Nota sains - Kepelbagaian sumber di bumi

2. KEPELBAGAIAN SUMBER DI BUMI
• Kerak bumi mengandungi pelbagai sumber semula jadi berguna yang diperlukan untuk
kehidupan dan kegunaan harian manusia.
• Sumber semula jadi bermaksud sumber yang wujud secara semula jadi di Bumi dan tidak
diperbuat oleh manusia.
• Sumber hidup
• Contoh : kayu, herba, kapas, susu
• Sumber bukan hidup
• Contoh : air, udara, mineral, tanah
• Sumber semula jadi yang diperlukan untuk hidup.
Sumber Kegunaan
Air • Digunakan untuk mengangkut nutrien, oksigen dan bahan kumuh dalam
badan haiwan dan tumbuhan.
• Digunakan oleh tumbuhan untuk membuat makanan semasa proses
fotosintesis.
• Digunakan dalam kehidupan harian manusia.
Udara
• Mengandungi oksigen,
karbon dioksida,
nitrogen, gas nadir dan
wap air.
• Digunakan dalam proses respirasi.
• Digunakan semasa pembakaran.
• Digunakan dalam proses fotosintesis.
Makanan
• Haiwan dan tumbuhan.
• Digunakan untuk membekalkan badan dengan pelbagai jenis nutrien.

3. KEPELBAGAIAN SUMBER DI BUMI
• Sumber semula jadi yang digunakan dalam kehidupan harian.
Sumber Kegunaan
Tanah
• Tanah adalah campuran pasir, tanah
liat, humus, mineral, air, udara,
organisma dan mikroorganisma,
• Pertanian.
• Habitat untuk haiwan seperti cacing
dan semut.
Mineral
• Unsur atau sebatian yang wujud dalam
kerak bumi secara semula jadi.
• Kuprum digunakan untuk membuat
kabel dan dawai elektrik.
• Besi digunakan untuk membuat keluli
dan bahan binaan.
• Aluminium digunakan untuk membuat
peralatan dapur dan kabel elektrik.
Bahan api fosil
• Petroleum, arang batu dan gas asli.
• Terbentuk daripada reputan hidupan
yang mati berjuta tahun lalu.
Sumber tenaga
• Kenderaan
• Stesen janakuasa elektrik
• Mesin di kilang
Benda hidup
• Tumbuhan dan haiwan
• Untuk membuat pakaian.
• Sebagai makanan harian.
• Sebagai bahan binaan perabot.
• Sebagai bahan api.
• Sebagai ubat dan herba.

4. UNSUR, SEBATIAN DAN CAMPURAN
Sumber bumi wujud dalam bentuk unsur, sebatian dan
campuran.
UNSUR
• Unsur ialah jirim dalam bentuk yang paling ringkas.
• Unsur terbentuk daripada satu jenis zarah sahaja iaitu atom.
• Atom ialah zarah yang paling kecil dalam unsur.
• Unsur yang berlainan mengandungi jenis atom yang berlainan;
• Besi terdiri daripada atom besi sahaja.
• Karbon terdiri daripada atom karbon sahaja.
• Sesetengah unsur mengandungi atom yang saling bergabung untuk membentuk
molekul;
• Oksigen, ozon dan hidrogen.
• Unsur dikelaskan kepada dua kumpulan;
• Logam
• Terdapat 80 jenis logam dikenalpasti oleh ahli saintis.
• Contoh; natrium, kuprum, besi, aluminium, emas, perak, plumbum, kalsium, merkuri.
• Semua logam wujud dalam keadan pepejal pada suhu bilik kecuali merkuri dalam
keadaan cecair.

5. UNSUR, SEBATIAN DAN CAMPURAN
• Ciri-ciri logam
• Mempunyai permukaan berkilat
• Mulur
• Boleh ditempa
• Konduktor haba dan elektrik
• Mempunyai takat lebur dan takat didih yang tinggi
• Bukan logam
• 17 jenis bahan bukan logam yang telah dikenalpasti.
• Kebanyakan bahan bukan logam wujud pada keadaan gas pada suhu bilik tetapi
terdapat bahan logam yang wujud sebagai cecair dan pepejal pada suhu bilik.
• Ciri-ciri bahan bukan logam
• Permukaan yang pudar
• Rapuh dan senang patah
• Bukan konduktor haba dan elektrik
• Mempunyai takat lebur dan takat didih yang rendah
Keadaan pada suhu bilik Contoh
Pepejal Karbon, fosoforus, iodin, sulfur
Cecair Bromin
Gas Oksigen, hidrogen, nitrogen, neon

