Study aid for Afrikaans paper 3 :)

1. Tipes kreatiewe skryfwerk
Wanneer jy 'n onder werp kry, besluit eers watter tipe skryf werk van jou ver wag word voordat jy
begin skryf. Daar word uiteindelik van jou ver wag om meer as een van die volgende skryfst yle te kan
hanteer:
1. Verhalende opstel
~ ‘n Verhalende opstel gaan oor iets wat gebeur het en vertel ‘n storie (Dit behels dus
karakterisering en 'n spesifieke storielyn).
~ Die storie kan denkbeeldig wees. (Moet egter nie vergesog wees nie!)
~ Jy kan ook 'n reeks gebeure beskryf. (Dit is wanneer jy oor iets skryf wat in jou eie lewe of
in iemand anders se lewe gebeur het).
~ Die een gebeurtenis volg die ander (chronologies) op.
~ Die inhoud is boeiend en interessant.
~ Karakterisering oortuig en die agtergrond/atmosfeer is geslaagd, bv. wie vertel jou verhaal –
‘n tiener, bejaarde, bekommerde moeder, ‘n dwelmverslaafde?
2. Beskrywende opstel
~ 'n Beskrywende opstel vereis detail – maak kreatief gebruik van byvoeglike naamwoorde
en bywoorde om besonderhede te weergee.
~ Dit beteken "om 'n prentjie met woorde te skilder."
~ 'n Spesifieke gebeurtenis of 'n toneel kan beskryf word.
~ Jy moet die gewoonte aanleer om al jou sintuie in te span.
3. Beredenerend / Betogend / Argumenterend
Die doel van die beredenerende opstel is om ‘n omstrede onderwerp te bespreek of
daaroor te argumenteer. Jy wil ander oortuig dat jou argumente aanvaarbaar is; daarom
moet dit met feite gestaaf word en nie slegs ongemotiveerde menings of veralgemenings
wees nie. As jy nie genoeg bewyse het om ‘n stelling te staaf nie, bv. “Die mense wat nie
werk het nie, wil nie werk nie.”, moet jy eerder nie die stelling maak nie.
RIGLYNE:
~ Sorg vir ‘n prikkelende inleiding waarin jou standpunt duidelik gestel word. Dit moet die
leser aangryp.
~ Sorg dat die styl, toon en register by die doel van die stuk pas. Dit is dikwels formeel.
~ Jy moet argumente VIR en TEEN die saak (onderwerp) aanvoer. Terselfdertyd behoort die
aspekte waaroor jy sterk voel, uitgelig en gemotiveer te word. (Jy kies dus kant!)
~ Subjektiwiteit van die skrywer kom sterk na vore omdat jy die leser van sy standpunt wil
oortuig/oorreed.
~ Gebruik emotiewe en oorredingstaal, want jy wil mense se denkwyse beïnvloed.
~ Retoriese vrae en herhaling kan, waar dit pas, vir meer trefkrag gebruik word.
~ Moontlike uiteensetting:
Paragraaf 1: Sê hoe jy die onderwerp gaan aanpak. (Verklaar die titel)
Paragraaf 2-4: Bespreek die argumente VIR of TEEN en motiveer elke stelling. (Verduidelik
ook onbekende terminologie)
Slotparagraaf: Opsommend: Finale gevolgtrekking.

2. 4. Diskursief (besprekend) / Feite
~ Jy moet die onderwerp hanteer deur met goed gefundeerde argumente jou stelling te
motiveer.
~ Die beredenerende opstel het 'n meer subjektiewe en persoonlike strekking.
~ Diskursiewe skryfwerk behoort meer objektief en rasioneel benader te word.
~ Stellings moet weldeurdag wees.
~ Albei kante van die argument moet ewe veel gewig dra. (Nie oorhel na die een kant –
soos by beredenerende skryfwerk nie).
~ Jy behoort 'n goeie kennis oor die onderwerp te hê.
~ ‘n Feitelike opstel moet aan die volgende vereistes voldoen:
- Dit moet ooglopend op navorsing gebaseer wees.
- Die navorsing moet tot sinvolle argumente en gevolgtrekkings lei.
- Paragrafering is belangrik ten opsigte van die afbakening van argumente.
- Die inleidende paragraaf moet sonder omhaal stel waaroor die skryfstuk handel.
- Die slotparagraaf is ‘n gevolgtrekking wat op die argumente en feite berus.
- Gee erkenning aan bronne: dui die titel, skrywer en datum van uitgawe aan (by
publikasies) of die webtuiste (in geval van die Internet).
5. Bespiegelend / Mymerend
~ ‘n Emosionele respons word aangebied. Dit is ‘n tipiese "kunsopstel". Die skrywer droom,
fantaseer, mymer.
~ Die probleem/ situasie / saak / onderwerp moet omskryf word, d.w.s. dit waaroor die
opstel handel, moet duidelik uiteengesit word.
~ Die onderwerp word nou bepeins of oordink.
~ Vermy soetsappige, tranerige stories.
~ Vermy opsetlike mooiskrywery.
~ Verskillende opsies word teen mekaar opgeweeg en ‘n eie mening word gevorm op ‘n
logiese en sistematiese manier.
6. Ondersoekend / Vertolkend
~ Die onderwerp moet nagevors word.
~ Jy moet die leerstof jou eie maak en dan weergee sodat dit blyk dat jy die onderwerp
goed verstaan.
~ Moenie feite woordeliks oorskryf of direk vanuit Engels vertaal nie.
~ Staaf feite / stellings deur eenvoudige illustrasies / sketse / grafieke te gebruik.
~ Gee erkenning aan bronne: dui die titel, skrywer en datum van uitgawe aan (by
publikasies) of die webtuiste (in geval van die Internet).