1. GIỚI THIỆU VÀ
HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG L TEX
A
Kính gửi: TS Chu Đức Khánh
Trưởng Khoa Toán-Thống kê ĐH Tôn Đức Thắng
Vài nét về TEX và LTEX
A
TEX - LTEX là hệ sắp chữ dành cho việc biên soạn sách, giáo trình, bài giảng hoặc các file trình chiếu
A
cho các nội dung có liên quan đến Toán, Vật Lý và Hóa học theo một chuẩn nhất định được thống nhất
toàn cầu.
Tất cả các nhà xuất bản lớn và các toàn soạn báo toán học lớn trên thế giới đều bắt buộc tác giả
phải viết công trình của họ bằng LTEX mới được nhận xem xét để xuất bản. Ngày nay hầu hết các nhà
A
khoa học và học trò của họ đều viết các tài liệu giảng dạy và học tập, các sách giáo khoa và các báo
cáo bằng TEX. Tại các trường đại học trọng điểm trong nước ta, sinh viên Khoa Toán, bằng cách này
hay cách khác, đều được học và sử dụng TEX và LTEX để thích nghi với việc biên soạn tài liệu với
A
yêu cầu cao. Để chứng minh ta có thể lấy một quyển sách nào đó về Toán học được biên soạn gần đây
bởi các giảng viên, của ĐHKHTN TP HCM chẳng hạn, ta sẽ thấy quyển sách đó được sắp chữ bằng
LTEX. Về chất lượng sắp chữ, việc sử dụng các font chữ, việc vẽ các hình minh họa cho các khái niệm
A
Toán học, thậm chí tạo ra các file flash nhằm minh họa bằng ảnh động cho các khái niệm trừu tượng
đã được sử dụng một cách hiệu quả tuy không phải là quá dễ dàng.
Trong xu thế sinh viên các Khoa Toán của nhiều trường đại học đã tiếp cận và học tập sử dụng
thành công, chúng tôi cho rằng các giảng viên, sinh viên ngành Toán và Toán ứng dụng nên tiếp xúc
với TEX/ LTEX , tập tành sử dụng và tiến tới sử dụng hiệu quả để phục vụ cho công việc chuyên môn
A
của mình như viết giáo trình, báo cáo khoa học, Luận văn tốt nghiệp v.v...
Phát triển việc sử dụng TEX tại Trường
Lộ trình để giới thiệu và hướng dẫn giảng viên và sinh viên Khoa Toán Thống Kê làm quen với LTEX
A
như sau:
1. Một buổi thuyết trình giới thiệu về sự phát triển, các thành tựu và cách sử dụng TEX , LTEX
A
2. 4 buổi hướng dẫn giảng viên Khoa Toán Thống Kê sử dụng LTEX trong công việc chuyên môn
A
như biên soạn tài liệu giảng dạy, giáo trình, đề thi và đáp án đề thi theo mẫu của Trường, các
file trình chiếu PDF (theo mẫu của trường) để giảng bài cho sinh viên hoặc báo cáo khoa học.
Theo dự tính, mỗi tuần một buổi.
1

2. 3. Thành lập một nhóm người dùng yêu thích LTEX, viết tắt là TUG (TEX Users Group) để chia sẻ
A
kinh nghiệm và giúp đỡ việc sử dụng LTEX từ chưa biết gì tới sử dụng thành thạo.
A
4. Như một hoạt động khoa học của Khoa có sử dụng kinh phí của Trường, Trưởng Khoa giao
nhiệm vụ cụ thể cho một nhóm tích cực trong số các giảng viên để triển khai công việc chuyên
môn như chuẩn hóa một số giáo trình (dù trước đó đã được soạn bằng MS Word) dần tiến
tới biên tập và xuất bản các giáo trình giảng dạy để hình thành bộ học liệu cho sinh viên của
Trường. Các giáo trình này có thể được post lên Trung tâm học liệu để sinh viên (có mã số sinh
viên) download về tự học nhằm nâng cao năng lực tự học của sinh viên.
5. Thời gian cho kế hoạch nói trên do Trưởng Khoa thu xếp phù hợp với Thời khóa biểu của người
phụ trách. Có thể bắt đầu sau tết âm lịch Quí Tỵ.
Công cụ học tập
• Phần mềm miễn phí có thể cài đặt trên máy tính cá nhân người dùng hay copy lên một USB để
sử dụng khi cắm vào bất cứ máy tính nào sử dụng HĐH MS Windows
• Blog của chúng tôi 1 dành hẵn một phần lớn để hướng dẫn sử dụng LTEX cho mọi người và trả
A
lời gần như mọi thắc mắc của người dùng LTEX
A
• Chúng tôi viết một quyển sách (đính kèm) về sử dụng LTEX từ A đến Z, người sử dụng TEX nên
A
mua quyển sách (có phần mềm và bài tập mẫu đi kèm trên CD) để tham khảo nhằm nâng cao
trình độ.
Đối với sinh viên, nhất là sinh viên có máy tính xách tay hoặc các sinh viên có điều kiện sử dụng
máy tính của Trường cũng có thể được hướng dẫn sử dụng LTEX theo lộ trình như trên theo một Thời
A
khóa biểu nhất định một cách tự nguyện, đặc biệt đối với các sinh viên có ý định tiếp tục học lên sau
khi đã tốt nghiệp đại học.
Các hướng nghiên cứu khoa học có liên quan:
1. Một chương trình tên là Sweave (thực chất là một ngôn ngữ lập trình) đang phát triển mạnh trên
thế giới nhằm hiển thị số liệu thống kê lên hình vẽ đã được tích hợp vào LTEX làm tăng sức
A
mạnh của TEX trong nhiều lãnh vực. Việc nghiên cứu và sử dụng Sweave và tích hợp vào LTEXA
là một công việc hấp dẫn dành cho giảng viên trẻ ngành Thống kê và sinh viên theo học ngành
này. Cho đến bây giờ Sweave rất mới tại Việt Nam. Do đó chúng tôi đề nghị khuyến khích các
giảng viên trẻ và sinh viên ngành thống kê tìm hiểu lãnh vực này.
2. Một chương trình đại số máy tính tích hợp vào LTEX giúp giải quyết nhiều bài toán tính toán
A
phức tạp, như định thức, ma trận, phương trình vi phân, lý thuyết số v.v. . . được xây dựng và
phát triển tại Đại học Joseph Fourrier (là nơi đã nghiên cứu và phát hành một phần mềm nổi
tiếng là Cabri Geometry) nhưng tại Việt Nam cũng là vấn để rất mới và có nhiều mãnh đất dụng
võ cho các giảng viên trẻ cũng như các sinh viên yêu thích.
Hai lãnh vực nghiên nói trên chúng tôi sẵn sàng đồng hành với Khoa để nâng cao lực chuyên
môn và năng lực nghiên cứu khoa học của các giảng viên trẻ và sinh viên giỏi của Khoa.
1
http://osshcmup.wordpress.com
2

3. Kết luận
Trên đây là đề xuất của chúng tôi nhằm giúp Khoa Toán Thống Kê trong việc tạo điều kiện cho giảng
viên và sinh viên tiếp cận với một công nghệ sắp chữ đặc thù cho ngành học phù hợp với xu thế phát
triển của nó trong phạm vi quốc gia và bắt nhịp với sự phát triển của TEX và LTEX trong phạm vi lớn
A
hơn.
Trân trọng kính chào
Thành phố Hồ Chí Minh 2/1/2012
TS Nguyễn Thái Sơn
3