6. UNSUR, SEBATIAN DAN CAMPURAN
SEBATIAN
 Sebatian terbentuk apabila dua atau lebih unsur bergabung melalui tindak
balas kimia.
 Contoh; air terbentuk daripada tindak balas kimia antara oksigen dan hidrogen.
 Molekul merupakan zarah yang paling kecil di dalam sebatian. Molekul dalam
sebatian tidak mempunyai sifat unsur yang asal.
 Contoh; molekul air, molekul karbon dioksida, moleku ammonia.
CAMPURAN
 Campuran terbentuk daripada dua atau lebih bahan yang bercampur secara
fizik.
 Contoh; dengan cara mengacau, menggoncang, mencampurkan atau
melarutkan.
 Komponen dalam suatu campuran boleh dipisahkan secara fizik kerana
komponen itu tidak bergabung melalui tindak balas kimia.
 Komponen sesuatu campuran mungkin terdiri daripada unsur, sebatian atau
campuran unsur dan sebatian.
 Contoh;
Campuran Komponen
Udara Oksigen, nitrogen, gas nadir, karbon dioksida,
mikroorganisma
Darah Sel darah merah, sel darah putih,plasma, nutrien, air, hormon
Teh ais Air, gula, susu dan teh

7. UNSUR, SEBATIAN DAN
CAMPURAN
 Komponen dalam suatu campuran
boleh diasingkan melalui pelbagai
cara.
 Penurasan
 Pengekstrakan
 Penapisan
 Penggunaan magnet
 Penyulingan
 Penyejatan
 Perbandingan antara sebatian dengan
campuran
Sebatian Perbezaan dari segi Campuran
Melalui tindak balas kimia Cara pembentukan Melalui perubahan fizik
Ya Pembentukan bahan
baharu
Tidak
Bahan baharu mempunyai ciri yang
berbeza
Ciri asal bahan Setiap unsur masih mengekalkan ciri
asal
Hanya boleh dipisahkan melalui
tindak balas kimia
Pemisahan bahan Boleh dipisahkan melalui kaedah fizik
Unsur dalam suatu sebatian
bergabung dalam suatu nisbah
tertentu
Gabungan Unsur dalam campuran tidak
bergabung mengikut nisbah tertentu
Haba dibebaskan atau diserap Perubahan tenaga Tiada haba diserap atau dibebaskan

8. KEPENTINGAN KEPELBAGAIAN SUMBER BUMI
KEPADA MANUSIA
Sumber bumi
Air
• Melarutkan dan mengangkut nutrien dan bahan
kumuh dalam badan
• Mengawal atur suhu badan
Udara
• Diperlukan untuk respirasi dan percambahan
tumbuhan
• Diperlukan untuk proses fotosintesis tumbuhan
Benda hidup
• Sebagai makanan, ubatab, gantian, bahan binaan
Tanah
• Mengandungi air mineral untuk pertumbuhan
tumbuhan
• Merupakan habitat bagi organisma seperti cacing
Bahan api fosil
• Membekalkan tenaga untuk kegunaan kenderaan,
perumahan, kilang dan stesen janakuasa
Mineral
• Diperlukan manusia, tumbuhan dan haiwan untuk
pertumbuhan yang sihat
Kepentingan memelihara dan memulihara sumber bumi
Pemeliharaan sumber adalah satu tindakan yang dilakukan untuk mengekalkan sumber di bumi seperti keadaan
asalnya.
Pemuliharaan sumber merupakan kepada penggunaan lestari sumber dan pengurusan sumber asli untuk
mengelakkan pembaziran, kehilangan atau pemusnahan sumber.
Kepentingan pemeliharaan dan pemuliharaan sumber;
a) Memastikan udara adalah bersih dan komposisi gas dalam udara kekal seimbang
b) Memastikan bekalan air bersih berterusan
c) Memastikan kesuburan tanah berterusan
Langkah-langkah pemeliharaan dan pemuliharaan sumber;
a) Menggunakan semula bahan seperti bag, plastik, botol plastik, barangan kaca dan kertas
b) Memulihkan kerosakan kepada alam semulajadi. Contoh; penukaran tasik perlombongan kepada kawasan
rekreasi