1. TERNAKAN IKAN AIR
TAWAR
Aktiviti menternak haiwan akuatik
dalam persekitaran terkawal
dengan bercirikan penjagaan dan
pengawasan yang teliti untuk
mendapat keuntungan

2. Kepentingan Menternak Ikan
Air Tawar
 Dpt membekalkan sumber protien bagi
menggantikan daging
 Menjadi sumber pendapatan
 Dapat menggunakan kawasan terbiar seperti
lombong dan paya
 Sesuai untuk ladang campuran

3. Jenis-jenis ikan air tawar
 Ikan yang biasa diternak ialah tilapia merah,
jelawat, patin, baung, keli, kap kepala besar,
kap rumput, lampam, sepat siam dan puyu
 Terbahagi kepada 3 golongan mengiku tabiat
makan iaitu :
a) Pemakan permukaan
b) Pemakan planton
c) Pemakan bawah

4. SISTEM PENTERNAKAN
 Kolam tanah
 Kolam konkrit atau tangki simen
 Tangki gentian kaca
 Kandang (pens)
 Bekas lombong
 Sangkar terapung

5. Faktor yang mempengaruhi
sistem penternakan
 Kesesuaian tanah dan topografi
 Jenis ikan yang hendak diternak
 Kuantiti dan kualiti sumber air yang ada
 Skala ternakan
 Peruntukan modal

6. Langkah menyediakan kolam
tanah
a) Mengeringkan kolam
- biarkan kering utk memastikan perosak dan
penyakit musnah
b) Membersihkan kolam
- musnahkan rumpai dan kekotoran
c) Mengapur kolam
- tujuan utk membasmi parasit, bakteria dan
penyakit serta virus
d) Mengisi air

7. Langkah menyediakan kolam
tangki simen/gentian kaca
1. Membersih – bersihkan segala kotoran
dengan berus
- Rendam selama 2 – 3 minggu untuk
kurangkan kesan klorida dalam air
- Rawat dgn garam kasar 1kg/10 meter persegi
Kaedah – masuk air sedalam 5 cm, tabur garam,
biar semalaman dan bilas
2. Mengisi air – isi mengikut paras yang
dikehendaki

8. Memeriksa kualiti air
 Peralatan menguji kualiti air ialah
1. pH meter – utk menguji pH air
2. YSI meter kit- menguji kandungan oksigen
terlarut,pH,suhu dan kekeruhan air
3. Hach Kit – menguji kandungan
amonia,nitrat, nitrit dan alkaliniti
4. Termometer – menyukat suhu air
5. Piring Secchi – utk menguji kekeruhan air

9. Melakukan rawatan air
Perkara berikut perlu dilakukan sebelum benih
ikan dilepaskan
- Menapis air
- Menambah oksigen dengan pam udara
- Mencampurkab bahan anti klorin sekiranya
menggunakan air paip
- Menabur kapur

10. Melepaskan benih ikan
kedalam kolam atau tangki
 Faktor pelepasan benih bergantung kepada
- Spesies ikan
- Saiz benih ikan
- Sistem ternakan yang digunakan
• Kenalpasti kualiti benih ikan yang sihat
- saiz seragam
- benih bergerak cergas
- benih berpenyakit perlu diasingkan

11. Langkah melepaskan benih
ikan ke dalam kolam/tangki
 Dilakukan pada awal pagi atau lewat petang
Langkah berikut perlu dilakukan
1. Menstabilkan suhu
- rendam plastik benih ikan selama 15-30
minit dlm kolam ternakan
- selepas 30 minit buka plastik benih ikab dan
masukkan air kolam ternakan kedalam
kolam dan lepaskan ikan perlahan -lahan

12.  2. Memeriksa kualiti benih ikan
- Periksa benih ikan dalam plastik
- Benih ikan yang mengalami tekanan
hendaklah direhatkan
- Benih yang sakit atau cedera perlu diasingkan
untuk dirawat
- Hanya benih yang cergas sahaja dilepaskan
3. Melepaskan benih ikan
- Buka beg plastik benih ikan
- Tuang benih bersama air ke dalam kolam
- Biar ikan keluar sendiri dari dalam plastik

