္
ႏိုငင၏ရံုးသံုးဘာသာစကားကို
္ ံ
သင္ၾကားေရးမ႑ိုငအျဖစ္ သတ္မွတကာ အသံုးျပဳသင္ၾကားေပးျခင္း
္
္
ဘာသာရပ္မ်ားအျဖစ္သာမက