2. Tezis Haqida
“Tezis” so'zi yunon tilidan keladi. Tezis va degani “bayone
t” Bu tilshunoslik, falsafa, tibbiyot, musiqa, adabiyotlarda qo'llaniladi. U
mumiy qabul qilingan ilmiy terminologiyada ushbu ta'rif: tezis tadqiqotni
ng asosiy fikrlarining qisqacha fikrlari.
Tor ma'noda tezis - bu ilmiy maqolaning qisqartirilgan versiyasidir, bu ko'
proq hajmli ishlarning mohiyatini siqilgan shaklda uzatadi.
Ushbu janr ilmiy konferentsiyalarda, uning mehnatining asosiy qoidalarin
i jamoatchilikka jalb qilish zarurati, tadqiqotning natijalar va natijalarini ta
'kidlash kerak.
3. Tezis talablari 3.Ta’kidlangan parchalarning mazmunini o‘z so‘
zlaringiz bilan umumiy xulosalar shakliga keltiri
ng; agarda matn parchasi asarning g‘oyaviy ma
zmunini Sizdan ko‘ra siqiq, tushunarli tarzda ifo
dalagan bo‘lsa, o‘zini qoldirishingiz ham mumki
n, lekin uni yanada boyitish Sizning iqtidoringiz
ga bog‘liq ekanligini unutmang.
1.YUqorida aytganimizdek, o
‘qib chiqilgan asarning yoki t
ayyorlanayotgan nutqning aso
siy mag‘zini qisqacha bayon
qilish-tezis ekan, dastavval, as
ar yoki materialning mazmunin
i bilish uchun uni to‘liq o‘qis
h lozim. O‘qish jarayonida ya
ngicha tushunchalarga, yangic
ha qarashlarga diqqat qaratila
di va ular belgilab qo‘yiladi.
4.YAxshisi, «oz gapirib, ko‘p fi
kr aytishga» urining. Qolip, tak
ror so‘zlar o‘rniga dolzarb
muammoga tegishli so‘zlarni
ishlating. Jumladan, «ishchi va
dehqonlar sinfi» o‘rniga «mul
kdorlar sinfi», «bugungi davr»
o‘rniga «Bozorli iqtisod» kabi.
5. O‘rganilayotgan
asarda isbotlar, misollar, tushu
ntirishlar, takrorlar ko‘p bo‘l
ishi tabiiy, tezislarda esa muhi
m fikr, xulosa va umumlashma
jamlanadi. SHuni doimo esda t
utish lozim.
2.O‘rganilayotgan asar mazm
uni bir nechta yaxlit ma’noli b
o‘lakka ajratiladi va har bir bo
‘lak (parcha)ning asosiy ifodal
angan joyining tagiga chizib, ta’
kidlab qo‘yiladi.
4. Tezis Qoi
dalari
1. T. aniq va aniq shakllantirilishi kerak. Ushbu qoidaga rioya qilish va
ziyatni isbotlashda noaniqlik va noaniqlik haqida ogohlantiradi. Ba'za
n odam juda ko'p gapiradi va go'yo nimanidir isbotlayotgandek, am
mo T.ning aniq isboti T.ning noaniqligi tufayli noaniq bo'lib qoladi.t.n
ing noaniqligi, vaziyatning isbotlanayotganligi to'g'risida tomonlarni
ng turlicha tushunchalari mavjudligidan kelib chiqadigan natijasiz tor
tishuvlarga olib keladi.
2. T. barcha dalillar davomida bir xil bo'lib qolishi kerak. Ushbuqoida
ni buzish tezisni almashtirish deb nomlangan xatoga olib keladi.
Tezis - (yunoncha tezis pozitsiyasi, bayon) 1) T. mantig'ida isbotlanish
i kerak bo'lgan gap deyiladi; 2) tortishish nazariyasida T., prover tingl
ovchilarni ilhomlantirishi, o'z e'tiqodlarining ajralmas qismi bo'lishi k
erak deb hisoblagan pozitsiyani.
5. 2. T. barcha dalillar davomida bir xil bo'lib qolishi kera
k. Ushbuqoidani buzish tezisni almashtirish deb nomlangan x
atoga olib keladi.
Tezis - (yunoncha tezis pozitsiyasi, bayon) 1) T. mantig'ida is
botlanishi kerak bo'lgan gap deyiladi; 2) tortishish nazariyasi
da T., prover tinglovchilarni ilhomlantirishi, o'z e'tiqodlarinin
g ajralmas qismi bo'lishi kerak deb hisoblagan pozitsiyani.