13. Mengenalpasti ikan yang
berpenyakit
Tanda ikan berpenyakit Perubahan kelakuan ikan
berpenyakit
Perubahan warna pada bahagian Tidakmhu makan
tertentu badan
Lendir yang berlebihan pada badan Kelihatan lemah
Bintik putih pada badan dan sirip Kurang tindak balas dan tidak aktif
Sisik mula tanggal Tercungap-cungap dan sentiasa
dipermukaan air
Kulit kemerahan atau berkulat Kerap menggeselkan badan
Reput pada sirip/ekor Berenang denagn tidak tentu arah
Ulser dan luka pada badan Mengasingkan diri dari kumpulan
Parasit seperli lernea and argulus
dibadan
Tanda pendaran pada badan

14. Rawatan ikan berpenyakit
Penyakit Kaedah rawatan
Bintik putih dan reput sirip Rendam selama 30 minit kedlam tangki
rawatan yang diisi dengan methylene
blue (2mg/liter) atau garam biasa
(10grm/liter) asingkan ikan sehingga
sembuh
Penyakit kutu insang dan parasit Rendam selama 30 minit kedlam tangki
rawatan yang diisi dengan larutan
formalin pada kadar 2ppm atau atau
garam biasa pada kadar 10ppm .
Asingkan ikan sehingga sembuh
Penyakit kulat Rendam selama 30 minit kedlam tangki
rawatan yang diisi dengan larutan
pottasium permagganat pada kadar 2
ppm . Asingkan ikan sehingga sembuh

15. Kerja memungut hasil
 Terdapat 3 kaedah memungut hasil ikan
a) Gunakan pukat tarik
- Pukat ditarik dari penjuru kepenjuru kolam. Kaedah ini sesuai utk
pungutan hasil berperingkat
b) Mengeringkan kolam
- Alikan air keluar dari kolam secara graviti . Air tidak dikeringkan
sepenuhnya bagi mengelakkan ikan tercedera
c) Menggunakan jala
- Kaedah ini sesuai utk memungut hasil dalam kuantiti sedikit .
Sesuai untuk kolam yang tidak dapat dikeringkan secara graviti

16. Kaedah menyah bau lumpur atau
hanyir ikan
1. Sistem Rawatan Air Terus (SIRAT)
- Kaedah ini sesuai bagi kawasan yang sumber air mudah diperolehi
dan berterusan .
- Ikan dimasukkan kedalam tangki pada kadar 125 kg /500grm seekor
- Makanan tidak diberi .
2. Sistem Rawatan Kitaran Semula (SIRKIS)
- Air dari tangki rawatan dimasukkan ke dalam sistem penapisan dan
dirawat dengan gas ozon sebelum dikembalikan ketangki rawatan .
- Ikan yang hendah dirawat dimasukkan ke dalam tangki pada kadar
250 ekor untuk satu tangki.
- Ikan tidak diberi makan semasa rawatan

17. Pemasaran
 Ikan yang telah mencapai saiz pasaran akan dipungut
dan dipasarkan.
 Ikan perlu dipasarkan segera untuk mengekalkan
kesegaranya
 Perkara yang perlu ditrliti sebelum memasarkan ikan
ialah
- Harga pasaran
- Kuatiti permintaan/bilangan pembeli
- Bentuk pengankutan
- Bentuk ikan dipasarkan (hidup/mati/sejuk beku)

18. Menggred ikan
 Ikan digred bagi memudahkan pembeli/pemborong
memilih gred ikan
 Gred ikan adalah berdasarkan saiz dan ditempatkan
dalam bekas berlainan yang berisi air batu.
Kaedah penyimpanan sementara dan penghantaran ke
destinasi
- Ikan disimpan dalam kotak High Density Polyethylene
sebelum dihantar kedestinasi
- Ais dimasukkan secukupnya
- Ikan yang hidup ditempatkan dalam tangki aluminium
berisi air bersih dan pengudaraan yang berterusan.
Ketulan ais dimasukan bagi merendahkan suhu air